Ο χθεσινός πρώτος γύρος των συνομιλιών ΗΠΑ - Ρωσίας στο Ριάντ για τον πόλεμο στην Ουκρανία ετοίμασε το έδαφος για μια επανεκκίνηση των διμερών τους σχέσεων, όπως επιθυμεί ο Ντόναλντ Τραμπ.
Μετά από 4,5 ώρες οι δύο πλευρές ολοκλήρωσαν τις συνομιλίες στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, με τη δέσμευση να διορίσουν ομάδες υψηλού επιπέδου προκειμένου να εργαστούν για τον τερματισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία «το συντομότερο δυνατό με τρόπο διαρκή, βιώσιμο και αποδεκτό από όλες τις πλευρές», ανέφερε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ ήγειραν την πιθανότητα άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με τις δύο πλευρές να συμφωνούν ότι θα συνεργαστούν για την ενίσχυση του προσωπικού στις πρεσβείες τους και την αντιμετώπιση άλλων «σημείων τριβής» και να ανοίγουν τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασία.
Αν και οι συνομιλίες ήταν προκαταρκτικές, έδειξαν, όπως σχολιάζουν διεθνή ΜΜΕ, ότι οι ΗΠΑ στρέφουν ήδη το βλέμμα τους πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία προς την εκπλήρωση της μακροχρόνιας επιθυμίας του Τραμπ να ενισχύσει τους δεσμούς με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο Τραμπ «πιο σίγουρος» για ειρηνευτική συμφωνία
Η συνάντηση στο Ριάντ ήταν το τελευταίο επεισόδιο σε μια έξαρση διπλωματικής δραστηριότητας που ξεκίνησε με το τηλεφώνημα την περασμένη εβδομάδα μεταξύ Τραμπ και Πούτιν και έδειξε ότι η νυν κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι πρόθυμη να ανατρέψει μια μακροχρόνια αμερικανική πολιτική στο Ουκρανικό, με επίκεντρο τη δέσμευση ότι η Ουκρανία θα εμπλέκεται σε κάθε βήμα προσπάθειας για την επίλυση της σύγκρουσης.
Η ρωσική ηγεσία χαρακτήρισε επιτυχίες τις διαβουλεύσεις, ενώ ο Τραμπ δήλωσε «πολύ πιο σίγουρος» για μια ειρηνευτική συμφωνία μετά τις συνομιλίες στο Ριάντ, λέγοντας στους δημοσιογράφους στην έπαυλή του, το Μαρ-α-Λάγκο στη Φλόριντα, ότι «μάλλον» θα συναντηθεί με τον Πούτιν πριν από το τέλος του μήνα. «Ήταν πολύ καλές [οι συνομιλίες]. Η Ρωσία θέλει να κάνει κάτι» είπε ο Τραμπ.
Ικανοποίηση στη Μόσχα για τη στάση του Τραμπ
Οι κινήσεις αυτές σηματοδοτούν την επιθυμία του Τραμπ για επανεκκίνηση των σχέσεων με το Κρεμλίνο, που διερράγησαν μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και ακόμη περισσότερο με μια σειρά κυβερνοεπιθέσεων και στοχευμένων δολοφονιών αντιφρονούντων στο εξωτερικό και μπήκαν στην κατάψυξη με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προ τριετίας.
«Δεν τίθεται θέμα, οι Ρώσοι είναι ικανοποιημένοι με όσα συνέβησαν μετά το τηλεφώνημα της περασμένης εβδομάδας. Το ερμηνεύουν ως τερματισμό της απομόνωσής τους και ως αποδοχή της Ρωσίας από την Αμερική παρά τον βάρβαρο πόλεμο που διεξάγουν», σχολίασε ο Τζον Χερμπστ, διευθυντής του Κέντρου Ευρασίας της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Atlantic Council.
Βαθιά ανησυχία σε Ουκρανία και Ευρώπη για τις κινήσεις της κυβέρνησης Τραμπ
Οι κινήσεις της κυβέρνησης Τραμπ προκάλεσαν βαθιά ανησυχία τόσο στον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που δεν προσκλήθηκε στις διαβουλεύσεις στο Ριάντ όσο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάρκο Ρούμπιο, είπε ότι στόχος είναι ο τερματισμός του πολέμου με τρόπο «αποδεκτό για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη».
Αλλά ο Ζελένσκι αντέδρασε οργισμένα ακυρώνοντας προγραμματισμένο για σήμερα ταξίδι του στη Σαουδική Αραβία. «Δεν μας προσκάλεσαν σε αυτή τη ρωσο-αμερικανική συνάντηση, ήταν έκπληξη για μας και νομίζω και για πολλούς άλλους. Δεν ξέρω ποιος πάει πού και ποιος μένει πού, ειλικρινά αδιαφορώ. Αυτό το οποίο με νοιάζει είναι εταίροι που μας παρεξηγούν», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος.
«Η εμπλοκή σε υψηλό επίπεδο με την κυβέρνηση των ΗΠΑ χωρίς εκπροσώπηση της Ουκρανίας επέτρεψε στη Ρωσία να διακηρύξει ότι ο Ζελένσκι είναι τελειωμένος - κάτι που σαφώς επιθυμεί η Ρωσία. Η στάση της κυβέρνησης Τραμπ σε αυτές τις συναντήσεις σαφώς βλάπτει τον Ζελένσκι», σχολιάζει ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κορνέλ, Μπριν Ρόζενφελντ.
