Με την αγωνία των ανθρώπων του Πολιτισμού που διεθνώς συνθλίβονται από την πανδημία ενώ προσφέρουν ό,τι μπορούν για να διατηρηθεί υψηλά το ηθικό των ποσοστών, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αναλυτικά αποκαλύπτει τις επόμενες κινήσεις, τα χρονοδιαγράμματα, όσα έχουν δρομολογηθεί και τις οδηγίες προς τους κρατικούς φορείς, αλλά και τι σχεδιάζεται για την ελεύθερη αγορά.
Σάββατο μεσημέρι. Το διεθνές κίνημα Support Art Workers θεριεύει και από το πρωί της Παρασκευής απλώνεται ραγδαία και στην Ελλάδα. Καλλιτέχνες, άνθρωποι του πολιτισμού, αλλά και κοινό αναμένουν απαντήσεις, μετά το «σοκ» που υπέστησαν στο διάγγελμα του Πρωθυπουργού. Πώς θα επιβιώσουν οικονομικά οι καλλιτέχνες; Πώς θα στηριχθούν για το καλοκαίρι που τα πάντα ματαιώνονται λόγω της πανδημίας, αλλά και στους κρίσιμους μήνες του φθινοπώρου; Τι θα γίνει με την ελεύθερη αγορά; Οι κρατικοί φορείς θα έχουν επιπτώσεις στη χρηματοδότηση επειδή δεν θα υλοποιήσουν το πρόγραμμα που είχαν ανακοινώσει;
Ερωτήσεις που θέσαμε στην υπουργό Πολιτισμού, μεσημέρι Σαββάτου στο γραφείο της στην Μπουμπουλίνας. Αποκαλύπτει ότι αυτή θα είναι η κρίσιμη εβδομάδα που η ειδική επιτροπή του υπουργείου Υγείας θα παραδώσει τις οδηγίες που επεξεργάστηκε ειδικά για τις μοναδικές συνθήκες του Πολιτισμού, τη σύσκεψη υπό τον Πρωθυπουργό που θα ακολουθήσει, τις σαφείς οδηγίες που έχουν λάβει οι κρατικοί φορείς για στήριξη του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας, την πρόταση για δράσεις στο δημόσιο χώρο, το ΕΣΠΑ στο οποίο αναφέρθηκε ο Πρωθυπουργός στη Βουλή, τις ευκαιρίες των Εrasmus για τους καλλιτέχνες. Και δεσμεύεται ότι αυτό δεν θα είναι ένα καλοκαίρι χωρίς πολιτισμό – με δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει μια αρνητική εξέλιξη στην πορεία της πανδημίας.
Πολλοί καλλιτέχνες μου είπαν ότι αμέσως μετά το διάγγελμα του Πρωθυπουργού όπου αναφέρθηκε σε φεστιβάλ και συναυλίες, περίμεναν να ακούσουν και την υπουργό Πολιτισμού ή έστω κάποιον εκπρόσωπο του Υπουργείου Πολιτισμού να τους απευθύνεται. Αυτό πριν έρθει την Πέμπτη η νέα τοποθέτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην τριτολογία του στη Βουλή…
Η αλήθεια είναι ότι στην ενημέρωση που έγινε από τους έξι υφυπουργούς, ελέχθησαν κυρίως τεχνικής φύσης θέματα για τα οποία ήδη υπήρχαν απαντήσεις από την ειδική επιτροπή του υπουργείου Υγείας. Εφτασε και σε μένα ένα παράπονο -και όχι μόνο από τους καλλιτέχνες- γιατί είπε ο υφυπουργός Ανάπτυξης πότε θα ανοίξουν τα θερινά σινεμά και οι αρχαιολογικοί χώροι. Σωστά διατυπώθηκε αυτό το παράπονο, επαναλαμβάνω όμως ότι αυτή ήταν μια ενημέρωση τεχνικού τύπου. Ο Πολιτισμός είναι βέβαιο ότι έχει τεχνοκρατικές πτυχές και παραμέτρους, αλλά δεν πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε μόνο έτσι. Από την συγκεκριμένη συνέντευξη λοιπόν, ναι, έλειψε ο Πολιτισμός, αλλά ίσως και καλώς έλειψε.
