Οι επιλογές ταξιδεύουν στην Ελλάδα. Μεταξωτά μαντήλια με έργα τέχνης από τη Mantility στην Καβάλα. Το θεϊκό παλαιωμένο απόσταγμα Púro από το Παλιούρι της Καρδίτσας. Luxury κεριά Choe από το χωριό Κανακάδες των 100 κατοίκων. Ενας γρύπας του 630 π.Χ. από τη Σάμο μάς προστατεύει.
Το παλαιωμένο απόσταγμα Púro από αμπελώνες που καλλιεργούνται 100 χρόνια στο Παλιούρι Καρδίτσας
Αναθεωρείς την έννοια του μεστού, δίνεις στη λέξη άλλο βάθος και ένταση μόλις γευθείς μια χρυσομπρούτζινη γουλιά του παλαιωμένου τσίπουρου Púro, του Θάνου Καραθάνου. Ενας οινολόγος με διδακτορικές σπουδές που επέστρεψε στον τόπο του, στα αιωνόβια αμπέλια της οικογένειας στο Παλιούρι Καρδίτσας και δημιούργησε την Púro Κarathanos. Επιστρέφουμε στο παλαιωμένο τσίπουρό του: η υγρή γλύκα των δαμάσκηνων συναντά τη σοκολάτα, μια ιδέα καπνού από το βαρέλι, το ελαφρύ νέφος του χαμομηλιού. Οσο περνάει η ώρα, ο ουρανίσκος δέχεται νέα μηνύματα, νέο κύμα γεύσεων. Περγαμόντο σίγουρα και βανίλια και μπαχάρια που δεν μπορείς ακριβώς να αποκωδικοποιήσεις.
Αυτή την εβδομάδα οι «επιλογές» ταξιδεύουν σε πραγματικούς δημιουργούς, οι οποίοι με έναν τρόπο όπου η παράδοση συναντά την καινοτομία και ο τόπος λάμπει ως ταυτότητα, φτιάχνουν ξεχωριστά προϊόντα.
Ο Θάνος Καραθάνος, ο χημικός-οινολόγος με τη σημαντική πορεία στο χώρο της οινοποιίας και των αποσταγμάτων, επέστρεψε στην πατρίδα του για να αξιοποιήσει τα αμπέλια της οικογένειας και να φυτέψει νέα και να πειραματιστεί με τα αγαπημένα του αποστάγματα. Έναν χρόνο μετά κυκλοφόρησαν τα κρασιά του Χίλια Κλήματα Λευκός και Χίλια Κλήματα Ερυθρός και το 2011 εμφανίστηκε το παλαιωμένο τσίπουρο Púro.
To αποτέλεσμα δεν οφείλεται όμως μόνο στις γνώσεις, στους πειραματισμούς, στην ιδανική γη. Στηρίζεται στην προσωπική φιλοσοφία και στάση ζωής του Καραθάνου, στην κουλτούρα του που διαπερνά από τον τρόπο που βλέπει το τοπίο ως τον τρόπο που φτιάχνει τα αποστάγματα.
Στα 100 στρέμματα με βασική ποικιλία το μαύρο μοσχάτο (σπάνια ποικιλία, τη συναντάς σχεδόν μόνο στα Αγραφα), αυτή η «ποίηση του οινολόγου» βρήκε τόπο να ανθήσει. Αλλωστε, ήδη από πρωτοετής φοιτητής χημείας έκανε πειράματα με αποστάγματα του παππού του και με τη χρήση βαρελιών. Μετά ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο για να γνωρίσει από κοντά τον τρόπο παραγωγής των τοπικών ποτών -κασάσα στην Κούβα, ρούμι στην Τζαμάικα κ.ο.κ.
Διαβάζω σε μια από τις τελευταίες του αναρτήσεις «Φανταστείτε να’ μαστε μέσα σ΄ένα πέπλο από αρωματικούς ατμούς του τσίπουρου και να παίρνουμε το δικό μας "μερίδιο των αγγέλων" πάνω από τα αραχνιασμένα βαρέλια παλαιωμένων αποσταγμάτων... Φανταστείτε να δοκιμάζαμε ένα σωρό κρασάρες και μοναδικά αποστάγματα, τσιμπολογώντας μεζέδες από τα θαλασσινά του Παγασητικού και του Αιγαίου ως τις βουνίσιες πέστροφες, απολαμβάνοντας τις περίφημες πίτες των θεσσαλικών βουνών και του κάμπου, τα ονομαστά τυριά, τα ζυμωτά ψωμιά και ζυμαρικά, τα χόρτα και βέβαια τα καλύτερα κρέατα της χώρας...». Ετσι ακόμα και αν δεν έχεις δοκιμάσει το Púro, ξέρεις ποια είναι η ψυχή του.
