Η Βίκυ Βουρβουλάκη μάς εξηγεί τους λόγους για τους οποίους αποφάσισε να μετακομίσει στη Σουηδία και να εργαστεί εκεί ως γιατρός. Επίσης, μας μιλάει για τον σκανδιναβικό τρόπο ζωής.
Ο σκανδιναβικός τρόπος ζωής γίνεται πρωτοσέλιδο στα περιοδικά, εξυμνείται και περιγράφεται με κάθε λεπτομέρεια σε αφιερώματα, ωστόσο πώς είναι πραγματικά να ζεις σε μια σκανδιναβική χώρα με μια τόσο διαφορετική κουλτούρα; Πρόσφατα ο Μίλτος Ιωαννίδης μάς είχε περιγράψει τη ζωή του στη Φινλανδία και τώρα η Βίκυ μάς εξηγεί πώς είναι πραγματικά να ζεις στη Σουηδία.
Πριν δώδεκα χρόνια η Βίκυ πήρε μια απόφαση με την οποία θα άλλαζε η ζωή της: ολοκληρώνοντας την πρακτική της στο Νοσοκομείο της Κορίνθου, αντί να είναι σε στάση αναμονής περιμένοντας να διοριστεί στο «Παίδων», μετακόμισε μόνιμα στη Σουηδία μαζί με τον σύντροφό της.
Η Ελληνίδα γιατρός ζει στο Γκέτεμποργκ -η δεύτερη μεγαλύτερη σουηδική πόλη-, εργάζεται ως παιδοκαρδιολόγος στο συγκεκριμένο τμήμα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της πόλης, έχει ιδρύσει μια ΜΚΟ βοηθώντας παιδιά με καρδιολογικά προβλήματα στην Ινδία και απολαμβάνει μια ζωή με διαφορετική νοοτροπία και κουλτούρα.
Πώς αποφάσισε η Ελληνίδα γιατρός να μετακομίσει στη Σουηδία
Πώς αποφάσισες να αφήσεις την Ελλάδα και να μετακομίσεις στη Σουηδία;
Προσωπικά δεν έφυγα από τη χώρα μου λόγω οικονομικής κρίσης, ο λόγος ήταν καθαρά για να εργαστώ πάνω στην ειδικότητά μου. Ήμουν έναν χρόνο στην Παιδιατρική, στο Νοσοκομείο της Κορίνθου, και μετά έπρεπε να περιμένω 5-6 χρόνια για να μπω να συνεχίσω στο «Παίδων». Οπότε, δεν ήθελα να κάθομαι περιμένοντας πότε θα με πάρουν σε νοσοκομείο και κοιτούσα διάφορες εναλλακτικές για να φύγω στο εξωτερικό.
Η Σουηδία προέκυψε από έναν συμφοιτητή μου στην Ιατρική, με τον οποίο είχαμε κρατήσει επαφή και ο ίδιος εργαζόταν σε νοσοκομείο. Συνομιλώντας μαζί του, μου έλεγε πώς είναι η ζωή, πώς λειτουργεί το σύστημα, και πολύ απλά, στα μέσα της ειδικότητάς μου, αποφάσισα ότι θα πάω εκεί. Μάλιστα, θυμάμαι πως όταν μου είχε πρωτοπεί ότι θα πάει να ζήσει στη Σουηδία, του έλεγα «είσαι τρελός, εκεί δεν έχουν καν ήλιο που θα πας».
Το επόμενο βήμα ήταν να ξεκινήσω να μαθαίνω τη γλώσσα και μόλις τελείωσα τις υποχρεώσεις μου στο νοσοκομείο μετακόμισα, το 2012, στη Σουηδία. Δύο μήνες μετά τη μετακόμισή μου είχα ήδη βρει δουλειά.
Σε ποιο μέρος της Σουηδίας ζεις; Μετακόμισες μόνη σου;
Ήρθα με τον σύντροφό μου και ήταν πιο εύκολη η απόφαση, αν ήμουν μόνη μου δεν ξέρω - ίσως να μην αποφάσιζα εύκολα να μετακομίσω στο εξωτερικό. Όταν ήμασταν στην Ελλάδα ο σύντροφός μου εργαζόταν σε μια εταιρεία, δεν ήταν τόσο ευχαριστημένος, αλλά ήρθε για μένα. Για τον ίδιο δεν ήταν τόσο εύκολο στην αρχή - βρήκε δουλειά μετά από έναν χρόνο.
Αρχικά μετακομίσαμε στη Lund, όπου είχε παράρτημα το φροντιστήριο όπου έκανα σουηδικά, και θεωρήσαμε ότι για αρχή θα ήταν πιο εύκολο να ζήσουμε σε μια μικρότερη πόλη ώστε να προσαρμοστούμε. Έξι μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2013, πήγαμε στο Γκέτεμποργκ, όπου ζούμε μέχρι σήμερα.
