Στο ενδεχόμενο συνεργασίας ΗΠΑ - Ρωσίας αναφέρεται με δημοσίευμά του ο Economist. Και όπως τονίζει, τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου καλά -για κανέναν.
Αναφέρεται συγκεκριμένα στο δημοσίευμα:
«Ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος κοίταξε στα μάτια τον Βλαντιμίρ Πούτιν και νόμισε πως είδε την ψυχή του. Εκανε λάθος. O Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά έως το τέλος της θητείας του η Ρωσία είχε προσαρτήσει την Κριμαία, είχε προκαλέσει συγκρούσεις σε όλη την Ουκρανία και είχε γεμίσει το κενό εξουσίας που ο Ομπάμα είχε αφήσει στη Συρία. Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως θέλει να προχωρήσει πολύ περισσότερο και να “χτίσει” μια εντελώς νέα στρατηγική σχέση με τη Ρωσία. Μπορεί να το πετύχει ή θα είναι ο τρίτος στη σειρά Αμερικανός πρόεδρος που θα ηττηθεί από τον κ. Πούτιν;
Οι λεπτομέρειες της επανασύνδεσης που επιχειρεί ο Τραμπ δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές και μπορούν να αλλάξουν από στιγμή σε στιγμή. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στις διαφωνίες που υπάρχουν στο στενό περιβάλλον του. Και παρότι ο πρεσβευτής του στα Ηνωμένα Έθνη μίλησε για “καθαρή και ισχυρή καταδίκη των επιθετικών ενεργειών της Ρωσίας”, το “ρομάντζο” του προέδρου με τον Πούτιν εξακολουθεί να σιγοκαίει. Όταν ο Τραμπ ρωτήθηκε από το Fox News αν ο Πούτιν είναι “δολοφόνος”, ο ίδιος απάντησε: “Υπάρχουν πολλοί δολοφόνοι. Τι; Νομίζετε ότι η χώρα μας είναι τόσο αθώα;”.
Δώρο στους προπαγανδιστές
Το να λέει ένας Αμερικανός πρόεδρος ότι η χώρα του είναι τόσο “δολοφονική” όσο η Ρωσία είναι πρωτοφανές, λανθασμένο και αποτελεί ένα δώρο στους προπαγανδιστές της Μόσχας. Και το να λέει ο Τραμπ ότι ο Πούτιν έχει πολλά να προσφέρει στις ΗΠΑ είναι μια λανθασμένη εκτίμηση όχι μόνο της ισχύος και των συμφερόντων της Ρωσίας, αλλά και της αξίας τού τι ενδεχομένως θα έπρεπε να δώσουν οι ΗΠΑ ως αντάλλαγμα.
Ιχνηλατώντας τις προθέσεις του κ. Τραμπ, το σενάριο για τη Ρωσία είναι μάλλον αυτό: οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με τον κ. Πούτιν για να καταστρέψουν τη “ριζοσπαστική ισλαμιστική τρομοκρατία” - και πιο συγκεκριμένα το ISIS. Την ίδια ώρα, η Ρωσία μπορεί να συμφωνήσει να ακυρώσει τη συμμαχία της με το Ιράν, έναν εχθρό από τα παλιά για τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και μια απειλή για τους συμμάχους τους, όπως το Μπαχρέιν και η Σαουδική Αραβία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ρωσία θα μπορούσε να σταματήσει τις συγκρούσεις στην Ουκρανία, να συμφωνήσει να μην ενοχλεί τα μέλη του ΝΑΤΟ και, πιθανότατα, να αρχίσει συνομιλίες για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων. Μακροπρόθεσμα, οι στενοί δεσμοί των ΗΠΑ με τη Ρωσία θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αναχαίτιση της επέκτασης της Κίνας.
