Συνέντευξη στο iefimerida του Σίμου Αναστασόπουλου- Προέδρου του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας CompeteGr και του Συνδέσμου Ανωνύμων Εταιριών-ΕΠΕ.
«Καμπανάκι» για «λουκέτα» στην αγορά κρούει ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας, σημειώνοντας ότι είναι επιβεβλημένο η «επόμενη ημέρα» να συνοδευθεί με «έκρηξη» της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Ειδικά όσον αφορά τις επόμενες, κρίσιμες εβδομάδες, ο κ. Αναστασόπουλος δεν κρύβει την ανησυχία του για τις επιπτώσεις από την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, σημειώνει ότι η αγορά επείγει να ανοίξει, με ασφάλεια και μέτρα προστασίας.
Έχοντας πολύ δρόμο να διανύσει στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων, η Ελλάδα- κατά τον κ. Αναστασόπουλο- θα πρέπει πατήσει «γκάζι» και να ξεπεράσει τις χρόνιες παθήσεις, που έχουν να κάνουν με την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα απορρόφησης των κοινοτικών πόρων. «Κλειδί» χαρακτηρίζονται οι παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, καθώς μετά από τη συγκράτηση της ανεργίας σε διαχειρίσιμα επίπεδα, το ζητούμενο είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο, που θα καθιστά πιο εύκολες τις προσλήψεις.
Η Ελλάδα πριν καλά- καλά συνέλθει από τη δεκαετή κρίση, έπεσε σε μια νέα, πρωτοφανή κρίση. Σε τι κατάσταση θα μας βρει η "επόμενη ημέρα"; Πόσο εύκολο είναι να καλύψουμε το χαμένο έδαφος, με δεδομένο ότι ο παραγωγικός ιστός της χώρας συντίθεται από μικρές επιχειρήσεις;
Οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις προβλέπουν ύφεση της τάξης του 10 % για το πρώτο τρίμηνο του έτους, που ακολουθεί ένα αντίστοιχο ποσοστό ύφεσης για το σύνολο του 2020. Η συνεχιζόμενη κατάσταση με το κλείσιμο της λιανικής και την παρατεταμένη πτώση του τζίρου στον τουρισμό, στην εστίαση και γενικότερα στον κλάδο των υπηρεσιών θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ύφεση και αναπόφευκτα στο κλείσιμο επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας. Από έρευνες των αρμόδιων οργανισμών επισημαίνεται ότι 6 στις 10 μικρομεσαίες επιχειρήσεις φοβούνται ότι θα κλείσουν το επόμενο διάστημα ενώ μία στις δύο επιχειρήσεις εκφράζει αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της.
Είναι γεγονός ότι μεγάλο μέρος της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα ασκείται από μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις ευάλωτες στις κρίσεις, που ακριβώς λόγω του μεγέθους τους δεν είναι ούτε παραγωγικές ούτε εξωστρεφείς. Η Έκθεση Πισσαρίδη πολύ εύστοχα διαπιστώνει το πρόβλημα και μεταξύ άλλων προτείνει στην κυβέρνηση την θεσμοθέτηση μέτρων και κινήτρων που θα προωθούν τις εξαγορές και συγχωνεύσεις προς δημιουργία μεγαλύτερων και ανθεκτικότερων εταιρειών με στόχο την βελτίωση της ανταγωνιστικής τους θέσης και την προώθηση της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών προς τις διεθνείς αγορές.
Οι εκτιμήσεις αυτές συγκλίνουν σε μια αργή ανάκαμψη που θα μπορούσε να επιταχυνθεί μόνο από την γρήγορη απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων και τις άμεσες ξένες επενδύσεις που θα ακολουθήσουν την άμεση εφαρμογή του Αναπτυξιακού Σχεδίου και την γρήγορη αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.
Σε ποιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα; Πόσο εύκολο είναι η Ελλάδα να ξεπεράσει τις "χρόνιες παθήσεις", ως προς την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων;
Το WEF φέτος και λόγω της αναταραχής που επέφερε η πανδημία στην παγκόσμια οικονομία, αντί για τη συνηθισμένη έκδοση του Δείκτη Ανταγωνιστικότητας, δημοσιοποίησε στοιχεία για τις προτεραιότητες που απαιτούνται για την παραγωγικότητα, την αειφορία και την ανθεκτικότητα ως Δείκτη Ετοιμότητας για Μετασχηματισμό των 37 σημαντικότερων χωρών, ανάμεσά στις οποίες περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.
