Τη συγκλονιστική ιστορία του περιγράφει ένας άνδρας, του οποίου ο πατέρας ήταν Ναζί, αλλά ο ίδιος, όταν ανακάλυψε τις θηριωδίες τους και τα ψέματα του πατέρα του, ασπάστηκε τον ιουδαϊσμό και υπηρέτησε στον ισραηλινό στρατό.
Συγκεκριμένα, ο πατέρας του Bernd Wollschlaeger, ήταν σημαντικό μέλος των Ναζί, στον οποίο απένειμε προσωπικά τον Σιδηρούν Σταυρό, ο Αδόλφος Χίτλερ. Μεγαλώνοντας στο Μπάμπεργκ, στη γερμανική πολιτεία της Βαυαρίας, ο
Bernd Wollschlaeger διδάχθηκε ότι το Ολοκαύτωμα ήταν ψέμα και ότι ο πατέρας του, ο Arthur Wollschlaeger, ήταν ήρωας πολέμου.
Ο Arthur Wollschlaeger τιμήθηκε προσωπικά από τον Γερμανό δικτάτορα για τις ενέργειές του στο Ανατολικό Μέτωπο κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου υπηρέτησε ως διοικητής υπό τον στρατηγό Heinz Guderian. Αλλά δεν είχε τον ένδοξο θάνατο στη μάχη που περίμενε. Συνελήφθη το 1945 και ο μοναδικός γιος του, ο Bernd, γεννήθηκε το 1958.
«Αυτό που μου είπε ήταν μια ιστορία ενός “ιππότη με λαμπερή πανοπλία”», δήλωσε ο 62χρονος σήμερα Bernd. «Και οι φίλοι του από τον πόλεμο, που έρχονταν στο σπίτι μας τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για να γιορτάσουν τις “παλιές καλές εποχές”, μου έλεγαν ότι ο πατέρας μου ήταν ήρωας και έπρεπε να τον σέβομαι ως ήρωα. Έτσι, ως μικρό αγόρι - και εντυπωσιαζόμουν πολύ, όπως όλα τα μικρά αγόρια - τον θαύμαζα ως ήρωα. Αλλά υπήρχαν ερωτηματικά που τριγυρνούσαν στο μυαλό μου». πρόσθεσε.
Η πρώτη ένδειξη βρισκόταν ακριβώς μέσα στο σπίτι τους. Σε μια αξιοσημείωτη σύμπτωση της ιστορίας, οι Wollschlaegers ζούσαν σε ένα σπίτι που ανήκε στη χήρα του Κλάους φον Στάουφενμπεργκ, του ανθρώπου που προσπάθησε να δολοφονήσει τον Αδόλφο Χίτλερ. Η χήρα του Στάουφενμπεργκ ζούσε στον επάνω όροφο και ο Bernd, που έπαιζε με τα εγγόνια της, ζούσε κάτω με την οικογένειά του.
«Ο πατέρας μου αναφερόταν στον Κλάους ως “προδότη”», λέει ο Bernd. «Αλλά η σύζυγός του, τα εγγόνια του και οι εικόνες που είδα στο σπίτι της στον επάνω όροφο, υποδηλώνουν εντελώς το αντίθετο. Φυσικά, δεν μπορούσα να το κατανοήσω ακόμα, αλλά υπήρχε ένα ερωτηματικό: “Γιατί το λέει αυτό ο πατέρας μου;”» θυμάται Bernd.
Πώς ο Bernd έμαθε για τα εγκλήματα των Ναζί
Όμως, το «σημαντικό σημείο καμπής» για τον Bernd ήρθε όταν οι Παλαιστίνιοι τρομοκράτες δολοφόνησαν 11 μέλη της ισραηλινής Ολυμπιακής ομάδας - έξι προπονητές και πέντε αθλητές - στους Θερινούς Αγώνες του 1972 στο Μόναχο.
«Για πρώτη φορά, τουλάχιστον στη ζωή μου, οι παλιές πληγές άνοιξαν και αναγκαστήκαμε να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν και το γιατί είναι τόσο μεγάλη υπόθεση που οι Εβραίοι σκοτώνονται ξανά στη Γερμανία», δήλωσε ο Bernd.
«Έπρεπε να αναρωτηθώ: αν είχε συμβεί κάτι τόσο φρικτό στους Εβραίους - και δεν ήξερα ακόμη για το Ολοκαύτωμα- γιατί ο πατέρας μου δεν μιλάει γι' αυτό; Γιατί είναι τόσο θυμωμένος; Στην πραγματικότητα αναφέρθηκε στη σφαγή των Ισραηλινών αθλητών, λέγοντας: “Κοιτάξτε τι κάνουν ξανά σε εμάς! Αυτοί, οι Εβραίοι, καταστρέφουν τη φήμη μας για να μας κάνουν να φαινόμαστε κακοί».
