Από την Ύδρα μέχρι την Κάλυμνο κι από τη Μυτιλήνη μέχρι την Κέρκυρα, το ελληνικό καλοκαίρι γίνεται το ιδανικό σκηνικό για λογοτεχνικά βιβλία από σπουδαίους συγγραφείς σε όλο τον κόσμο.
Το ελληνικό καλοκαίρι και το φυσικό κάλλος της χώρας μας έχει εξυμνηθεί πολλές φορές από τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τον κινηματογράφο. Τα νησιά του Αιγαίου έχουν γίνει ο μεγάλος πρωταγωνιστής σε ταινίες, σειρές, μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, ταξιδιωτικά δοκίμια ή ιστορικά βιβλία. Τα πλάνα από τις καταδύσεις στο «Απέραντο Γαλάζιο» του Λυκ Μπεσόν έκαναν διάσημη σε όλο τον κόσμο την Αμοργό. Το «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» αποθέωσε την Κεφαλλονιά. Το «Νησί» της Βικτόρια Χίσλοπ σκιαγράφησε με συγκλoνιστικό τρόπο την Κρήτη. Ο «Μάγος» του Τζον Φόουλς έδωσε μια μυστικιστική εκδοχή για τις Σπέτσες. Η βρετανική σειρά «Τhe Durrells» υπογράμμισε τη μαγευτική ομορφιά της Κέρκυρας. Το noir μυθιστόρημα της Πατρίτσια Χάισμιθ «Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου», αλλά και η κινηματογραφική του μεταφορά με την Κίρστεν Ντανστ και τον Βίγκο Μόρτσενσεν, παρουσίασε με πιστότητα την Αθήνα των '60s.
Θρυλικοί συγγραφείς και διανοητές του εξωτερικού, λάτρεις της Ελλάδας, έγραψαν ωδές για το μεσογειακό τοπίο, αποθεώνοντας το λευκό των Κυκλάδων, το φως και τη σιωπή στους κάμπους και τα βουνά της ελληνικής υπαίθρου: Ο Πάτρηκ Λη Φέρμορ και οι μυθικές περιηγήσεις του στη Μάνη και τη Ρούμελη. Ο Jacques Lacarrière και το σπουδαίο βιβλίο του «Το ελληνικό καλοκαίρι». Ο Χέρνι Μίλλερ και «Ο Κολοσσός του Αμαρουσίου». Ακόμα και ο σπουδαίος φιλέλληνας ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ που αφηγήθηκε τόσο συγκλονιστικά το χρονικό της Ελληνικής Επανάστασης, σκιαγραφώντας με ακρίβεια έναν καμβά της Ελλάδας του 19ου αιώνα.
Με γραμμή εκκίνησης όλα αυτά τα σπουδαία βιβλία το ταξίδι στην Ελλάδα μέσα από τα μάτια ξένων συγγραφέων είναι κάτι παραπάνω από απολαυστικό. Συνεχίζουμε αυτή την περιήγηση με μερικά ακόμα βιβλία που έρχονται να προστεθούν στην παραπάνω λίστα. Ξεχωρίσαμε κάποιες καινούργιες κυκλοφορίες και ορισμένες εκδόσεις των τελευταίων δύο-τριών χρόνων που οι ιστορίες που αφηγούνται διαδραματίζονται στην Ελλάδα και θα μας ταξιδέψουν τόσο στην Αθήνα μιας άλλης εποχής, όσο και σε εφτά ελληνικά νησιά, σε διάφορες χρονικές και ιστορικές συγκυρίες.
Κάλυμνος: Το τραγούδι της γοργόνας, Charmian Clift
Η Αυστραλή δημοσιογράφος και συγγραφέας Σάρμιαν Κλιφτ σε αυτό το βιβλίο αφηγείται την εμπειρία της από ένα τολμηρό ταξίδι που έκανε στην Ελλάδα, στις αρχές του 1950. Συγκεκριμένα, για οκτώ μήνες, από τον Δεκέμβριο του 1954 έως τον Ιούλιο του 1955, η Κλιφτ μετακόμισε μαζί με τον άντρα της και τα δυο παιδιά τους από το μεταπολεμικό Λονδίνο στην Κάλυμνο.
Η αντισυμβατική οικογένεια κατέφυγε στο νησί των σφουγγαράδων αναζητώντας μια αυθεντική ζωή μακριά από τη βοή της πόλης. Το «Τραγούδι της γοργόνας» είναι η εξιστόρηση αυτής της περιπέτειας, μα πάνω απ όλα είναι η σκιαγράφηση μιας αγνής, φτωχής, γυμνής και ανέγγιχτης νησιώτικης κοινωνίας που αρχικά σοκάρισε την αφηγήτρια, μα στη συνέχεια της αποκάλυψε την αληθινή μαγεία μιας αυθεντικής, λιτής -μα σοφής- καθημερινότητας πάνω στο κύμα.