Καλώς έλειψε; Με ποια έννοια;
Γιατί ο Πολιτισμός θέλει ένα δικό του διακριτό βήμα που θα μιλήσεις σε μια διαφορετική γλώσσα. Ασφαλώς θα περιέχει τα τεχνοκρατικά θέματα, αλλά πρέπει να έχει ανθρωπιστικές αξίες και συναίσθημα. Ο υφυπουργός Ανάπτυξης που μίλησε για τα σινεμά τα ανέφερε ως επιχειρήσεις. Ο υφυπουργός που αναφέρθηκε στους αρχαιολογικούς χώρους είναι αρμόδιος για το συντονισμό της κυβέρνησης. Όπως είπατε, ο Πρωθυπουργός προχθές από το βήμα της Βουλής είπε ότι ετοιμάζεται κάτι ξεχωριστό για τον Πολιτισμό. Για εμάς το κομβικό σημείο είναι ποιες οδηγίες θα μας δώσει η ειδική επιτροπή.
Γιατί δεν σας έχουν πει ως τώρα τι πρέπει να γίνει στον χώρο του Πολιτισμού, όπως έχει συμβεί σε άλλους τομείς;
Διότι είναι ο κατεξοχήν δύσκολος τομέας. Είναι μάλλον απλό να πεις ότι ένα θέατρο δεν θα λειτουργήσει πλήρως, αλλά στο 30%, στο 40% ή στο 60%. Εκεί ξέρεις: Εχεις τις θέσεις σου, θα αφήσεις τα κενά σου ή σειρά παρά σειρά στο οριζόντιο επίπεδο. Θα κρατήσεις στη σειρά εισιτηρίων την απόσταση δύο μέτρων, ανά άτομο. Μπορεί να είναι μακρά η ουρά, αλλά το αντιμετωπίζεις. Όμως μπορείς να αποφασίσεις αμέσως και χωρίς σκέψη, πώς μπορεί να γίνει μια πρόβα που απαιτεί σωματική επαφή; Πώς μπορείς να πεις αμέσως «α! αυτοί θα παίζουν πάντα με μάσκα»; Αυτό δεν μπορεί να γίνει πάντα. Μπορεί να διαφωνήσει ο σκηνοθέτης ή να αλλοιώνεται η φωνή του καλλιτέχνη. Στις ορχήστρες τα πνευστά πώς θα παίξουν;
Μιλάμε δηλαδή για αυτή τη διαδικασία διάρκειας από ενάμιση ως δυο μηνών που απαιτείται για τις πρόβες πριν φτάσουμε στην τελική παράσταση.
Για να γίνει μια παράσταση ή μια συναυλία τον Ιούλιο πρέπει να αρχίσεις πρόβες τον Μάιο. Ακόμα και αν πούμε ότι ξεκινάμε τον Ιούλιο, ένα πισωγύρισμα -ο μη γένοιτο- μπορεί να σου τινάξει πάλι το πρόγραμμα στον αέρα. Τα ζητήματα αυτά ετέθησαν με τη σειρά τους στο υπουργείο Υγείας, λόγω της πολυπλοκότητάς τους. Χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση. Με ρώτησαν φίλοι καλλιτέχνες «πώς ξεκινάνε οι προπονήσεις στον αθλητισμό και δεν ξεκινάνε οι πρόβες;». Μα, και εκεί επιτρέπεται η ατομική προπόνηση. Μπορούν να είναι μαζί έξι ως οκτώ αθλητές, το πολύ. Κάπως έτσι πρέπει να προσαρμοστούμε και στις δικές μας παραστάσεις. Χρειαζόμαστε χρόνο. Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε α-πολιτιστικό καλοκαίρι.
Πώς λειτουργεί η επιτροπή του υπουργείου Υγείας, οι αρμόδιοι γιατροί και λοιμωξιολόγοι που επεξεργάζεται τα δεδομένα για τον Πολιτισμό;
Πρέπει να σας πω ότι στην επιτροπή αυτή βρίσκεται ό,τι καλύτερο έχουμε στον επιστημονικό αυτό χώρο. Είναι γύρω στα 25 άτομα και είχα μαζί τους μια άκρως αναλυτική συζήτηση. Μάλιστα τους έδωσα και γραπτά τα ερωτήματά μας. Μην έχουμε την απαίτηση ένας κορυφαίος επιστήμονας άλλου κλάδου να γνωρίζει τις παραμέτρους που έχει ένας άλλος τομέας. Ηταν πράγματα που συνειδητοποιούσαν ότι είναι ζωτικά για τον Πολιτισμό τη στιγμή της συζήτησης. Ζήτησαν χρόνο να επεξεργαστούν τα αιτήματα και να μου απαντήσουν. Θεωρώ ιδιαίτερα τιμητικό ότι μέσα σε αυτή την επιτροπή υπάρχει μια ειδική υποεπιτροπή που θα εξετάσει αποκλειστικά τα ζητήματα του Πολιτισμού. Εχουν σκύψει πάνω σε αυτά τα θέματα και ασχολούνται μαζί τους. Καταλαβαίνουν ότι δεν μπορεί να πάψει να παράγεται Πολιτισμός, όμως προτεραιότητα παραμένει η ασφάλεια των ανθρώπων.
