Eπιλογές: Το σκάφος ενός θρυλικού θαλασσοπόρου στην αίθουσα του Τhe Intermission στον Πειραιά. Βιολογικά βότανα χαρτογραφημένα από όλη την Ελλάδα μέσα σε ένα φλιτζάνι. Το μυστικό ενός μπουκέτου στο Μουσείο Μπενάκη. Βάσκικο τσιζκέικ και ρολά κανέλλας στην Αναπαύσεως.
Ο υλικός πολιτισμός και οι αισθήσεις συναντούν διαρκώς νέες εμπειρίες, όσο παλαιότερες ξυπνούν. Τα ίχνη τους αναζητούμε, εντοπίζουμε και βλέπουμε τις ιστορίες και τα μυστικά πίσω και πέρα από αυτά. Από τη συγκίνηση ως την έκπληξη, την απόλαυση ως τη νοσταλγία, τη γνώση ως την αναζήτηση, όλα συνυπάρχουν. Τι θα δούμε, γευθούμε, συναντήσουμε, αυτή την εβδομάδα.
Το σκάφος Coyote του Μ. Plant στο The Intermission της Πολυδεύκους
Στην οδό Πολυδεύκους στον Πειραιά, εκεί όπου το πρωί συνεργεία, αποθήκες υλικών για το λιμάνι, βιοτεχνίες δίνουν ζωή στον τόπο, το βράδυ η σύγχρονη Τέχνη κυριαρχεί. Ετσι αποκτά ακόμα μεγαλύτερο βάθος η έκθεση «Coyote» του Αlex Ayed, στην αίθουσα The Intermission. Coyote ονομαζόταν το τελευτɑίο σκάɸος του ɩστɩοπλόου Mike Plant, ο οποίoς σε ηλɩκίɑ είκοσɩ ετών κɑτηɣορήθηκε στην Ελλάδɑ ɣɩɑ ɑπόπεɩρɑ λɑθρεμπορίɑς νɑρκωτɩκών ɑπό την Τουρκίɑ. ∆ɩέɸυɣε ɑπό την ελληνɩκή ɑστʊνομίɑ στɩς Σπέτσες κɑɩ έɣɩνε ɸʊɣάς.
Χρόνɩɑ ɑρɣότερɑ, σʊνελήɸθη στην Πορτοɣɑλίɑ με σκοπό νɑ πɑρɑδοθεί στɩς ελληνɩκές ɑρꭓές, ɑλλά ɑɸέθηκε ελεύθερος επεɩδή οι ελληνικές αρχές δεν κɑτάɸεραν νɑ σʊμπληρώσουν έɣκɑɩρɑ το ɑίτημɑ προς την Ιντερπόλ. Ο Plant μετέπεɩτɑ κɑτɑσκεύɑσε ένɑ άλλο σκάɸος κɑɩ τɑξίδεψε σε όλο τον κόσμο ως το 1992, που εξαφανίστηκε στη θάλασσα.
Η ιδρύτρια του The Intermission, Αρτεμις Μπαλτογιάννη, μας μιλά για ένα από τα έργα της έκθεσης:
«Το The Intermission κɑɩ η Balice Hertling πɑρουσɩάζουν την ɑτομɩκή έκθεση του Alex Ayed, “Coyote”. Ο τίτλος της έκθεσης είνɑɩ εμπνευσμένος ɑπό το Coyote, το τελευτɑίο σκάɸος του ɩστɩοπλόου Mike Plant, με το οποίο εξɑɸɑνίστηκε στη θάλɑσσɑ το 1992. Η έκθεση ɑποτελεί μέρος ενός συνεꭓɩζόμενου ερευνητɩκού έρɣου, που ξεκίνησε ɑπό τον Alex Ayed το 2020. Ενώ το μεɣɑλύτερο μέρος του κόσμου ζούσε υπό κɑθεστώς lockdown, ο Ayed ɑνέπτυξε έντονο ενδɩɑɸέρον ɣɩɑ την ɩδέɑ της μετɑτόπɩσης, ενσωμɑτώνοντɑς στοɩꭓείɑ της ɩστɩοπλοΐɑς στη ɣλυπτɩκή του πρɑκτɩκή.
