Την πιο εμφατική της παρέμβαση στην κρίση χρέους που μαστίζει την Ευρωζώνη ξεκίνησε από χτες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ανακοινώνοντας το νέο Πρόγραμμα Άμεσων Νομισματικών Συναλλαγών, το οποίο αποτελείται από 10 βασικές παρεμβάσεις στην αγορά ομολόγων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Μάριο Ντράγκι, οι οποίες σκορπισαν αισιοδοξία στις αγορές, η ΕΚΤ θα προχωρήσει στις εξής κινήσεις στα πλαίσια του προγράμματος “Outright Monetary Transactions” (OMT):
- Θα αγοράζει από τη δευτερογενή αγορά χωρίς όριο ομόλογα κρατών-μελών της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα δανεισμού. Τα ομόλογα θα πρέπει να έχουν διάρκεια έως τρία έτη μέχρι τη ωρίμανσή τους. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα αγοράζει και δεκαετή ομόλογα, αρκεί να μένουν έως τρία χρόνια μέχρι την λήξη τους.
- Προϋπόθεση για να αγοράζει ομόλογα κρατών-μελών από τη δευτερογενή αγορά είναι το κράτος-μέλος της Ευρωζώνης να ζητά επίσημα βοήθεια από την Ε.Ε., να υπογράφει Μνημόνιο (με τη συμμετοχή του ΔΝΤ) και να το τηρεί απαρέγκλιτα. Αν δεν το τηρεί, τότε η αγορά ομολόγων θα σταματά. Πριν συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχει παρέμβει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθεροποίησης (ESM) με αγορές ομολόγων στην πρωτογενή αγορά.
- Θα αγοράζει από τη δευτερογενή αγορά και ομόλογα των χωρών που βρίσκονται ήδη σε Μνημόνιο (όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία) υπό την προϋπόθεση όμως ότι βρίσκονται σε διαδικασία επιστροφής τους στις αγορές, δηλαδή είναι στο τέλος του προγράμματος δημοσιονομικής σταθερότητας. Αυτό πρακτικά αποκλείει την Ελλάδα από το πρόγραμμα μέχρι να είναι έτοιμοι ξαναβγει στις αγορές.
- Θα στηρίζει ακόμα και χώρες που έχουν ζητήσει προληπτικά χρηματοδότηση αλλά όχι στην περίπτωση αιτήματος για διάσωση τραπεζών (όπως η περίπτωση της Ισπανίας).
- Το πρόγραμμα OMT θα συνεχιστεί για όσο χρειαστεί, μέχρι να μειωθεί σε βιώσιμα επίπεδα το επιτόκιο δανεισμού της χώρας-μέλους.
- Κάθε φορά που η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα μιας χώρας-μέλους, θα αποσύρει από την αγορά χρήμα ίσο με την ονομαστική αξία του ομολόγου. Αυτό θα γίνεται για να μην αυξηθεί ο πληθωρισμός και να καθησυχαστούν οι γερμανικές ανησυχίες για αλόγιστο τύπωμα χρήματος.
- Στα ομόλογα που θα αγοράζει στα πλαίσια του Προγράμματος, η ΕΚΤ θα έχει καθεστώς «επί ίσοις όροις» με τους ιδιώτες πιστωτές και όχι προτιμώμενου πιστωτή.
- Η ΕΚΤ θα θα συνεχίσει να έχει καθεστώς «προτιμώμενου πιστωτή» στα κρατικά ομόλογα (και της Ελλάδας) που αγόρασε τα τελευταία δύο χρόνια.
- Κάθε εβδομάδα και κάθε μήνα, η ΕΚΤ θα ανακοινώνει αναλυτικά στοιχεία για τις αγορές ομολόγες στις οποίες έχει προχωρήσει.
- Τέλος, η ΕΚΤ θα αποθαρρύνει κάθε κίνηση των κρατών-μελών να εκδίδουν πιο πολλά ομόλογα μικρότερης διάρκειας.
Αποκλεισμός των ελληνικών ομολόγων μέχρι την αξιολόγηση
Παράλληλα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι χαλαρώνει τους όρους για να δέχεται κρατικά ομόλογα ως εγγύηση για να παρέχει πίστωση σε τράπεζες. Ειδικότερα θα δέχεται τους τίτλους, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την πιστοληπτική αξιολόγηση (από τους οίκους αξιολόγησης) της χώρας που έχει εκδώσει το ομόλογο. Αυτό συνεπάγεται ότι οι τράπεζες θα μπορούν να δανείζονται από την ΕΚΤ χωρίς να εξαρτώνται από τις κρίσεις των Οίκων Αξιολόγησης και κατά συνέπεια οι χώρες που βρίσκονται υπό πίεση θα βοηθηθούν.
Ωστόσο, από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται τα ελληνικα κρατικά ομόλογα. Ο λόγος αυτής της εξαίρεσης, όπως διευκρίνισε ο Μάριο Ντράγκι, είναι η απόφαση της 18ης Ιουλίου σύμφωνα με την οποία τα ελληνικά ομόλογα θα είναι προσωρινά μη επιλέξιμα ως ενέχυρο για πράξεις νομισματικής πολιτικής του ευρωσυστήματος. Η επιλεξιμότητα των κρατικών ομολόγων της Ελλάδας θα επανεξεταστεί από την ΕΚΤ μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της χώρας από την Τρόικα. Σύμφωνα με στελέχη ελληνικών τραπεζών, αν η αξιολόγηση είναι θετική, τότε η ΕΚΤ θα τερματίσει τον αποκλεισμό των ελληνικών ομολόγων και θα αρχίσει και πάλι να παρέχει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες που θα καταθέτουν τέτοια ομόλογα ως ενέχυρο.