Πότε θα καταλήξει και θα σας δώσει τις απαντήσεις η αρμόδια επιτροπή;
Τις αναμένουμε μέσα στην εβδομάδα. Με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού αμέσως μετά θα συγκληθεί Διυπουργική Επιτροπή με τους Υπουργούς Οικονομικών, Εργασίας, Ανάπτυξης και εμένα, ώστε να δούμε όλο το υποστηρικτικό μέρος. Τα θέματα που θέτουν οι καλλιτέχνες αντιμετωπίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους συναρμόδιους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας. Ο Πρωθυπουργός έχει προσωπικό ενδιαφέρον να υπάρξουν οι βέλτιστες λύσεις. Ο Πολιτισμός έχει εξαιρετικά πολλές υποπεριπτώσεις συμβάσεων και απασχόλησης εργαζομένων, παγκοσμίως. Για αυτό αν δείτε τις επιστολές των καλλιτεχνών στις ευρωπαϊκές χώρες, έχουν τα ίδια αιτήματα με τους Ελληνες. Διάβαζα χθες στη Μοnde την αντίστοιχη των Γάλλων…Υποπεριπτώσεις που δεν έχουν άλλα επαγγέλματα στην ελεύθερη αγορά. Χρειάζεται μια διαφορετική προσέγγιση.
Και έτσι θα αρχίσετε να σχεδιάζετε το χρονοδιάγραμμα;
Το χρονοδιάγραμμα, αλλά και τα πιθανά σενάρια. Είναι δεδομένο ότι πολυμελή σχήματα δεν θα μπορούν να υπάρξουν. Εχει γίνει ο σχεδιασμός ήδη από τους χειμερινούς μήνες από ιδιωτικούς και κρατικούς φορείς και τώρα πρέπει να αλλάξει. Δηλώσαμε από την αρχή στους κρατικούς μας φορείς ότι το 2020 δεν θα μειωθεί η επιχορήγησή τους, επειδή δεν θα υλοποιήσουν κάποια πράγματα. Θα πάρουν στο ακέραιο την επιχορήγησή τους, ώστε να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους στα δεδομένα που θα μας δώσουν οι γιατροί. Είναι δύσκολο, το γνωρίζω. Ομως οι καλλιτεχνικοί διευθυντές μας είναι εξαιρετικού επιπέδου.
Να δημιουργήσουν δηλαδή «covid-19 free» παραστάσεις;
Ακριβώς. Όταν έχεις τον χορό σε μια αρχαία τραγωδία, 20 άτομα για παράδειγμα, είναι δεδομένο ότι δεν μπορείς να τα έχεις όλα πάνω στη σκηνή. Δεν χωράνε, αν πρέπει να τηρηθεί η απόσταση των δύο μέτρων, εκτός αν μεγαλώσει η σκηνή. Πρέπει λοιπόν να εφεύρουν τρόπους που θα μειώσουν τον αριθμό των καλλιτεχνών, αλλά να τους χρησιμοποιήσουν σε δεύτερη, τρίτη, τέταρτη διανομή.
Αρα, αυτή είναι η πρώτη σαφής οδηγία που έχετε δώσει, περιμένοντας και τους γιατρούς;
Ναι, η οδηγία έχει ήδη δοθεί στους καλλιτεχνικούς διευθυντές και επεξεργάζονται αυτή την λύση. Εχουμε κάνει, μαζί με τον αρμόδιο γενικό γραμματέα, ήδη μια πρώτη κοινή τηλεδιάσκεψη με την Κατερίνα Ευαγγελάτου, τον Δημήτρη Λιγνάδη, τον Γιώργο Κουμεντάκη. Κάναμε και μια δεύτερη μόνο με το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και έχουμε προγραμματίσει έναν νέο κύκλο τηλεδιασκέψεων αμέσως μόλις έχουμε τα δεδομένα της επιτροπής του υπουργείου Υγείας μέσα στην εβδομάδα.
