Ο Αγά Χαν, πνευματικός ηγέτης, φιλάνθρωπος και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, πέθανε σε ηλικία 88 ετών.
Ο Αγά Χαν ήταν συχνά στο προσκήνιο λόγω των ιπποδρομιών του. Ο Βρετανός πολίτης ήταν θρησκευτικός ηγέτης της ισμαηλικής σέκτας του Ισλάμ, η οποία αριθμεί έως και 15.000.000 μέλη.
Κληρονόμησε τον τίτλο του από τον παππού του το 1957, σε ηλικία μόλις 20 ετών, και οι ακόλουθοί του τον θεωρούν «φορέα της ζωής».
Παρά την κατά καιρούς ταραχώδη προσωπική του ζωή, είχε κερδίσει τον σεβασμό για το παγκόσμιο φιλανθρωπικό έργο του, στο οποίο διέθετε πολλούς πόρους.
Απεβίωσε ήρεμα στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας, όπου και θα ταφεί, περιτριγυρισμένος από την οικογένειά του.
Η ανακοίνωση για τον διάδοχό του θα γίνει αργότερα, σύμφωνα με το Ίδρυμα Αγά Χαν.
Ο βασιλιάς Κάρολος ενημερώθηκε για τον θάνατο του Αγά Χαν και φέρεται να είναι βαθιά λυπημένος για την απώλεια ενός προσωπικού φίλου πολλών ετών. Πιστεύεται ότι βρίσκεται σε ιδιωτική επικοινωνία με την οικογένειά του, αναφέρει η Daily Mail.
Η ανακοίνωση του θανάτου του Αγά Χαν
Σε ανακοίνωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το Aga Khan Development Network ανέφερε:
«Η Αυτού Υψηλότης Πρίγκιπας Καρίμ αλ-Χουσεϊνί, Αγά Χαν ο 4ος, 49ος κληρονομικός Ιμάμης των Σιιτών Ισμαηλιτών Μουσουλμάνων και άμεσος απόγονος του Προφήτη Μωάμεθ (ειρήνη σ’ αυτόν), απεβίωσε ειρηνικά στη Λισαβόνα στις 4 Φεβρουαρίου 2025, σε ηλικία 88 ετών, περιτριγυρισμένος από την οικογένειά του».
«Οι ηγέτες και το προσωπικό του Aga Khan Development Network εκφράζουν τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια της Αυτού Υψηλότητας και στην παγκόσμια Ισμαηλική κοινότητα. Καθώς τιμούμε την κληρονομιά του ιδρυτή μας, Πρίγκιπα Καρίμ Αγά Χαν, συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με τους εταίρους μας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και των κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο, όπως επιθυμούσε, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις ή την καταγωγή τους».
Ποιος ήταν ο Αγά Χαν
Ο Αγά Χαν, του οποίου οι πρόγονοι εγκατέλειψαν την Περσία για την Ινδία πριν από δύο αιώνες, γεννήθηκε στην Ελβετία και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στη Γαλλία, παρά το γεγονός ότι είχε βρετανική υπηκοότητα.
Οι ακόλουθοί του λένε ότι ήταν άμεσος απόγονος του Προφήτη Μωάμεθ, μέσω της κόρης του, Χαζράτ Μπίμπι Φατίμα, και του ξαδέλφου και γαμπρού του, Χαζράτ Αλί.
Είχε περιγραφεί από το Vanity Fair ως «ένα κράτος από μόνος του» και συνδύαζε μια πολυτάραχη προσωπική ζωή με ένα φιλανθρωπικό έργο παγκοσμίως γνωστό για τη δράση του σε φτωχές και εμπόλεμες περιοχές.
Το ακριβές μέγεθος της οικονομικής του αυτοκρατορίας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Κάποιες αναφορές εκτιμούσαν την προσωπική του περιουσία σε δισεκατομμύρια.
Οι Ισμαηλίτες -μια σέκτα που αρχικά είχε κέντρο την Ινδία, αλλά επεκτάθηκε σε μεγάλες κοινότητες στην Ανατολική Αφρική, την Κεντρική και Νότια Ασία και τη Μέση Ανατολή- θεωρούν καθήκον τους να δίνουν έως και το 10% του εισοδήματός τους σε αυτόν ως διαχειριστή.
Η πρώτη του σύζυγος ήταν το μοντέλο από τη Βρετανία Σάρα Κρόκερ-Πουλ, με την οποία παντρεύτηκε το 1969. Μαζί απέκτησαν δύο γιους και μία κόρη. Ο μεγαλύτερος γιος, πρίγκιπας Ραχίμ, 53 ετών, αναμένεται να είναι ο επίσημος διάδοχός του.
Ο πρώτος του γάμος έληξε έπειτα από 25 χρόνια και το 1998 παντρεύτηκε την Γκαμπριέλε Ρενάτε Χόμεϊ, στην τεράστια έπαυλή του Aiglemont, κοντά στο Παρίσι. Η σύζυγός του ήταν Γερμανίδα πρώην ποπ τραγουδίστρια, η οποία ασπάστηκε το Ισλάμ και υιοθέτησε το όνομα Ινάαρα.