Και η σφαγή έθεσε ένα άλλο ερώτημα: αν σκοτώνονταν ξανά Εβραίοι στη Γερμανία, πότε είχε συμβεί πριν; Οι δάσκαλοι του Bernd του είπαν την αλήθεια.
«Όχι μόνο σοκαρίστηκα που το άκουσα, ήμουν μπερδεμένος επειδή ο πατέρας μου ήταν ήρωας πολέμου, πρέπει να γνώριζε κάτι», θυμάται ο Bernd. «Τον ρώτησα και μου είπε ότι όλα αυτά ήταν ψέματα, ότι οι δάσκαλοί μου ήταν κομμουνιστές και ότι το Ολοκαύτωμα δεν συνέβη ποτέ».
Και όταν η τηλεοπτική σειρά του 1978, το Ολοκαύτωμα, μεταδόθηκε στη Δυτική Γερμανία ένα χρόνο αργότερα, ο πατέρας Wollschlaeger την απέρριψε ως «εβραϊκή προπαγάνδα».
«Άρχισα να γεμίζω τα κενά, γιατί υποψιάστηκα ότι υπήρχε ένα μεγάλο κενό - μια σκοτεινή τρύπα που ο πατέρας μου δεν ήθελε να ρίξει φως, και όσο περισσότερο διάβαζα, τόσο περισσότερο μάθαινα. Όσο περισσότερο μελετούσα, τόσο περισσότερο κατέληγα στο συμπέρασμα ότι ο πατέρας μου ήταν ψεύτης», δήλωσε ο Bernd.
«Ποτέ δεν ζήτησε συγγνώμη για το τι συνέβη στους Εβραίους. Μου είπε κάποτε, πως ο κόσμος πρέπει να γιορτάζει αυτό που έκαναν οι Γερμανοί, γιατί ξεφορτωθήκαμε τα παράσιτα. Είπε ότι κάναμε τη βρώμικη δουλειά που κανείς δεν ήθελε να κάνει, αλλά όλοι παραπονιούνταν».
Αργότερα, στον Bernd θα έδειχναν μια εικόνα του πατέρα του, να κάθεται δίπλα στον Χάινριχ Χίμλερ, τον κορυφαίο αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος. Θα μάθαινε επίσης, ότι η μονάδα του πατέρα του, τρομοκρατούσε εβραϊκά χωριά στη Ρωσία, σκοτώνοντας τους ντόπιους και σκίζοντας σελίδες από την Τορά στις συναγωγές, για να χρησιμοποιηθούν ως μόνωση των δεξαμενών τους.
Επιπλέον, ανακάλυψε ότι ο πατέρας του είχε στείλει ανθρώπους στο θάνατό τους, στο Άουσβιτς. «Ήξερε ακριβώς τι ήταν το Άουσβιτς», είπε ο Bernd. «Συμμετείχε στη δολοφονία Εβραίων».
Η απόφαση του Bernd να αλλάξει ριζικά τη ζωή του
Αποφασισμένος να μάθει περισσότερα για τους ανθρώπους που είχε καταδιώξει ο πατέρας του, ο νεαρός Γερμανός ζήτησε από τον δάσκαλό του, έναν πρώην Ιησουίτη ιερέα, να τον βοηθήσει.
Ο ιερέας πήγε τον Bernd σε μια ετήσια διαθρησκευτική σύνοδο κορυφής που διοργανώθηκε από την εκκλησία, με σκοπό να φέρει κοντά Εβραίους και Άραβες από το Ισραήλ.
Ο Bernd θυμάται χαρακτηριστικά: «Δέθηκα με ένα Ισραηλινό κορίτσι και μου είπε, “αν θες να με ξαναδείς, πρέπει να έρθεις στο Ισραήλ”, το οποίο και έκανα τρεις μήνες αργότερα». Έτσι, ο Bernd πήρε ένα τρένο προς την Ιταλία και με ένα πλοίο διέσχισε τη Μεσόγειο, ενώ γονείς του κοριτσιού τον καλωσόρισαν στο μικρό τους διαμέρισμα. Ήταν μια μεταμορφωτική εμπειρία.