To Untitled (XXI) 2022 ανήκει στη σειρά έργων με ανευρεθέντα πανιά ιστιοφόρων, που δημιούργησε ο Alex Ayed για την έκθεση στο The Intermission. Τα πανιά, με την κίνηση του καλλιτέχνη να τα τεντώσει πάνω σε καμβάδες, μεταμορφώνονται σε πίνακες ζωγραφικής.
»Όπως όλα τα έργα του Alex Ayed, κουβαλούν ιστορίες ταξιδιών και μακρινών τόπων. Έτσι, ένα καθημερινό αντικείμενο μπορεί ξαφνικά να σας βυθίσει μέσα σε μεταφυσικές σκέψεις, στοχαζόμενοι τα αστέρια στον νυχτερινό ουρανό, την ανοιχτή θάλασσα, τα ζώα και τα έντομα, τη θέση και το σκοπό σας στο σύμπαν.
Ο Ayed μέσα από αυτή την έκθεση αναφέρεται στη μεγάλη ιστορία του ταξιδιού και της εξερεύνησης ως μέσο κατανόησης της ανθρώπινης φύσης. Είτε λόɣω επɩλοɣής, είτε λόɣω υποꭓρέωσης, η μετɑτόπɩση ɑποτελεί μέρος της ɩστορίɑς της ɑνθρωπότητɑς. Σε συνεꭓή ɑνɑζήτηση του εσωτερɩκού εɑυτού, οɩ νɑυτɩκοί, οɩ μετɑνάστες κɑɩ οɩ δɩɑνοούμενοɩ ꭓρησɩμοποɩούν το τɑξίδɩ ως μέσο ɣɩɑ νɑ εντοπίσουν μɩɑ ɑɸήɣηση, η οποίɑ μπορεί νɑ δɩɑμορɸώσεɩ τη ζωή κάποɩου κɑɩ νɑ κɑτɑδείξεɩ την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κατάστασης».
Η έκθεση του Alex Ayed «Coyote» στην Πολυδεύκους 37 από τους The Intermission x Balice Hertling, συνεχίζεται ως τις 12 Νοεμβρίου (Τετάρτη - Σάββατο 12:00 - 20:00).
Η κούπα που κρατάς στα χέρια και έχει μέσα όλη την Ελλάδα
Kαλεντούλα από την Αλεξανδρούπολη, χαμομήλι από την Ελασσόνα, λουίζα από τη Σάμο, φασκόμηλο από την Αρκαδία... Η γεωγραφία των ελληνικών βοτάνων, μέσα σε ειδικά συρτάρια με γυάλινα πορτάκια και μεγάλα πορσελάνινα βάζα που παραπέμπουν σε φαρμακεία Μεσοπολέμου στην Ευρώπη, κυριαρχούν μέσα στο Νaxos Apothecary, στη διασταύρωση της Κολοκοτρώνη 3-5 με την οδό Βουλής. Η τελευταία δημιουργία του Γιώργου Κορρέ με έμφαση στην φυτοθεραπεία και την ομοιοπαθητική, κρύβει μέσα της το μυστικό των ελληνικών βοτάνων, που μπορείς να απολαύσεις είτε στο herbal tea room του πρώτου ορόφου, είτε σπίτι σου.
Σακουλάκια με έτοιμους συνδυασμούς αλλά και ξεχωριστά βότανα. Για το σπίτι, μια εμπειρία μυσταγωγική που τώρα το φθινόπωρο μοιάζει τόσο ταιριαστή και απαραίτητη, αν και μπορείς να τα απολαύσεις και το καλοκαίρι με πάγο. Δοκιμάζω το σακουλάκι με το μείγμα που περιέχει λουίζα, τσάι του βουνού από τον Ολυμπο και φασκόμηλο από τη Νάξο. Τα έλαια τους πλημμυρίζουν όχι μόνο τον ουρανίσκο αλλά και τον χώρο, όπου ακουμπάς την κούπα.
Λεβάντα, δίκταμο και φασκόμηλο σε ένα άλλο σακουλάκι και νιώθεις την ένταση του δίκταμου να σε διαπερνά, άριστο τονωτικό -ίσως και να αναζητήσεις το «Μονόγραμμα» του Ελύτη ασυναίσθητα και «Και για σένα κανείς δεν είχε ακούσει. Για σένα ούτε το δίκταμο ούτε το μανιτάρι».
