Στον απόηχο των ιταλικών εκλογών, το iefimerida συνομίλησε με έναν από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνίας, τον Fabio Stassi, για να μας δώσει το κλίμα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη χώρα του.
Ο δημοφιλής στην Ιταλία, αλλά και στη χώρα μας, συγγραφέας Fabio Stassi ερμηνεύει αποκλειστικά στο iefimerida το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών και μας δίνει το κλίμα που κυριαρχεί στη γείτονα χώρα μετά την άνοδο της Τζόρτζια Μελόνι στην εξουσία.
Πώς έφτασε η Ιταλία να εμπιστευτεί ένα τόσο αμφιλεγόμενο πρόσωπο; Τι έστρωσε το χαλί στην Ακροδεξιά, έναν αιώνα μετά την πορεία του Μουσολίνι στη Ρώμη τον Οκτώβριο του 1922; Τι οδήγησε τους ψηφοφόρους είτε σε τόσο μεγάλη αποχή είτε σε μια ψήφο διαμαρτυρίας; Κατά τον Fabio Stassi, εν μέσω μιας τρομακτικής ακρίβειας και μιας γενικευμένης ενεργειακής ανασφάλειας -απότοκων του πολέμου στην Ουκρανία-, αλλά και στα απόνερα της πανδημίας που έπληξε τραγικά τη χώρα του, ο ιταλικός λαός, απογοητευμένος και οργισμένος, βυθίζεται σε «ένα κλίμα γενικής απογοήτευσης και απελπισίας».
Γεννημένος το 1962 στη Ρώμη, ο βραβευμένος Fabio Stassi (Φάμπιο Στάσι), εκτός από συγγραφέας μυθιστορημάτων, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε 19 γλώσσες σε όλον τον κόσμο και έχουν αποσπάσει διακρίσεις και διθυραμβικές κριτικές, έχει μακρόχρονη εμπειρία στα ιταλικά γράμματα, καθώς έχει διατελέσει υπεύθυνος λογοτεχνίας σε γνωστό εκδοτικό οίκο της Ιταλίας, ενώ παράλληλα διευθύνει μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Ρώμης.
Στην Ελλάδα τον γνωρίζουμε από τα βιβλία του «Η χαμένη αναγνώστρια», «Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή» και «Σκοτώνω όποιον θέλω», που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Ίκαρος, σε εξαιρετική μετάφραση της Δήμητρας Δότση, την οποία ευχαριστούμε πολύ για την πολύτιμη συμβολή της σε αυτή τη συζήτηση.
Με μεγάλη ανησυχία και προβληματισμό η Ευρώπη, η φιλελεύθερη Δύση γενικότερα, παρακολουθεί τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία με την άνοδο της Μελόνι -η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη μερίδα του Τύπου διεθνώς ως ακροδεξιά- στην εξουσία. Τι ακριβώς συμβαίνει στην Ιταλία;
Δυστυχώς, αργά ή γρήγορα έρχεται πάντα η στιγμή που πρέπει να λογαριαστούμε με την πραγματικότητα. Ο Covid-19 μάς ανάγκασε να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε πώς έχουν τα πράγματα: Ζούμε σε έναν κόσμο που έχει πάρει την κατηφόρα, χωρίς καμία έμπρακτη προσπάθεια προστασίας του περιβάλλοντος, και με μεγάλους κινδύνους για την υγεία και την επιβίωση όλων μας.
Αυτό που δυνητικά θα μπορούσε να συνιστά μια μεγάλη ευκαιρία για ολόκληρο τον πλανήτη έχει ήδη παρέλθει. Το κοινωνικό χάσμα έχει διευρυνθεί. Εδώ και πάνω από έξι μήνες, μέχρι κι ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην Ευρώπη, και η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη με απειλές και αγωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα ακροδεξιά κόμματα έχουν πολλαπλασιαστεί, ζώντας σε ένα πολύ γόνιμο εκκολαπτήριο γι' αυτά. Και το εκκολαπτήριο αυτό είναι πάντα ο φόβος: Ο φόβος της χρεοκοπίας, ο φόβος των ασθενειών, ο φόβος του πολέμου, ο φόβος απέναντι στους ξένους. Ουδέποτε επαγρυπνούμε αρκετά απέναντι σε τέτοιου είδους τάσεις και ουδέποτε πρέπει να τις υποτιμάμε.