Και με τη δέσμευση ότι δεν θα μειωθούν οι επιχορηγήσεις επειδή δεν θα υλοποιήσουν όλο το πρόγραμμά τους;
Ακριβώς. Πρέπει να πω ότι υπάρχει ένα ζήτημα με το ποσό που λαμβάνει το Φεστιβάλ από τα καζίνο. Δεν θα φανεί η επίπτωση φέτος. Το 2021 θα την δούμε. Αρα φέτος το Φεστιβάλ θα έχει και αυτή την υποστήριξη.
Οι ξένες παραγωγές που είχε συμφωνήσει το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου θα αποζημιωθούν; Το λέω διότι αν όχι, θα μπορέσουν να εξοικονομηθούν ακόμα περισσότερα χρήματα για να αναπτυχθούν οι δράσεις που περιγράφετε με την απασχόληση όσο το δυνατόν περισσότερων καλλιτεχνών, τεχνικών κ.ο.κ
Δεν γνωρίζω τα συμβόλαια που έχουν υπογραφεί. Όμως σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, που ξέρω, αποζημιώσεις δεν δίνονται λόγω της πανδημίας. Σας διαβεβαιώ θα καταβάλλουμε το μάξιμουμ δυνατόν ώστε να υποστηρίξουμε οικονομικά τις εφικτές λύσεις που θα βρουν οι καλλιτεχνικοί μας διευθυντές.
Η ελεύθερη αγορά θα δοκιμαστεί βαριά και το φθινόπωρο. Με δεδομένο και το μεγάλο σοκ που ήδη έχουν υποστεί -τα θέατρα σταμάτησαν τον Μάρτιο, ενώ Απρίλιος και Μάης είναι μήνες που πραγματικά οι αίθουσες γεμίζουν, οι περιοδείες το καλοκαίρι είναι προσοδοφόρες- πώς σκέφτεστε να βοηθηθεί η αγορά; Ενδεχομένως σε συνεργασία με το Φεστιβάλ που θα μπορούσε να παρατείνει τη δράση του και το φθινόπωρο;
Εντός του Μαϊου θα ολοκληρωθεί η διαδικασία των ετήσιων επιχορηγήσεων ύψους περίπου 1 εκ. ευρώ, με τις οποίες το υπουργείο Πολιτισμού ενισχύει το θέατρο και τον χορό. Και ολοκληρώνεται τόσο γρήγορα λόγω των ειδικών συνθηκών. Επίσης, στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που δημοσιεύθηκε στις 13 Απριλίου, στο άρθρο 54, υπάρχει πρόβλεψη για δυνατότητα επιχορήγησης εντός του 2020 σε επιχειρήσεις άλλων μορφών πλην τον ΑΜΚΕ, που σήμερα χρηματοδοτεί το υπουργείο, και θα χρηματοδοτήσει και από το πακέτο των 15 εκ.. Με την ρύθμιση αυτή, μπορούμε να επιχορηγήσομε επιπλέον φυσικά πρόσωπα, αυτοαπασχολούμενους και επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση της έκδοσης κοινής απόφασης των υπουργών Πολιτισμού και Οικονομικών.
Σημαντικό. Πότε θα βγει αυτή η υπουργική απόφαση;
Ηδη την επεξεργαζόμαστε και την αναμένουμε μέσα στον Μάιο. Οι επιχορηγήσεις θα δοθούν ως το τέλος του έτους, αρκεί οι σχετικές αιτήσεις να έχουν κατατεθεί ως τις 30 Ιουνίου.
Και πότε θα βγουν τα αποτελέσματα; Πότε θα γνωρίζουν αν θα λάβουν τη χρηματοδότηση;
Μέσα τον Ιούλιο θα δοθούν οι απαντήσεις σε όσους έχουν καταθέσει αίτηση μέχρι τις 30 Ιουνίου. Σταδιακά θα αρχίσει η ροή αυτών των χρηματοδοτήσεων.
Τι ποσό θα διατεθεί σε αυτή τη κατηγορία φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων εκτός ΑΜΚΕ (Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες);
Για θέατρο, χορό και μουσική είναι περίπου 2,5 εκατομμύρια ευρώ.
