Η εργασία όπως την ξέραμε δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδια, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού άλλαξε τα πάντα προκαλώντας μια δραστική μεταμόρφωση του πού και πότε εργαζόμαστε.
Καθώς οι περισσότεροι εργαζόμενοι στον κλάδο της γνώσης εργάζονται εξ αποστάσεως εδώ και έναν χρόνο περίπου, κάποιοι επιθυμούν να επιστρέψουν στο γραφείο, ενώ άλλοι ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται από το σπίτι. Ανεξάρτητα από το στρατόπεδο στο οποίο ανήκει κανείς, ένα είναι το ερώτημα που πλανάται πάνω απ’ όλους: με τι ακριβώς θα μοιάζει η εργασία όταν τελειώσει η πανδημία; Θα επιστρέψουμε στη δοκιμασμένη δομή του 9 με 5, πέντε ημέρες την εβδομάδα;
Ίσως ναι, ίσως και όχι. Κάποιες εταιρείες βιάζονται να επαναφέρουν τους υπαλλήλους στα γραφεία τους, ταυτόχρονα, όμως, οι επιθυμίες των εργαζομένων κατευθύνονται περισσότερο προς ένα νέο υβριδικό μέλλον εργασιακής δομής. Όπως σημειώνει το BBC, κάποιοι ειδικοί στους τομείς της εργασίας και της παραγωγικότητας προτείνουν να ξεχάσουμε όσα ξέραμε και προτείνουν νέους τρόπους εργασίας.
Το μοντέλο εργασίας «3-2-2»
Τρεις ημέρες στο γραφείο, δύο μέρες τηλεργασία και δύο μέρες ρεπό. Αυτή είναι η νέα εργασιακή δομή που προτείνουν κάποιοι πανεπιστημιακοί. Το κλειδί εδώ είναι η ευελιξία, καθώς οι εργαζόμενοι επιλέγουν και διαμορφώνουν το πρόγραμμά τους γύρω από τις προσωπικές τους προτιμήσεις. (Πρόκειται για την απόλυτη αντίθεση στο κινεζικό σύστημα με το παρόμοιο όνομα 9-9-6, σύμφωνα με το οποίο οι υπάλληλοι εργάζονται από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, έξι ημέρες την εβδομάδα.)
Παρόλο που οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι εργοδότες θα συνεχίσουν να απαιτούν πέντε μέρες εργασίας, Δευτέρα με Παρασκευή πιθανότατα, το βασικό στοιχείο αυτού του μοντέλου είναι ότι επιτρέπει στους εργαζόμενους να επιλέξουν πού θα δουλεύουν.
Η εβδομάδα των τεσσάρων εργάσιμων ημερών
Η ιδέα των τεσσάρων εργάσιμων ημερών δεν είναι καινούργια –κάποιες εταιρείες σκέφτονται την ιδέα ή ακόμη και πειραματίζονται μαζί της εδώ και κάποια χρόνια. Η πρόταση υπάρχει από τη δεκαετία του '70, και έχει εφαρμοστεί κατά καιρούς με ανάμεικτα αποτελέσματα, είναι ωστόσο αρκετοί που θεωρούν ότι πρόκειται για μια ρεαλιστική εναλλακτική.
Ένας λόγος είναι ότι η παραγωγικότητά μας έχει εξελιχθεί με αναπάντεχους τρόπους. Σε έρευνα στις ΗΠΑ το 51% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι είναι πιο παραγωγικοί όταν εργάζονται από το σπίτι –και αυτό ίσχυε ακόμη και για εργαζόμενους γονείς.
Κατά ένα μέρος, ίσως η αυξημένη παραγωγικότητα να οφείλεται στην καλύτερη συγκέντρωση μακριά από τη φασαρία του γραφείου, ένα άλλο στοιχείο όμως ίσως να έχει να κάνει με το γεγονός ότι απλούστατα δεν υπάρχει αρκετή δουλειά και οι περισσότεροι υπάλληλοι απλώς ψάχνουν τρόπους να γεμίσουν τον χρόνο τους. Η εργασία για περισσότερες από τις απαραίτητες ώρες είναι πιθανό να έχει καταστροφικά αποτελέσματα για την παραγωγικότητα και την ψυχική υγεία, σημειώνουν οι ειδικοί.
Η εβδομάδα των τεσσάρων εργάσιμων ημερών ωστόσο δεν είναι ένα όνειρο που έφερε η πανδημία: Τον Δεκέμβριο, η Unilever στη Νέα Ζηλανδία αποφάσισε να εφαρμόσει δοκιμαστικά αυτό το μοντέλο.
Μια νέα πραγματικότητα;
Οι δύο αυτές προσεγγίσεις αντιπροσωπεύουν πολύ διαφορετικούς τρόπους σκέψης γύρω από το πώς δουλεύουμε: το 3-2-2 δίνει έμφαση στην ευελιξία στο πλαίσιο της εβδομάδας των 40 ωρών. Η εβδομάδα των τεσσάρων ημερών διατηρεί τη δομή, μειώνει ωστόσο τον χρόνο που οι υπάλληλοι περνούν δουλεύοντας. Τι είναι πιθανότερο να συμβεί;
Δεν είναι εύκολο να πει κανείς με βεβαιότητα. Η συνεχιζόμενη πανδημία θα εξακολουθήσει να προκαλεί αλλαγές στις αξίες και στον τρόπο σκέψης μας, ενώ πολλοί είναι και αυτοί που προβλέπουν την καταστροφή σε περίπτωση που το έως τώρα δοκιμασμένο μοντέλο αλλάξει.
Τα υβριδικά μοντέλα δοκιμάζονται σε έναν βαθμό τώρα, και ο διευθύνων σύμβουλος της Unilever δήλωσε στο πρακτορείο Reuters πως όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του πειράματος της εβδομάδας των τεσσάρων εργάσιμων ημερών στη Νέα Ζηλανδία, που θα λήξει τον Δεκέμβριο του 2021, η εταιρεία δεν θα επιστρέψει ποτέ στο γνωστό εργασιακό μοντέλο των πέντε ημερών την εβδομάδα.
Όπως πάρα πολλά πράγματα στην καθημερινότητά μας, η απάντηση είναι ακόμα αβέβαιη, αλλά ένα πράγμα μοιάζει να είναι σίγουρο: ο τρόπος που εργαζόμαστε δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.