Οι προοπτικές επιτυχίας της διάσκεψης του Βερολίνου για την ειρήνευση στη Λιβύη εμφανίζονται πενιχρές, εκτιμούν αναλυτές, δεδομένης της απροθυμίας των αντιμαχόμενων πλευρών να διαπραγματευτούν, όπως φάνηκε κι από την αποχώρηση του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ από τις συνομιλίες στη Μόσχα.
Παρά την αποτυχία της ρωσο-τουρκικής πρωτοβουλίας ο Χαφτάρ θα είναι, βέβαια, παρών στη διάσκεψη του Βερολίνου, όπως και ο αντίπαλός του επικεφαλής της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης Φαγιέζ αλ Σάρατζ, αλλά πληροφορίες διεθνών ΜΜΕ αναφέρουν ότι δεν θα κάτσουν εξ αρχής στο τραπέζι των διαβουλεύσεων για να μην θέσουν σε κίνδυνο την επιτυχία τους, πόσω μάλλον που ο ηγέτης του Λιβυκού Εθνικού Στρατού νιώθει αυτή την περίοδο ότι απέχει μια ανάσα από την τελική νίκη.
Η επίμονη άρνηση του Χαφτάρ να διαπραγματευτεί
Αν και ο πήχης των προσδοκιών για τη διάσκεψη του Βερολίνου έχει τεθεί χαμηλά από πολλούς αναλυτές, θα μπορούσε, ωστόσο, όπως λένε, να δώσει μια νέα ώθηση προτείνοντας νέες προσεγγίσεις για τη λήξη του εμφυλίου στη Λιβύη. «Δεν περιμένω και πολλά, επειδή οι δύο πλευρές αδυνατούν να διαπραγματευτούν μεταξύ τους προς το παρόν, αλλά δεν αποκλείεται κάποια κινητικότητα στην κατεύθυνση της χάραξης ενός οδικού χάρτη για την επίλυση του ζητήματος», λέει ο Άντρεϊ Τσουπρίγκιν, αναλυτής του ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων. Πρόσθεσε δε ότι ο Χαφτάρ είναι απίθανο να συμφωνήσει στην κατάπαυση του πυρός, που πρότεινε η Μόσχα, αφού το σχέδιο προβλέπει την επιστροφή στο status quo του περασμένου Απριλίου, που θα σήμαινε απώλεια εδαφών που ελέγχει ο στρατός του στη Σύρτη και τη νότια Τρίπολη.
Αλλά και ο καθηγητής του Κing’s College του Λονδίνου, Τζορτζ Τζόφε, που ειδικεύεται σε θέματα Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής συμφωνεί ότι ο Χαφτάρ δεν πρόκειται να αποδεχθεί τη συμφωνία για εκεχειρία. «Τώρα που ελέγχει τη Σύρτη έχει μια προκεχωρημένη βάση απ’ όπου απειλεί τόσο την Τρίπολη όσο και τη Μιζουράτα. Και έχει αεροπορική υποστήριξη και εφοδιασμό σε όπλα από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Όσο για την τουρκική απειλή, υπολογίζει, πιστεύω, ότι δεν είναι σοβαρή, αφού οι δυνάμεις που εμπλέκονται είναι Σύροι μισθοφόροι».
Η διπλωματική «ανυπαρξία» της Ευρώπης στο Λιβυκό
Για την Ασλί Αιντινμπάς, συνεργάτιδα του προγράμματος Wider Europe του European Council on Foreign Relations, η διαδικασία διευθέτησης του προβλήματος της Λιβύης θυμίζει το μοντέλο που ακολουθείται και στη Συρία με την ενεργό ρωσική και τουρκική εμπλοκή. «Η Ρωσία ήταν πολύ δραστήρια στην προώθηση μιας κατάπαυσης του πυρός και ήταν σαφές ότι η ρωσο-τουρκική πρωτοβουλία αναπληρώνει εν μέρει το κενό της ευρωπαϊκής και αμερικανικής διπλωματίας. Η κρίση της Λιβύης θυμίζει εν πολλοίς εκείνη της Συρίας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη απούσες και τη Ρωσία και την Τουρκία να εκμεταλλεύονται το κενό». Η Αϊντινμπάς τονίζει, ωστόσο, ότι αν η Ευρώπη δεν δώσει ώθηση με τις διπλωματικές προσπάθειες στην προσπάθεια ειρήνευσης στη Λιβύη η όλη διαδικασία κινδυνεύει να αποτύχει.