www.purokarathanos.gr
Για τη Mantility της Καβάλας και των συλλεκτικών μαντηλιών με έργα Τέχνης, το μετάξι έχει νοημοσύνη
Aνθρωποι της τέχνης, της μόδας, αλλά και της κοινωνίας των start up μιλάνε για ένα κίνημα. Το Mantility Movement. Και κάθε φορά που κάποιος που γνωρίζει αγγίζει ένα ολομέταξο μαντίλι, αριθμημένο, συλλεκτικό, που απεικονίζει το έργο ενός καλλιτέχνη ειδικά για την Mantility, ξέρει ότι πίσω από αυτό το φίνο άγγιγμα και την εικόνα που θα ταίριαζε σε ένα κάδρο αλλά είναι προορισμένη να φορεθεί, κρύβονται πολλές ιστορίες και τόποι της Ελλάδας.
Ηταν το 2018 όταν η Βασιλική Ζαφειρία Υψηλάντη, αναζητώντας κάτι απολύτως δημιουργικό και καινοτόμο όσο ακόμα εργαζόταν ως διευθύντρια σε υπηρεσία του Δημοσίου με ευθύνη για τα ευρωπαϊκά προγράμματα, είχε την ιδέα να δημιουργήσει μια διαδικτυακή γκαλερί μεταξιού για την παγκόσμια αγορά. Μόνο ελληνικό μετάξι από το Σουφλί, τεχνίτες από την Καβάλα, έργα Ελλήνων καλλιτεχνών (ζωγράφοι, αρχιτέκτονες, ενδυματολόγοι κ.λπ.) τουλάχιστον στο πρώτο στάδιο. Ετσι ξεκίνησε crowdfunding μέσω της πλατφόρμας indiegogo. Συγκεντρώθηκαν 13.000 ευρώ από τους υποστηρικτές, που πλέον ονομάζονται mantility dreamers, και στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσεται η πελατεία, ανάμεσα στην οποία ξεχώρισαν αμέσως οι συλλέκτες, οι mantility collectors.
Όλα αυτά συμβαίνουν από την Καβάλα. Εκεί γεννήθηκε η Βασιλική, εκεί επέστρεψε, εκεί έκανε το όνειρό της πραγματικότητα, δημιουργώντας ένα δίκτυο καλλιτεχνών που σχεδιάζουν μοναδικά έργα, ειδικά για τα μεταξωτά μαντίλια.
«Ενώνουμε την τέχνη, το design, την εντοπιότητα, την ομορφιά και δημιουργούμε κάτι που φοριέται», μου λέει. Κοιτάζω ένα μαντήλι που φέρει πάνω του αυτήν τη θαυμαστή, εκπληκτική οροφογραφία του Μεγάρου Κόη στην Ερμούπολη, που δεν μπορεί να μπει ελεύθερα ο καθένας να θαυμάσει. Ένα αριστούργημα. Τώρα έχει αποτυπωθεί πάνω στο μαντήλι που νιώθεις την ανάγκη να κάνεις κάδρο, να το βάλεις στον τοίχο, όμως η Βασιλική Ζαφειρία Υψηλάντη με μαλώνει κάπως: «Ναι, μπορείς φυσικά, όμως τα φτιάχνουμε για να φοριούνται. Μας αρέσει να τα βλέπουμε φορεμένα».
Η ιδέα ξεκινάει από το γραφείο της Καβάλας και τις συνεννοήσεις με τους σχεδιαστές, τους καλλιτέχνες που ζουν μεταξύ Ξάνθης, Θεσσαλονίκης, Δράμας, Κομοτηνής, Βόλου, Αθήνας, Κρήτης, Πελοποννήσου.
Στο Σουφλί λοιπόν παράγεται το μετάξι, γίνεται ψηφιακά η εκτύπωση, στη συνέχεια πλένεται στο χέρι με πράσινο σαπούνι, σιδερώνεται, ράβεται στη ραπτομηχανή, ενώ οι γωνίες ράβονται με βελόνα στο χέρι. Ετσι φτάνει η στιγμή να ταξιδέψουν στην Καβάλα, όπου γίνεται ο τεχνικός έλεγχος, μπαίνουν σε ειδικά χειροποίητα κουτιά που φτιάχνει βιβλιοδέτης της Καβάλας, μπαίνουν σε ειδικές σακούλες που φτιάχνονται στη Θεσσαλονίκη. Δεκάδες χέρια από όλη την Ελλάδα εμπλέκονται μέχρι να φτάσει το μαντήλι στον προορισμό του.
