Γρήγορα, μεν, αλλά από σαράντα κύματα, δε, θα πρέπει να περάσουν τα νομικά πρόσωπα που περιμένουν επιστροφή φόρου, στην περίπτωση που έχουν συμπεριληφθεί στην ομάδα υψηλού κινδύνου, όπως αυτή προκύπτει από το σύστημα risk analysis της ΑΑΔΕ.
Με εγκύκλιο του ο Γ. Πιτσιλής, γνωρίζοντας προφανώς ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος πολύμηνων καθυστερήσεων κατά τις ελεγκτικές διαδικασίες, έδωσε οδηγίες για το τι και πώς πρέπει να ελεγχθεί, έτσι ώστε να «τρέχουν» οι φάκελοι και να μην πιάνουν… αράχνες στα ράφια των εφοριών.
Όπως προκύπτει, πάντως, από αυτές τις οδηγίες, οι έλεγχοι θα είναι μερικοί αλλά εξονυχιστικοί. Ειδικότερα:
1. Έλεγχος υποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ
Πέραν του φορολογικού έτους/διαχειριστικής περιόδου που αφορά η εντολή ελέγχου, ελέγχεται εάν έχουν υποβληθεί δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο, που αφορά το αίτημα επιστροφής φόρου και μέχρι την ημερομηνία έναρξης των ελεγκτικών επαληθεύσεων.
2. Έλεγχος λογιστικών αρχείων (βιβλίων)
Ελέγχεται εάν τα δεδομένα των λογιστικών αρχείων (βιβλίων) έχουν μεταφερθεί επακριβώς στις οικείες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος. Ειδικότερα για το ΦΠΑ και τους παρακρατούμενους φόρους (Φόρος Μισθωτής Εργασίας, Φόρος Δικαιωμάτων, Φόρος Αμοιβών Διοίκησης, κ.λπ.) ελέγχεται η συμφωνία των ποσών απόδοσης/εκκαθάρισης ΦΠΑ και λοιπών παρακρατούμενων φόρων, όπως προκύπτουν από τα μηνιαία Ισοζύγια Γενικού και Αναλυτικών Καθολικών (διπλογραφικά βιβλία) ή από τις στήλες παρακολούθησης των πάσης φύσεως φόρων και τελών (απλογραφικά βιβλία), με τα αντίστοιχα ποσά των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί,
3. Έλεγχος προσδιορισμού φορολογητέων κερδών
Ελέγχεται εάν τα λογιστικά κέρδη και τα φορολογικά κέρδη του νομικού προσώπου, όπως αυτά απεικονίζονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, προκύπτουν ορθώς από τη λογιστική και φορολογική βάση αντίστοιχα (βάσει των δεδομένων των λογιστικών αρχείων). Ειδικότερα, ελέγχεται εάν για τις προκύπτουσας προσωρινές διαφορές μεταξύ λογιστικής και φορολογικής βάσης έχουν εφαρμοστεί ορθά οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.
4. Έλεγχος αφορολόγητων εσόδων
Ελέγχεται αν πληρούνται οι προϋποθέσεις και υφίστανται τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά για τα τυχόν δηλωθέντα αφορολόγητο ποσά εσόδων (ενδοομιλικά μερίσματα, κεφαλαιακά κέρδη, υπεραξία, κ,λπ.).
5. Έλεγχος μεταφοράς φορολογικών ζημιών
Όταν στο ελεγχόμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο δηλώνεται ζημία παρελθουσών χρήσεων, εξετάζεται αν αυτή μεταφέρθηκε σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, λαμβανομένου υπόψη και των διατάξεων περί παραγραφής του εν λόγω δικαιώματος.
6. Έλεγχος δικαιολογητικών απόδοσης των φόρων που παρακρατήθηκαν ή καταβλήθηκαν στο ελεγχόμενο φορολογικά έτος/διαχειριστική περίοδο
Ειδικότερα ελέγχεται αν υφίστανται:
- Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που παρακρατήθηκε ή καταβλήθηκε στην ημεδαπή,
- Τα δικαιολογητικά του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή,
- Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που καταβλήθηκε ή/και παρακρατήθηκε για εισπραττόμενα μερίσματα ημεδαπής μητρικής εταιρείας από ημεδαπή ή αλλοδαπή θυγατρική της, με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά του φόρου που παρακρατήθηκε για εισπραττόμενα μερίσματα ή κέρδη ημεδαπής μητρικής εταιρείας από αλλοδαπή θυγατρική της, με έδρα σε τρίτη χώρα (εκτός Ε.Ε.).
Ευνόητο είναι ότι το προς επιστροφή ποσό του φόρου εισοδήματος μειώνεται κατά το ποσό του φόρου που δεν καλύπτεται από τα νόμιμα δικαιολογητικά και η επιστροφή διενεργείται σύμφωνα με τις εκάστοτε οδηγίες της Διοίκησης.
7. Έλεγχος παραβατικότητας
Ελέγχεται αν, για το προηγούμενο φορολογικό έτος/διαχειριστική περίοδο που προκύπτει επιστροφή φόρου και μέχρι την ημερομηνία έναρξης των ελεγκτικών επαληθεύσεων, υφίστανται:
Φορολογικές παραβάσεις που αφορούν:
• Έκδοση πλαστών ή έκδοση και λήψη εικονικών (μερικώς ή ολικώς) ή νόθευση φορολογικών στοιχείων,
• Μη καταχώρηση ή ανακριβής καταχώρηση στοιχείων ή καταχώρηση ανύπαρκτης αγοράς, πώλησης, εσόδου, εξόδου,
• Παραβάσεις σχετικά με τις κυρώσεις αναστολής λειτουργίας των επαγγελματικών εγκαταστάσεων και την επιβολή ειδικής χρηματικής κύρωσης,
• Παραβίαση ή παραποίηση φορολογικών μηχανισμών,
• Μη τήρηση των προβλεπόμενων από τις οικείες διατάξεις ανά χρήση, βιβλίων, λογιστικών αρχείων πρωτογενών καταχωρίσεων.
Δελτία πληροφοριών, εκθέσεις ελέγχου από άλλες Δ.Ο.Υ., Ελεγκτικά Κέντρα, Υ.Ε.Δ.Δ.Ε., ΣΔΟΕ, Οικονομική Αστυνομία ή άλλα έγγραφα, που υφίστανται στην Υπηρεσία.
Παρατηρήσεις στα πιστοποιητικά και στις εκθέσεις φορολογικής συμμόρφωσης, στις περιπτώσεις που το νομικό πρόσωπο ή η νομική οντότητα έχει ελεγχθεί από ορκωτούς ελεγκτές και γενικά αναγνωρισμένες ελεγκτικές εταιρείες.
Θα πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι με βάση την Απόφαση του 2013, που παραμένει σε ισχύ, ακόμα και για τις επιχειρήσεις που δεν θεωρούνται ύποπτες και πρέπει να λάβουν την επιστροφή χωρίς έλεγχο, ο Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. εφόσον κρίνει ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί έλεγχος πριν από την επιστροφή, λόγω παραβατικής συμπεριφοράς, αιτείται την διενέργεια ελέγχου (ανάλογα με τη βαρύτητα της παραβατικής συμπεριφοράς), με πλήρη, σαφή και τεκμηριωμένη αιτιολογία.