Το ριψοκίνδυνο στοίχημα της Μέρκελ
Η Άνγκελα Μέρκελ, πάντως, -σε επικοινωνία και με τη Μόσχα - προσπαθεί να αποτρέψει μια κλιμάκωση του πολέμου δι’ αντιπροσώπων στη Λιβύη με τη διάσκεψη του Βερολίνου. Για τη Γερμανίδα καγκελάριο το στοίχημα είναι μεγάλο, εκτιμά ο Spiegel. Αν μπορέσει να παρουσιάσει στο τέλος των διαβουλεύσεων υπογραφές των πρωταγωνιστών της σύρραξης θα κερδίσει γι’ άλλη μια φορά το σεβασμό ως ικανότατη διαπραγματεύτρια στην επίλυση διεθνών κρίσεων. Σε αντίθετη περίπτωση θα αποδειχθεί γι’ άλλη μια φορά η αδυναμία του Βερολίνου και των Ευρωπαίων στη διαχείριση διεθνών κρίσεων.
Η εμπλοκή της Μέρκελ στο θέμα της Λιβύης δεν είναι τυχαία, αφού το Βερολίνο δεν θέλει με τίποτε να επαναληφθεί το σενάριο της συριακής κρίσης – που παρακολουθούσε αμέτοχο – μιας κρίσης που πυροδότησε ένα τεράστιο κύμα προσφύγων προς την Ευρώπη και κυρίως προς τη Γερμανία και μαζί του και τη μεγαλύτερη κρίση που αντιμετώπισε η καγκελάριος στη μακρά θητεία της. Αν η Λιβύη βυθιστεί στο χάος ενός πολέμου δι’ αντιπροσώπων ξένων παικτών, τότε μπορεί να αποτελέσει πύλη εξόδου για νέο κύμα προσφύγων, ενδεχομένως δε και εφαλτήριο τρομοκρατικών οργανώσεων για χτυπήματα στην Ευρώπη.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν γνωρίζει τις ανησυχίες της Μέρκελ, με την οποία συναντήθηκε και προ ημερών καθώς ήταν στα σκαριά η διοργάνωση της διάσκεψης του Βερολίνου. Δύο φορές προειδοποίησε ο Ρώσος πρόεδρος για τον κίνδυνο νέων προσφυγικών ροών από τη Λιβύη προς την Ευρώπη. Ο Πούτιν, όπως και ο Ερντογάν, γράφουν διεθνή ΜΜΕ, θεωρεί ότι βρίσκεται σε θέση ισχύος και αν εξελιχθούν ευνοϊκά τα πράγματα στο λιβυκό, θα αποσπάσει όπως ελπίζει μεγαλύτερη ανοχή της Δύσης σε άλλα παραπτώματα της Ρωσίας.
Πλήγμα και για τη Ρωσία μια αποτυχία της διάσκεψης για τη Λιβύη
Μια αποτυχία των διαβουλεύσεων στο Βερολίνο δεν θα είναι, όμως, πλήγμα μόνον για την γερμανική διπλωματία, αλλά και για τη Ρωσία, εκτιμά ο ειδικός σε θέματα που αφορούν τη Λιβύη του Ιδρύματος για την Επιστήμη και την Πολιτική του Βερολίνου, Βόλφραμ Λάχερ. Ο Πούτιν θα αντιληφθεί ότι «ακόμη και η στρατιωτική υποστήριξη μόνον περιορισμένη επιρροή εξασφαλίζει στη Ρωσία πάνω στον Χαφτάρ», που έχει αρκετούς ακόμη διεθνείς υποστηρικτές, ιδιαίτερα την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Κι αυτοί προφανώς δεν θα ήταν ευχαριστημένοι με τις προοπτικές μιας συμφωνίας, στην επιτυχία της οποίας ενεπλάκησαν η Ρωσία και η Τουρκία», καταλήγει.
