Ο πρίγκιπας Φίλιππος πέθανε ήσυχα στον ύπνο του στο Κάστρο του Γουίνδσορ στις 9 Απριλίου 2021. Λίγες ημέρες νωρίτερα είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο και είχε υποβληθεί σε ιατρική επέμβαση για καρδιολογική πάθηση.
Η βασίλισσα Ελισάβετ ήταν τόσο αποφασισμένη να βρίσκεται στο πλευρό του πολυαγαπημένου της συζύγου όταν θα έφευγε από τη ζωή, που σχεδόν δεν απομακρύνθηκε καθόλου από κοντά του τις τελευταίες εβδομάδες.
Ωστόσο, ο δούκας του Εδιμβούργου, που ήταν 99 ετών, «έφυγε τόσο γρήγορα», σύμφωνα με τον Γκάιλς Μπράντρεθ, που το προσωπικό του παλατιού δεν πρόλαβε να ξυπνήσει τη βασίλισσα για να του πει το τελευταίο «αντίο».
Τι έλεγε για τον θάνατο ο πρίγκιπας Φίλιππος
Ο Γκάιλς Μπράντρεθ, φίλος και βιογράφος της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας, έγραψε στο βιβλίο του «Elizabeth: An Intimate Portrait» ότι ο Φίλιππος δεν φοβόταν τον θάνατο.
«Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής», είπε ο Φίλιππος στον Μπράντρεθ. «Πρέπει να τον αντιμετωπίσεις. Πρέπει να τον αποδεχτείς με αξιοπρέπεια». Και γέλασε. «Όταν φτάσεις στην ηλικία μου, βλέπεις πολύ από αυτό γύρω σου».
Ο θάνατος ήταν μέρος της ζωής του πρίγκιπα Φιλίππου από την αρχή. Ο παππούς του, βασιλιάς Γεώργιος Α' της Ελλάδας, δολοφονήθηκε λίγα χρόνια πριν γεννηθεί. Η αγαπημένη του αδελφή, Καικιλία, σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα όταν εκείνος ήταν ακόμη έφηβος.
Ο αγαπημένος του θείος και κηδεμόνας, Τζορτζ Μίλφορντ Χέιβεν, πέθανε από καρκίνο λίγο αργότερα. Ο πατέρας του, πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας, πέθανε όταν ο Φίλιππος ήταν μόλις 23 ετών. Ο άλλος του αγαπημένος θείος, λόρδος Μάουντμπάτεν, δολοφονήθηκε από τον IRA το 1979.
«Είμαι απολύτως έτοιμος να πεθάνω», είπε ο Φίλιππος στον Μπράντρεθ. «Είναι αυτό που συμβαίνει – αργά ή γρήγορα. Σίγουρα δεν θέλω να κρατηθώ ζωντανός μέχρι τα 100, όπως η βασίλισσα Ελισάβετ [η βασιλομήτωρ]. Δεν μπορώ να φανταστώ κάτι χειρότερο».
«Δεν έχω καμία απολύτως επιθυμία να κρατηθώ στη ζωή χωρίς λόγο. Φρικτή προοπτική».
Πώς αντιμετώπισε τον θάνατο του Φιλίππου η Ελισάβετ
Αν και ο Μπράντρεθ είναι πεπεισμένος ότι ο Φίλιππος «πέθανε ευτυχισμένος», ο θάνατός του, όπως ήταν φυσικό, άφησε ένα «τεράστιο κενό» στη ζωή της Ελισάβετ.
Μιλώντας εκ μέρους της λίγες ημέρες μετά τον θάνατό του, ο πρίγκιπας Άντριου δήλωσε: «Η βασίλισσα, όπως θα περίμενε κανείς, είναι ένας άνθρωπος με απίστευτη δύναμη ψυχής. Είπε ότι ο χαμός του άφησε ένα τεράστιο κενό στη ζωή της, αλλά εμείς, η οικογένεια, οι πιο κοντινοί της, έχουμε συσπειρωθεί για να της προσφέρουμε στήριξη».
Ο δούκας του Γιορκ ανέφερε πως η βασίλισσα χαρακτήρισε τον θάνατό του «θαύμα», φράση που πιστεύεται πως αναφέρεται στο γεγονός ότι ο Φίλιππος πέθανε ήρεμα στο σπίτι του και όχι μόνος στο νοσοκομείο υπό τους περιορισμούς της πανδημίας.
Η Σόφι, τότε κόμισσα του Γουέσεξ, είπε σε έναν από τους παρευρισκόμενους: «Ήταν ό,τι έπρεπε για εκείνον [τον πρίγκιπα Φίλιππο]. Ήταν τόσο γαλήνιο. Ήταν σαν κάποιος να τον πήρε από το χέρι και απλώς έφυγε. Πολύ, πολύ ήσυχο. Αυτό δεν είναι που εύχεσαι για κάποιον αγαπημένο; Νομίζω πως είναι πολύ πιο εύκολο για εκείνον που φεύγει απ’ ό,τι γι΄' αυτούς που μένουν πίσω».
Η Ελισάβετ, που είχε περιγράψει κάποτε τον Φίλιππο ως «δύναμή της και στήριγμά της», αναγκάστηκε από εκείνη τη στιγμή να «περπατήσει μόνη της» στη ζωή.
Η κηδεία του πρίγκιπα Φιλίππου
Η βασίλισσα συζήτησε τις λεπτομέρειες της τελετής με τον πρίγκιπα Γουίλιαμ, συμπεριλαμβανομένου του πώς θα περπατούσαν πίσω από το φέρετρο οι δύο εγγονοί της που τότε βρίσκονταν σε ρήξη.
«Η Ελισάβετ αντιμετώπιζε το πένθος της επιβλέποντας προσωπικά κάθε λεπτομέρεια του αποχαιρετισμού του συζύγου της – κάτι που ήταν περίπλοκο λόγω των περιορισμών του Covid, καθώς δεν επιτρεπόταν να βρίσκονται περισσότεροι από 30 άτομα στο παρεκκλήσι», εξήγησε ο Ρόμπερτ Λέισι στο βιβλίο του «Battle of Brothers».
Ωστόσο, ήταν η εικόνα της βασίλισσας να κάθεται σε απόσταση έξι μέτρων από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, φορώντας μαύρη μάσκα, που ράγισε καρδιές και λειτούργησε σαν αλληγορία της εποχής.
Μόνο 29 ακόμη άτομα, μεταξύ αυτών ο Κάρολος, ο Γουίλιαμ και ο Χάρι, επιτράπηκε να παρευρεθούν στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, καθώς τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης ίσχυαν ακόμα.
«Τη βοήθησα να βγάλει το παλτό και το καπέλο της και δεν είπαμε ούτε λέξη» είπε η ανώτερη βοηθός ένδυσης, Άντζελα Κέλι, στον βασιλικό ειδικό Γκάιλς Μπράντρεθ.
«Η βασίλισσα περπάτησε προς το σαλόνι της, έκλεισε την πόρτα πίσω της και έμεινε μόνη με τις σκέψεις της».
Παρόλο που ο πόνος της ήταν ιδιωτικός, δημόσια η βασίλισσα ήταν αποφασισμένη να συνεχίσει τη ζωή της όπως πάντα. «Η ζωή συνεχίζεται», είπε. «Πρέπει να συνεχιστεί».
Φωτογραφίες: Associated Press