Περιήγηση σε εκκλησίες της Αττικής με οδηγό έργα του Φώτη Κόντογλου. Αcropolis Now και design με αναφορά στην αρχαιότητα στο Hyper Hypo. Το ιαπωνικό ντελικατέσεν του Βεζενέ. Eικόνες της πόλης στα Radio Days της Αντιγόνης Καψάλη. Παρθένο λάδι από τις ελιές του ΚΠΙΣΝ. Οι επιλογές.
Ιkigai: τo αυθεντικό ιαπωνικό «μπακάλικο» του Άρη Βεζενέ στην οδό Σκούφου
Το λένε Ikigai, φτάνεις εκεί κατηφορίζοντας τη στενή οδό Σκούφου -που έχει γίνει προορισμός γαστρονομίας και μόδας- και όταν μπεις μέσα αισθάνεσαι όπως ένα παιδί σε κατάστημα της Disneyland. Ακόμα και αν δεν είσαι αυτό που αποκαλούμε foodie, νιώθεις σαν επισκέπτης μουσείου ή αίθουσας τέχνης, να στέκεσαι αργά μπροστά τα ράφια με τα αναρίθμητα μπουκάλια ποτών από την Ιαπωνία, τα τρόφιμα, να σκύβεις να διαβάσεις ετικέτες. Είναι το ολόφρεσκο ιαπωνικό ντελικατέσεν που δημιούργησε ο Αρης Βεζενές, πλάι στη μαρμάρινη μπάρα και το ξύλινο παράθυρο προς τον δρόμο του Ekiben.
Μπορεί να γνωρίσαμε στην Ελλάδα τον Αρη Βεζενέ ως τον άρχοντα των κοπών κρέατος και της λογικής ότι δεν πετάμε το παραμικρό από αυτό, όμως η αγάπη του και κυρίως η βαθιά γνώση του για την ιαπωνική κουζίνα είναι αξεπέραστη και στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στην προσωπική του έρευνα. Ηταν θέμα χρόνου, μετά την Japanese pub Birdman στην οδό Βουλής και το Ekiben που γεννήθηκε μέσα στην πανδημία ως takeaway, να ακολουθήσει ο χώρος του όπου θα μπορεί όποιος επιθυμεί να προμηθευτεί γιαπωνέζικα τρόφιμα και ποτά.
Γιατί ikigai; Γιατί Ιki σημαίνει ζωή και gai είναι η αξία. «Το λεξικό της Οξφόρδης ορίζει το ikigai ως μια κινητήριο δύναμη ζωής, κάτι που δίνει στη ζωή μας ένα σκοπό, κάτι που μας γεμίζει ικανοποίηση και ευχαρίστηση». Μέσα στον μικρό χώρο της Σκούφου 15 χωράει η μεγάλη συλλογή ντελικατέσεν, κρεοπωλείο, κάβα, αξεσουάρ μαγειρικής, αλλά και art de la table με κεραμικά Ελλήνων και Ιαπώνων δημιουργών, ο κατάλληλος εξοπλισμός για να μαγειρέψει κάποιος Japanese, καθώς και μαγειρικά βιβλία. Σύντομα θα αρχίσουν να διοργανώνονται και ειδικά σεμινάρια για όσους θέλουν να εντρυφήσουν στα μυστικά της ιαπωνικής γαστρονομίας και να μπορέσουν σπίτι τους να αναπαράγουν τις γεύσεις που αγαπούν.
Εστιάζοντας στη θεματική του ντελικατέσεν, ξεχωρίζει κανείς αυτή την εμμονή του Αρη Βεζενέ με την έρευνα που τον οδήγησε στο συμπέρασμα μαζί με την ομάδα του στο Birdman ότι «ούτε στο Παρίσι, την πιο δυνατή σκηνή γιαπωνέζικης γαστρονομίας στην Ευρώπη, δεν υπάρχει αντίστοιχο concept που να διαθέτει τόσο ευρεία και μεγάλη γκάμα εμβληματικών delicatessen από τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, όσο αυτή που βρίσκει κανείς στο Ikigai».
Υπάρχουν 200 διαφορετικά είδη: παλαιωμένες soy sauce, ponzu, εξαιρετικά premium σησαμέλαια, σούπερ πρωτότυπα αρωματικά ξύδια (π.χ. ξύδι σύκου), kombu, σπέσιαλ σάλτσες που δίνουν άλλη διάσταση στο umami (π.χ. με ζωμό φυκιών kombu, μανιτάρια shitake, αποξηραμένη παλαμίδα, σόγια, mirin, δαμάσκηνα), σπάνια dressing (π.χ. γλυκό ξύδι καπνισμένο με ξύλο κερασιάς), μεγάλη ποικιλία soba, udon, ramen noodles, εξαιρετικό panko, κορυφαίο κουρκούτι για tempura.