Ο Στιβ Μπάνον, εξ απορρήτων σύμβουλος του Τραμπ, είπε πέρυσι ότι δεν έχει καμία αμφιβολία πως “οδεύουμε προς έναν πόλεμο στη Νότια Σινική Θάλασσα μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια”. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι ΗΠΑ θα χρειαστούν συμμάχους και η Ρωσία είναι μια πυρηνική δύναμη με σύνορα μήκους 4.200 χιλιομέτρων με την Κίνα. Οπότε, υπάρχει κάτι που δεν είναι καλό σε μια τέτοια συμφωνία;
Σχεδόν όλα. Η Ρωσία μπορεί να βοήθησε μέσω του hacking τον Τραμπ στις εκλογές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο νέος Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να εμπιστευτεί τον Πούτιν. Τα ενδιαφέροντα του Κρεμλίνου και της Ουάσινγκτον απέχουν παρασάγγας.
Το αντάλλαγμα
Στη Συρία, για παράδειγμα, ο Πούτιν κάνει πολύ θόρυβο μιλώντας για τη μάχη εναντίον των τρομοκρατών του ISIS, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει κάνει κάποια σημαντική προσπάθεια. Το αντάλλαγμα για να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι η διασφάλιση μόνιμης ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή μέσω της ενδυνάμωσης του Μπασάρ Αλ Άσαντ, το καθεστώς του οποίου, όπως αποκαλύφθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, απαγχόνισε χιλιάδες Σύρους μετά από δίκες δύο-τριών λεπτών.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι καλό για τη Συρία, τη σταθερότητα στην περιοχή ή τις ΗΠΑ. Ακόμα και αν οι Τραμπ - Πούτιν εργάζονταν για έναν κοινό στόχο (δεν το κάνουν τώρα), ακόμα και αν οι Αμερικανοί δεν είχαν πρόβλημα να γίνουν συνένοχοι στις ρωσικές θηριωδίες (θα έπρεπε να έχουν πρόβλημα), οι αμερικανικές και οι ρωσικές δυνάμεις δεν είναι εύκολο να πολεμήσουν η μία δίπλα στην άλλη. Τα συστήματά τους είναι τελείως διαφορετικά. Για να μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ομάδα, θα έπρεπε οι ΗΠΑ να μοιραστούν στρατιωτικά μυστικά για τα οποία το Πεντάγωνο ξοδεύει εκατομμύρια για να τα προφυλάσσει.
Εκτός αυτού, η ρωσική αεροπορία δεν μπορεί να προσδώσει περισσότερη δύναμη στη συμμαχία που ήδη επιτίθεται στο ISIS. Χερσαία στρατεύματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν ο Πούτιν θέλει να αναπτύξει τέτοιες δυνάμεις στην περιοχή.
Ο ρόλος του Ιράν
Κατά παρόμοιο τρόπο, η Ρωσία δεν προτίθεται να έρθει σε αντιπαράθεση με το Ιράν. Τα χερσαία στρατεύματα της χώρας αποτελούν συμπλήρωμα της ρωσικής αεροπορικής δύναμης. Εξάλλου, το Ιράν είναι μια πολλά υποσχόμενη αγορά για τα ρωσικά προϊόντα. Και κυρίως, οι δύο γειτονικές χώρες κάνουν τα πάντα για να συνεργάζονται στη διαχείριση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, όχι για να αντιμάχονται γύρω από αυτή.
Η εκτίμηση ότι η Ρωσία θα μπορούσε να είναι ένας καλός σύμμαχος των ΗΠΑ ενάντια στην Κίνα είναι ακόμα λιγότερο ρεαλιστική. Η Ρωσία είναι πολύ πιο αδύναμη απ' ό,τι η Κίνα, καθώς η οικονομία της βρίσκεται σε παρακμή, ο πληθυσμός της μειώνεται και ο στρατός της είναι σαφώς μικρότερος. Ο κ. Πούτιν δεν έχει ούτε τη δύναμη ούτε τη διάθεση να εμπλακεί σε μια διαμάχη με το Πεκίνο. Αντιθέτως, δίνει μεγάλη αξία στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, φοβάται τις στρατιωτικές δυνάμεις της και έχει πολλά κοινά με τους ηγέτες της -τουλάχιστον όσον αφορά στην επιθυμία του να απειλεί τους γείτονές του και να απορρίπτει τη ρητορική της Δύσης για δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμα και αν ήταν σοφό για τις ΗΠΑ να κλιμακώσουν την ένταση με την Κίνα (που δεν είναι), ο κ. Πούτιν δεν θα προσέφερε καμία βοήθεια.
