Ο Νίκος Ολυμπιάδης μιλάει στο iefimerida.gr για την απόφασή του να αφήσει τη ζωή του στη Νέα Ερυθραία για να γίνει αγρότης και κτηνοτρόφος στην Ικαρία, ακολουθώντας το επάγγελμα του παππού του.
Οι ιστορίες Ελλήνων που αποφασίζουν να φύγουν εκτός χώρας κυνηγώντας τα όνειρά τους σε μια πόλη του εξωτερικού είναι πάρα πολλές και αρκετά συνηθισμένες, όπως της Ανδρεάνας που μετακόμισε στο Όσλο, της Άρτεμης που έγινε ερωτική μετανάστρια στην Κορέα, του Φιλίππου που διαπρέπει στο Παρίσι ως σεφ βραβευμένος με δύο αστέρια Michelin, του Γιώργου που μετακόμισε στη πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου, τη Φινλανδία.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι παίρνουν την απόφαση να αφήσουν τη ζωή τους στην πόλη και να μετακομίσουν στην περιφέρεια. Οι ρυθμοί στη μεγαλούπολη, η έλλειψη ποιοτικού τρόπου ζωής, το κόστος επιβίωσης είναι από τους σημαντικότερους λόγους που ωθούν τους νέους να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στην ελληνική επαρχία, δίνοντας πολλές φορές ζωή στον τόπο. Μεταξύ άλλων ιστοριών, ο Αντώνης μετακόμισε στην Πτελέα Φθιωτίδας για να γίνει μελισσουργός, η Σοφία έφυγε από την Αθήνα για την Καρδαμύλη, ο Άγγελος άφησε την Πανόρμου για να ανοίξει μαγαζί με βότανα στην Ελάτη Τρικάλων και ο Χρήστος αποφάσισε να φύγει από τον Υμηττό για να γίνει κτηνοτρόφος στην Ευρυτανία. Άλλος ένας νέος άνθρωπος, ο Νίκος, πριν από μερικά χρόνια πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία και τη γη πηγαίνοντας να ζήσει μόνιμα στον τόπο καταγωγής των γονιών του: στην Ικαρία.
Πώς πήρε την απόφαση να γίνει αγρότης και κτηνοτρόφος στην Ικαρία
Μεγαλωμένος στη Νέα Ερυθραία, σε ένα από τα ωραιότερα προάστια της Αθήνας, και με καταγωγή από την Ικαρία, ο Νίκος, λίγο πριν τα 30 του, αποφάσισε να αλλάξει τη ζωή του μετακομίζοντας στο νησί των γονιών για να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα. Οι εικόνες με τις απαιτητικές εργασίες από την καλλιέργεια της γης και τα ζώα ήρθε μέσα από το δέσιμο που είχε με τον παππού του από τότε που ήταν μικρός και με το που έκλειναν τα σχολεία πήγαινε στο νησί. Τα χρόνια περνούσαν και εκείνος δίπλα στον παππού μάθαινε την αγροτική ζωή και τον βοηθούσε σε πολλές εργασίες για να μην τον επιβαρύνει περισσότερο.
Ο ίδιος θα αναφέρει στο iefimerida.gr: «Οι γονείς μου έχουν έρθει από την Ικαρία και εγώ μεγάλωσα στη Νέα Ερυθραία - σε πολλούς έκανε μεγάλη εντύπωση που άφησα ένα πολύ όμορφο μέρος της Αθήνας και έκανα αυτή την αλλαγή στη ζωή μου. Από μικρός είχα παραστάσεις, εικόνες από το νησί, καθώς πήγαινα να δω τις γιαγιάδες και τους παππούδες όταν το σχολείο ήταν κλειστό και βοηθούσα στα χωράφια. Όσο ο παππούς μου μεγάλωνε χρειαζόταν παραπάνω βοήθεια και έβλεπα πως κάποια στιγμή ή θα πρέπει να βάλω πλάτη ή όσα είχε φτιάξει εκείνος θα χάνονταν.
Ο παππούς μου ήταν 85 χρόνων και εξακολουθούσε να βρίσκεται στα χωράφια -ήταν αγρότης και κτηνοτρόφος- προμηθεύοντας στο νησί οπωροκηπευτικά, όπως ντομάτες και πατάτες, και είχε μοσχάρια.