Οσον αφορά στην κάβα, τα ποτά έχουν τιμές ραφιού και περιλαμβάνουν τη μεγαλύτερη συλλογή ιαπωνικών ουίσκι στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη έμφαση σε συλλεκτικής αξίας δυσεύρετες ετικέτες. Παράλληλα, υπάρχει πλήρης γκάμα ιαπωνικών τζιν, σάκε, και κρασιά φυσικής οινοποίησης από τον ελληνικό και διεθνή αμπελώνα. «Η άλλη μεγάλη αγάπη της κάβας είναι η μπύρα, με παγκόσμια κοσμοπολίτικη ματιά και όχι μόνο με έμφαση στην Ιαπωνία. Στην πορεία, θα δημιουργηθεί η σπέσιαλ nomad Ekiben beer που την ετικέτα της θα φιλοτεχνούν διάφοροι καλλιτέχνες και φίλοι του ''Birdman''. Θα υπάρχουν επίσης πολλά ξεχωριστά αναψυκτικά της Ιαπωνίας (π.χ. λεμονάδα yuzu με μέλι)».
Aκρόπολη mon amour: Βιβλία, t-shirt, κεραμικά, αφίσες στο Hyper Hypo
Τίποτα δεν είναι πιο μοντέρνο σήμερα στις εφαρμοσμένες Τέχνες από την αρχαία Ελλάδα και το σύμβολο της Ακρόπολης. Ναι, πάντα ήταν συναρπαστικά, όμως εσχάτως όλο και περισσότεροι εκπρόσωποι της λεγόμενης δημιουργικής βιομηχανίας στρέφονται ξανά προς αυτά. Ανάμεσα στα μικρά αριστουργήματα που συναντώ κάθε τόσο, εσχάτως σκεφτόμουν τη τέλεια ιδέα για δώρο για φίλες μου είναι τα t-shirts της Georgia de Graecia με τον αμφορέα που δημιούργησε ειδικά για το Hyper Hypo.
Ηταν η στιγμή που είδα την ανακοίνωση ότι το αγαπημένο βιβλιοπωλείο και art store εξασφάλισε αποκλειστικά μερικά υπογεγραμμένα βιβλία του περίφημου φωτογράφου Martin Parr με τίτλο «Acropolis Now». Ηταν το 1991 όταν σε ένα ταξίδι του στην Ελλάδα ανέβηκε στην Ακρόπολη και φυσικά άρχισε να φωτογραφίζει ακατάπαυστα, επικεντρώνοντας στο γοητευτικό μείγμα του μνημείου και των ανθρώπων από όλο τον κόσμο που το κατέκλυζε. Φημίζεται άλλωστε ο Parr για το ανθρωπολογικό ενδιαφέρον των έργων του και για αυτό τον υποδόριο σαρκασμό που διαπερνά το υλικό του.
Δύο χρόνια μετά, μια διαρροή νερού στο στούντιό του είχε ως αποτέλεσμα οι φωτογραφίες του από την Ακρόπολη να υποστούν μερική καταστροφή. Όμως το τελικό αποτέλεσμα ήταν εικόνες με χρώματα σε έντονες αποχρώσεις, σαν κηλίδες που σβήνουν πάνω στις φωτογραφίες. «Αρχικά πανικοβλήθηκα όταν διαπίστωσα ότι οι φωτογραφίες της Ακρόπολης ήταν μεταξύ αυτών που υπέστησαν ζημιές. Ξαφνικά, όπως τις κοίταξα διαπίστωσα ότι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Και για να είμαι απολύτως ειλικρινής, έχουν περισσότερο ενδιαφέρον από την πρώτη τους εκδοχή».
Τώρα, 30 χρόνια μετά τη διαρροή του νερού στο στούντιό του, οι φωτογραφίες έγιναν βιβλίο από τις εκδόσεις Setanta Books του Λονδίνου. Στην Ελλάδα υπάρχει αποκλειστικά στο Hyper Hypo.
Όμως, δεν εξαντλείται σε αυτά τα δύο η ανασκαφή σύγχρονων και όχι μόνο αναφορών στην αρχαία Ελλάδα μέσα στο Hyper Hypo. Συναντάμε και το περίφημο «Greece 66» του James Klosty (διάσημος για τις φωτογραφίες του των John Cage and Merce Cunningham) από το καλοκαίρι που πέρασε στην Ελλάδα και πολλά άλλα.
Εκπληκτικές είναι όμως και οι σχετικές αφίσες, όπως αυτή της Ειρήνης Καραγιαννοπούλου, του Cacao Rocks, της Αννας Κιοσσέ που επίσης διατίθενται στο Hyper Hypo κεραμικά της με αφετηρία τους αρχαίους αμφορείς και evil eyes.
