Ενα φιλμ υβριδικό, με οδηγό τις κεντρικές ιδέες από τους Όρνιθες του Αριστοφάνη και υλικό μπολιασμένο από την μονίμως σε εξέλιξη, θρυλική πλέον, παράσταση που σκηνοθέτησε ο Νίκος Καραθάνος είναι το “The Birds or how to be one” («Όρνιθες ή πώς να γίνεις πουλί») που κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο Ρότερνταμ.
Κραυγές. Κραυγές ανθρώπων που ονειρεύονται, φαντάζονται, ελπίζουν να γίνουν πουλιά. Ηχος βροχής, εκρηκτικός παφλασμός κυμάτων, υπόκωφος κρότος του χιονιού. Εικόνες σαν από ελληνικές καρτποστάλ, άλλες από την Πέμπτη Λεωφόρο στη Νέα Υόρκη, την Παταγονία, το Βελιγράδι, το Κάιρο, τις Πυραμίδες, τις Αλπεις. Οι κεντρικές ιδέες που διαπερνούν τους ;Oρνιθες του Αριστοφάνη: δημοκρατία, ελευθερία, ουτοπία… Τα υλικά του υβριδικού, ακατάτακτου φιλμ που δημιούργησε ο Μπάμπης Μακρίδης ως συνέχεια, ή μάλλον ως ενεργοποίηση μιας νέας φλέβας από την διαρκώς δονούμενη μήτρα που είναι οι Ορνιθες του Αριστοφάνη, όπως τους σκηνοθετεί με διαρκώς νέα επίπεδα ανάγνωσης ο Νίκος Καραθάνος.
Βρες το δάσος σου: Εννέα βήματα για τους Όρνιθες
Η ταινία του Μπάμπη Μακρίδη φέρει τον κάπως σουρεαλιστικό αλλά απολύτως πιστό στην κεντρική ιδέα τίτλο «Ορνιθες, ή πως να γίνεις πουλί» και θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο περίφημο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ, στο τμήμα Voices, στις 27 Ιανουαρίου με προβολές ως και την 1η Φεβρουαρίου. Είναι συμπαραγωγή του Ιδρύματος Ωνάση –παραγωγός και της θεατρικής παράστασης που την Παρασκευή ταξιδεύει στη Χιλή- και της Νeda Film. Δεν υπάρχει σενάριο, η δομή βασίζεται πάνω σε 9 βήματα, μου λέει ο Μπάμπης Μακρίδης. «Ναι, είναι εννέα οι τρόποι για να γίνεις πουλί που διατρέχουν την ταινία. Δεν θέλω να κάνω spoiler, αλλά θα σας πως μερικά από αυτά τα βήματα. Πρώτο το “Σπάσε το αυγό σου” και μεταξύ άλλων συναντάμε το “Βρες τη φωνή σου” και το “Bρες το δάσος σου”.»
Ο Λούλης στην Αστόρια, ο Σαράντης στο Μπρούκλιν για τους Όρνιθες
Τα γυρίσματα είχαν διάρκεια ένα χρόνο, η διαδικασία του μοντάζ και του post production άλλο ενάμιση χρόνο. «Το πρώτο πλάνο έγινε στις πρόβες που έκανε ο Καραθάνος και η ομάδα του για την παράσταση στη Νέα Υόρκη, Δεν υπήρξε σενάριο, μόνος άξονας είναι οι ιδέες του Αριστοφάνη που διαπερνούν το έργο και δίπλα η παράσταση του Νίκου». Θυμάμαι να βρίσκομαι στη Νέα Υόρκη για την παρουσίαση της παράστασης στο St. Ann's Warehouse τον Μάιο του 2018, και να βλέπω τον Μιχάλη Σαράντη κάτω από τη γέφυρα του Μπρούκλιν να κάνει με το στόμα ήχους πουλιών όσο ο Μακρίδης κινηματογραφούσε. ‘Η τον Χρήστο Λούλη, διονυσιακή γιαγιά της ελληνικής ενδοχώρας με μαύρο μαντήλι και φούστα να επιδίδεται σε κινήσεις που θα μπορούσαν να είναι και πέταγμα τσαλαπετεινού, κάπου στην Αστόρια.
«Ηταν ένα work in progress. Πέρα από τα προγραμματισμένα γυρίσματα είχα πάντα σε όλα τα ταξίδια την κάμερα μαζί μου και κινηματογραφούσα. Τραβούσα ότι κέντριζε το ενδιαφέρον μου. Ανθρώπους που έκαναν bungee jumping, κάποιους σκαρφαλωμένους σε σκαλωσιές... Κοιτούσα διαρκώς πως θα πάω επάνω, πως θα φτάσω ψηλά» μου λέει ο Μπάμπης Μακρίδης. Η ταινία θα έρθει στην Ελλάδα για μια πρώτη μεγάλη προβολή για το κοινό τον Μάρτη, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, εκεί που ξεκίνησαν όλα πριν τη διαδρομή σε Επίδαυρο, Αθήνα, Νέα Υόρκη, ξανά Αθήνα, Σαντιάγκο της Χιλής…
Όρνιθες, ένα φιλμ που φωνάζει «υπαρξιακό»
Ζητώ από τον Μπάμπη Μακρίδη να μου πει λέξεις που χαρακτηρίζουν την ταινία. «Σουρεαλιστικό. Αναρχικό. Υβριδικό. Ποιητικό». Ποιητικό ή λυρικό τον ρωτώ και επιμένει «λυρικό. Πολιτικό». Ενα φιλμ που φωνάζει τη φράση «υπαρξιακό». Στο Ρότερνταμ πάει με τη σιγουριά που του προσφέρει το γεγονός ότι δύο προηγούμενες ταινίες του (το L, και το Οίκτος) ενώ έχει κάνει pitching σε ένα ακόμα φιλμ του στο φημισμένο φεστιβάλ. Εχει δει την καμπάνια που έκανε ο Γιώργος Λάνθιμος για τον οίκο Gucci, με πρωταγωνιστές τα άλογα. Γελάμε καθώς σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο μετά τα Πουλιά, να ακολουθήσει μια ταινία για Αλογα «μου άρεσε η καμπάνια. Οτι κάνει ο Γιώργος είναι σπουδαίο» σχολιάζει.
Τον ρωτώ αν φοβάται τα ύψη, τα αεροπλάνα «παλαιότερα πιο πολύ, τώρα λιγότερο. Πιστεύω ότι όλοι φοβούνται να πετούν, αν και έχω φίλους που ηδονίζονται όταν έχει αναταράξεις» μου λέει. Είναι αναποφάσιστος ως προς το τι πουλί θα ήθελε να είναι πραγματικά ο ίδιος. Αν κάτι συνέβαινε και η ταινία του καταστρεφόταν, αν έμενε μόνο μια σκηνή ποια θα ήθελε να είναι αυτής «Μια κραυγή», μου λέει. Με εκπλήσσει. Καμία εικόνα, αν και πρόκειται για φιλμ. Μόνο ο ήχος – κάτι σαν ανατροπή του βωβού κινηματογράφου. «Μια κραυγή από το φιλμ. Οποιαδήποτε». Και στα περίπου 80 λεπτά του υβριδικού φιλμ η αλήθεια είναι ότι κραυγές ακούγονται πολλές – όχι με τον τρόμο ενός Μουνκ αλλά με την προσδοκία της ελευθερίας.