Ανακοινώσατε στις 2 Απριλίου το πρόγραμμα των 15 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία είναι αναπτυξιακά μέτρα. Δεν προσφέρουν άμεση βοήθεια στους καλλιτέχνες.
Όπως καλά γνωρίζετε , το υπουργείο Πολιτισμού δεν μπορεί να δώσει επιδόματα. Όμως είναι η πρώτη φορά που δίνεται πακέτο 15εκ. ευρώ στον σύγχρονο πολιτισμό για αναπτυξιακές δράσεις της επόμενης μέρας, που δεν θα είναι εύκολη. Πρέπει από τώρα να την σκεφτόμαστε. Με τα χρήματα αυτά θα υποστηριχθεί η μουσική, το θέατρο, ο κινηματογράφος, ο χορός.
Η αλήθεια είναι ότι ενώ στις 2 Απριλίου ανακοινώθηκε αυτό το πολυσέλιδο κείμενο με τα μέτρα υποστήριξης 15 εκατομμυρίων ευρώ, δεν είναι απτά σαφές πώς θα διατεθούν. Εχουμε τώρα ξεκάθαρη την περίπτωση των μη ΑΜΚΕ που περιγράψατε. Αλλες αντίστοιχες περιπτώσεις;
Με τον γενικό γραμματέα σύγχρονου πολιτισμού, τους εποπτευόμενους φορείς και τις υπηρεσίες τα συγκεκριμενοποιούμε. Ταινίες μικρού μήκους, ντοκιμαντέρ και animation έχουν μέσα στο αυτό το πακέτο έναν προϋπολογισμό 2,8 εκατομμυρίων ευρώ, με τα οποία το υπουργείο επιχορηγεί το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου για νέες παραγωγές με βάση την προκήρυξη που έχει ήδη βγει. Αν σκεφθεί κανείς ότι η ετήσια επιχορήγηση του Κέντρου είναι 3,5 εκατομμύρια ευρώ, η έκτακτη επιχορήγηση των 2,8 εκατομμυρίων αθροίζει ένα ποσό που ξεπερνά τα 6 εκατομμύρια για το 2020. Δεν είναι αμελητέα τα νούμερα αυτά.
Πότε θα λάβει το Κέντρο Κινηματογράφου αυτά τα επιπλέον 2,8 εκατομμύρια ευρώ;
Μέσα στις επόμενες μέρες τα χρήματα φτάνουν στο Κέντρο Κινηματογράφου. Και ήδη έχουμε συνεννοηθεί με το ΔΣ του ΕΚΚ αυτό το ειδικό πρόγραμμα να τρέξει με εντελώς διαφορετικές ταχύτητες. Να πάει πολύ γρήγορα. Εχει απασχολήσει το ΔΣ τρεις φορές, έχουν παρθεί οι απαιτούμενες αποφάσεις και είναι διατεθειμένοι όλοι να λειτουργήσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Και βέβαια να πούμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του διευθυντή και του ΔΣ ενός οργανισμού μέσα στην πανδημία που ζούμε. Αυτό που έκανε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Ορέστης Ανδρεαδάκης και το ΔΣ με τις αναθέσεις δημιουργίας τρίλεπτων φιλμ σε Ελληνες και ξένους κορυφαίους σκηνοθέτες είναι σπουδαίο. Και την εποχή που διεθνώς ο πολιτισμός βουλιάζει, ξαφνικά η Ελλάδα γίνεται θέμα για αυτό το πρόγραμμα στους New York Times. Πώς προέκυψε το πρότζεκτ;
Μέσω του προγράμματος των 15 εκατομμυρίων ευρώ. Στα μέτρα της 2ας Απριλίου συμπεριλαμβάνεται και έκτακτη επιχορήγηση στους εποπτευόμενους φορείς μας για να κάνουν έξτρα δράσεις και αναθέσεις σε καλλιτέχνες οι οποίοι δεν έχουν αυτή τη στιγμή εργασία. Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης εξαιρετικά αποτελεσματικός στη δουλειά του, με πίστη και όραμα για το Φεστιβάλ έκανε ένα μικρό θαύμα. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου πήρε την οδηγία και το έκανε αμέσως. Εδώ μετράει η αποτελεσματικότητα Ανδρεαδάκη. Να σημειώσω ότι με τους φορείς της Θεσσαλονίκης, επειδή έχουν την κουλτούρα της μεταξύ τους στενής συνεργασίας, μαζί με το γενικό γραμματέα σύγχρονου πολιτισμού κάναμε δύο τηλεδιασκέψεις και ήταν παρόντες όλοι οι φορείς. Είχαν μια θέρμη, έναν ενθουσιασμό για να προχωρήσουν. Αυτές οι επιχορηγήσεις ή έχουν φτάσει ή φτάνουν άμεσα. Η συνεργασία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης με το Μomus έχει ήδη ανακοινωθεί.