«Με φιλοξένησαν σαν αδερφός που έχει χαθεί», είπε ο Bernd. «Ρώτησα τον πατέρα πώς έμαθε τα γερμανικά και μου έδειξε τον αριθμό τατουάζ στο αντιβράχιο του, και σοκαρίστηκα. Δεν με κατηγόρησε για αυτό, ήταν πολύ καλός άνθρωπος. Ήταν στο Άουσβιτς. Μου είπε, “δεν μισώ τους Γερμανούς, αλλά θέλω να ξέρω αν σε διδάσκουν”. Και είπα, “μάλλον όχι αρκετά". Στη συνέχεια με πήγε στο Yad Vashem, το μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, και εκεί συνειδητοποίησα την έκταση των θηριωδιών και έσπασα συναισθηματικά. Εκλαψα».
Κατά την επιστροφή του στο Μπάμπεργκ, ο Bernd προσφέρθηκε να βοηθήσει την τοπική του εβραϊκή κοινότητα ως shabbos goy - ένας μη Εβραίος που εκτελεί συγκεκριμένους τύπους εργασιών, τους οποίους ο εβραϊκός θρησκευτικός νόμος απαγορεύει σε έναν Εβραίο να κάνει το Σάββατο. «Ερχόμουν κάθε Παρασκευή και Σάββατο, και έκανα αυτό που νόμιζα ότι θα ήταν κάτι σημαντικό για μένα».
«Και όσο πιο κοντά ερχόμουν σε αυτήν την οικογένεια επιλογής - και ήξερα τη λειτουργία, τη γλώσσα, τους τρόπους, τόσο πιο μακριά ένοιωθα από την οικογένεια καταγωγής μου και ήρθε η διάλυση».
Η αποφασιστική στιγμή για αλλαγή, ήρθε όταν του ζητήθηκε να πει μία kaddish - μια εβραϊκή προσευχή - στο νεκροταφείο, για έναν παλιό του φίλο, που είχε πεθάνει χωρίς δική του οικογένεια.
Ο άντρας ήταν ένας Sonderkommando κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος: ένας Εβραίος που αναγκάστηκε, με πόνο θανάτου, να βοηθήσει στη δολοφονία των δικών του ανθρώπων και ένιωθε βαθιά ντροπή για αυτό. «Όταν το έκανα, ήξερα ότι πέρασα μια γραμμή», είπε ο Bernd. «Δεν ήμουν πλέον Γερμανός».
Ζήτησε από τον Itzhak Rosenberg, τότε επικεφαλής της μικρής εβραϊκής κοινότητας της πόλης, να τον βοηθήσει να αλλάξει θρησκεία. Η αίτησή του απορρίφθηκε για δύο χρόνια, αλλά τελικά ο Bernd έλαβε θρησκευτικές οδηγίες υπό τον Ραβίνο Νάθαν Πέτερ Λεβίνσον.
«Έκανα μια ορθόδοξη μετατροπή στη Γερμανία το Νοέμβριο του 1986 και ήταν μια πολύ, πολύ δύσκολη διαδικασία - όχι μια διανοητική προσπάθεια, αλλά μια συναισθηματική και πνευματική προσπάθεια».
Εκείνη την περίοδο, ο Bernd είχε επίσης ολοκληρώσει την ιατρική σχολή, οπότε αποφάσισε να ταξιδέψει στο Ισραήλ και να υπηρετήσει στο στρατό του, ως γιατρός.
Τα τελευταία λόγια του Ναζί πατέρα του: «Είσαι προδότης»
Είδε τον πατέρα του για τελευταία φορά το βράδυ πριν φύγει. «Πήγα να αποχαιρετήσω το βράδυ πριν φύγω στις 7 Ιανουαρίου», είπε ο Bernd.
«Δεν ήθελε να με δει. Με αποκάλεσε προδότη, ήταν μεθυσμένος όπως πάντα, αλλά με είπε προδότη. Και αυτό ήταν. Για αυτόν, ήταν πραγματικά η απόλυτη προδοσία», πρόσθεσε.
Ο Arthur Wollschlaeger πέθανε τον Ιούνιο του 1987. Η κηδεία του ήταν στρατιωτική, με όλες τις τιμές. Τα τελευταία του λόγια στον μοναδικό του γιο, περιλαμβάνονταν μια σειρά επιστολών που του έστειλαν στο Ισραήλ.
«Τις διάβασα 20 χρόνια αργότερα και ήταν πολύ σπαρακτικές, πολύ θυμωμένες και πολύ περιφρονητικές», δήλωσε ο Bernd. Αναφέρονταν στο πώς με αγαπούσε ως γιο και μετά πώς με έχασε ως γιο. Και στη διαθήκη του, δήλωσε ρητά ότι μου απαγορεύτηκε να παρευρεθώ στην κηδεία του. Μου απαγορεύτηκε επίσης να έχω το όνομά του, να πλησιάσω τον τάφο του, ενώ με αποκαλούσε προδότη».
