Πώς είναι μην έχει κάποιος την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης; Πρόκειται για μια ερώτηση που συναντά κάποιος αρκετά συχνά φέτος, λόγω της πανδημίας του νέου κορωνοϊού.
Η απώλεια γεύσης και όσφρησης, ξαναήρθαν στην επιφάνεια το τελευταίο διάστημα, καθώς αποτελούν δύο από τα συμπτώματα που δείχνουν ότι κάποιος έχει νοσήσει από τον νέο κορωνοϊό.
Η ανοσμία, το να μην μπορείς δηλαδή να μυρίσεις, είναι μια κατάσταση που θεωρείται ότι επηρεάζει περίπου το 5% του πληθυσμού. Όσο για τους ασθενείς που έχουν μολυνθεί με κορωνοϊό, όχι μόνο δεν μπορούν να μυρίσουν ή να έχουν την αίσθηση της γεύσης όσο είναι άρρωστοι, αλλά πολλοί αναφέρουν μακροχρόνια απώλεια αυτών των αισθήσεων, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και αν αναρρώσουν από άλλα συμπτώματα, ο κόσμος τους συνεχίζει να στερείται γεύσης.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν ξαφνικά κάποιος χάνει την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης;
Η Ολλανδή συγγραφέας βιβλίου μαγειρικής Joke Boon πάσχει από ανοσμία, καθώς έχασε την αίσθηση της όσφρησης, στην ηλικία των τεσσάρων ετών - πιθανώς από έναν συνδυασμό έντονου κρυολογήματος και αφαίρεσης των αμυγδαλών της.
Και παρόλο που η γλώσσα της έχει διατηρήσει την αίσθηση της γεύσης, η έλλειψη μυρωδιάς σημαίνει ότι μπορεί να διακρίνει αόριστα μόνο τις πέντε βασικές γεύσεις: τις γλυκές, τις αλμυρές, τις πικρές, τις ξινές, τις ουμάμι, καθώς και τις λιπαρές. Οι γιατροί λένε ότι έχει χάσει περίπου το 94% της αντίληψής της για γεύση.
Παρ 'όλα αυτά, έχει γράψει πέντε βιβλία μαγειρικής. Πώς λοιπόν κάποιος χωρίς την αίσθηση οσμής, βιώνει το φαγητό; Για την Boon, είναι κυρίως με τον εγκέφαλό της - χρησιμοποιώντας ένα νεύρο του προσώπου.
Ξεκινώντας από το αυτί και ενώ διακλαδίζεται σε τρία σκέλη προς τα μάτια, τη μύτη και το σαγόνι, το τρίδυμο νεύρο είναι υπεύθυνο για την αισθητηριακή αντίληψη στο πρόσωπο. Σκοπεύει να μας προστατεύει από τον κίνδυνο - διεγείρεται, για παράδειγμα, από τον καπνό και την αμμωνία. Ωστόσο, ορισμένα συστατικά τροφίμων μπορούν επίσης να το πυροδοτήσουν.
«Ξέρετε το συναίσθημα όταν τρώτε πάρα πολύ wasabi ταυτόχρονα;», λέει η Boon. «Χρησιμοποιώ αυτό το νεύρο πολύ για να "δοκιμάσω" το φαγητό μου, παίζω μαζί του. Μπορώ επίσης να νιώσω το τζίντζερ, τη μέντα, τη μουστάρδα και το πιπέρι με αυτόν τον τρόπο. Το πιπέρι και το τζίντζερ είναι ζεστά και σου δημιουργούν μυρμήγκιασμα, ενώ η μέντα και το χρένο δημιουργούν μια κρύα αίσθηση».
Η εμφάνιση του φαγητού είναι επίσης σημαντική. «Το χρώμα είναι πολύ σημαντικό», λέει. «Δεν μου αρέσει το λευκό φαγητό, γιατί για μένα το λευκό δεν έχει καμία γεύση. Η υφή και ο ήχος του φαγητού παίζουν επίσης μεγάλο ρόλο. Ένα καρύδι κάνει διαφορετικό ήχο από το φουντούκι».
Παρά την κατάστασή της, στην Boon πάντα άρεσε να μαγειρεύει. «Το φαγητό ήταν πολύ σημαντικό κατά την παιδική μου ηλικία», λέει. «Η μητέρα μου επέζησε από τον Ολλανδικό Χειμώνα Πείνας [λιμός από το 1944-1945], οπότε όλα περιστρέφονταν γύρω από το φαγητό.
