Ένας νέος αντιδυτικός άξονας χωρών που ευθυγραμμίζονται με τη Ρωσία στον πόλεμό της στην Ουκρανία αναδύεται, σύμφωνα με ανάλυση του CNN, προκαλώντας συναγερμό στις ΗΠΑ και τους συμμάχους της.
Χιλιάδες Βορειοκορεάτες στρατιώτες έφθασαν στη Ρωσία, σύμφωνα με τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Λόιντ Όστιν, και εκπαιδεύονται, πυροδοτώντας ανησυχίες για πιθανή ανάπτυξή τους στα μέτωπα της Ουκρανίας, με το Κίεβο να υποστηρίζει ότι ήδη εντοπίστηκαν δυνάμεις της Πιονγιάνγκ στην περιοχή του Κουρσκ της δυτικής Ρωσίας.
Το Ιράν στηρίζει επίσης τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία όχι μόνο με εκατοντάδες drones, αλλά και με βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς, όπως είπε η Ουάσιγκτον τον περασμένο μήνα, την ώρα που η Κίνα κατηγορείται ότι τροφοδοτεί την πολεμική μηχανή του Πούτιν με μεγάλες ποσότητες μηχανημάτων και ηλεκτρονικών εξαρτημάτων «διπλής χρήσης», που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή όπλων.
Εξελίξεις που πυροδοτούν φόβους στην Ουάσιγκτον -δεκαετίες μετά την ευθυγράμμιση των δυνάμεων του Άξονα της ναζιστικής Γερμανίας, της φασιστικής Ιταλίας και της Ιαπωνίας αλλά και τον «άξονα του κακού» Ιράν-Ιράκ και Βόρειας Κορέας, για τον οποίο είχε κάνει λόγο ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος- για μια υποκινούμενη από τον αντιαμερικανισμό σύμπραξη Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Β. Κορέας, η οποία εντείνει την απειλή που συνιστά κάθε μία εξ αυτών των χωρών για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους όχι μόνο σε μια περιοχή, αλλά ταυτόχρονα σε πολλά μέρη του πλανήτη.
«Αν οι Βορειοκορεάτες είναι συμπολεμιστές, αν η πρόθεσή τους είναι να συμμετάσχουν σε αυτόν τον πόλεμο [στην Ουκρανία] για λογαριασμό της Ρωσίας, αυτό είναι ένα πολύ, πολύ σοβαρό ζήτημα», είπε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας. «Θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην Ευρώπη. Θα επηρεάσει επίσης τα πράγματα στον Ινδο-Ειρηνικό επίσης».
Τα κίνητρα της ευθυγράμμισης Κίνας, Β. Κορέας και Ιράν με τη Ρωσία του Πούτιν
Η αναδυόμενη αυτή σύμπραξη καθίσταται ακόμη πιο επικίνδυνη επειδή περιλαμβάνει δύο πυρηνικές δυνάμεις (Ρωσία και Κίνα), μια τρίτη (Βόρεια Κορέα) που πιστεύεται ότι ήδη διαθέτει παρανόμως πυρηνικές κεφαλές, και το Ιράν, που σύμφωνα με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να αναπτύξει πυρηνικό όπλο σε διάστημα μερικών εβδομάδων.
Η στρατιωτική συνεργασία της Βόρειας Κορέας με την Ρωσία συνδέει το μέτωπο της Ουκρανίας με εκείνο της κορεατικής χερσονήσου, όπου το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν κλιμακώνει τις απειλές κατά της Σεούλ, η οποία δήλωσε ότι θα σκεφτεί το ενδεχόμενο να προμηθεύσει με όπλα το Κίεβο.
Η διπλωματικά απομονωμένη και οικονομικά εξαντλημένη Πιονγιάνγκ, όπως αναφέρει στην ανάλυσή του το αμερικανικό δίκτυο, δεν έχει και πολλά να χάσει στέλνοντας εκατομμύρια οβίδες, βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς και στρατιώτες στη Ρωσία, αφού πιθανώς έχει λάβει ως αντάλλαγμα τρόφιμα, άλλα αναγκαία είδη και υποστήριξη για την ανάπτυξη των διαστημικών της ικανοτήτων, σημαντική και για το πυραυλικό της πρόγραμμα.