Όσον μας αφορά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή καθόσον η Ελλάδα, που φέρει και ένα μεγάλο δημόσιο χρέος από την προηγούμενη κρίση, κατατάχτηκε μεταξύ των χωρών που χρειάζονται να κάνουν την μεγαλύτερη προσπάθεια για να ανακάμψουν στην μετά COVID εποχή.
Η ενίσχυση της αξιοκρατίας της διαφάνειας και αποδοτικότητας των θεσμών και της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Ελλάδα. Η μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα, περιλαμβανομένης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που είναι σε εξέλιξη, θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Αντίστοιχης σημασίας είναι και η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, η απλοποίηση του φορολογικού κώδικα με διεύρυνση της φορολογικής βάσης και μείωση των συντελεστών. Χαρακτηριστικά ακόμη αναφέρω ότι η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία, στον Δείκτη Ετοιμότητας για Μετασχηματισμό, ως προς τις δεξιότητες των ανθρώπων και στην 34η θέση ως προς την κοινωνική προστασία και την εργατική νομοθεσία. Χρειάζονται προφανώς σημαντικές μεταρρυθμίσεις αλλά και δραστική αλλαγή στη νοοτροπία που προσεγγίζουμε την εργασία και τις δεξιότητες. Σημαντικά ακόμη για την δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης είναι η δυνατότητα παραγωγής καινοτομίας δηλαδή η σύνδεση των ερευνητικών κέντρων με την επιχειρηματικότητα. Άμεσες προτεραιότητες ακόμη αποτελούν το Κτηματολόγιο, οι χρήσεις γης και το νέο πτωχευτικό δίκαιο.
Τα ποσοστά ανεργίας συγκρατήθηκαν σε διαχειρίσιμα επίπεδα, με "εργαλείο" τις αναστολές συμβάσεων. Τι θα γίνει την "επόμενη ημέρα"; Οι επιχειρήσεις, κυρίως οι μεγάλες, πιστεύετε ότι θα κινηθούν στη λογική της μείωσης του προσωπικού για να περιορίσουν τα κόστη; Ποιές κινήσεις περιμένετε από την κυβέρνηση στο επικείμενο εργασιακό νομοσχέδιο;
Η κυβέρνηση αντέδρασε, κατά γενική ομολογία, με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα για τον περιορισμό της υγειονομικής κρίσης και την στήριξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η αμεσότητα λήψης των μέτρων επέτρεψε , σε μεγάλο βαθμό, την διατήρηση των εργασιακών θέσεων και την αποτροπή μαζικών πτωχεύσεων ειδικά στον κλάδο της εστίασης, του τουρισμού και του λιανεμπορίου. Η επιστρεπτέα προκαταβολή λειτούργησε αποτελεσματικά και θα πρέπει να συνεχιστεί για όσο διάστημα επιτρέπουν τα δημοσιονομικά μας και οι ευρωπαϊκές πολιτικές.
Οι υποχρεώσεις όμως συσσωρεύονται, οι δημοσιονομικές δυνατότητες εξαντλούνται και οι φόβοι για κλείσιμο επιχειρήσεων και αργή ανάκαμψη εντείνονται. Επείγει επομένως να ανοίξει η αγορά, πάντα με ασφάλεια και τήρηση των μέτρων, και να εργαστούμε για την καλύτερη δυνατή τουριστική σεζόν. Μόνο με την ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε όλα τα πεδία θα μπορέσουμε σε βάθος χρόνου να προστατεύσουμε την εργασία. Πιστεύω ότι με την υποστήριξη του κράτους και την κοινωνική ευαισθησία που εκδηλώθηκε σε όλο το διάστημα της κρίσης από όλες τις επιχειρήσεις θα εξαντληθούν τα όρια ώστε να παραμείνει η ανεργία σε διαχειρίσιμα επίπεδα.
Στην κατεύθυνση αυτή αναμένω και τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες στο επικείμενο εργασιακό νομοσχέδιο που θα πρέπει να διευκολύνει την πρόσληψη παρά να δυσκολεύει την απόλυση. Είναι καιρός πλέον να αντικαταστήσουμε τις ανελαστικές εργασιακές σχέσεις, που μας κατατάσσουν στις τελευταίες θέσεις από πλευράς προστασίας των εργαζομένων και φοβίζουν τις επιχειρήσεις να κάνουν εύκολα προσλήψεις, με ένα νέο ευέλικτο εργασιακό πλαίσιο με ισχυρή εποπτεία που θα αποτρέπει τις καταχρηστικές πρακτικές αλλά όχι την προσφορά εργασίας με τις αγκυλώσεις του παρελθόντος.