Το ζευγάρι απέκτησε έναν γιο, αλλά έξι χρόνια αργότερα ανακοίνωσε τον χωρισμό του. Κατά τη διάρκεια του πολυσυζητημένου διαζυγίου τους, υπήρξαν ισχυρισμοί ότι η πρώην σύζυγος προσέλαβε ειδικούς παρακολούθησης για να αποδείξει την πεποίθησή της ότι ο σύζυγός της είχε εξωσυζυγική σχέση.
Η τεράστια περιουσία του Αγά Χαν του επέτρεπε να διαθέτει μια θαλαμηγό αξίας 100 εκατομμυρίων λιρών, που ονομαζόταν Alamshar, από ένα από τα άλογα ιπποδρομιών του. Ήταν επίσης ο ιδιοκτήτης του διαβόητου αλόγου Shergar, που απήχθη από ένοπλους στην Ιρλανδία το 1983 και δεν βρέθηκε ποτέ.
Ήταν επίσης φανατικός σκιέρ και μάλιστα, αγωνίστηκε για το Ιράν στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964.
Το Aga Khan Centre στο Λονδίνο στεγάζει το Ίδρυμα Αγά Χαν, το Ινστιτούτο για τη Μελέτη των Μουσουλμανικών Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Αγά Χαν και το Ινστιτούτο Ισμαηλικών Σπουδών.
Το 2023, το Ίδρυμα Αγά Χαν διέθεσε συνολικά 58,13 εκατομμύρια λίρες για φιλανθρωπικές δραστηριότητες, με στόχο την προώθηση και την ενίσχυση της εκπαίδευσης, της υγείας, της αγροτικής ανάπτυξης, του περιβάλλοντος και την υποστήριξη οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών προς όφελος του κοινού.
Η βρετανική κυβέρνηση συνεργάστηκε στενά με το Δίκτυο Ανάπτυξης Αγά Χαν (AKDN) στην Κεντρική Ασία και την Τανζανία, καθώς και στο Αφγανιστάν, όπου το Ίδρυμα Αγά Χαν υλοποίησε προγράμματα του Τμήματος Διεθνούς Ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στο πλαίσιο της Πρόκλησης Εκπαίδευσης Κοριτσιών (Girls' Education Challenge).
Το AKDN δηλώνει ότι δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 30 χώρες και διαθέτει ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για μη κερδοσκοπικές αναπτυξιακές δράσεις.
Ένα δίκτυο νοσοκομείων με το όνομά του έχει δημιουργηθεί σε περιοχές όπου οι φτωχότεροι στερούνταν πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, όπως το Μπανγκλαντές, το Τατζικιστάν και το Αφγανιστάν, όπου επένδυσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών.
Ίδρυσε επίσης τον Nation Media Group, τον μεγαλύτερο ανεξάρτητο οργανισμό ΜΜΕ στην Ανατολική και Κεντρική Αφρική.
Υπερασπιστής της ισλαμικής κουλτούρας και των αξιών, θεωρούνταν ευρέως ως ένας οικοδόμος γεφυρών μεταξύ των μουσουλμανικών κοινωνιών και της Δύσης, παρά -ή, ίσως, εξαιτίας- της απροθυμίας του να εμπλακεί στην πολιτική.
Ως πολιτικός διαμεσολαβητής, ο Αγά Χαν διευκόλυνε διπλωματικές συνομιλίες σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής συνόδου κορυφής του 1985 στη Γενεύη μεταξύ των προέδρων Ρίγκαν και Γκορμπατσόφ.
Παράλληλα με τις φιλανθρωπικές του δραστηριότητες, ήταν και ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης επιχείρησης ιπποδρομιών και εκτροφής αλόγων στη Γαλλία.
Αντιμετωπιζόμενος ως αρχηγός κράτους, ο Αγά Χαν έλαβε τον τίτλο της «Αυτού Υψηλότητας» από τη βασίλισσα Ελισάβετ τον Ιούλιο του 1957, δύο εβδομάδες αφότου ο παππούς του τον όρισε απροσδόκητα διάδοχο της 1.300 ετών δυναστείας της οικογένειάς του, ως ηγέτη της Ισμαηλικής Μουσουλμανικής κοινότητας.
Έγινε ο Αγά Χαν 4ος στις 19 Οκτωβρίου 1957, στο Νταρ ες Σαλάμ της Τανζανίας, στο ίδιο σημείο όπου ο παππούς του κάποτε είχε το βάρος του εξισωμένο με διαμάντια που του πρόσφεραν οι ακόλουθοί του.
Ο Αγά Χαν αφήνει πίσω του τα παιδιά του, την πριγκίπισσα Ζάχρα, τον πρίγκιπα Ραχίμ, τον πρίγκιπα Χουσεΐν και τον πρίγκιπα Άλι Μουχάμαντ, τον αδελφό του πρίγκιπα Άμιν Μουχάμαντ, την ετεροθαλή αδελφή του, πριγκίπισσα Γιασμίν, καθώς και τέσσερα εγγόνια.
Φωτογραφίες: Associated Press