Αρα, έτσι ενισχύεται και η ώσμωση των τεχνών.
Ακριβώς.
Για ποιας τάξης ποσά μιλάμε;
Οι συνολικές έξτρα επιχορηγήσεις υπολογίζονται από 750.000 ως 1 εκατομμύριο ευρώ.
Δηλαδή, για να έχουμε και μια αίσθηση των ποσών, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τι ποσό υλοποίησε το πρόγραμμα «Χώροι»;
Το Φεστιβάλ πρέπει να επιχορηγήθηκε με 15.000 ευρώ περίπου.
Ένα από τα μαθήματα της πανδημίας ίσως να είναι αυτά της διαχείρισης χρημάτων, χρόνου, δημιουργικότητας έξω από όσα γνωρίζαμε...
Αυτό δεν πρέπει να το ξεχάσουμε. Η κατεύθυνση που δώσαμε είναι «κάντε αναθέσεις για να παραχθεί πολιτιστικό προϊόν το οποίο θα αξιοποιήσετε εσείς οι ίδιοι αλλά να φτάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα στους καλλιτέχνες. Κάντε αναθέσεις ώστε να δημιουργήσετε ψηφιακό προϊόν που μπορεί αμέσως να χρησιμοποιηθεί». Οπερ και έπραξε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Επιστρέφω στην ελεύθερη αγορά, στους ιδιοκτήτες θεατρικών και μουσικών σκηνών. Εκεί πόσο μπορεί να βοηθήσει το υπουργείο Πολιτισμού και πόσο είναι αρμοδιότητα των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας. Ενοίκια, δάνεια, ασφαλιστικές εισφορές;
Ηδη στους ΚΑΔ του υπουργείου Οικονομικών εντάσσονται πάρα πολλοί κλάδοι του πολιτισμού. Ενας επιχειρηματίας του ελεύθερου θεάτρου μπορεί να βοηθηθεί για τα δάνειά του, την μείωση του ενοικίου, την ένταξη των εργαζομένων του στα 800 ευρώ. Αυτό σε πρώτη φάση. Από τη στιγμή που είναι επιχείρηση απολαμβάνει όλα τα προνόμια που απολαμβάνουν και οι άλλες επιχειρήσεις.
Πώς όμως θα μπορούσε το υπουργείο Πολιτισμού να βοηθήσει την ελεύθερη αγορά των τεχνών; Τι σκέφτεστε;
Δουλεύουμε για να συγκροτήσομε με τους εποπτευόμενους φορείς μας ένα πρόγραμμα κάποιων δεκάδων παραστάσεων μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους-παράλληλα με το δικό τους διακριτό πρόγραμμα- με μικρά σχήματα. Σε αυτά τα σχήματα θα μετέχουν κυρίως καλλιτέχνες από την ελεύθερη αγορά. Αυτό δουλεύαμε τούτη τη στιγμή. Τι κάνει το υπουργείο παραδοσιακά για την Πανσέληνο του Αυγούστου; Ας πούμε ότι αυτό είναι ο οδηγός για αυτή τη νέα συνέργεια, αλλά πολύ πιο διευρυμένη.
Ο Πρωθυπουργός στη Βουλή αναφέρθηκε σε κάτι εντελώς νέο, στο ΕΣΠΑ που θα στηρίξει τους καλλιτέχνες. Περί τίνος πρόκειται; Πόσο γρήγορα μπορεί να λειτουργήσει; Ξέρουμε ότι τα ΕΣΠΑ είναι μακροχρόνιες διαδικασίες.
Πράγματι είναι μακρές διαδικασίες. Αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός είναι ότι προσπαθούμε να «στήσουμε» ένα πρόγραμμα που θα αφορά στην ανεργία ειδικά των ανθρώπων του Πολιτισμού, που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του ΕΣΠΑ.