«Κάθε σχέδιο κυκλοφορεί σε 200 συλλεκτικά κομμάτια. Κάθε μαντήλι είναι υπογεγραμμένο από τον καλλιτέχνη και εμένα και συνοδεύεται από αναλυτικό κείμενο για τα χαρακτηριστικά του και την περιγραφή του έργου που αποδίδει», μου εξηγεί η Βασιλική. Aνάμεσα στους δημιουργούς υπάρχουν και οι secret designers. Κοιτάζω για ώρα το μαντήλι με τους πλανήτες, όπου κάθε πλανήτης είναι ένας ποιητής: ο Ελύτης, ο Πόε, ο Σεφέρης, ο Μπουκόφσκι, ο Ρεμπώ, ο Καβάφης, ο Πεσόα. Το παγόνι στο μαντήλι που σχεδίασαν οι Δeltakappadesign σχεδόν σε μαγνητίζει. Οι διαστάσεις των μαντηλιών ξεκινούν από το μέγεθος μιας ποσέτ και φτάνουν μέχρι και στα δύο μέτρα (70x70cm, 90x90cm, 35x155cm, 70x200cm).
Τίποτα δεν πηγαίνει χαμένο εδώ, η έννοια της βιωσιμότητας, της επανάχρησης είναι κυρίαρχη. Τα μαντήλια που φτάνουν με ατέλειες αποκτούν νέα ζωή: γίνονται τζάκετ, γίνονται silky strings, λεπτές μεταξωτές κορδέλες για τα χέρια και κρέμονται σε αυτές κοσμήματα, γούρια, που δημιουργούν ειδικά αργυροχρυσοχόοι της Καβάλας, μεταξόδετα ημερολόγια και σημειωματάρια.
Κεντρικό ζητούμενο του «mentality of silk» είναι οι ενέργειες κοινωνικού χαρακτήρες. Όταν έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες στην Καβάλα, η Βασιλική Ζαφειρία Υψηλάντη αμέσως διοργάνωσε εργαστήρια ζωγραφικής για να φτιάξουν μαζί με τους πρόσφυγες και τα παιδιά μαντήλια για να τα πάρουν μαζί τους.
Μια ειδική σειρά συλλεκτικών μαντηλιών αφιερώθηκε στο Αλμα Ζωής για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, μια καμπάνια σχεδιάστηκε για την αντιμετώπιση της κακοποίησης των γυναικών και τα έσοδα πήγαν στο ειδικό κέντρο της Καβάλας. Γιατί; «Γιατί το μετάξι έχει νοημοσύνη», λέει η Βασιλική.
Στην Αθήνα η Mantility έχει τον δικό της χώρο στο Attica της Πανεπιστημίου, ενώ σύντομα, μέσα στους επόμενους μήνες, θα έχει τον δικό της χώρο και στο Golden Hall. Παράλληλα, δημιουργεί για το πωλητήριο του ΕΜΣΤ και το κατάστημα του Μεγάρου Μουσικής.
Τα παγκόσμια luxury κεριά Choe Candles από το χωριό Κανακάδες της Κέρκυρας
Πάγκοι με δημιουργίες Ελλήνων της λεγόμενης δημιουργικής βιομηχανίας -κεραμική, μόδα, κοσμήματα- είναι απλωμένοι στην αυλή του Μουσείου Μπενάκη, όπου εκείνη την ημέρα του Οκτώβρη διεξάγεται το πρώτο μετά την πανδημία παγκόσμιο συνέδριο του Monocle, του περιοδικού που δεν εκφράζει απλώς, σχεδόν υπαγορεύει τις τάσεις του υλικού πολιτισμού και της soft power πολιτικής. Πηγαδάκια έχουν συγκεντρωθεί μπροστά σε έναν πάγκο και αγγίζουν κυλινδρικά κουτιά, ντυμένα με ύφασμα, και τα μυρίζουν, αρχίζοντας αναλύσεις σαν να έχουν μόλις δοκιμάσει ένα ποτήρι εκλεκτό κρασί. Είναι ο πάγκος του Choe Candles.