Στα έτοιμα μείγματα βρίσκει κανείς επίσης τον ιδιαίτερα αρωματικό και χαλαρωτικό συνδυασμό χαμομηλιού με τήλιο και μελισσόχορτο (οι τιμές για κάθε σακουλάκι κυμαίνονται από τα 2,5 ως τα 5 ευρώ).
Κρατάς την Ελλάδα σε μια κούπα στο χέρι σου και ταυτόχρονα δέχεσαι όλα τα ευεργετήματα των ξακουστών ανά τον κόσμο ελληνικών βοτάνων.
Όπως συμβαίνει για όλα τα προϊόντα του Korres, υπάρχει ένα εκτεταμένο δίκτυο παραγωγών σε όλη την Ελλάδα που εφοδιάζουν τα κεντρικά εργαστήρια. Εχει γίνει μια καταγραφή, το λεγόμενο mapping, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Στη συνέχεια η εταιρεία -τόσο για τα Korres όσο και για τα Naxos Apothecary- βρίσκουν παραγωγούς στα μέρη που υποδεικνύει το mapping και συνεργάζονται μαζί τους σε επίπεδο καλλιέργειας.
«Τους δίνουμε τον σπόρο εμείς γιατί θέλουμε να έχουμε την ιδανική ποικιλία και τους εκπαιδεύουμε σε θέματα βιολογικής καλλιέργειας», μου λέει ο Αποστόλης Κορρές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη, που κάνει καλλιέργεια λεβάντας. Εφαρμόζεται μάλιστα η λογική της συμβολαιακής γεωργίας, ώστε να μη νιώθουν ανασφάλεια οι αγρότες που προσαρμόζουν τα χωράφια τους στις καλλιέργειες των βοτάνων. Αφού καλλιεργηθούν, συλλέγονται τη σωστή στιγμή για να έχουν ακέραια όλα τα έλαιά τους και μεταφέρονται στο εργοστάσιο στα Οινόφυτα.
Όταν κάποιος παρασκευάζει ένα ρόφημα με βότανα στο σπίτι, είναι σημαντικό να μην είναι υψηλές οι θερμοκρασίες βρασμού του νερού. Το ζεστό νερό προστίθεται στην κούπα με τα βότανα, για περίπου 3 με 4 λεπτά. Ιδανικά πρέπει να σκεπαστεί η κούπα ή η κανάτα, για να απολαύσεις στη συνέχεια όλα τα αρώματα των ελαίων των βοτάνων. Σημείωση: τα φύλλα θέλουν λιγότερο χρόνο από τα ξυλώδη, όπως είναι για παράδειγμα το τσάι του βουνού ή σιδερίτης.
Το πληθωρικό βάσκικο τσιζκέικ και τα ρολά κανέλας του Joshua Tree Cafe στην οδό Αναπαύσεως
Ηταν το 1990 όταν στη βάσκικη πόλη του Σεν Σεμπάστιαν βγήκε από την κουζίνα του La Vina ένα αλλόκοτο, όχι ιδιαίτερα ελκυστικό στην όψη γλυκό, που έμοιαζε να έχει καμένη επιφάνεια. Η tarta de queso, ένα τσιζκέικ του οποίου η επιφάνεια έχει βουλιάξει και μοιάζει καμένη, ενώ όταν το κόβεις αντικρύζεις ένα παχύ βελούδινο σώμα κρέμας τυριού.
Το Λονδίνο ήταν η πρώτη μητρόπολη που ανακάλυψε και υιοθέτησε το βάσκικο γλύκισμα και έκτοτε άρχισε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, να γίνεται όλο και πιο περιζήτητο. Η Αθήνα δεν έμεινε εκτός. Από το 2021 άρχισε να σερβίρεται άλλοτε με επιτυχία, άλλοτε όχι και τόσο σε μπιστρό και ζαχαροπλαστεία.