Από το τρέχον ΕΣΠΑ;
Ναι. Ως το τέλος του χρόνου θα μπορέσουν να ενταχθούν. Επίσης, να πω ότι στα μέτρα της 2ας Απριλίου έχουμε έξτρα επιχορηγήσεις για τα ΔΗΠΕΘΕ. Επισπεύσαμε την επιχορήγησή τους, πήραν ήδη την πρώτη δόση και εντός Μαϊου θα επιχορηγηθούν με τη δεύτερη δόση και με την έκτακτη επιπλέον επιχορήγηση των 20.000. Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουν το σύνολο των τακτικών και των έκτακτων πόρων για την ενίσχυση των καλλιτεχνικών δυνάμεων των Περιφερειών.
Τα ΔΗΠΕΘΕ παραδοσιακά απασχολούν και δημιουργούς από το κέντρο, από όλη την χώρα. Προφανώς θα ισχύσει και αυτό;
Ασφαλώς. Ο λόγος ενίσχυσης των ΔΗΠΕΘΕ είναι για να κάνουν δράσεις. Πρέπει να προσαρμοστούν στα δεδομένα και τα πρωτόκολλα υγείας και να κάνουν το πρόγραμμά τους.
Τα Ιδρύματα, οι ιδιώτες πώς μπορούν να στηρίξουν τους καλλιτέχνες; Είδα ότι το Ιδρυμα Νιάρχος στο πλαίσιο της δωρεάς των 100 εκατομμυρίων ευρώ δίνει 800.000 ευρώ για την υποστήριξη καλλιτεχνών και μικρών πολιτιστικών οργανισμών σε τρία ειδικά funds στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αυτή η υποδομή.
Μπορεί κάθε Ιδρυμα να κάνει ένα ειδικό πρόγραμμα υποστήριξης των καλλιτεχνών, μόνο του. Αυτό που δεν έχουν συνειδητοποιήσει στην Ελλάδα οι καλλιτέχνες είναι ότι πλέον υπάρχουν οι δυνατότητες του Εrasmus. Στην Ελλάδα θεωρούμε ότι απευθύνεται μόνο σε φοιτητές. Το τρέχον Erasmus έχει ένα πολύ σημαντικό ποσό για την κινητικότητα των καλλιτεχνών.
Λέγοντας κινητικότητα εννοούμε;
Εννοούμε την χρηματοδότηση των καλλιτεχνών για να ταξιδέψουν, προκειμένου να βρουν τον χρόνο, την έμπνευση για να δημιουργήσουν. Και εδώ έχουμε ένα έλλειμα. Οι καλλιτέχνες δύσκολα μπαίνουν στο καλούπι ενός ευρωπαϊκού προγράμματος, γι‘ αυτό και η έναρξη λειτουργίας του Ακροπόλ καθίσταται σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Για να υποβοηθηθούν, να υποστηριχθούν οι δημιουργοί.
Το θέμα του Ακροπόλ πέρασε από το υπουργικό συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα. Το χρονοδιάγραμμα ποιο είναι;
Ο στόχος είναι να λειτουργήσει εντός του 2020. Το επόμενο δεκαήμερο θα βγει το νομοσχέδιο σε διαβούλευση και θα είναι από αυτά που θα ψηφιστούν μέσα στο καλοκαίρι. Στόχος είναι η υποστήριξη και η ενδυνάμωση των καλλιτεχνών, την προώθηση θεμάτων που αφορούν στις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες, στην καινοτομία στον πολιτισμό.
Για το θέμα των Erasmus τι πρέπει να ξέρουν οι καλλιτέχνες; Που να απευθυνθούν;
Αυτή τη στιγμή περιμένουμε να βγει το τελικό πρόγραμμα στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το υπουργείο Πολιτισμού ενημερώνει σχετικά. Η εμπειρία μου στη διαχείριση ΕΣΠΑ δείχνει ότι οι καλλιτέχνες έχουν μια δυσκολία να προσαρμοστούν στα «κουτάκια» αυτών των προγραμμάτων, γιατί έχουν τεράστιες τεχνικού τύπου απαιτήσεις. Βασικός άξονας του Ακροπόλ θα είναι η επιβοήθηση του δημιουργικού τομέα στο να πληροφορείται έγκαιρα και στο να καταρτίζει έγκυρα προτάσεις για να διεκδικεί ευρωπαϊκούς πόρους και να εξοικειωθεί με τα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Πότε θα ανοίξουν τα μουσεία;
Θα εξαρτηθεί από το πώς θα πάνε τα πράγματα στο τέλος Μαϊου. Εχουμε έναν προγραμματισμό για τα μέσα Ιουνίου. Όμως και πάλι πρέπει να έχουμε μια αποτίμηση του πρώτου δεκαπενθήμερου, αρχίζοντας από τη Δευτέρα 4 του μηνός. Το ΤΑΠΑ και το υπουργείο Πολιτισμού ταυτόχρονα ετοιμαζόμαστε για όλα τα μέτρα ασφαλείας, πχ τα πλεξιγκλάς που θα χρειαστούν. Το ΤΑΠΑ θα καλύψει τα εκδοτήρια εισιτηρίων και τα πωλητήρια, το υπουργείο άλλες ανάγκες.