Ύδρα: Θέατρο για ονειροπόλους, Πόλλυ Σαμσον
Η Ύδρα είναι αδιαμφισβήτητα το νησί των μποέμ, η Μέκκα των καλλιτεχνών, ένας τόπος μικρός με ομορφιά και φήμη αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους του. Συγγραφείς, ζωγράφοι, γλύπτες, μουσικοί, ποιητές, ηθοποιοί, ατίθασοι κληρονόμοι μεγάλων δυναστειών, εκατομμυριούχοι και πάμφτωχοι αρτίστες, διασχίζουν τη δεκαετία του '60 τα σοκάκια της, κολυμπούν στα βράχια της, μεθούν στο λιμάνι της, ερωτεύονται, γράφουν μουσική και βιβλία, ζωγραφίζουν πίνακες και ονειροπολούν, συνθέτοντας μια άτυπη εστέτ κοινότητα που έχει γράψει ιστορία.
Η Βρετανίδα Πόλλυ Σαμσον, εστιάζοντας στις πρώτες μέρες της γνωριμίας του μουσικού Λεόναρντ Κοέν και της Μαριάννε Ίλεν, βουτάει στα βαθιά νερά ενός μυθικού έρωτα που άφησε εποχή, δημιουργώντας ένα μυθιστόρημα που μας ταξιδεύει στην Ύδρα των sixties.
Καρδαμύλη: Πίνοντας με τον Πάτρικ Λη Φέρμορ, Dolores Payás
Ένα πολύ τρυφερό βιβλίο για έναν άνδρα που ερωτεύθηκε την Ελλάδα, που την ταξίδεψε απ΄ άκρη σ' άκρη, την εξύμνησε στα βιβλία του και τέλος της αφιερώθηκε ολοκληρωτικά, δημιουργώντας στην Καρδαμύλη ένα απίστευτο σπίτι-μνημείο σύγχρονου πολιτισμού.
Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε αυτό το σπίτι λίγο έξω από τη Μάνη και η Ισπανίδα μεταφράστρια των βιβλίων του, σε αυτό το σύντομο αλλά μεθυστικό χρονικό της βαθιάς φιλίας που ανέπτυξαν μεταξύ τους, αφηγείται τις μέρες που πέρασε κοντά του, μιλώντας για βιβλία, για την Ιστορία, την αγάπη, τον έρωτα, τη ζωή και τη φιλοσοφία.
Το βιβλίο αυτό, πέρα από μια ωδή για τη σπουδαία προσωπικότητα του Βρετανού φιλέλληνα, είναι και μια υπέροχη περιήγηση στην Καρδαμύλη που ο ίδιος αγάπησε.
Κέρκυρα: Η οικογένειά μου και άλλα ζώα, Gerald Durrell
Η παράξενη, ποιητική οικογένεια των Ντάρελ, για πολλά χρόνια ήταν γνωστή χάρη στον μεγάλο γιο της οικογένειας που έγινε σπουδαίος συγγραφέας, δημιουργώντας μεταξύ άλλων το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο». Στην οικογένεια όμως υπήρχε και ένα ακόμα μαγικό πλάσμα, ο μικρός Τζέραλντ Ντάρελ που στην πορεία εξελίχθηκε σε ένα λαμπρό μυαλό, έναν φυσιοδίφη, βοτανολόγο, συγγραφέα που λάτρευε τα ζώα και μελετούσε τη φύση άφοβα από μικρό παιδί.
Όταν ο πατέρας της οικογένειας Ντάρελ πέθανε στην Ινδία όπου είχαν αποσπαστεί από τη Βρετανία, η μητέρα αντί να επιστρέψει στο Λονδίνο, πήρε την τολμηρή απόφαση να ζήσει με τα παιδιά της στην Κέρκυρα. Το κατάφυτο νησί, μάγεψε τους πάντες, αλλά κυρίως ξετρέλανε τον μικρό Τζέραλντ, χάρη στις σπάνιες φυσιολατρικές συγκινήσεις που του προσέφερε.
Τις εμπειρίες του από αυτά τα μαγικά χρόνια αφηγείται ο Τζέραλντ Ντάρελ στα βιβλία του «Η οικογένειά μου και άλλα ζώα» και «Ζώα, πουλιά και συγγενείς». Τα βιβλία αυτά αποτέλεσαν την έμπνευση για την απολαυστική τηλεοπτική σειρά «The Durrells».
Αν σας αρέσουν τα βιβλία του Νταρελ και η σειρά, διαβάστε οπωσδήποτε και το βιβλίο του Μάικλ Χάαγκ «Οι Ντάρελ της Κέρκυρας», που αφηγείται την αληθινή ιστορία της οικογένειας Ντάρελ με συναρπαστικό τρόπο.
