Είναι δεδομένο ότι το 2020 αποτέλεσε μια από τις δυσκολότερες χρονιές στο επίπεδο των ελληνοτουρκικών.
Στην Αθήνα προετοιμάζονται για μια εξίσου πυκνή εξελίξεων αρχή του 2021 καθώς θεωρείται βέβαιο ότι στις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους θα τεθεί επί τάπητος το ζήτημα της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία.
Στην ελληνική κυβέρνηση τηρούν στάση αναμονής καθώς αναμένεται η πρόσκληση της Αγκυρας για την έναρξη του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών. Είναι πιθανόν, μάλιστα, αυτό να γίνει πριν την ορκωμοσία του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου, αν και η Αθήνα θα προτιμούσε να η έναρξη των διερευνητικών να γίνει μετά.
Σταθερή θέση της ελληνικής πλευράς παραμένει ότι αντικείμενο των διαπραγματεύσεων μπορεί να αποτελέσει μόνο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Στην Αθήνα επικρατεί αφενός ικανοποίηση καθώς το Oruc Reis θα παραμείνει για το επόμενο εξάμηνο εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Από την άλλη, όμως, στο υπουργείο Εξωτερικών παρατηρούν με προβληματισμό τις τοποθετήσεις Τούρκων αξιωματούχων, οι οποίοι ανοίγουν τη βεντάλια των ζητημάτων. Ενδεικτική η αναφορά του υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας, τη Δευτέρα με την οποία επανήλθε η θέση περί επαναδιαπραγμάτευσης της Συνθήκης της Λωζάννης.
Ερώτημα, πάντως, αποτελεί το αν οι δύο πλευρές θα συζητήσουν επί συγκεκριμένου κειμένου πλαισίου και πώς αυτό θα καθοριστεί αλλά και το αν θα προηγηθεί κάποια συνάντηση, όπως έγινε την προηγούμενη φορά με την κ. Σουρανή να συναντά στο Βερολίνο τον Ιμπραήμ Καλίν. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, στο διπλωματικό παρασκήνιο εξετάζεται η πιθανότητα Αθήνα και Αγκυρα να δεσμευθούν για ένα μορατόριουμ προκλητικών ενεργειών ενόσω διαρκούν οι συζητήσεις.
Τι σημαίνει η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο
Παράλληλα, πάντως, η Αθήνα συνεχίζει την θωράκιση των θέσεών της καθώς έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από την περασμένη Κυριακή το διάταγμα περί κλεισίματος κόλπων και χάραξης ευθείων γραμμών βάσης στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και των Ιονίων νήσων μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο. Όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη πρόκειται για απαραίτητο βήμα για την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στην περιοχή. Μιλώντας για το θέμα στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών τη Δευτέρα, ο Στέλιος Πέτσας υπογράμμισε ότι η χώρα επιφυλάσσεται για την άσκηση των δικαιωμάτων της και στις υπόλοιπες περιοχές της Επικράτειας.
Όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη, η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο αποτελεί ακόμα μία σημαντική διπλωματική κίνηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, μετά τις συμφωνίες καθορισμού ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο αλλά και τη συμφωνία με την Αλβανία για παραπομπή των διαφορών στη Χάγη.
Μέσα Φεβρουαρίου η Πενταμερής για το Κυπριακό
Την ίδια ώρα στην Αθήνα αναμένουν και την πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό. Η ειδική απεσταλμένη του Αντόνιο Γκουτέρες για το Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ αναμένεται να επισκεφθεί εκ νέου την Κύπρο στα μέσα Ιανουαρίου προκειμένου να κλείσουν και οι τελευταίες λεπτομέρειες. Όπως δήλωσε την Τρίτη ο τουρκοκύπριος διαπραγματευτής Εργκιούν Ολγκούν η Πενταμερής θα συγκληθεί στα μέσα Φεβρουαρίου, πιθανότατα στην Ελβετία.
Σε αυτό το πεδίο, η Αθήνα αφήνει την πρωτοβουλία των κινήσεων στη Λευκωσία επαναλαμβάνοντας τη θέση της για λύση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Η Λευκωσία φαίνεται να επιδιώκει μία λύση χαλαρής ομοσπονδίας ενώ η Αγκυρα κάνει λόγο για λύση δύο κρατών. Πληροφορίες, πάντως, που δημοσίευσε η κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης» την προηγούμενη εβδομάδα υποστήριζαν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε στον Σαρλ Μισέλ την ετοιμότητα της Τουρκίας «να δώσει μια τελευταία ευκαιρία στην ομοσπονδία», αρκεί η ΕΕ να δεσμευτεί για αναβάθμιση των σχέσεων με του Τουρκοκύπριους σε περίπτωση νέου ναυαγίου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η Ελλάδα θα εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις μόνο στο επίπεδο των εξωτερικών πτυχών του Κυπριακού προβλήματος (εγγυήσεις και στρατιωτική παρουσία).