Μπήκαμε στο φθινόπωρο του 2022 και είναι ένα από τα πιο δημοφιλή γλυκίσματα -αν εμπιστευθείς το σωστό σημείο για να το απολαύσεις για να μην έχεις δυσάρεστες εκπλήξεις, κυρίως ως προς υφή της κρέμας. Κάπως έτσι, κάθομαι στο Joshua Tree Café στον αριθμό 16 της οδού Αναπαύσεως. Δίπλα μου περνάνε εξαιρετικά καλοντυμένοι, στην πένα, ηλικιωμένοι που κατευθύνονται στην κηδεία του Ζάχου Χατζηφωτίου, όταν μπροστά μου φτάνει το βάσκικο τσιζκέικ, σε ένα μεταλλικό πιάτο, συνοδευόμενο από μία σος πικραμύγδαλο.
«Βρίσκεται στο μενού μας για λιγότερο από ένα χρόνο, αλλά είναι ήδη ένα από τα δημοφιλέστερα γλυκά μας. Το καλοκαίρι σερβίρεται με φράουλα, το χειμώνα με σιρόπι πικραμύγδαλου», μου λέει η head baker του Joshua Tree Cafe, Ναταλί Τζέμη.
Εχει βρει τη χρυσή τομή για τη δημιουργία του, για να πετύχει το τέλειο κάψιμο, αλλά και να προσφέρει ένα τσιζκέικ πληθωρικό, με βελούδινη ενιαία κρέμα.
«Ψήνεται στους 180 βαθμούς για 65 λεπτά χωρίς να ανοίξει ο φούρνος ούτε για δευτερόλεπτο, προκειμένου να πετύχω το ιδανικό καραμέλωμα. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιώ είναι σε θερμοκρασία δωματίου, κυρίως το τυρί κρέμα, ενώ το μυστικό που ανακάλυψα για τη βελούδινη κρέμα είναι ότι προσθέτω έξτρα κρόκους αυγών», λέει.
Το αποτέλεσμα: έχει υπάρξει πελάτισσα που μετά την πρώτη κουταλιά είπε «Ι do»!
Στα πλέον δημοφιλή γλυκά όμως που τώρα το φθινόπωρο μοιάζουν να είναι στην καλύτερη εποχή τους, είναι τα ρολά κανέλας, τα cinnamon rolls, τα οποία είναι vegan και συνοδεύονται από γλάσο εσπρέσο.
Η ιστορία του μπουκέτου με φρέσκα λουλούδια στην είσοδο του Μουσείου Μπενάκη και η Ειρήνη Καλλιγά
Πόσες φορές έχεις διασχίσει την είσοδο του υπέροχου μεγάρου που στεγάζει το Μουσείο Μπενάκη στην οδό Κουμπάρη; Δεκάδες; Πόσες φορές έχεις προσέξει το τραπεζάκι ακριβώς μετά την πόρτα, στο κέντρο του χώρου, όπου κάθε φορά το βάζο φιλοξενεί μια διαφορετική, ιδιαίτερη σύνθεση λουλουδιών; Ένα φρέσκο μπουκέτο, πολύχρωμο, που τα Χριστούγεννα γίνεται εορταστικό, το καλοκαίρι φέρει περισσότερα στοιχεία που παραπέμπουν σε στάχια. Αν κοντοσταθείς και σκύψεις ελαφρά θα δεις μια επιγραφή ακουμπισμένη στο τραπεζάκι. «Εις μνήμην Ειρήνης Καλλιγά».
Κάθε εβδομάδα ένα φρέσκο μπουκέτο λουλούδια τοποθετείται εκεί, με δωρεά του Σωματείου «Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη», από τη μέρα που πέθανε η σπουδαία Ειρήνη Καλλιγά, η κόρη του Αντώνη Μπενάκη, μητέρα της Αιμιλίας Γερουλάνου, ιδρύτρια του Ελληνικού Σώματος Οδηγισμού. Η γυναίκα που με πείσμα και παρά τις συμβουλές και τις παραινέσεις άλλων έφερε στο μουσείο τον Αγγελο Δεληβορριά και του ανέθεσε τη διοίκησή του με απόλυτη εμπιστοσύνη.
Μεγαλούργησαν μαζί. Όταν το μουσείο έκλεισε για να γίνει η επέκτασή του, η Ειρήνη Καλλιγά φοβόταν ότι δεν θα προλάβει να ζήσει να δει την επόμενη μέρα του. Ο Δεληβορριάς τής το υποσχέθηκε: θα το έχει έτοιμο πριν φύγει από τον κόσμο η Ειρήνη. Και έτσι έγινε, όπως μας αφηγείται η κυρία Ρωξάνη Τσιμπιροπούλου, για χρόνια πρόεδρος του Σωματείου «Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη» και τώρα πρώτη αντιπρόεδρος.