Ο Τραμπ βάζει στο στόχαστρο τον Ζελένσκι
Στις δηλώσεις που έκανε στο Μαρ-α-Λάγκο μετά τις συνομιλίες στο Ριάντ ο Τραμπ καταφέρθηκε κατά του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και της Ουκρανίας ρίχνοντας και στο Κίεβο ευθύνες για τον πόλεμο.
«Θα μπορούσαν να έχουν κάνει συμφωνία», είπε μεταξύ άλλων. «Ακούω ότι είναι εκνευρισμένοι που δεν έχουν θέση στις συνομιλίες. Είχαν όμως θέση για τρία χρόνια και για μεγάλο διάστημα πριν. Όλο αυτό θα μπορούσε να έχει διευθετηθεί πολύ εύκολα», υπογράμμισε ο Τραμπ. «Δεν έπρεπε ποτέ να το ξεκινήσουν αυτό, θα μπορούσαν να κάνουν συμφωνία», πρόσθεσε και συμπλήρωσε: «Αυτό θα τους έδινε σχεδόν όλα τα εδάφη, κανένας άνθρωπος δεν θα είχε σκοτωθεί και καμία πόλη δεν θα είχε καταστραφεί».
Και κάλεσε την Ουκρανία να πάει σε εκλογές: «Αν το Κίεβο θέλει μια θέση στο τραπέζι, δεν θα έπρεπε ο λαός να πει ότι έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που έγιναν εκλογές;» είπε, ενώ υποστήριξε ότι το ποσοστό αποδοχής του Ζελένσκι έχει πέσει στο 4%.
Παραχωρήσεις χωρίς ανταλλάγματα του Τραμπ στη Ρωσία
Η νέα προσέγγιση της αμερικανικής κυβέρνησης κλόνισε τα θεμέλια της διατλαντικής συμμαχίας ασφάλειας, με τον Τραμπ να υπόσχεται να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του πολέμου, δείχνοντας έτοιμος για παραχωρήσεις που ζητάει η Μόσχα χωρίς να εξασφαλίζει μέχρι στιγμής οποιοδήποτε αντάλλαγμα.
Ήδη η Μόσχα έσπευσε να χαράξει τις κόκκινες γραμμές της, με τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ να απορρίπτει αυτό που αποκάλεσε αμερικανική πρόταση για τερματισμό των ρωσικών επιθέσεων σε ουκρανικές ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας, υποστηρίζοντας ότι η χώρα του δεν στοχοθετεί αστικές υποδομές μολονότι οι ρωσικοί πύραυλοι έχουν σακατέψει το ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας.
«Ο διάλογός μας ήταν κατά τη γνώμη μου πολύ χρήσιμος. Όχι μόνον ακούσαμε, αλλά και εισακουστήκαμε. Κι έχω κάθε λόγο να πιστεύω ότι η αμερικανική πλευρά άρχισε να κατανοεί καλύτερα τη θέση μας», δήλωσε μετά τις συνομιλίες στο Ριάντ.
Η πιθανότητα επαναστελέχωσης των πρεσβειών των δύο χωρών και η άρση των κυρώσεων θα στερήσει από τις ΗΠΑ έναν μοχλό πίεσης. Ο Τραμπ είπε ότι είναι «απολύτως υπέρ» της παρουσίας ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία για τη διατήρηση της ειρήνης, παρά την αντίθεση της Μόσχας και τον διχασμό στην Ευρώπη για το θέμα. «Αν θέλουν να το κάνουν αυτό, είμαι απόλυτα υπέρ» είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας πως οι ΗΠΑ δεν «θα στείλουν» ειρηνευτική δύναμη «εκεί κάτω, επειδή, ξέρετε, είμαστε πολύ μακριά».
Η Ευρώπη τρέχει να προλάβει τις εξελίξεις
Ευρωπαίοι ηγέτες τρέχουν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα και ετοιμάζουν, σύμφωνα με το Politico, νέο μεγάλο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία, αξίας τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ παρά τις αντιδράσεις της Ουγγαρίας του Βίκτορ Όρμπαν.
Ετοιμάζονται, δε, να ανακοινώσουν αυτή την πρωτοβουλία κάποια στιγμή μετά τις εκλογές της Κυριακής στη Γερμανία, ενώ σήμερα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν οργανώνει νέα σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία με τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Φινλανδίας, της Ρουμανίας, της Σουηδίας, του Βελγίου, της Τσεχίας, των τριών χωρών της Βαλτικής, καθώς και της Νορβηγίας και του Καναδά.
Γαλλικές διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι, σε συνέχεια της προχθεσινής συνάντησης κορυφής στο Παρίσι, η ευρωπαϊκή πλευρά έχει πλέον κοινές θέσεις: ιδίως ότι καμία λύση για την Ουκρανία δεν είναι δυνατόν να συμφωνηθεί χωρίς την Ουκρανία, ότι καμία απόφαση που αφορά την ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να υιοθετηθεί χωρίς τους Ευρωπαίους και ότι πρέπει να διαφυλαχθεί η συμμαχία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ των ΗΠΑ με την Ευρώπη.