«Παρόλο που δεν μπορούσα να δοκιμάσω τίποτα, ήθελα να συμμετάσχω. Άρχισα να πειραματίζομαι όταν ήμουν μαθήτρια και άρχισα να γράφω τις συνταγές μου», περιγράφει.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι προτιμά κουζίνες που χρησιμοποιούν μπαχαρικά ή έντονη γεύση. Η μεξικάνικη και η ινδική κουζίνα είναι από τις αγαπημένες της. «Λατρεύω πραγματικά τα στρώματα μπαχαρικών που χρησιμοποιούν στα πιάτα τους και τους διαφορετικούς τύπους πιπεριών», λέει.
«Μου αρέσει επίσης η σκανδιναβική κουζίνα όπου χρησιμοποιούν πολλά κρεμμύδια, μάραθο, μουστάρδα, παντζάρια και χρένο», προσθέτει.
Ζώντας χωρίς γεύση και όσφρηση
Έξω από την κουζίνα, η ανοσμία μπορεί να είναι εξίσου δυσάρεστη κατάσταση, επηρεάζοντας την αυτοπεποίθηση των ασθενών.
«Φοβάμαι πάντα ότι βρωμάω», λέει η Boon. «Και έπρεπε να αναπτύξω άλλους τρόπους για να κρίνω τους ανθρώπους που συναντώ, δεδομένου ότι συνήθως χρησιμοποιείτε τη μυρωδιά για να καθορίσετε εάν σας αρέσουν οι άνθρωποι ή όχι».
Η Boon, λαμβάνει πολλά μηνύματα από άλλους που πάσχουν από την πάθηση. «Μερικές φορές είναι αυτοκτονικά», λέει. «Μου λένε ότι τίποτα δεν φαίνεται να είναι σωστό πια».
«Αποξενώνεσαι από τον κόσμο όταν χάνεις την ικανότητά σου να μυρίζεις. Ξαφνικά, ο κόσμος όπως γνωρίζεις δεν έχει νόημα πια, γιατί δεν μπορείς πλέον να τον αντιληφθείς».
Όσοι δεν έχουν εμπειρία της κατάστασης, ωστόσο, τείνουν να την αποκαλούν «τυχερή» - γιατί δεν μπορεί πλέον να μυρίζει, ας πούμε, λιγότερο ευχάριστες οσμές. «Ή προσπαθούν να με παρηγορήσουν λέγοντας ότι η κώφωση ή η τύφλωση είναι χειρότερη», λέει.
Για να βοηθήσει όσους πάσχουν από την ίδια πάθηση, η Boon άρχισε να συγκεντρώνει τις συνταγές της το 2010. Τώρα, όπως προαναφέρθηκε, έχει γράψει πέντε βιβλία.
Υπάρχει ένα συστατικό που αρέσει περισσότερο στη Boon και δεν είναι επειδή θυμίζει το επώνυμό της (το "boon" σημαίνει στα ολλανδικό, φασόλια). «Λατρεύω τα φασόλια!», λέει. «Υπάρχει τόσο μεγάλη ποικιλία. Αν μου σερβίρεις αυτό το πιάτο, είμαι χαρούμενη».
Όταν πρόκειται για το αλκοόλ, η Boon δηλώνει πως δεν πίνει πολύ . «Ευτυχώς δεν μπορώ να χειριστώ το αλκοόλ πολύ καλά, αλλιώς θα έπινα όλη την ώρα», αναφέρει χαρακτηριστικά. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ένα ποτό που της αρέσει: η σαμπάνια.
«Η σαμπάνια είναι το αγαπημένο μου λόγω των φυσαλίδων - ειδικά μία ροζ επειδή φαίνεται ωραία». Το ανθρακούχο νερό είναι ένα άλλο αγαπημένο, λόγω των φυσαλίδων.
Το μήνυμα της Boon για όσους έχουν χάσει την αίσθηση της όσφρησης, είναι να εστιάσουν στη διέγερση του τριδύμου νεύρου και να γεύεστε με τον εγκέφαλο και τη νοημοσύνη σας. Μαγειρέψτε το δικό σας φαγητό, ώστε να μπορείτε να αποφασίσετε τι περιέχει. Και, το πιο σημαντικό, αγοράστε έναν ανιχνευτή καπνού, πυροσβεστήρα και κουβέρτα πυρκαγιάς το συντομότερο δυνατό.
«Το να μην μυρίζεις είναι δυσάρεστο», παραδέχεται. «Αλλά μπορείτε να ζήσετε μια ευχάριστη ζωή αν ξέρετε πώς».