Μυτιλήνη: Δέσποινα, μάτια μου, Γιασεμίν Οζέκ
Το βιβλίο της Γιασεμίν Οζέκ από την Κωνσταντινούπολη, εγγονής ανταλλαγέντων μετά τα τραγικά γεγονότα του 1922, αφηγείται την ιστορία ενός αγοριού που όσο η μικρασιατική εκστρατεία εξελισσόταν εκείνος ζούσε μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Μυτιλήνης. Εκεί, Έλληνες και Τούρκοι, ζούσαν ειρηνικά μέχρι που η απόφαση ανταλλαγής πληθυσμού του 1923 δημιούργησε στρατιές ξεριζωμένων που άφησαν πίσω την παλιά ζωή τους και έγιναν πρόσφυγες.
Ο μικρός Εμίν Αλί, ο ήρωας στο βιβλίο της Οζέκ, παιδί μιας μεικτής οικογένειας με Ελληνίδα μητέρα και Τούρκο πατέρα, αναγκάζεται να χάσει για πάντα τον παράδεισο των παιδικών του χρόνων, αλλά και το κορίτσι που αγαπούσε, την Ελληνίδα γειτονοπούλα του στη Μυτιλήνη, Δέσποινα. Η Οζέκ περιγράφει με νοσταλγικό τόνο τη ζωή στη Μυτιλήνη των αρχών του 20ού αιώνα, σκιαγραφώντας παράλληλα τις παράπλευρες απώλειες και τα βάσανα που φέρνει η Ιστορία στις ζωές των ανθρώπων.
Κρήτη: Οι φόνοι του νυχτολούλουδου, Anthony Horowitz
Ο Άντονι Χόριβιτς, ο διάσημος συγγραφέας noir μυθιστορημάτων από τη Βρετανία, είναι γνωστός φιλέλληνας. Ταξιδεύει συχνά στα ελληνικά νησιά, λατρεύοντας το ελληνικό καλοκαίρι. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα που έχει βάλει την ηρωίδα του δημοφιλούς βιβλίου του «Οι Φόνοι της Κίσσας», τη Σούζαν Ράιλαντ, να εγκαταλείπει τον εκδοτικό χώρο στον οποίο εργαζόταν, για να πάει να ζήσει μαζί με τον Έλληνα σύντροφό της, τον Αντρέα, στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης.
Στο βιβλίο του Χόριβιτς «Οι φόνοι του νυχτολούλουδου» βλέπουμε τη Σούζαν να ζει στο νησί, διοικώντας ένα μικρό ξενοδοχείο, όταν η επίσκεψη μιας οικογένειας της κεντρίζει το αστυνομικό δαιμόνιο και την εμπλέκει σε μία νέα σκοτεινή ιστορία, έναν άλυτο γρίφο που αναζητά λύση.
Αθήνα: Βαλκανική τριλογία, Olivia Manning
Στον τόμο Βαλκανική Τριλογία, που περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα «Η μεγάλη τύχη», «Η κατεστραμμένη πόλη» και «Ήρωες και φίλοι», παρακολουθούμε την περιήγηση ενός νιόπαντρου ζευγαριού Άγγλων, του Γκάι και της Χάριετ Πρινγκλ, που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το Βουκουρέστι του 1939, λίγο μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία, και να καταφύγουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα.
H Μάνινγκ δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα, ολοζώντανη τοιχογραφία των Βαλκανίων και της Αθήνας μέσα στην καρδιά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Αιγαίο: Νύχτες Πανούκλας, Ορχάν Παμούκ
Ο Παμούκ για να αφηγηθεί την ιστορία του στο χορταστικό αυτό μυθιστόρημα των 911 σελίδων, επινοεί το πανέμορφο νησί Μίνγκερ στο Αιγαίο, ανάμεσα στη Ρόδο και την Κύπρο. Εκεί παρακολουθούμε την ήσυχη ζωή ενός νησιού με μεικτό πληθυσμό Ελλήνων και Τούρκων, να ανατρέπεται από το ξέσπασμα μιας επιδημίας πανούκλας.
Οι περιγραφές του νησιού από τον νομπελίστα Παμούκ, ένα μέρος με φυσικό κάλλος που μυρίζει Μεσόγειο, με ασβεστωμένες αυλές γεμάτες μπουκαμβίλιες και μυρωδικά βότανα, με κοσμοπολίτικα ξενοδοχεία στην προβλήτα, με αρχοντικά και μαχαλάδες, μεταμορφώνουν το βιβλίο σε έναν ζωντανό καμβά που μας ταξιδεύει -παρά τη ζοφερή εξέλιξη- στο Αιγαίο των αρχών του περασμένου αιώνα.