Αυτοδημιούργητοι δισεκατομμυριούχοι, όπως ο Τζεφ Μπέζος κι ο Έλον Μασκ, σώρευσαν πακτωλούς χρημάτων στη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά όπως αποκαλύπτει μια νέα έκθεση τίποτε δεν μπορεί να συγκριθεί με τον πλούτο οικογενειακών δυναστειών, που καταφέρνουν όχι μόνον να παραμείνουν πλούσιες, αλλά και να αυξήσουν σε δυσθεώρητα ύψη τις περιουσίες τους.
Δέκα από τις πλουσιότερες οικογένειες στην Αμερική, περιλαμβανομένης της δυναστείας που έχει υπό τον έλεγχό της την πασίγνωστη αλυσίδα σούπερ μάρκετ Walmart, είδαν επίσης τα κέρδη τους να εκτοξεύονται στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης συνδυαστικά σε πάνω από 135 δισ. δολάρια σε διάστημα 14 μηνών σύμφωνα με την έκθεση του Institute for Policy Studies (IPS)! Η έκθεση αυτή με τίτλο «Ολιγάρχες με ασημένια κουτάλια», καταγράφει λεπτομερώς πώς οι οικογενειακές αυτές δυναστείες όχι μόνον αύξησαν τον περασμένο χρόνο τον πλούτο τους κατά δισεκατομμύρια, αλλά μεθόδευσαν και τρόπους ώστε να διασφαλίσουν ότι το σύστημα θα διατηρήσει την μεγιστοποίηση των περιουσιών τους τις επόμενες δεκαετίες. «Αν το σύστημα λειτουργούσε όπως θα έπρεπε, δεν θα έπρεπε να βλέπουμε τον πλούτο να αυξάνεται από τη μια γενιά στην άλλη, αλλά να διασκορπίζεται», σημειώνει ο εκ των συντακτών της έκθεσης και πρόεδρος του IPS, Τσακ Κόλινς.
27 οικογενειακές δυναστείες στις ΗΠΑ αύξησαν τις περιουσίες κατά 1.007% σε 37 χρόνια!
Το 1983, η περιουσία της οικογένειας Γουόλτον - ο πατριάρχης της οποίας, Σαμ Γουόλτον, ίδρυσε την Walmart, τη μεγαλύτερη εταιρεία λιανεμπορίου στη χώρα -, έφθανε τα 2,15 δις δολάρια (περίπου 5,6 δισ. σε πραγματική αξία το 2020), αλλά στα τέλη του περασμένου έτους οι απόγονοι του Γουόλτον είχαν καθαρή περιουσία άνω των 247 δισ. δολαρίων – δηλαδή αύξηση κατά 4.320%!
Το ίδιο ισχύει και για την οικογένεια Mars, που είδε τον πλούτο της να αυξάνεται κατά 28% από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι τον περασμένο Μάιο. Η δυναστεία αυτή ξεκίνησε πριν από 110 χρόνια, όταν ο Φράνκλιν κι η Έθελ Μαρς άνοιξαν ένα εργοστάσιο ζαχαρωτών, που παρασκεύαζε τις δεκαετίες του 1920 και 1930 τις γνωστές σοκολάτες Milky Way και Snickers. Τον περασμένο χρόνο η περιουσία των απογόνων είχε φθάσει τα 94 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τη λίστα Billion-Dollar Dynasties του Forbes. Και όπως αναφέρει η έκθεση του IPS που συνέκρινε τα ευρήματα αντίστοιχης λίστας του Forbes πριν από 38 χρόνια, η περιουσία αυτή είχε αυξηθεί από το 1983 μέχρι το 2020 κατά 3.517% από 2,6 δισ. δολάρια στα 94 δις! Η δυναστεία Mars ήταν μια από τις 27 που περιλαμβάνονταν στις λίστες του Forbes το 1983 και το 2020 και συνδυαστικά ο πλούτος τους αυξήθηκε κατά 1.007% σε 37 χρόνια!