Δεδομένου ότι πρόκειται για μια χώρα με εντελώς διαφορετική κουλτούρα από τη δική μας, πώς ήταν το πρώτο διάστημα; Τι σε δυσκόλεψε; Τι σου φάνηκε παράξενο;
Στην αρχή ήταν πολύ ωραία, ήμουν σε μια καινούργια χώρα και απλώς μάθαινα τη γλώσσα, δεν είχαμε υποχρεώσεις. Όμως, υπήρχε το οικονομικό άγχος, γιατί δεν ξέραμε πότε θα βρούμε δουλειά, κι έτσι είχαμε αρκετούς περιορισμούς, για παράδειγμα δεν τρώγαμε έξω, κρατιόμασταν να μην κάνουμε σπατάλες.
Το πρώτο σοκ ήταν όταν ήρθε ο χειμώνας, που εκεί «τα είδαμε όλα», ήταν πολύ δύσκολο. Δεν μας ενόχλησε καθόλου το κρύο, αλλά το σκοτάδι - κατά τους χειμερινούς μήνες η ημέρα διαρκεί ελάχιστες ώρες και πολλές φορές ο καιρός είναι τόσο μουντός, που μπορεί επί μέρες να μην έχεις καθόλου μέρα. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο δεν έχουν κουρτίνες στα σπίτια τους οι Σουηδοί και μας έκανε μεγάλη εντύπωση, αυτό συμβαίνει ακόμα και στα ισόγεια διαμερίσματα όπου μπορείς απλά να δεις μέσα.
Από τα πράγματα που μας είχαν φανεί παράξενα το πρώτο διάστημα ήταν όταν πηγαίναμε σε κάποιο Mall για φαγητό, στα food courts, όπου κανένας Σουηδός δεν κοιτούσε γύρω του. Στη συνέχεια καταλάβαμε ότι είναι πολύ διακριτικοί, δεν θέλουν να ενοχλούν - δεν έχουν καθόλου αυτή την ελληνική νοοτροπία που θέλουν να τα γνωρίζουν όλα. Το κάνουν καθαρά από διακριτικότητα, όχι από αδιαφορία, και εμείς το καταλάβαμε έπειτα από δύο χρόνια που ζούσαμε στη χώρα και γνωρίζοντας καλά τους Σουηδούς.
Όλα αυτά τα χρόνια που ζούμε στη Σουηδία διαπιστώσαμε πως τα κακά της χώρας μας μεγεθύνθηκαν: η ελληνική νοοτροπία, η ανθρωποφαγία - δυστυχώς, τα είδαμε πολύ καθαρά.
Βρήκες διαφορές ακόμα και στο εργασιακό περιβάλλον;
Σε ό,τι αφορά το σουηδικό εργασιακό περιβάλλον, τα πράγματα είναι πιο ισότιμα, δεν θα μιλήσεις στον διευθυντή σου στον πληθυντικό, αλλά στον ενικό. Μάλιστα, στην αρχή μού είχε φανεί πολύ παράξενο και τώρα ούτε εγώ αντέχω τον πληθυντικό. Υπάρχει σεβασμός, ανεξάρτητα από τη θέση που έχεις στο νοσοκομείο, αλλά συμβαίνει γενικότερα σε όλα τα επαγγέλματα, υπάρχει ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, κάτι που δεν το βλέπεις στην Ελλάδα.
Κατ' αρχάς, όταν ήρθα ήμουν ειδικευόμενη και μιλούσα στον διευθυντή μου στον ενικό, δεν υπήρχε αυτή η ιεραρχία γιατί είναι ακομπλεξάριστοι οι Σουηδοί, δεν θα σε βάλουν στη γωνία για να σε κράζουν, και αν γίνει κάποιο λάθος, θα κοιτάξουν τι έφταιξε στην κλινική, στο σύστημα, για να δούνε πώς διορθώνεται, ώστε να μην ξανασυμβεί. Αντίθετα, στη χώρα μας θα σου πούνε «εσύ φταις». Στη Σουηδία δεν υπάρχει η νοοτροπία της τιμωρίας, απλώς κοιτάνε πώς να διορθώνουν τα πράγματα, να καλυτερεύουν, κι αυτό είναι πολύ ανακουφιστικό για τον γιατρό.
Ο μισθός του γιατρού είναι πολύ καλός, επιτρέποντάς σου να ζεις αξιοπρεπώς και να βάζεις χρήματα στην άκρη. Στον χώρο εργασίας χτυπάς κάρτα και δεν νοείται να εργαστείς πέρα από το ωράριό σου και να μην πληρωθείς υπερωρία ή να μην πάρεις άδεια. Δεν δουλεύεις τζάμπα για κανέναν λόγο.