Για το Ιράν -με τη σακατεμένη από τις δυτικές κυρώσεις οικονομία και τη σύγκρουση με το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ Ισραήλ- η προμήθεια όπλων στη Ρωσία πιστεύεται ότι θα ενισχύσει πιθανώς τον αμυντικό του τομέα, ενώ Πεκίνο και Μόσχα του παρέχουν διπλωματική κάλυψη.
Ο Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος επανέλαβε προ ημερών ότι η φιλία της Κίνας με τη Ρωσία θα διαρκέσει, επισήμως εμμένει στη στάση ουδετερότητας στον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία, αλλά το Πεκίνο φέρεται να έχει καλύψει τις ανάγκες άλλων αγαθών της Μόσχας, μεταξύ των οποίων και προϊόντα «διπλής χρήσης», με αντάλλαγμα ενεργειακές εκπτώσεις της Ρωσίας, με την οποία ενισχύει τους διπλωματικούς δεσμούς, αλλά και τους στρατιωτικούς με τη συμμετοχή σε κοινά γυμνάσια.
Συνεκτικός ιστός η αντιπαλότητα με τις ΗΠΑ
Αλλά παρά τα μεμονωμένα τους κίνητρα για τη σύμπραξη με τη Ρωσία το βασικότερο είναι η κόντρα με τις ΗΠΑ στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη.
«Πρόκειται για ένα σύνολο διμερών σχέσεων που υποκινούνται από τη στρατηγική επιβίωσης της κάθε χώρας ή κάποια κρίση που αντιμετωπίζουν προσωρινά», υπογραμμίζει ο διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο, Άλεξ Γκαμπούεφ.
«Είναι αυταρχικά καθεστώτα… και όλα τους θεωρούν κοινό αντίπαλο τις ΗΠΑ. Αυτός είναι ο συνεκτικός τους ιστός, αλλά εκτιμώ ότι απέχουμε πολύ από το να μιλάμε για βαθύτερη συνεργασία μεταξύ των τεσσάρων», πρόσθεσε, πράγμα που εγείρει το ερώτημα κατά πόσον η νυν σύμπραξη θα αντέξει πέραν του πολέμου στην Ουκρανία για να εξελιχθεί σε συντονισμό κινήσεων Ρωσίας, Κίνας, Ιράν και Βόρειας Κορέας στη διεθνή αρένα.
Ο παράγοντας της Κίνας
Σύμφωνα με αναλυτές, παράγοντας-κλειδί για το πώς θα εξελιχθεί η σύμπραξη των χωρών αυτών είναι η Κίνα, ο μακράν ισχυρότερος παίκτης, κύριος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, της Βόρειας Κορέας και του Ιράν και βασικός αντίπαλος των ΗΠΑ, όπως θεωρεί η Ουάσιγκτον το Πεκίνο.
Με τις διαφορές του με την Ουάσιγκτον να έχουν βαθύνει, το Πεκίνο κλιμακώνει τις προσπάθειες αμφισβήτησης της παγκόσμιας ηγεμονίας των ΗΠΑ και διαμόρφωσης μιας νέας παγκόσμιας τάξης, που θα ευνοεί την Κίνα και άλλα απολυταρχικά καθεστώτα, αναφέρει η ανάλυση του CNN.
Ο ρόλος της Ρωσίας σε αυτή την προσπάθεια επιβεβαιώθηκε αυτή την εβδομάδα στο Καζάν, όπου ο Σι Τζινπίνγκ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαιρέτισαν τη δέσμευσή τους για την οικοδόμηση ενός «δικαιότερου» κόσμου, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής των BRICS.
Μόσχα και Πεκίνο ενέταξαν σε αυτό το διπλωματικό πλαίσιο την Τεχεράνη κι έχουν ταχθεί με το μέρος της στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, όπου οι πληρεξούσιοι του Ιράν πολεμούν το Ισραήλ. Κίνα, Ρωσία και Ιράν έχουν επίσης πραγματοποιήσει τέσσερα κοινά ναυτικά γυμνάσια από το 2019, ενώ η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος πελάτης του Ιράν αναφορικά με την προμήθεια ενέργειας.