Eίναι παράξενο να βλέπεις εκδότες των σημαντικότερων βρετανικών εφημερίδων, γυναίκες που καθορίζουν το μάρκετινγκ της παγκόσμιας μόδας ή του τουρισμού να στέκονται έτσι, κρατώντας στο χέρι ένα φυσικό κερί που δημιουργήθηκε σε ένα χωριό 100 κατοίκων στην Κέρκυρα τους Κανακάδες. Εκεί που το 2018 ο Σπύρος και η Ελένη Μουμούρη, δύο αδέλφια με προσωπικότητες εκρηκτικές, άρχισαν να δημιουργούν τα luxury κεριά Choe που έμελλε να μπoυν όχι μόνο σε σπίτια ανά τον κόσμο, αλλά σε μουσεία, σε οίκους μόδας, σε χώρους ευζωίας. Με το ελληνικότατο όνομα, χοή. Μόνο προϊόντα της φύσης, μόνο φυσικά υλικά στις συσκευασίες και στα σκεύη των κεριών και των diffusers και μόνο εργαζόμενοι του χωριού των 100 κατοίκων στο παρασκευαστήριο των 400 τ.μ..
Ο χρόνος συμπυκνώθηκε και έτσι πριν από περίπου έναν χρόνο ο Σπύρος και η Ελένη εξασφάλισαν ένα χρυσό συμβόλαιο, όπως μου εξηγεί ο Σπύρος. Ένα μεγάλο showroom στο Τόκιο με έδρα και στο Παρίσι ζήτησε να τους εκπροσωπήσει στην παγκόσμια αγορά. Μάλιστα, ο ιδιοκτήτης ήρθε ο ίδιος στην Κέρκυρα, έμεινε σε μια γκαρσονιέρα πάνω από το παρασκευαστήριο, είδε τη διαδικασία, έγινε κοινωνός της. Είδε ότι κάθε κερί είναι απολύτως χειροποίητο και ότι για να καταλήξει να μπει στο λευκό του κουτί «περνάει από τα χέρια μας 46 φορές». Ταυτόχρονα, αρωματοποιοί από την περίφημη Γκρας της γαλλικής Ριβιέρας, που εφοδιάζει τους μεγαλύτερους οίκους, προσέγγισε την Choe Candles και έκλεισε συμφωνία για να τους προμηθεύει με αρώματα για τα κεριά.
Μου μιλάει ο Σπύρος Μουμούρης και σκέφτομαι ότι όλα αυτά έγιναν μέσα σε δυο χρόνια από τότε που μιλήσαμε τελευταία φορά. Γελώ με όλα αυτά τα αυτοαποκαλούμενα success stories που διαρκούν όσο ένας media circle, με όλα τα δεκανίκια του μάρκετινγκ στη διάθεσή τους, και μετά βουλιάζουν. Στους Κανατάδες της Κέρκυρας, τα δύο αδέλφια είναι σαν την αβύθιστη Μόλι του Τιτανικού.
Μέσα σε πέντε λεπτά τα νέα δεν σταματούν να βγαίνουν από το στόμα του Σπύρου. «Τώρα ετοιμάζουμε ένα νέο diffuser -είναι σχεδόν έτοιμο να κυκλοφορήσει- που θα μπει σε ειδικές γυάλινες κανάτες κρασιού και το υγρό θα έχει το χρώμα του κρασιού. Αντί για τα γνωστά συνθετικά στικ της Κίνας, θα βάλουμε μέσα κλαδιές από τα αμπέλια του χωριού, που ξηραίνουμε με φυσικό τρόπο. Οσοι έχουν σταφύλια στο χωριό, συνήθως πετούν τα κλαδιά μετά το κλάδεμα. Εμείς καταφέραμε να τα ξεράνουμε και αποδίδουν καλύτερα από τα συνθετικά της Κίνας», μου λέει ενθουσιασμένος.
Τίποτα δεν πάει χαμένο. Ο φυσικός τρόπος είναι ο καλύτερος. Το μελισσοκέρι είναι βιολογικό και φτάνει από την Κρήτη, όπου τα μελίσσια του Γρηγόρη Μαρούση βοσκάνε σε σημεία που δεν είναι ραντισμένα. Δεν χρησιμοποιεί μηχανικές ή χημικές μεθόδους για να βγάλει το μελισσοκέρι, αλλά τον τρόπο που του έμαθε ο παππούς του και έτσι η πρόπολη και η γύρη μένουν μέσα και διατηρούν τις ιδιότητες απολύμανσης που έχουν, μόλις ανάψεις το κερί. Σύντομα θα λειτουργήσει στο χωριό και το Choe Home, ένα απολύτως μίνιμαλ σπίτι με τα χαρακτηριστικά και τη φιλοσοφία των Choe.