Παρθένο λάδι από τις ελιές του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος
«Τούτο τον καιρό δουλεύω σε έναν πίνακα: γυναίκες που μαζεύουν ελιές», έγραφε στον αδελφό του ο Βίνσεντ βαν Γκογκ. «Nα ποια είναι τα χρώματα: το έδαφος βιολετί και παραπέρα κίτρινο της ώχρας, οι ελιές με τους μπρούτζινους κορμούς έχουν γκρίζο φύλλωμα, ο ουρανός είναι όλος ρόδινος και οι τρεις φιγούρες είναι επίσης ροζέ». Μήνες συγκομιδής λαδιού σε όλη την Ελλάδα οι τελευταίοι. Κάθε σπίτι έχει έναν συγγενή, ή έναν φίλο που έφυγε ένα Σαββατοκύριακο του Νοέμβρη για «να μαζέψω το λάδι της χρονιάς».
Με κάποιον τρόπο όμως, ακόμα και όσοι δεν έχουν «ρίζες ελιάς» όπως αγαπάνε να λένε, έχουν περάσει μέρες περπατώντας, ή ξαποσταίνοντας κάτω από ελιές σε πάρκα. Στον μεγαλύτερο δημόσιο μεσογειακό κήπο του κόσμου, αυτόν του ΚΠΙΣΝ, έχουμε περάσει αμέτρητες ώρες κοιτάζοντας τις ελιές, πώς αλλάζει χρώμα το φύλλωμα και ο καρπός με την αλλαγή της εποχής. Λίγοι θα σκεφτόμασταν ότι οι καρποί της θα έδιναν λάδι, ικανό να φτάσει μέσα σε λεία σαν βότσαλο μπουκάλι στην κουζίνα μας.
Η συγκομιδή της ελιάς στο ΚΠΙΣΝ ξεκίνησε το 2018, με το παρθένο λάδι να πηγαίνει στην κουζίνα του Σχεδία Home και μερικά συλλεκτικά μπουκάλια των 500 ml. να πωλούνται στο κατάστημα του Κέντρου που βρίσκεται στην είσοδο, πλάι στο μπιστρό. Οι μικρές ποσότητες του λαδιού που δεν τηρούσαν απόλυτα της προδιαγραφές του 100% παρθένου λαδιού γινόταν σαπούνι που επίσης έβρισκε κάποιος στο πωλητήριο. Φέτος, όλη η ποσότητα του λαδιού τηρούσε τις προδιαγραφές για να μπει στα διάφανα μπουκάλια και να ταξιδέψει. Και να γεμίσει την κουζίνα του Σχεδία Home.
Η συνολική παραγωγή φέτος είναι 1.200 λίτρα ελαιόλαδο που μόλις στις αρχές της εβδομάδας παραδόθηκαν στο ΚΠΙΣΝ από το ελαιοτριβείο. Στη συλλογή βοήθησαν και 12 φίλοι του ΚΠΙΣΝ, χρησιμοποιώντας την παραδοσιακή μέθοδο: οι καρποί συλλέγονται με το χέρι, με τη χρήση «χτενιών», έτσι ώστε να γίνει διαχωρισμός του καρπού από τα κλαδιά και να πέσει στα ειδικά δίχτυα που είναι απλωμένα γύρω από τα δέντρα.
Στο Πάρκο υπάρχουν 380 ελιές από διάφορες ποικιλίες: κορωνέικη, θρουμπολιά, μεγαρίτικη, καλαμών και Αμφίσσης. Οι ηλικιές των δέντρων ξεκινούν από τα 40 έτη και φτάνουν στα 100. Η διαδικασία αυτή της συλλογής των ελιών, πέρα από την τελετουργία που έχει και είναι βαθιά συνδεδεμένη με την ελληνική αλλά και ευρύτερα μεσογειακή κουλτούρα, έχει σχέση και με τη δέσμευση του ΚΠΙΣΝ για την προάσπιση της βιωσιμότητας και της αειφορίας. Τίποτα δεν πετιέται, κανένας καρπός δεν μένει αναξιοποίητος.
Η κοιλιά του αρχιτέκτονα, Personal Jesus: Οι Radio Days της αρχιτεκτόνισσας Αντιγόνης Καψάλη
Kάθε φορά που βλέπω, όχι απλώς έναν χώρο ή ένα κτίριο της αρχιτεκτόνισσας Αντιγόνης Καψάλη, αλλά και τις αναρτήσεις της στο Instagram, σκέφτομαι αυτή τη διαπίστωση του Βασίλη Ραφαηλίδη ότι «η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος».