Όταν εγώ ξεκίνησα να εργάζομαι προσπαθούσα να παίρνω την άδειά μου όλη μαζί, το καλοκαίρι, έτσι ώστε να περνάω έναν μήνα, ίσως και παραπάνω, στο νησί βοηθώντας τον παππού μου με τις αγροτικές και κτηνοτροφικές δουλειές του. Μέχρι που ένα καλοκαίρι δεν επέστρεψα ποτέ πίσω στην Αθήνα...».
Πώς ήταν η ζωή σου στην Αθήνα και σε τι ηλικία αποφασίζεις να μείνεις μόνιμα στην Ικαρία;
Εργαζόμουν σε ένα πολύ καλό εστιατόριο στη Νέα Ερυθραία και ήμουν διαιτητής, είχα στρωμένη δουλειά και ζούσα σε μια καλή περιοχή. Ωστόσο, στην Αθήνα μπορεί να χρειαστεί να κάνεις 2-3 δουλειές για να αμείβεσαι καλά. Το καλοκαίρι που πήγα στην Ικαρία και δεν επέστρεψα ποτέ ήμουν 29 ετών -πλέον ζω εφτά χρόνια στο νησί- έχω τη βάση μου, κάνω τις δουλειές μου και σίγουρα μέσα στον χειμώνα έρχομαι κάποιες φορές να δω την οικογένεια και τους φίλους μου.
Ήταν δύσκολο να πάρεις την απόφαση να φύγεις μόνιμα για το νησί;
Εύκολο δεν το λες καθόλου - ναι, ήταν δύσκολο. Δεν θα πεις ξαφνικά πάω να αλλάξω τόπο διαμονής -πρέπει να είσαι συνειδητοποιημένος και επιπλέον οι αγροτικές εργασίες είναι πολύ δύσκολες. Εγώ το δούλευα πολύ μέσα μου μέχρι να καταλήξω στην απόφαση να φύγω, ενώ επηρεάστηκα πολύ που έβλεπα τον παππού μου να είναι 80 ετών, να είναι υγιής και να συνεχίζει να ασχολείται με τη γη και την κτηνοτροφία. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να κάθονται - δουλεύουν, κι αυτό τους δίνει ζωή.
Αλήθεια, πώς αντέδρασε ο παππούς σου όταν του είπες ότι θα ασχοληθείς με την κτηνοτροφία και τη γη;
Αν και πιστεύω πως το ήθελε πολύ, στην αρχή ήταν αρνητικός και μου έλεγε «τι δουλειά έχεις εδώ;» - γενικότερα με αποθάρρυνε βάζοντας μπροστά όλες τις δυσκολίες που έχει ο πρωτογενής τομέας. Θυμάμαι που μου έλεγε πως δεν θα τα καταφέρω - ίσως σκεφτόταν πως ήθελε να έχω μια καλύτερη ζωή. Πιστεύω πως οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι κάνανε λάθος που αποθάρρυναν τα παιδιά τους, γιατί η «καλύτερη ζωή» που εννοούν έδιωξε τον κόσμο προς την πόλη και πλέον δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν. Νομίζω πως έκαναν λάθος παροτρύνοντας τα παιδιά τους να αφήσουν τον πλούτο της γης γιατί πλέον όλα μαραζώνουν και οι συνθήκες στη πόλη είναι πολύ δύσκολες.
Ο παππούς δεν ήταν εύκολος άνθρωπος και για μένα ήταν το μεγαλύτερο σχολείο ώστε να καταφέρω να μάθω όλες τις εργασίες, να μην τα παρατήσω, αλλά να εξελίξω τη δουλειά του. Επειδή ο τρόπος του παππού δεν ήταν «έλα να σ' τα δείξω, να σ' τα εξηγήσω και πάρε χρόνο για να τα καταλάβεις», όλοι νόμιζαν ότι θα τα παρατούσα εύκολα.