Πρόσφυγες από Αφγανιστάν, Μπουρούντι, Καμερούν, Ιράν, Νότια Αφρική, Συρία μαγειρεύουν στη Λέσβο
Είναι η κοινή γλώσσα, το φαγητό. Όταν ο Κώστας Κοσμάς στο Βερολίνο που μιλούσε για τις γυναίκες από την Ουκρανία που φιλοξενούσε με την οικογένεια του μετά τον πόλεμο, μου έλεγε ότι δεν υπήρχε τρόπος να μιλήσουν (δεν μιλούσαν αγγλικά). Παρά μόνον όταν αυτές μαγείρευαν τα φαγητά τους και μαζεύονταν όλοι, γύρω από το τραπέζι για να τις προσφέρουν και να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη. Τίποτα περισσότερο εύγλωττο. Ετσι οι κουζίνες, οι συνταγές των χωρών που οι άνθρωποί της στράφηκαν στην προσφυγιά και συναντήθηκαν στη Λέσβο κατά τη διάρκεια της Οδύσσειάς τους, έγιναν ο συνδετικός κρίκος πίσω από την έκδοση του βιβλίου Recipes from Home, που εξέδωσε το International Rescue Committee (ΙRC).
Το δίγλωσσο βιβλίο, που μπορεί όποιος επιθυμεί να το δει διαδικτυακά, περιλαμβάνει συνταγές από Αφγανιστάν, Μπουρούντι, Καμερούν, Ελλάδα, Ιράν, Νότια Αφρική και Συρία. «Βρήκα την ιδέα των εργαστηρίων μαγειρικής ενδιαφέρουσα, γιατί μου έδωσε την ανεκτίμητη ευκαιρία να περάσω χρόνο με διαφορετικούς ανθρώπους, να μοιραστώ συναισθήματα και ιδέες, ξεπερνώντας τις όποιες πολιτισμικές διαφορές», είπε ένας από τους συμμετέχοντες.
Συνταγές, φωτογραφίες ιστορίες συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση αυτή, που με τον δικό της τρόπο διεκδικεί τον τίτλο «ιστορική».
Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στηρίζει τις ψηφιακές υποδομές, διευκολύνοντας το διεθνές έργο του IRC, καθώς και την υποστήριξη προγραμμάτων έκτακτης αντιμετώπισης της κρίσης, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων ψυχικής υγείας στη Λέσβο.
Aυτός ο χάλκινος γρύπας από τη Σάμο του 630 π.Χ. θα ξορκίσει το κακό το 2023
Καβάλα, Κέρκυρα, Καρδίτσα, συνταγές προσφύγων που φτιάχτηκαν στην Λέσβο… Οι επιλογές του χρόνου κλείνουν με ένα «φυλακτό», που φτάνει από την αρχαία Σάμο και ξορκίζει το κακό μέσα από την προθήκη του στο Μουσείο της Ακρόπολης. Εχει ύψος 21 εκατοστά, φτιάχτηκε σε εργαστήρι της Σάμου το 640 π.Χ. και είναι η προτομή ενός γρύπα! Τρομακτικός και όμορφος μαζί. Προπάντων, αποτρεπτικός του κακού.
Σώζεται σχεδόν ακέραια και βρισκόταν στο χείλος ενός χάλκινου λέβητα. Η περιγραφή είναι χαρακτηριστική: Η προτομή αναπτύσσεται σε σχήμα S και το φτέρωμά του δηλώνεται με πυκνές φολίδες. Το γαμψό ράμφος είναι ανοιχτό και προεξέχει η μυτερή γλώσσα. Οι μεγάλες κοιλότητες των ματιών είναι κούφιες. Τα αυτιά είναι κατακόρυφα και στην πάνω πλευρά του κεφαλιού σώζεται η αρχή μιας απόφυσης. Το μυθικό αυτό ον χρησιμοποιείται συχνά ως διακοσμητικό στοιχείο εξαιτίας του αποτροπαϊκού χαρακτήρα του, που θεωρείται πως διώχνει μακριά τα κακά πνεύματα.
Νομίζω ότι μια επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης στο τέλος του χρόνου, ή στην πρώτη μέρα του χρόνου που θα είναι ανοιχτό και πάλι είναι μια θαυμάσια ιδέα ποδαρικού στη χρονιά. Ο γρύπας θα περιμένει εκεί, ανάμεσα στα άλλα θαύματα της Ακρόπολης. Μας περιμένει στον πρώτο όροφο, στην προθήκη 13 και «ευτυχές το 2023».