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του ωραρίου υπάρχει το «fika», ο χρόνος να απολαύσεις τον καφέ σου, στο δικό μας ωράριο έχουμε 1 ώρα διάλειμμα για μεσημεριανό φαγητό και δύο μισάωρα «fika». Δεν προλαβαίνω πάντα να τα τηρήσω γιατί έχουμε τρέξιμο, αλλά μου αρέσει που υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
Πώς λειτουργεί το σουηδικό σύστημα υγείας και η ΜΚΟ
Μπορείς να μου περιγράψεις λίγο τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται ένας γιατρός σε σουηδικό νοσοκομείο;
Δεν ξέρω από πού να ξεκινήσω... Το σύστημα είναι πολύ οργανωμένο και λειτουργεί με ρουτίνες που είναι γραμμένες, υπάρχουν πρωτόκολλα και όλα βρίσκονται μέσα στα προγράμματα του υπολογιστή. Δηλαδή, δεν κάνει ο καθένας ό,τι νομίζει. Έχουν ένα σύστημα υγείας που λειτουργεί, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν προβλήματα. Φυσικά και υπάρχουν, αλλά ο ασθενής θα πάρει τη βοήθεια που χρειάζεται.
Στα νοσοκομεία τους δίνουν βάση στο κοινωνικό κομμάτι και οι γονείς που τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας θα έχουν στήριξη από κοινωνικούς λειτουργούς, από ψυχολόγους, γιατί για αυτούς είναι πολύ σημαντικό.
Στο νοσοκομείο δουλεύουν ως ομάδα, δεν είναι αρχηγός ο γιατρός που παίρνεις όλες τις αποφάσεις και οι νοσοκόμες εκτελούν, όπως συμβαίνει στη χώρα μας. Στο σουηδικό σύστημα, αν έχεις στην ομάδα σου καλούς νοσηλευτές, μπορείς να βασιστείς πάρα πολύ σε όσα θα σου πουν και είναι μέλη της ομάδας. Επιπλέον, υπάρχουν οι επιμελητές και νιώθεις περισσότερη ασφάλεια ως γιατρός. Για να καταλάβεις τη διαφορά, στη Σουηδία το πιο συχνό που θα ακούσεις είναι «δεν είμαι σίγουρος, θα το κοιτάξω και θα απαντήσω», δεν υπάρχει αυτό το στρες, ούτε η ανάγκη να αποδείξεις τίποτα.
Ποια είναι τα προβλήματα που υπάρχουν στο σύστημα υγείας τους;
Υπάρχουν αναμονές, αλλά σε καμία περίπτωση όπως στην Ελλάδα, κι αυτό συμβαίνει γιατί λόγω του κορωνοϊού, που ήταν ένα παγκόσμιο φαινόμενο, πήγαν πίσω τα χειρουργεία. Υπάρχει μεγάλο έλλειμμα σε γιατρούς, με τη διαφορά να είναι ότι, ενώ στο ελληνικό σύστημα υπάρχουν γιατροί και περιμένουν, στη Σουηδία δεν υπάρχουν και ψάχνουν για γιατρούς, νοσηλευτές, οπότε τρέχουμε πάρα πολύ.
Εργάζεσαι ως παιδοκαρδιολόγος στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Γκέτεμποργκ. Έχεις χρόνο να ασχοληθείς με κάτι άλλο;
Εδώ στη Σουηδία έχω ιδρύσει μια ΜΚΟ που ονομάζεται «gift of life», η οποία στηρίζει τρία παιδοκαρδιολογικά νοσοκομεία στην Ινδία προσφέροντας εντελώς δωρεάν θεραπεία σε φτωχά παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες. Ο λόγος για τον οποίο στηρίζουμε την Ινδία είναι γιατί γεννιούνται πάνω από 200.000 παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες, υπάρχει ανεπαρκής ιατροφαρμακευτική φροντίδα, μη προσβάσιμη φροντίδα, καθώς ο μισός πληθυσμός ζει σε απομακρυσμένες περιοχές, ενώ οι εγκαταστάσεις στα νοσοκομεία είναι ανεπαρκείς και τα ιδιωτικά ιδιαίτερα ακριβά για μια επέμβαση. Με την υποστήριξή σας στη ΜΚΟ χαρίζετε σε ένα παιδί το δώρο της ζωής.
