Έχουμε ακόμα δύο μήνες για να εγκαινιαστεί η έκθεση που ετοιμάζει το σπουδαίο μουσείο V&A στο Λονδίνο για την Ναόμι Κάμπελ και όμως ήδη τα δημοσιεύματα, οι προπωλήσεις, οι συζητήσεις γύρω από αυτήν είναι η άγρια χαρά του marketing. Μήπως η συζήτηση για την έκθεση, ξεπερνά το ίδιο το περιεχόμενό της;
Η Ναόμι Κάμπελ φτάνει στη συνέντευξη Τύπου για την επικείμενη έκθεση που της αφιερώνει το ιστορικό μουσείο V&A με μιάμιση ώρα καθυστέρηση (oι δημοσιογράφοι περιμένουν καρτερικά). Η Ναόμι Κάμπελ συγκινείται όταν ακούει το πάνελ να μιλάει για το πόσο σημαντική είναι και η σπουδαία Σάρα Μπάρτον, ως πρότινος καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου μόδας Alexander McQueen, σπεύδει να σηκωθεί από τη θέση της και να της δώσει χαρτομάντηλα. Η Ναόμι απαιτεί η συνέντευξη Τύπου να μην γίνει στο μουσείο όπως είθισται, αλλά στο ξενοδοχείο Dorchester και ο μπουφές να μην έχει μπισκοτάκια και μικρά σάντουιτς αλλά μπλινί με σολομό.
Θα «κερδίσει» η Ναόμι την Κοκό;
Φρενίτιδα. Τι ωραίο να την βλέπεις να εκφράζεται για κάτι διαφορετικό από οπαδικά αισθήματα, φαινόμενα κοινωνικής δικτύωσης, φευγαλέες συνθήκες της ποπ κουλτούρας. Να, σαν την φρενίτιδα που επικράτησε με την έκθεση του Ρόθκο στο Μουσείο Louis Vuitton στο Παρίσι, ή του Βερμέερ στο Rijksmuseum στο Άμστερνταμ. Στην περίπτωση όμως της Ναόμι Κάμπελ, η λέξη φρενίτιδα δεν αρκεί. Πρέπει να εφευρεθεί μια νέα που να εμπεριέχει μέσα τη λέξη εμμονή και δίψα και σαγήνη.
Ο λόγος βέβαια για την έκθεση «Νaomi: in Fashion» που θα παρουσιάσει στο διεθνές κοινό από τις 22 Ιουνίου το περίφημο μουσείο V&A και που ανακοινώθηκε ήδη από το 2023. Στόχος του μουσείου είναι να ξεπεράσει την αδημονία και κυρίως φυσικά τις εισπράξεις από τα εισιτήρια και τις πωλήσεις στο προσεγμένο του κατάστημα τις επιδόσεις που είχε η επίσης πολυσυζητημένη και sold out έκθεση για την Γκαμπριέλ Σανέλ που εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2023. Εδώ η είδηση της έκθεσης έχει επενδύσει πέρα από τη μαζική απήχηση της Ναόμι και στο γεγονός ότι για πρώτη φορά στην ιστορία γίνεται από ένα θεσμικό μουσείο έκθεση αποκλειστικά αφιερωμένη σε ένα μοντέλο.
Όταν έκλαψε στον ώμο του Νέλσον Μαντέλα
Όχι ένα απλό μοντέλο βέβαια. Ένα σούπερ μοντέλο που αγαπήθηκε σαν μούσα και κόρη από τους σχεδιαστές. Που επέβαλε τη διαφορετικότητα στις πασαρέλες και άνοιξε δρόμους. Που στηρίζει νέους σχεδιαστές και πρόσωπα από περιθωριακές ομάδες. Που ασχολείται με τον ακτιβισμό και έκλαψε στον ώμο του Νέλσον Μαντέλα. Αυτές είναι οι πτυχές που προβάλλονται στα δημοσιεύματα και φυσικά σε όλο τον κύκλο ενημέρωσης του μουσείου. Όπως είδαμε όμως και στην περίπτωση της έκθεσης για τον Καρλ Λάγκερφελντ στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης τον περασμένο Μάιο, τα πιο μελανά, έστω αμφισβητούμενα στοιχεία, μένουν σχεδόν στην αποθήκη.