Παράλληλα, η Κίνα χειρίζεται προσεκτικά τη σχέση της με τη Βόρεια Κορέα, η οποία εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου οικονομικά και διπλωματικά από το Πεκίνο. Η κινεζική ηγεσία εμφανίζεται επιφυλακτική απέναντι στην εκκολαπτόμενη σχέση του Κιμ Γιονγκ Ουν με τον Ρώσο πρόεδρο και στο ενδεχόμενο μια ενδυναμωμένη Πιονγιάνγκ να προκαλέσει προβλήματα και να προσελκύσει περισσότερο το ενδιαφέρον των ΗΠΑ στην περιοχή.
Μολονότι η Κίνα επιμένει σε μια επιθετική συμπεριφορά στη Νότια Σινική Θάλασσα και έναντι της Ταϊβάν, δεν θέλει να δώσει την εντύπωση ότι δίνει υπέρμετρη έμφαση στις συνεργασίες της με Ρωσία, Ιράν και Βόρεια Κορέα, αλλά ότι λειτουργεί ως υπεύθυνη, παγκόσμια δύναμη.
Σύμφωνα με τον Τονγκ Ζάο, ανώτερο συνεργάτη του Carnegie Endowment for International Peace, «η Ρωσία, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν είναι το είδος του συνασπισμού με τον οποίο δεν θέλει να συνδεθεί ανοιχτά η Κίνα».
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι το Πεκίνο «προσπαθεί απεγνωσμένα να ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι μια τριμερής συμμαχία με τη Ρωσία και τη Βόρεια Κορέα» και ότι «διαθέτει περισσότερες επιλογές από αυτές τις χώρες… και προτιμά να συνεργάζεται με μεγαλύτερο αριθμό κρατών».
Η Δύση βλέπει πραγματικό κίνδυνο
Αλλά κατά την άποψη της Δύσης η άρνηση της Κίνας να κόψει τους οικονομικούς δεσμούς με τη Βόρεια Κορέα, που αψηφά τις διεθνείς κυρώσεις και με τη Ρωσία, που έχει εκτοξεύσει απειλές χρήσης πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, ερμηνεύεται ως ανοικτή υποστήριξη της Μόσχας και της Πιονγιάνγκ.
Τον Ιούλιο, η αμερικανική Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική Άμυνας, μια ανεξάρτητη ομάδα επιφορτισμένη από το αμερικανικό Κογκρέσο για την αξιολόγηση της αμυντικής στρατηγικής των ΗΠΑ, σημείωσε ότι Κίνα και Ρωσία ενίσχυσαν και εμβάθυναν τους δεσμούς τους, ώστε να περιλαμβάνουν μια στρατιωτική και οικονομική εταιρική σχέση με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.
«Αυτή η νέα ευθυγράμμιση εθνών που αντιτίθενται στα συμφέροντα των ΗΠΑ δημιουργεί έναν πραγματικό κίνδυνο, αν όχι την πιθανότητα μια σύγκρουση οπουδήποτε να μετατραπεί σε πολυμέτωπο ή παγκόσμιο πόλεμο», τόνισε.
Όπως σημειώνει ο Τονγκ Ζάο, οι αμυντικές συνεργασίες της Ρωσίας ανοίγουν βραχυπρόθεσμα την πόρτα και στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα να αποκτήσουν πρόσβαση και να παραγάγουν τις ευαίσθητες ρωσικές οπλικές τεχνολογίες, ακόμη και να τις στείλουν ανά την υφήλιο σε συμμάχους τους.
Κάποια αναλυτές προειδοποιούν επίσης για τον κίνδυνο συντονισμού κινήσεων των τεσσάρων σε μελλοντικές συρράξεις, όπου η Κίνα και όχι η Ρωσία, θα βρεθεί στο επίκεντρο, όπως επί παραδείγματι σε μια σύγκρουση στην Ταϊβάν ή στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Αλλά ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτός ο άξονας δεν είναι δεδομένος, καθώς οι σχέσεις αυτές παραμένουν ευκαιριακές και δεν εδράζονται σε βαθιά ιδεολογική ταύτιση ή αμοιβαία εμπιστοσύνη.