Γιατί δεν επιστρέφει και οι συμβουλές στους Έλληνες που θέλουν να ζήσουν στη Σουηδία
Έχεις σκεφτεί να επιστρέψεις στην Ελλάδα;
Δεν σου κρύβω πως δώδεκα χρόνια που ζω στη Σουηδία με έχει κουράσει πολύ το κλίμα, αλλά, όταν σκέφτομαι το σενάριο να επιστρέψω πίσω σε όλο αυτό το παράλογο που συμβαίνει -όχι μόνο στη λειτουργία των νοσοκομείων, αλλά γενικά στο πώς λειτουργεί το κράτος- δεν θα μπορούσα. Γι' αυτό εξάλλου δεν παίρνω την απόφαση να επιστρέψω.
Η Σουηδία είναι μια οργανωμένη χώρα, μέχρι και η φορολογική δήλωση έρχεται ηλεκτρονικά, υπογράφεις και τελείωσε, χωρίς να τρέχεις σε δημόσιες υπηρεσίες και να λες «τώρα σε ποιον υπάλληλο θα πέσω και αν είναι σε καλή διάθεση και με εξυπηρετήσει».
Ο κάθε υπουργός θα παρουσιάσει σε power-point το πρόγραμμά του με στοιχεία, με σοβαρή ανάλυση, θα εξηγήσει με λογική τα επιχειρήματά του. Μπορεί να μη σου αρέσει το πρόγραμμά του, αλλά δεν κάνει λαϊκισμούς, σου παραθέτει τα στοιχεία και η απόφαση είναι καθαρά δική σου.
Επιπλέον, για μένα είναι πολύ σημαντικό που αισθάνομαι ασφαλής. Μπορώ να κυκλοφορώ μόνη μου τη νύχτα και πολλές φορές κοιμάμαι με ανοιχτή μπαλκονόπορτα.
Πώς είναι μια τυπική σου ημέρα;
Εξαρτάται από την εποχή, γιατί τους χειμερινούς μήνες βγαίνουμε σπάνια έξω τις καθημερινές και περιμένουμε τα Σαββατοκύριακα να πάμε για φαγητό. Σε σχέση με την Ελλάδα, η καθημερινότητα εδώ είναι σίγουρα πιο βαρετή. Αντίθετα, άνοιξη και καλοκαίρι είναι υπέροχα, γιατί η φύση είναι πανέμορφη. Το ωραίο στη Σουηδία είναι ότι βρίσκεσαι μέσα σε ένα μεγάλο δάσος όπου έχει σπίτια και μια πόλη. Μόλις ξεκινήσουν οι ωραίες μέρες βγαίνουμε έξω να απολαύσουμε τη φύση, ενώ έχει πανέμορφα χωριά με λίμνες μόλις ένα τέταρτο έξω από το Γκέτεμποργκ.
Δυσκολεύτηκες να κάνεις φιλίες με Σουηδούς;
Ήταν δύσκολο να κάνουμε κύκλο, γιατί οι Σουηδοί δεν πιάνουν αμέσως φιλίες, χρειάζονται χρόνο, και σίγουρα παίζει ρόλο όταν έχεις διαφορετικό background. Δεν ξέρω εάν θα συνέβαινε το ίδιο αν ερχόμουν φοιτήτρια, αλλά στα 30 μου χρόνια οι περισσότεροι πλέον έχουν τον κύκλο τους και δεν τους ενδιαφέρει να τον ανοίξουν παραπάνω.
Ούτε αυτό σημαίνει πως και με πολλούς Έλληνες μπορείς να ταιριάξεις απλώς επειδή έτυχε να βρεθείτε στην ίδια χώρα.
Ποιες συμβουλές θα έδινες σε Έλληνες που σκέφτονται να μετακομίσουν στη Σουηδία;
Πρέπει να γνωρίζουν πως δεν μπορούν να μιλούν απότομα ή να έχουν ύφος, αλλά να προσέχουν πάρα πολύ τον τρόπο με τον οποίο μιλάνε και πώς φέρονται. Υπήρξαν γιατροί που ήρθαν σε σουηδικό νοσοκομείο με πολύ ύφος έχοντας αυτή τη νοοτροπία και δημιουργήθηκε μεγάλο θέμα. Ο τρόπος με τον οποίο εκφραζόμαστε τους φαίνεται υπερβολικός, καθώς οι Σουηδοί είναι χαμηλών τόνων και διακριτικοί. Προσωπικά δεν αντιμετώπισα ποτέ μου πρόβλημα, ούτε ένιωσα ποτέ από πλευράς τους ρατσισμό.
Επίσης, να ξέρουν πως είναι πολύ δύσκολο να βρεις διαμέρισμα - εμείς τα δύο πρώτα χρόνια υπενοικιάζαμε και αλλάξαμε πέντε διαμερίσματα μέχρι να βρούμε.