Και η Ευρώπη;
Το μεγαλύτερο ρίσκο, όμως, του λανθασμένου υπολογισμού του κ. Τραμπ (σ.σ.: για συμμαχία με τη Ρωσία) είναι στην Ευρώπη. Εκεί, η λίστα επιθυμιών του κ. Πούτιν εδράζεται σε τρία σημεία: 1. Στα πράγματα που δεν μπορεί να πάρει αν δεν συμπεριφερθεί καλύτερα, όπως είναι η άρση των κυρώσεων. 2. Στα πράγματα που δεν μπορεί να πάρει σε καμία περίπτωση, όπως η αναγνώριση της κατοχής ουκρανικού εδάφους. 3. Στα πράγματα που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τους κανόνες της παγκόσμιας τάξης, όπως η αμερικανική συνενοχή στην αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ.
Ο Πούτιν θα ενθουσιαζόταν αν ο Τραμπ τού έδινε περισσότερη ελευθερία κινήσεων στο “εγγύς εξωτερικό” της Ρωσίας, για παράδειγμα με το να διαλύσει τις αμερικανικές αντιπυραυλικές δυνάμεις στην Ευρώπη και με το να εμποδίσει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή του Μαυροβουνίου που είναι προγραμματισμένη για φέτος. Ο Τραμπ δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί πόσο γιγαντιαίες θα ήταν τέτοιου είδους παραχωρήσεις. Στέλνει αμφίσημα μηνύματα για την αξία του ΝΑΤΟ, το οποίο χαρακτήρισε “άνευ αντικειμένου” τον προηγούμενο μήνα αλλά υποσχέθηκε να το στηρίξει την προηγούμενη εβδομάδα. Κάποιοι εκ των συμβούλων του φαίνεται να μη νοιάζονται αν η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρρεύσει. Και όπως κάνει ο Πούτιν, “αγκαλιάζουν” ηγέτες όπως η Μαρίν Λεπέν, που δεν ήθελαν τίποτε άλλο από αυτούς. Ο Μπάνον, ενώ παραδέχεται την κλεπτοκρατία στη Ρωσία, βλέπει τον Πούτιν ως ένα μέρος μια παγκόσμιας εξέγερσης από εθνικιστές εναντίον της φιλελεύθερης ελίτ -και ως εκ τούτου, έναν φυσικό σύμμαχο του Τραμπ.
Ο μεγάλος κίνδυνος
Το ζητούμενο να υπάρξει μια μεγάλη συμφωνία με τον Πούτιν είναι παραπλανητικό. Ανεξαρτήτως τού πόσο καλός διαπραγματευτής είναι ο Τραμπ, δεν θα επρόκειτο για μια καλή συμφωνία. Πράγματι, ένας μεγάλος κίνδυνος για τον Τραμπ είναι ότι θα ολοκληρώσει τη θητεία του στην προεδρία εν μέσω μιας επικίνδυνης και αποσταθεροποιητικής διαμάχης με τον Πούτιν.
Από το να κάνει μια στενή συμφωνία με τη Ρωσία ή να οδηγηθεί σε μια διαμάχη με αυτήν, προτιμότερο θα ήταν ο Τραμπ να προσπαθήσει να δουλέψει στα μικρά πράγματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην καλυτέρευση των σχέσεων με τη Ρωσία.
Τέτοια μικρά πράγματα θα μπορούσαν να είναι ο έλεγχος των όπλων και η αποφυγή του κινδύνου να έρθουν σε σύγκρουση -από λάθος- οι αμερικανικές με τις ρωσικές δυνάμεις. Οι Ρεπουμπλικανοί του Κογκρέσου και οι πιο λογικοί από τους συμβούλους του, όπως οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, πρέπει να προσπαθήσουν να πείσουν τον Τραμπ γι' αυτό. Η εναλλακτική λύση θα ήταν, πράγματι, πολύ κακή...».