Οι δυσκολίες στον πρωτογενή τομέα και η απαιτητική του καθημερινότητα
Τι σε δυσκόλεψε περισσότερο το πρώτο διάστημα;
Εξακολουθούν να με δυσκολεύουν πράγματα, δεν είναι καθόλου εύκολο να ζεις στην περιφέρεια ειδικά όταν έχεις μεγαλώσει στην Αθήνα με διαφορετικά ερεθίσματα. Ακόμα και να δημιουργήσεις νέες φιλίες δεν είναι τόσο εύκολο, τον χειμώνα υπάρχει αρκετή μοναξιά, οι νέοι φεύγουν για να ζήσουν σε πόλεις, ενώ με δυσκόλεψε πολύ μέχρι να μάθω βασικά πράγματα για τη γη. Στη πόλη οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε από χειρωνακτικές δουλειές, οπότε έπρεπε να μάθω τέτοια πράγματα, όπως και το να ξέρω πότε θα φυτέψω τι και πότε θα το βγάλω. Η γη σού δίνει τα πάντα, αλλά χρειάζεται να τα μάθεις όλα αυτά. Εγώ τώρα μετά από 6 χρόνια μπορώ να ξέρω πραγματικά τι χρειάζεται η γη, κι αυτό είναι μεγάλη δύναμη στα χέρια ενός ανθρώπου. Από την άλλη, στις δυσκολίες είναι και οι καιρικές συνθήκες - πλέον τα καλοκαίρια η ζέστη είναι αφόρητη. Αν και κουράζομαι πάρα πολύ, μου αρέσει η ζωή που έχω δημιουργήσει στο νησί.
Πώς είναι η καθημερινότητά σου;
Εξαρτάται από την εποχή -τον χειμώνα με το κρύο, την παγωνιά και τις βροχές είναι διαφορετικά, ωστόσο τα ζώα θέλουν φροντίδα ανεξαρτήτως καιρού, οπότε βάζω την κατάλληλη στολή και πηγαίνω. Ξυπνάω νωρίς το πρωί, πίνω ελληνικό καφέ και ξεκινάω τις δουλειές πρώτα από τα ζώα και στη συνέχεια πηγαίνω στα κτήματα. Πλησιάζοντας προς το καλοκαίρι η δουλειά είναι εντονότερη, μέχρι να βραδιάσει είμαι απασχολημένος με κάτι - δεν μου φτάνει ο χρόνος, η γη έχει πολλή δουλειά. Οι πατάτες και οι ντομάτες που καλλιεργώ θέλουν πολλή φροντίδα, ενώ τρέχω και με το εμπόριο, δηλαδή κάνω από την παραγωγή μέχρι το εμπόριο του προϊόντος. Ό,τι παράγω τα δίνω στον τόπο μου - το καλοκαίρι υπάρχει μεγάλη ζήτηση, σε σημείο που δεν φτάνουν κιόλας.
Εξακολουθείς να έχεις τα κτήματα του παππού σου;
Έχω κρατήσει τα κτήματα του παππού μου και προσπαθώ να το εξελίξω περισσότερο με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κάποια αυτόματα ποτιστικά, έτσι ώστε να πηγαίνω όλο και πιο μπροστά. Εδώ όλες οι δουλειές είναι χειρωνακτικές, δεν ανεβαίνουμε σε τρακτέρ, όπως στον Θεσσαλικό Κάμπο, που έχει τεράστιες εκτάσεις, πιάνουμε την τσάπα, και γι' αυτό έχουμε πάρα πολλή δουλειά. Γι' αυτό λέω είναι δύσκολος ο τρόπος ζωής.
Οι γονείς σου ήταν θετικοί με την απόφασή σου να μετακομίσεις στην Ικαρία; Έχεις φτάσει σε σημείο να πεις «τα παρατάω και επιστρέφω στη πόλη»;
Δεν θα ξεχάσω ποτέ το σοκ που έπαθαν όταν τους το ανακοίνωσα, με κοιτούσαν σαν να μου λένε «τι πας να κάνεις;» - ακόμα δεν μπορούν να καταλάβουν τον τρόπο ζωής μου και προσπαθούν να με πείσουν να επιστρέψω στην Αθήνα.
Από το μυαλό μου περνάει πάντα η σκέψη της επιστροφής, ποτέ δεν είπα «πάω να μείνω για πάντα στο νησί», εξάλλου κάνω μια εργασία με μεγάλο ρίσκο λόγω των καιρικών συνθηκών, κάθε χρόνο αρχίζω από το μηδέν με τις καλλιέργειες, οπότε υπάρχει ως ενδεχόμενο, αλλά πολύ δύσκολα θα το κάνω πράξη. Έχω άλλον τρόπο ζωής, τρέφομαι πολύ πιο υγιεινά, μόνο αν ερχόταν μια πρόταση που θα ήταν τόσο μεγάλη ευκαιρία που δεν θα μπορούσα να αρνηθώ θα γυρνούσα πίσω.