Η σχέση του Bernd με τη μητέρα του, Ελισάβετ, είχε επίσης δυσκολίες. Είχε μεγαλώσει ως Γερμανίδα στην Τσεχοσλοβακία, αλλά έχασε τόσο τους γονείς της όσο και το πατρικό της σπίτι στον πόλεμο. Το γεγονός ότι ο γιος της αλλαξοπίστησε, δεν είχε νόημα γι' αυτήν.
«Σοκαρίστηκε», είπε ο Bernd. «Μου είπε “πώς μπορείς να ταυτιστείς με το θύμα”- δηλαδή τους Εβραίους -"όταν ήμασταν όλοι θύματα;"».
Η Ελισάβετ, εκδήλωσε γεροντική άνοια αμέσως μετά την απώλεια του συζύγου της, αλλά κατάφερε να επισκεφτεί μια φορά τον γιο της στο Ισραήλ - το 1990. Όταν επανενώθηκαν, ο Μπερντ φορούσε τη στρατιωτική του στολή. «Με κοίταξε και είπε: “Βλέπω τον Άρθουρ μέσα σου, έγινες κι εσύ πολεμιστής ».
Προσπάθησε να μιλήσει για το τι είχε συμβεί μεταξύ τους, αλλά δεν έγινε. «Νομίζω ότι ήταν ένας τελευταίος τρόπος να την αποχαιρετήσω, με το να είμαι μαζί της χωρίς να κάνουμε μια βαθιά συζήτηση», είπε.
Αν και ο πατέρας του δεν αποκήρυξε ποτέ τον Ναζισμό, ο Bernd - ο οποίος διηγείται το πνευματικό του ταξίδι στο απομνημόνευμα του «A German Life» - έμαθε να τον συγχωρεί.
«Θα ήταν πολύ απλό να πούμε ότι ήταν αμετανόητος ναζί - αυτό θα ήταν πολύ απλό - αλλά για αυτόν ο κόσμος σταμάτησε το 1945», δήλωσε ο Bernd.
«Πήγε από το να γίνει εθνικός ήρωας με μεγάλη φήμη, στο τίποτα. Συνήθιζε να φορά τον Σταυρό του Ιππότη, που του απονεμήθηκε προσωπικά από τον Αδόλφο Χίτλερ, με περηφάνια τα Χριστούγεννα. Το θυμάμαι σαν χθες: στεκόταν δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, υπήρχαν πραγματικά κεριά, μια γιορτινή ατμόσφαιρα και ο Σταυρός του Ιππότη γύρω από το λαιμό του. Αυτός ήταν ο πατέρας μου».
«Τον συγχώρησα για το ποιος ήταν - όχι για αυτό που έκανε σε άλλους - αλλά για το ποιος ήταν για μένα. Διδάσκω στα παιδιά μου, πως αν κάποιος είναι διαφορετικός, πρέπει να αγκαλιάσουν τη διαφορά και να την καταλάβουν. Δεν μπορείς να μισείς. Αλλά ζούμε σε μια κοινωνία τρέλας. Όλοι ακούνε μόνο αυτό που θέλουν να ακούσουν και δεν επικοινωνούν.
«Πρέπει να ανοιγόμαστε και να είμαστε ευάλωτοι και να ακούμε άλλους πριν τους καταδικάσουμε. Αν στραφούμε στο μίσος, θα είναι κόλαση στη Γη. Δημιουργούμε ήδη κόλαση στη Γη τώρα. Και δεν θέλω να συμβεί αυτό».
Ο Μπερντ έφυγε από το Ισραήλ το 1991, ακολουθώντας την τότε σύζυγό του, μια Ισραηλο-Αμερικανίδα, πίσω στις ΗΠΑ, προτού πάρουν διαζύγιο το 1995. Σήμερα, είναι οικογενειακός γιατρός στο Μαϊάμι της Φλόριντα και έχει τρία παιδιά: τους Tal, 31, Jade, 26, και Natalia, 23. Όλα μεγάλωσαν με την εβραϊκή πίστη.
Παραμένει επίσης σε επαφή με την 59χρονη αδερφή του Helga, έχοντας ήδη συμφιλιωθεί με την μεγαλύτερη αδερφή του, Christa, πριν από το θάνατό της το 2006. Όσο για τον πατέρα του, ο Arthur Wollschlaeger, ετάφη στο Μπάμπεργκ- σε μικρή απόσταση από το εβραϊκό τμήμα του νεκροταφείου.