Η προσπάθεια των οργανωτών της έκθεσης, του Έντουαρντ Ένινφουλ ως προσφάτως διευθυντή και ανανεωτή της βρετανικής Vogue, του εικαστικού και κινηματογραφιστή Στιβ ΜακΚουίν, είναι να ρίξουν στο φως στο πώς η Ναόμι, έγινε το πρώτο μαύρο μοντέλο που φωτογραφήθηκε για εξώφυλλο της βρετανικής Vogue σε ηλικία μόλις 18 ετών. Πώς το χρώμα του δέρματός της δεν την εμπόδισε από το να κυριαρχήσει στην πασαρέλα και να ανοίξει δρόμους για άλλα μοντέλα και σχεδιαστές που ανήκουν σε διαφορετικότητες. Η λέξη ακτιβίστρια διαρκώς μπαίνει σε κάθε φράση που έχει το όνομά της και σχετίζεται με την έκθεση αυτή.
Η ακτιβίστρια των catwalks
Θα έλεγε κανείς ότι την σημαία αυτού του ανοίγματος, της δημιουργίας του εδάφους για να περπατήσει η Ναόμι και τόσοι και τόσες άλλες, την κρατά η Ιμάν. Αυτή η μυθική γυναίκα που πραγματικά πήγε ενάντια σε κάθε σύμβαση, δεν έπεσε στην παγίδα να κάνει την δημόσια εικόνα της εισιτήριο και που παντρεύτηκε και έζησε ως το τέλος της ζωής της με τον starman Ντέιβιντ Μπόουι. Ω, τι ζωή για έκθεση! Χωρίς το πρόσημο των μηνύσεων, των κατηγοριών για κακή συμπεριφορά προς τους υπαλλήλους της, για επιθετικότητα, που βαραίνουν την Ναόμι.
H Nαόμι εμφανίζεται με δημιουργία Dolce & Gabbana για την κοινοτική εργασία που της είχε υποβληθεί, την τελευταία μέρα της ποινής, το 2007
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του προγράμματος φαίνεται ότι ακόμα και αυτή η διάσταση εικονογραφείται με τη συνταγή του γκλόσι εντύπου, δοξάζεται, επενδύεται, με λάμψη και ένα κλείσιμο του ματιού: μεταξύ των εκθεμάτων παρουσιάζεται και το Dolce & Gabbana φόρεμα που φόρεσε την τελευταία μέρα της κοινοτικής εργασίας που της είχε επιβληθεί δικαστικά ως ποινή.
Πώς γεννήθηκε το φαινόμενο Ναόμι
Τι θα δούμε όμως συνολικά στην έκθεση; Πάνω σε κούκλες-μανεκέν που έχουν μια μπρονζέ απόχρωση -που δεν παραπέμπει όμως σε χρώμα δέρματος- θα δούμε δεκάδες ρούχα που φόρεσε η Ναόμι στην πασαρέλα ή στη ζωή της. Να, μια έξυπνη ιδέα για μια έκθεση μόδας κορυφαίων δημιουργών από τη δεκαετία του ’80 ως σήμερα χωρίς να χρειάζεται να πονοκεφαλιάσεις για τον τίτλο.
Φυσικά ο τρόπος που είδαν και «χρησιμοποίησαν» την Ναόμι ως μέρος του οράματός τους οι σχεδιαστές δεν είναι αμελητέα. Το πρώτο μέρος της έκθεσης φέρει τον τίτλο «Becoming Naomi» και αρχίζει από τη δεκαετία του ’70 – γεννήθηκε το 1970. Βλέπουμε πως εμφανίστηκε σε βίντεο κλιπ του Μπομπ Μάρλεϊ και των Culture Club και στη συνέχει πώς την ανακάλυψε η κυνηγός μοντέλων Μπεθ Μπολντ όταν ήταν μόλις 15 χρονών και είχε βγει για ψώνια με τις φιλενάδες της στο Κόβεντ Γκάρντεν. Τρία χρόνιa μετά έγινε εξώφυλλο στη Vοgue και περπατούσε στα σόου των μεγάλων οίκων σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Παρίσι, Μιλάνο.