Ανησυχείτε για μια νέα κρίση Χρέους στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να περάσει σε φάση περιορισμού, έτσι ώστε να συγκρατηθούν τα ελλείμματα; Σε μια τέτοια συγκυρία θεωρείτε ότι υπάρχει ή πρέπει να υπάρξει χώρος για νέες μειώσεις φόρων;
Η συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει στην Ευρώπη που προβληματίζεται για την αντιμετώπιση του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα καθώς το ύψος του χρέους μας έφτασε το 209% στο τέλος του 2020. Η παράλληλη αύξηση του χρέους των χωρών της Ευρωζώνης, οι κοινές πολιτικές και η πιθανή αναθεώρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας επιτρέπει αρκετή αισιοδοξία ως προς την αμεσότητα της ανάγκης λήψης δυσμενών δημοσιονομικών μέτρων, ειδικά επειδή το προφίλ αλλά και οι όροι εξόφλησης του ελληνικού χρέους κρίνονται πολύ ευνοϊκοί. Εκτιμώ ότι στο μετα-COVID ευρωπαϊκό περιβάλλον η Ελλάδα θα έχει σημαντικά περιθώρια και υποστήριξη να διαχειριστεί το χρέος της κατάλληλα χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τις αναπτυξιακές προοπτικές της.
Απαραίτητη προϋπόθεση βεβαίως είναι η σταθερή προσήλωση και υλοποίηση του μεταρρυθμιστικού σχεδίου, αφενός για την γρήγορη εκταμίευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας και αφετέρου για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας που είναι απαραίτητη για την διαμόρφωση ικανού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προσέλκυση επενδύσεων.
Θα ήθελα πάντως να επισημάνω ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν επιτρέπουν την επι μακρόν συνέχιση της κρατικής υποστήριξης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας χωρίς να υπονομεύουν την δυνατότητα, του κατεξοχήν αναπτυξιακού εργαλείου, της μείωσης της ομολογουμένως υψηλής φορολογίας στην οποία περιλαμβάνω και τις ασφαλιστικές εισφορές.
Η πρόσφατη σφοδρή κακοκαιρία ανέδειξε τα προβλήματα του κρατικού μηχανισμού, τη γραφειοκρατία, τη διάχυση αρμοδιοτήτων. Ποιες πρέπει να είναι οι παρεμβάσεις, έτσι ώστε αφενός να βελτιωθούν οι υπηρεσίες στους πολίτες αφετέρου το Κράτος να πάψει να είναι "εχθρικό" προς τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις;
Αναφέρθηκα προηγουμένως στις προτεραιότητες και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, για την αντοχή και την ετοιμότητα της οικονομίας μας να ανακάμψει και παράλληλα για να επωφεληθούμε το ταχύτερο δυνατόν από τους πόρους του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης.
Σχετικά με την πρόσφατη κακοκαιρία, δεν είναι ούτε λογικό ούτε δόκιμο να αναμένει κανείς την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού και την επάρκεια της υλικοτεχνικής υποδομής να αντιμετωπίσει ένα φαινόμενο που δεν εμφανίζονται παρά μια φορά κάθε είκοσι χρόνια. Είναι όμως υποχρέωση του κράτους να διαθέτει το σχέδιο και την οργάνωση ώστε να συντονίζει και να κατευθύνει τους υπάρχοντες πόρους για να αντιμετωπίζει τη όποια κατάσταση. Δυστυχώς με κάθε καταστροφή και με κάθε "ευκαιρία" έκτακτη αλλά ακόμη και καθημερινή αποδεικνύεται η ανεπάρκεια στην οργάνωση και λειτουργία του κρατικού μηχανισμού.
Η αναδιάρθρωση της Δημόσιας Διοίκησης, που θα περιλαμβάνει και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε ένα ενιαίο πλαίσιο με καθορισμό των αρμοδιοτήτων και σχέδιο αντιμετώπισης ακόμη και των έκτακτων καταστάσεων είναι πλέον θέμα πρώτης προτεραιότητας. Η απλοποίηση των διαδικασιών και η ψηφιοποίηση που ήδη έχει ξεκινήσει είναι προς την σωστή κατεύθυνση για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και τον συντονισμό της κρατικής μηχανής. Η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και ο συσχετισμός της αμοιβής με την εργασία και την απόδοση πρέπει να ακολουθήσουν.