H οικογένεια Λοντερ, της αυτοκρατορίας καλλυντικών Estée Lauder, έβγαλε τα περισσότερα στη διάρκεια της πανδημίας, σχεδόν διπλασιάζοντας τον πλούτο της (+83%). Ακόμη κι η οικογένεια με τα μικρότερα κέρδη, η SC Johnson είδε μια αύξηση της τάξης του 9% - λίγο πάνω από ένα δισ. δολάρια. «Σε μια περίοδο που ο δείκτης ανεργίας εκτοξεύτηκε στα ύψη και πολλές αμερικανικές οικογένειες μοχθούσαν να τα βγάλουν πέρα, οι ζάπλουτες οικογένειες της χώρας έβλεπαν τα περιουσιακά τους στοιχεία να πολλαπλασιάζονται», διαπιστώνει η έκθεση.
Ανισότητες, ωστόσο, υπάρχουν ακόμη και μεταξύ των δισεκατομμυριούχων, σημειώνει ο Guardian. Οι πραγματικά ζάπλουτοι τα πήγαν πολύ καλύτερα σε σχέση με τους λιγότερο πλούσιους της ομάδας τους. Οι πέντε πλουσιότερες οικογενειακές δυναστείες στις ΗΠΑ είδαν τον πλούτο τους να αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 2.484% από το 1983 έως το 2020, όταν η περιουσία μιας μέσης αμερικανικής οικογένειας από το 1989 μέχρι το 2019 αυξήθηκε κατά 93% σύμφωνα με την έκθεση. Κι αυτό δεν οφείλεται στο ότι έβγαλαν περισσότερα χρήματα, αλλά ότι κατάφεραν να περισώσουν περισσότερα από τη φορολόγηση, λέει ο Κόλινς.
Πώς καταφέρνουν οι οικογενειακές δυναστείες να αυξήσουν τα πλούτη τους
Η έκθεση του IPS καταγράφει τους τρόπους που οι οικογενειακές δυναστείες καταφέρνουν να σωρεύουν νέα πλούτη, όπως π.χ. με τον περιορισμό των δωρεών σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, την φοροαποφυγή με διάφορα μέσα, όπως μέσω εταιρειών διαχείρισης, που προστατεύουν τους ζάπλουτους από την φορολόγηση σε μεταφορές χρημάτων για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Ένας άλλος τρόπος είναι οι μάχες που δίνουν για να αποτραπεί η αύξηση της φορολόγησης των πλουσίων. Ο όμιλος της οικογένειας Μαρς, Mars Inc. δαπάνησε πάνω από 20 εκατ. δολάρια την περασμένη δεκαετία για άσκηση παρασκηνιακής πολιτικής πίεσης, σύμφωνα με την έκθεση. Ήδη μελετώνται διάφορες προτάσεις για την μείωση της σώρευσης πλούτου, όπως εκείνη αρκετών γερουσιαστών για την εφ’ άπαξ φορολόγηση κατά 60% των κερδών που αποκόμισαν δισεκατομμυριούχοι την περασμένη χρονιά μεσούσης της πανδημίας, αλλά και άλλες για την αύξηση των φόρων κληρονομιάς και ακίνητης περιουσίας. Αλλά, όπως σημειώνει ο Κόλινς, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα για να κλείσουν παραθυράκια φοροαποφυγής, να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των εξωχώριων φορολογικών παραδείσων και συγκεκριμένοι τύποι καταπιστευμάτων, που επιτρέπουν σε οικογενειακές δυναστείες να κρύβουν τον πλούτο τους.
Tην περασμένη εβδομάδα έρευνα της της ανεξάρτητης οργάνωσης ProPublica αποκάλυψε ότι οι 25 πλουσιότεροι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι, ανάμεσά τους οι Τζεφ Μπέζος, Γουόρεν Μπάφετ και Έλον Μάσκ, κατέβαλαν πραγματικούς φόρους μόλις 3,4% (!) μεταξύ του 2014 και του 2018, μολονότι η περιουσία τους αυξήθηκε κατά 400 δισ. δολάρια, το ίδιο διάστημα. «Ένας λόγος που προκαλεί ανησυχία η αποκάλυψη της ProPublica για την έκταση της φοροαποφυγής είναι ότι ίσως μόλις ένα μικρό κομμάτι [αυτού του πλούτου] θα καταλήξει σε φιλανθρωπικές δράσεις, αλλά το μεγαλύτερο θα περάσει στις επόμενες γενιές. Υπό μία έννοια, λοιπόν, δημιουργούν την επόμενη γενιά δυναστειών κληρονομημένου πλούτου», καταλήγει ο πρόεδρος του IPS.