Η επόμενη ενότητα ονομάζεται «Supermondel», μια περιδιάβαση-περιδίνηση στην εποχή της πέραν κάθε μέτρου προβολής, δόξας πλούτου, μαζί με τις φίλες της Κλόντια Σίφερ, Σίντι Κρόφορντ, Κρίστι Τέρλινγκτον. Μετά μια τρυφερή ενότητα υπό τον τίτλο «Azzedine Alaïa» που αναφέρεται στη σχέση της με τον ιδιοφυή σχεδιαστή. Όταν βρέθηκε μόνη στο Παρίσι στα 17 της χρόνια, να είναι ήδη το πιο ποθητό πρόσωπο στον αδηφάγο κόσμο της μόδας, ο Aλάια την πήρε υπό την προστασία του, την φιλοξενούσε στο σπίτι του. Έγινε κάτι σαν κηδεμόνας της.
Αλχημείες και αρχέτυπα
Τώρα μπαίνουμε ίσως στο πιο ενδιαφέρον σημείο της έκθεσης, όσον αφορά όχι αυτή καθ’αυτή τη μόδα αλλά την κοινωνιολογική διαχείριση της. Η ενότητα «Spotlight» αφορά την περίοδο που είχε μπει σε ένα γαϊτανάκι δικών και καταδίκης σε κοινοτική εργασία.
Και μετά πάλι κάτι το ένδοξο. Η ενότητα «Examplar» για τη συνεργασία της με τους κορυφαίους οίκους της σύγχρονης εποχής, η «Αlchemy» για τη συνεργασία της με τους σημαντικότερους φωτογράφους. Τέλος η θεματική «Archetype» για το πώς υποστήριζε πάντα τους φίλους της, αναδυόμενους σχεδιαστές, ανθρώπους που έβρισκαν εμπόδια λόγω διαφορετικότητας για να μπουν στον χώρο της μόδας. Φυσικά δεν λείπουν αναφορές στη σχέση της με τον Νέλσον Μαντέλα και στην οργάνωση Black Girls Coalition που δημιούργησε το 1989.
Σύμφωνα με πληροφορίες αντί για λεζάντες θα υπάρχουν σε διάφορα σημεία προσωπικά σημειώματα της Ναόμι Κάμπελ. Φήμες ότι υπάρχουν προβλήματα και μπορεί να καθυστερήσουν τα εγκαίνια δεν επιβεβαιώνονται. Όσοι βρεθούμε στο Λονδίνο θα δούμε μεταξύ άλλων τα συγκλονιστικά ύψους 30 εκατοστών μπλε παπούτσια-πλατφόρμες της Βίβιαν Γουέστγουντ που έβαλε στην πασαρέλα η Ναόμι και έπεσε – μέσα είχε γράψει με στυλό η σχεδιάστρια το όνομα Ναόμι. Τον κορσέ σε σχήμα αυτοκινήτου που σχεδίασε ο Τιερί Μιγκλέρ. Το μεταλλικό φόρεμα που έβαλε στην τελευταία επίδειξη της Σάρα Μπάρτον για τον οίκο Alexander McQueen με δάκρυα στα μάτια.
«Είμαστε σε ένα σημείο όπου το φλέγον ερώτημα είναι αν θα διατηρηθεί η πρόοδος που έχουμε κάνει. Όταν βλέπω τα σόου μόδας σήμερα φοβάμαι ότι οπισθοχωρούμε. Έτσι συνεχίζω να κάνω αυτό που κάνω τόσα χρόνια γιατί η δουλειά μου δεν έχει τελειώσει ακόμα», είπε στη συνέντευξη Τύπου. Για να είμαστε σίγουροι, ότι η έκθεση αυτή δεν αποτελεί έναν επίλογο, αλλά απλά μια στάση στην διαδρομή αυτής της μοναδικής γυναίκας.
