Μια ευρεία επιχείρηση με στόχο όχι μόνο την ανάδειξη αλλά και την προστασία από τις βίαιες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα λάβει χώρα σε οκτώ εμβληματικά μνημεία της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για το Φρουριακό Συγκρότημα Επταπυργίου, τα Τείχη Θεσσαλονίκης, Ροτόντα, το μνημειακό σύνολο ναού Αγίου Δημητρίου και Αγίων Αποστόλων, τον ναό Αγίας Σοφίας, τον ναό Αγίας Αικατερίνης και τον ναό Αγίου Νικολάου Ορφανού.
H ταυτότητα της πόλης
Σημαντικά έργα συντήρησης, αποκατάστασης φθορών, ανάδειξης αλλά και θωράκισης των εμβληματικών μνημείων της Θεσσαλονίκης ενεργοποιούνται, καθώς το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε το πράσινο φως για την εκτέλεση των εργασιών του έργου «Μελέτες ωρίμανσης για την ανάδειξη οκτώ (8) μνημείων UNESCO στην πόλη της Θεσσαλονίκης». Σύμφωνα με έγγραφο που αναρτήθηκε ήδη στη Διαύγεια, το έργο ξεκίνησε τον Ιανουάριο και θα πρέπει να ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2023.
Πρόκειται για μνημεία ζωτικής σημασίας για την ταυτότητα και την ιστορική αφήγηση της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα είναι τα εξής: Φρουριακό Συγκρότημα Επταπυργίου, Τείχη Θεσσαλονίκης, Ροτόντα, μνημειακό σύνολο ναού Αγίου Δημητρίου, μνημειακό σύνολο ναού Αγίων Αποστόλων, ναός Αγίας Σοφίας, ναός Αγίας Αικατερίνης και ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού. Σύμφωνα με την απόφαση που φέρει την υπογραφή της Λίνας Μενδώνη και θα υλοποιηθεί με αυτεπιστασία από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, το φυσικό αντικείμενο του έργου αφορά στην επιστημονική τεκμηρίωση, τη σύνταξη προδιαγραφών και την εκπόνηση μελετών που σχετίζονται με την αποκατάσταση, την προστασία και την ανάδειξη των συγκεκριμένων μνημείων που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας της Θεσσαλονίκης.
Η Ροτόντα, οι σπάνιες τοιχογραφίες της Αγίας Αικατερίνης
Ηταν παραμονές Χριστουγέννων του 2015 όταν μετά από χρόνια, ένα τοπόσημο της Θεσσαλονίκης, η Ροτόντα άνοιξε πάλι για το κοινό μετά από δεκαετίες αναστηλωτικών εργασιών. Τα δεσμά των σκαλωσιών έφυγαν, ο κόσμος επέστρεψε στον μυστηριακό χώρο και οι εικόνες αυτές ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Το έργο που εγκρίθηκε τώρα αφορά στην τοπογράφηση και αποτύπωση της Ροτόντας, αλλά και στην εκπόνηση μελέτης για την προστασία της από τις απειλές της κλιματικής αλλαγής και έντονων σεισμικών δονήσεων. Θα γίνει επίσης στατική μελέτη του φέροντος οργανισμού της Ροτόντας.
Ξεχωριστή περίπτωση είναι αυτή του ναού της Αγίας Αικατερίνης όπου θα εκπονηθούν μελέτες συντήρησης τοιχογραφιών. Εκτιμάται ότι η πιθανότερη χρονολογία δημιουργίας τους ήταν το 1315 και σώζονται θραύσματά της αρχικής εικόνας με τον Παντοκράτορα στο κέντρο, μοναδικής ομορφιάς, έντονων χρωμάτων, με μορφές δυναμικές και σύνθετης διακόσμησης αρχιτεκτονήματα. Αντίστοιχα θα γίνει μελέτη και για τις τοιχογραφίες του Αγίου Νικολάου Ορφανού που χτίστηκε στις αρχές του 14ου αιώνα και οι τοιχογραφίες αποτελούν ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα της παλαιολόγειας αναγέννησης. Επίσης θα πραγματοποιηθεί οριστική αρχιτεκτονική μελέτη για τη διαμόρφωση των αρχαιολογικών χώρων των δύο ναών.
Προστασία από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Ειδικός φωτισμός προστασίας και ανάδειξης θα σχεδιαστεί για το Επταπύργιο και τον αρχαιολογικό χώρο και την Κρύπτη του ναού Αγίου Δημητρίου. Επίσης στο έργο αναφέρεται η οριστική αρχιτεκτονική μελέτη αποκατάστασης και ανάδειξης πύργων και νεώτερων κτηρίων του Επταπυργίου, πύργων Τειχών και κινστέρνας ναού Αγίων Αποστόλων.
Με δεδομένο το φάσμα της κλιματικής αλλαγής και των δραματικών επιπτώσεων όχι μόνο σε τόπους αλλά και σε μνημεία, θα εκπονηθεί μελέτη αντικεραυνικής προστασίας Επταπυργίου, Τειχών και ναού Αγίου Δημητρίου, αλλά και μελέτη πυρασφάλειας Επταπυργίου και ναού Αγίου Δημητρίου. Τέλος η μελέτη επιπτώσεων κλιματικής αλλαγής και προτάσεων για τη λήψη μέτρων προστασίας θα αφορά και στον Λευκό Πύργο, στον ναό Αγίας Σοφίας και στον ναό Αγίου Νικολάου Ορφανού.