Με το που έφυγε από τη ζωή η Ειρήνη Καλλιγά το 2000, ένα μπουκέτο φρέσκα λουλούδια βρίσκονται πάντα στο κέντρο της εισόδου. Λίγο πιο πίσω, αντικρύζεις την προτομή του πατέρα της, Αντώνη Μπενάκη. Προσέξτε τα λουλούδια στην επόμενη επίσκεψή σας στο μουσείο, ίσως και παρεκκλίνοντας από την πορεία σας στο κέντρο. Βέβαια, η λογική των φρέσκων ανθοσυνθέσεων, με τη μορφή εφήμερης τέχνης, είναι οικεία σε μουσεία του εξωτερικού, κυρίως στη Νέα Υόρκη.
Πέντε μεγάλα μπουκέτα, που χρηματοδοτούνται με δωρεά της Lila Acheson Wallace ήδη από το 1967, τοποθετούνται στην είσοδο του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης κάθε Δευτέρα. Ως το 2003 την επιμέλεια είχε ο ελληνικής καταγωγής κάτοικος της Αστόριας Chris Gyftos, φημισμένος σε όλη τη Νέα Υόρκη για τις συνθέσεις που δημιουργούσε. Υπέροχες, εφήμερες εγκαταστάσεις τέχνης, δηλαδή μπουκέτα λουλουδιών, βρίσκει κανείς στο Frick Collection, τη Neue Gallery, το Εβραϊκό Μουσείο κ.ο.κ.
Το οργισμένο «όχι» του M.C Escher στην πρόταση του Μικ Τζάγκερ για εξώφυλλο των Rolling Stones
«Δημιουργούμε χάος για να μπορούμε να παράγουμε νόμους και τάξη». Ο κορυφαίος γραφίστας, χαράκτης, πλήρης εικαστικός του περασμένου αιώνα, ο Ολλανδός M.C. Escher θα μπορούσε να απευθύνεται σε εμάς, τώρα, σε όσα συμβαίνουν την τελευταία διετία, μια περίοδο διαρκώς αυτοτροφοδοτούμενου χάους. Σαν και αυτό, το σουρεαλιστικό, πάντα σκοτεινό, ενάντια στις αρχές της αρχιτεκτονικής και της φυσικής που δημιούργησε με τα σχέδιά του, που εξακολουθούμε να θαυμάζουμε και να προσπαθούμε να τα αποκωδικοποιήσουμε.
Ιδιοσυγκρασιακός και ατίθασος ως προς τις νόρμες του κυρίαρχου συστήματος. Αρνήθηκε να συνεργαστεί ως σύμβουλος με τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ για το φιλμ «2001: H Οδύσσεια του Διαστήματος». Και εξοργίστηκε με τον τρόπο που τον προσέγγισε ο Μικ Τζάγκερ για να του ζητήσει να εικονογραφήσει το επόμενο εξώφυλλο δίσκο των Rolling Stone. Tι τον εξόργισε; Το γεγονός ότι ο Τζάγκερ στο γράμμα που του έστειλε τον αποκαλεί «Dear Maurits». Ο Εscher έστειλε την απάντησή του στον βοηθό του Τζάγκερ, γράφοντας «σας παρακαλώ, ενημερώστε τον κύριο Τζάγκερ ότι δεν είμαι ο Maurits για αυτόν, αλλά ο Μ.C. Escher».
Σήμερα, το ενδιαφέρον και η ζήτηση για έργα του Escher παρουσιάζει μια διαρκώς αυξητική τάση. Οι ειδικοί θεωρούν ότι έχει βοηθήσει σημαντικά σε αυτό το γεγονός ότι τα έργα του θεωρούνται στην εποχή μας «φιλικά προς την κουλτούρα του Instagram και του διαδικτύου».
Την επιρροή του M.C. Escher μπορούμε να τη διακρίνουμε εμφανώς στη δημοφιλέστατη σειρά του Netflix «Squid Game», αλλά και νωρίτερα στο βραβευμένο με Οσκαρ φιλμ «Ιnception», του Κρίστοφερ Νόλαν.
kanesti@iefimerida.gr
#TheList