Ποιές χώρες συμμετέχουν στη Διάσκεψη
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Άνγκελα Μέρκελ, στη Διάσκεψη έχουν προσκληθεί οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ιταλία, η Αίγυπτος, η Αλγερία και τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση και ο Αραβικός Σύνδεσμος.
Η Ελλάδα δεν εκλήθη να συμμετάσχει -Κριτική από ΣΥΡΙΖΑ
Εν τω μεταξύ, η Αθήνα κατέβαλε προσπάθειες να συμμετάσχει στη Διάσκεψη του Βερολίνου, όπως αποκάλυψε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ενώ σημείωσε ότι η Αθήνα δεν είναι απούσα από τις εξελίξεις. «Έχουμε αναπτύξει το τελευταίο διάστημα τόσες πολλές πρωτοβουλίες που κανείς δεν μπορεί να πει ότι η Ελλάδα είναι απούσα. Είτε σε επίπεδο Πρωθυπουργού, είτε σε επίπεδο Υπουργείου Εξωτερικων. Η Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι απούσα αλλά είναι στο κέντρο των εξελίξεων. Κάνουμε κάθε προσπάθεια για να συμμετάσχουμε σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία έχει να κάνει με την επίλυση του προβλήματος στη Λιβύη, πάντα σε στη βάση πολιτικής λύσης. Μια από αυτές τις διαδικασίες είναι και η Σύνοδος του Βερολίνου. Έχουμε ζητήσει να συμμετάσχουμε, αλλά παράλληλα προχωρούμε την παρουσία της χώρας σε όλα τα επίπεδα, γιατί επαναλαμβάνω ότι η πολιτική λύση στη Λιβύη, είναι αυτή η οποία προκρίνει και η ΕΕ και εμείς και δεν θέλουμε την στρατιωτική λύση. Και θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν και για την εξασφάλιση της ειρήνης και για την προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων», δήλωσε.
Η απουσία της Ελλάδας από την Διάσκεψη του Βερολίνου ήταν η αφορμή για να εξαπολύσει ο ΣΥΡΙΖΑ δριμεία επίθεση στην κυβέρνηση. Σε ανακοίνωσή του το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έκανε λόγο για «βαριά ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη» και σχολίασε ότι η Ελλάδα είναι απούσα «από μια κρίσιμη διαδικασία που πλέον αφορά τα ίδια τα κυριαρχικά της δικαιώματα».
Ακολούθησε «πόλεμος» ανακοινώσεων μεταξύ κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ, με τον Στέλιο Πέτσα να αναφέρει ότι «Το να επιχαίρει ο ΣΥΡΙZA που η Ελλάδα δεν προσκλήθηκε στη Διάσκεψη του Βερολίνου, μας ξεπερνά».
Ντόρα: Λάθος η απουσία της Ελλάδας από τη Διάσκεψη του Βερολίνου
Σε τηλεοπτική εμφάνιση της στην εκπομπή Καλημέρα Ελλάδα στον ΑΝΤ1, η πρώην υπουργός ανέφερε ότι «η Γερμανία, που παίζει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη και μάχεται υπέρ του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, δεν μπορεί για τα όποια συμφέροντα της να εξαιρεί την χώρα μας από μια τέτοια διάσκεψη που μας αφορά άμεσα», υπογραμμίζοντας ότι «πρέπει να δοθούν εξηγήσεις».