Πώς στρώθηκε το χαλί για αυτό που οι πολιτικοί αναλυτές περιγράφουν ως «πιθανή εμφάνιση ενός νεοφασισμού»; Τι οδήγησε τους Ιταλούς ψηφοφόρους σε μια τέτοια πολιτική επιλογή;
Το κόμμα Fratelli d'Italia επωφελήθηκε από το ότι ήταν μόνο του στην αντιπολίτευση και έδωσε, τουλάχιστον φαινομενικά, μια απλουστευμένη και σαφή έκφραση στη λαϊκή οργή και απογοήτευση. Κατάφερε, έτσι, να συγκεντρώσει μια μεγάλη ψήφο διαμαρτυρίας.
Πώς θα περιγράφατε το κλίμα που επικρατεί στην Ιταλία αυτή την περίοδο;
Βρισκόμαστε σ’ ένα ναυάγιο, μα είναι σαν να έχουμε παραιτηθεί. Σαν να πάσχουμε από αφασία. Είμαι συγγραφέας, κι αυτό που με ενδιαφέρει πάντα είναι η γλώσσα. Η διερεύνηση της γλώσσας, της μορφής της, μου λέει τα πάντα για τους ανθρώπους, για τους πολιτικούς. Οι εκλογές αυτές ήταν πολύ παράξενες: Είχα την αίσθηση ότι η Αριστερά βυθιζόταν σιγά-σιγά σε μια αφόρητη σιωπή, ενώ στο απέναντι στρατόπεδο η φωνή γινόταν όλο και πιο δυνατή, όλο και πιο αποφασιστική. Από τη μία πλευρά μια αμήχανη αφασία, ένας χαμηλόφωνος καβγάς μεταξύ των ενοίκων της ίδιας πολυκατοικίας, κι από την άλλη μια επιθετική και υπεροπτική λογοδιάρροια. Νομίζω ότι πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση όταν κάποιος μιλάει με δυνατή φωνή και ο άλλος δεν μπορεί πλέον να βρει τις λέξεις.
Το κλίμα που επικρατεί αυτή τη στιγμή είναι ένα κλίμα γενικής απογοήτευσης και απελπισίας. Αυτές οι εκλογές είχαν το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στην ιστορία της δημοκρατίας μας - πρόκειται για εντυπωσιακό ποσοστό. Θυμάμαι ένα μυθιστόρημα του Σαραμάγκου, το «Περί φωτίσεως», στο οποίο όλοι οι πολίτες μιας χώρας πηγαίνουν μαζικά να ρίξουν λευκό. Αν το σαράντα τοις εκατό δεν πάει να ψηφίσει, αυτό σημαίνει πως ένα μεγάλο μέρος της χώρας -γυναίκες, νέοι, ηλικιωμένοι- δεν αισθάνονται πλέον ότι εκπροσωπούνται. Η πρώτη πρόκληση που θεωρώ πως έχει να αντιμετωπίσει η χώρα είναι να αποκαταστήσει τη φωνή και την πολιτική ελπίδα σε αυτό το απογοητευμένο εκλογικό σώμα, που αποτελεί την πραγματική πλειοψηφία, μακράν μεγαλύτερη από εκείνη της Μελόνι. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και πάλι με ανοιχτό μυαλό, χωρίς φόβο. Ο φόβος είναι ο πρώτος μας αντίπαλος.
Γιατί βλέπουμε στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια να αναδύονται τα άκρα, είτε στα δεξιά είτε στα αριστερά του πολιτικού φάσματος; Πώς θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό;
Πρέπει να βρούμε το κουράγιο να φανταστούμε και πάλι ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει πολύ καλύτερος απ' ό,τι είναι τώρα, και ότι οι ανθρώπινες σχέσεις μπορούν να εδραιωθούν στο επίπεδο της αλληλεγγύης, της φιλίας, ότι μπορούμε να συμβιώνουμε αρμονικά, με σεβασμό προς όλους, ίσοι μεταξύ ίσων. Πρώτα, όμως, είναι απαραίτητο να βγάλουμε τις ιδεολογίες από τα σκονισμένα ράφια και να τους δώσουμε το νόημα που έχουν χάσει. Προσωπικά, για άλλη μια φορά, το βασικό ζήτημα εστιάζεται στη γλώσσα. Κι αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στην Ιταλία, ή και στην Ελλάδα, έθνη που γεννήθηκαν από τη γλώσσα τους, από τη λογοτεχνία τους. Πρέπει να ξαναβρούμε τις ανθρώπινες λέξεις της εμπιστοσύνης. Μόνο έτσι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη φασιστική οπτική του κόσμου, η οποία βγαίνει πάντα προς τα έξω, χωρίς μάσκες, μέσα από τη γλώσσα που χρησιμοποιεί.