«Οι νέοι δεν έχουν κίνητρα για να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα»
Με τα τωρινά δεδομένα είναι εύκολο ένας νέος άνθρωπος να γίνει αγρότης;
Δεν είναι καθόλου εύκολο. Δεν θέλω να αποθαρρύνω τον κόσμο, απλά λέω την αλήθεια, άλλωστε δεν ξέρω πλέον αν οι νέοι το έχουν ως επιλογή να ασχοληθούν με τη γη -προτιμούν να κάνουν οτιδήποτε άλλο ακόμα και αυτοί που επιλέγουν να φύγουν από τις μεγαλουπόλεις και να έρθουν στην επαρχία. Πρόκειται για έναν τομέα που το κράτος τον έχει εγκαταλείψει, δεν δίνονται βοηθήματα, οπότε δεν υπάρχουν τα κίνητρα. Αν δεν παρέχει βοήθεια το κράτος, πώς θα πάρει κάποιος την απόφαση να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα; Ούτε χέρια βρίσκεις πια για βοήθεια. Εγώ το έκανα γιατί κάθισα δίπλα στον παππού μου και σκληραγωγήθηκα - το είδα λίγο πιο ρομαντικά, πως αν δεν συνεχίσω θα χαθούν όλα όσα εκείνος είχε φτιάξει. Τα τελευταία χρόνια όντως πολλοί νέοι κάνουν στροφή αναζητώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής και μετακομίζουν στην επαρχία, όμως κάνουν άλλες δουλειές - δεν γίνονται αγρότες.
Ποιο είναι το μυστικό μακροζωίας στην Ικαρία;
Το νησί ανήκει σε μια από τις 5 μπλε ζώνες, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι έφταναν να ζουν πάνω από αιώνα, δεν ξέρω αν θα ισχύει και για μας διότι έχουμε διαφορετικό τρόπο ζωής - πιστεύω πως θα αλλάξει αυτό. Πιστεύω πως είναι πολλά πράγματα που συντελούν σε αυτό - τρώγανε πολύ υγιεινά, δεν είχαν επιλογή γιατί το νησί είναι μέχρι σήμερα πιο απομακρυσμένο και όλα έφταναν και φτάνουν τελευταία, περπατούσαν πολύ, δεν είχαν τόσο άγχος και η κοινωνία ήταν πιο δεμένη. Στην ικαριώτικη διατροφή μπήκαν πολύ αργότερα τα ζυμαρικά, το ρύζι, δηλαδή οι υδατάνθρακες, γιατί αργούσαν να φτάσουν, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να τρώνε τα δικά τους προϊόντα - ψάρι, κρέας και λαχανικά. Στο νησί υπάρχουν κάποια fast food, όμως δεν έχουμε αυτές τις μεγάλες αλυσίδες, όπως σε άλλα νησιά, οπότε η Ικαρία κρατάει ακόμα τον χαρακτήρα της.
Ποια συμβουλή θα έδινες στα νέα άτομα που σκέφτονται να αφήσουν τη ζωή στην πόλη και να μετακομίσουν στην ελληνική περιφέρεια;
Η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, όπως και οι συνθήκες για τον καθέναν ξεχωριστά. Η μόνη συμβουλή που θα έδινα είναι να το σκεφτούν διπλά για την επαρχία, καθώς είναι λίγο πιο εγκαταλελειμμένη, λιγότερες οι ευκαιρίες. Πάντως, όσοι έφυγαν τους έχει βγει σε καλό. Εγώ άλλωστε το έχω τολμήσει, δεν θα ήμουν αρνητικός, γιατί θα ήταν σαν να ακυρώνω την απόφασή μου, οπότε θα έλεγα να το σκεφτούν διπλά.
Εσένα, τι σου λείπει από την Αθήνα;
Η οικογένεια, οι φίλοι μου, οι δραστηριότητες που έκανα και δεν υπάρχουν στο νησί. Δεν θα τα έχεις ποτέ όλα, παίρνοντας μια απόφαση κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις, οπότε ζυγίζεις τα πράγματα και αποφασίζεις ανάλογα με τις ανάγκες σου.