Η διαύγεια που χαρακτηρίζει τις δημιουργίες της, η λιτότητα που μοιάζει να ανοίγει το χώρο, να ανοίγει το ίδιο το φως. Περιηγείται σε αστικά και όχι μόνο τοπία, περιηγείται στην πόλη, στο κέντρο, υψώνοντας τα μάτια να δει τα όμορφα κτίρια, αλλά οι μέρες της καθορίζονται από τον μόλις 22 μηνών Βύρωνα. Εικόνες, αρχιτεκτονική, ο Βύρων συναντούν τις διαδρομές και τις εικόνες στις Radio Days της Αντιγόνης Καψάλη για την iefimerida.
Blame it on the Bossa Nova, Eydie Gornie. Στον καναπέ πίνει γάλα ακούγοντας radio swiss classic ή jazz. Με την τελευταία γουλιά λέει «Να χορέψουμε. Το Bossa Nova να βάλεις». Βύρων, 22 μηνών. Ξέρει και κάποια από τα λόγια. Κάτι θα έκανα σωστά!
Personal Jesus, Depeche Mode. Την περίοδο αυτή η διαδρομή μου είναι Κηφισιά-Κέντρο. Διαδρομή που ευνοεί μια στάση στο Jesus Crust, όπου ζωντανεύουν οι στίχοι του «Personal Jesus» των Depeche Mode, γιατί «she is someone who cares» και ο καφές και το cardamom «bun will make anyone a believer».
Ring of Fire, Johnny Cash. Είμαι στο γιαπί και δουλεύουν οι μπογιατζήδες. Καίνε με φλόγιστρο τους τοίχους. Ring of Fire, γιατί ο καμένος τη φωτιά δεν τη φοβάται.
Τhe Belly of an Architect, Wim Mertens. Επιστροφή, κέντρο, κίνηση, σηκώνω τα μάτια μόνο στα ωραία κτίρια, συνήθως στα παλιά. «The Belly Of An Architect», Wim Mertens γιατί η αισθητική είναι struggle for pleasure.
You are the sunshine of my life, Stevie Wonder. Παιδική Χαρά. Τρέχει, γελάει, παίζει… You are the sunshine of my life γιατί είναι, γιατί μου το τραγουδούσε η μαμά μου, αλλά δυσκολεύομαι να το ακούσω πια.
Περίπατος στις εκκλησίες του Κόντογλου, από Παιανία ως Αιγάλεω
Σαν ένα κυνήγι θησαυρού με οδηγό τον ιεράρχη της βυζαντινής τέχνης τον περασμένο αιώνα τον Φώτη Κόντογλου. Αυτόν που έγραψε σε κείμενο για τον ίδιο του τον εαυτό «Ο,τι έκανε ο Σολωμός από το δημοτικό τραγούδι θέλει να κάνει κι ο Κόντογλου από τη λαϊκή και τη βυζαντινή τέχνη».
Τον Οκτώβριο, φεύγοντας από την έκθεση του Μουσείου Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή για τον Φώτη Κόντογλου, ακριβώς δίπλα στην έξοδο, πρόσεξα μια σημείωση ψηλά στον τοίχο. Ιστορήσεις ναών από τον Φώτη Κόντογλου στην Αττική.
Πόσο γοητευτικό να δημιουργήσει κάποιον έναν χάρτη, μια διαδρομή από εκκλησία σε εκκλησία για να δει αυτά τα έργα του Κόντογλου, κυρίως αυτές τις μέρες των Χριστουγέννων, όπου η έννοια της κατάνυξης και της μέθεξης βαθαίνει προσωρινά.
Ποιοι είναι όμως αυτοί οι ναοί, σύμφωνα με την αναφορά στο Μουσείο, με τον Αγιο Γεώργιο να πρωταγωνιστεί:
Ο Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου, γνωστός ως Παναγία Καπνικαρέα
Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, Μοναστηράκι
Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου, ναός Αγίου Κωνσταντίνου Ομόνοια
Ναός Αγίου Γεωργίου, Κυψέλη
Ναός Αγίου Χαραλάμπους Πολυγώνου, Πεδίον του Αρεως,
Ναός Αγίου Ανδρέα Πατησίων, πλατεία Αμερικής
Ναός Αγίου Νικολάου Αχαρνών, Κάτω Πατήσια
Ναός Αγίας Βαρβάρας, Καλλιθέα
Παρεκκλήσι Αγίου Γερασίμου, πολυκλινική Αθηνών
Παρεκκλήσι Αγίας Αικατερίνης, Ελ. Ερ. Σταυρού
Ναός Αγίου Γεωργίου Νέα Ιωνία
Ναός Αγίου Γεωργίου, Νέο Ηράκλειο
Ναός Αγίας Βαρβάρας, Αιγάλεω
Ναός Ζωοδόχου Πηγής, Παιανία
Ιερά Μονή Κοιμήσεων της Θεοτόκου, γνωστή ως Μονή Πεντέλης.