Το ΕΜΣΤ που άνοιξε, αγαπήθηκε παράφορα για τρεις εβδομάδες, με μεγάλη επισκεψιμότητα και μετά πάλι έκλεισε, πώς επηρεάζεται; Πόσο πίσω πάνε τα εγκαίνια;
Θα πάνε πίσω. Ας μην κρυβόμαστε. Δεν μπορούμε να έχουμε μεγάλες συναθροίσεις κοινού. Το σημαντικό αυτή τη στιγμή είναι να ανοίξουν τα μουσεία και να μπορεί ο κόσμος να πηγαίνει.
Η περιοδική έκθεση που περιμέναμε να παρουσιαστεί, η πρώτη του ΕΜΣΤ, μαζί με τα εγκαίνια;
Ο γενικός γραμματέας σύγχρονου πολιτισμού, ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, ασχολείται με το ΕΜΣΤ. Το πότε θα ξεκινήσει η περιοδική έκθεση θα εξαρτηθεί από το πότε θα ανοίξουν τα μουσεία και πώς θα προσαρμοστούν. Σκεφτείτε ότι το ΕΜΣΤ, όπως και το Μουσείο της Ακρόπολης, έχουν και τις ηλεκτρονικές πύλες ελέγχου στις εισόδους. Εκεί θα υπάρχει μια επιπλέον καθυστέρηση για το κοινό. Πρέπει να δούμε πώς θα μπορέσουν να λειτουργήσουν με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να μην κουράζουν τον επισκέπτη. Όταν το δεδομένο μας είναι δύο μέτρα απόσταση ανάμεσα στα άτομα και ένα άτομο ανά τετραγωνικό μέτρο χρειάζεται ειδικό πλάνο.
Δεν είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ, υπ’ αυτές τις συνθήκες να έχει οριστικό διευθυντή το Μουσείο;
Δεν θα ήθελα να ανακοινώσω κάτι τώρα. Μπορώ να σας πω όμως ότι δεν έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με τις αρχικές μας σκέψεις.
Το άλλο μεγάλο σχέδιο, αυτό της επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε ποια φάση βρίσκεται;
Η μελέτη σκοπιμότητας επρόκειτο να παραδοθεί στα τέλη Φεβρουαρίου. Είμαστε σε συνεχή συνεργασία με τους συντάκτες και δώσαμε μια μικρή παράταση. Η εταιρεία που έχει αναλάβει την εκπόνηση της μελέτης είναι βρετανική και εκεί η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη με τον κορωνοϊό. Περιμένουμε το πρώτο δεκαήμερο του Μαϊου να μας παρουσιάσουν το τελικό τους κείμενο.
Στα Τατόι άρχισαν να στήνονται τα tolls, είδα ήδη τις πρώτες φωτογραφίες
Ναι και από τη Δευτέρα 4 Μαίου θα αρχίσουν να αδειάζουν τα κτήρια από τα κινητά αντικείμενα. Τρέχουμε επίσης γρήγορα την οικία Δασοφύλακα όπου θα στεγαστεί το Πληροφοριακό Κέντρο το οποίο, θα αρχίσει να λειτουργεί άμεσα για να ενημερώνει το κοινό όσο θα βρίσκονται σε εξέλιξη τα έργα.
Με τη συνδρομή του Συλλόγου Φίλων Τατοϊου, σωστά;
Ναι, θα βοηθήσει ο Σύλλογος στη λειτουργία του και με το μοναδικό αρχείο που έχει, αλλά και με εθελοντική παρουσία για να λειτουργεί το κέντρο όλη μέρα.