Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο ανοιχτόμυαλοι από ό,τι νομίζετε, αν υιοθετήσετε αυτές τις απλές τεχνικές συνομιλίας.
«Η ανάπτυξη όλης της γνώσης του κόσμου εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τη διαφωνία», υποστήριξε ο φιλόσοφος Karl Popper. Έγραφε για τους κινδύνους του δογματισμού στην επιστήμη, αλλά τα λόγια του θα μπορούσαν εξίσου να ισχύουν για την κοσμοθεωρία οποιουδήποτε. Και αν θέλετε μια διαφωνία σας με κάποιον να τελειώσει με την αλλαγή της γνώμης του και υπέρ σας, πρέπει να το κάνετε με τον σωστό τρόπο, υποστηρίζει ο Βρετανός David Robson, βραβευμένος επιστημονικός συγγραφέας και συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο «Οι νόμοι της σύνδεσης: 13 κοινωνικές στρατηγικές που θα μεταμορφώσουν τη ζωή σας», προσφέρει κάποια απλά κόλπα για να αλλάξετε τη γνώμη των άλλων καθώς και τεχνικές που πείθουν ακόμη και τους πιο πεισματάρηδες.
Ορισμένες από τις στρατηγικές πραγματικά είναι αξιοθαύμαστες.Ενώ ορισμένοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θέλουν να μας υπενθυμίζουν ότι «τα γεγονότα δεν ενδιαφέρονται για τα συναισθήματά σας», οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να ακούσουν τα επιχειρήματά μας αν μιλήσουμε για τις προσωπικές μας εμπειρίες σχετικά με τα υπό συζήτηση θέματα.
Να είστε περίεργοι και διερευνητικοί
Ένας από τους κύριους παράγοντες σοβαρών διαφωνιών φάνηκε στην πρόσφατη «Μελέτη Φιλίας», η οποία περιελάμβανε ένα ερωτηματολόγιο που επινόησε ο Ρόμπσον μαζί με τον ψυχολόγο Ian MacRae, το οποίο προσφέρθηκε στους αναγνώστες του BBC.com τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2024.
Σε μια ενότητα, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να φανταστούν μια συζήτηση με κάποιον που διαφωνούσε μαζί τους για ορισμένα πολιτικά ή κοινωνικά ζητήματα.
Στη συνέχεια, κάθε συμμετέχων ρωτήθηκε σχετικά με τις προθέσεις του: δηλαδή, αν είχε ως στόχο να πείσει το άλλο άτομο, να μάθει από αυτό ή να διαφωνήσει μαζί του, αλλά και την εντύπωσή του για τις προθέσεις του άλλου ατόμου.
Συνολικά, οι 1.912 συμμετέχοντες υπερεκτίμησαν πόσο πολύ οι άλλοι άνθρωποι ήθελαν να τους πείσουν για την άποψή τους και πόσο έψαχναν για επιχειρήματα. Ταυτόχρονα, υποτίμησαν πόσο πολύ το άλλο άτομο ήθελε να μάθει και να κατανοήσει τις διαφορετικές απόψεις.
Αυτό αξίζει να το θυμόμαστε κάθε φορά που βρισκόμαστε σε μια σύγκρουση: το άλλο άτομο μπορεί να είναι πιο ανοιχτό σε μια καλόπιστη συζήτηση απ' ό,τι νομίζουμε και θα πρέπει να του φερόμαστε με τον σεβασμό που αυτό συνεπάγεται.
Δεδομένου ότι ο συνομιλητής μας μπορεί να υποτιμά την περιέργειά μας για τις απόψεις του, θα πρέπει επίσης να καταβάλλουμε μεγαλύτερη προσπάθεια για να εκφράσουμε το ενδιαφέρον μας για τις απόψεις του. Δείχνοντας την καλή μας πρόθεση να μάθουμε και να κατανοήσουμε, θα τους ενθαρρύνουμε να μειώσουν τις «άμυνές» τους, ώστε να είναι πιο ανοιχτοί σε μια ειλικρινή ανταλλαγή ιδεών.
Η σωστή ερώτηση
Συχνά είναι τόσο απλό όσο το να κάνουμε τη σωστή ερώτηση. Το 2009, η Frances Chen και οι συνάδελφοί της στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ κάλεσαν τους φοιτητές να συμμετάσχουν σε μια διαδικτυακή συζήτηση σχετικά με το αν το πανεπιστήμιο θα έπρεπε να εισαγάγει μια νέα σειρά εξετάσεων.
Όπως ήταν αναμενόμενο, πολλοί φοιτητές ήταν κατηγορηματικά αντίθετοι με την ιδέα. Το κρίσιμο είναι ότι νόμιζαν ότι συνομιλούσαν με τους συμμαθητές τους, αλλά οι συνομιλητές τους ήταν στην πραγματικότητα οι ίδιοι οι άνθρωποι που διεξήγαγαν το πείραμα και οι οποίοι ακολουθούσαν πολύ αυστηρά σενάρια που διέφεραν ανάλογα με το αν ο συμμετέχων ανήκε στην «πειραματική» ομάδα ή στην «ομάδα ελέγχου».
Στις μισές από τις συζητήσεις, οι άνθρωποι που έκαναν το πέιραμα ζήτησαν από τους μαθητές να αναπτύξουν τις απόψεις τους. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ακούσουν το επιχείρημα ενός μαθητή και να απαντήσουν: «Με ενδιέφεραν αυτά που λες. Μπορείς να μου πεις περισσότερα σχετικά με το πώς καταλήγεις να το πιστεύεις αυτό;». Για τις άλλες δοκιμές, η συζήτηση δεν περιλάμβανε κανένα αίτημα για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις πεποιθήσεις των συμμετεχόντων.
Ήταν μια μικροσκοπική αλλαγή στο «σενάριο» του πειράματος, αλλά η προσθήκη αυτής της μίας και μοναδικής ερώτησης άλλαξε ολόκληρο τον τόνο της συζήτησης προκαλώντας μια σημαντικά πιο ανοιχτόμυαλη απάντηση από τους συμμετέχοντες. Για παράδειγμα, ήταν πιο πρόθυμοι να συνεχίσουν τη συζήτηση και να λάβουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα επιχειρήματα του άλλου.
Μπορεί να είμαστε λίγο επιφυλακτικοί απέναντι στα αποτελέσματα ενός και μόνο πειράματος, αλλά ο Guy Itzchakov από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα στο Ισραήλ και οι συνεργάτες του κατέληξαν σε πολύ παρόμοια συμπεράσματα σε μια σειρά μελετών με εκατοντάδες συμμετέχοντες.
Η ενεργητική υποβολή ερωτήσεων σχετικά με τις πεποιθήσεις των ανθρώπων και τους λόγους για τους οποίους υποστηρίζουν αυτές τις απόψεις τους οδηγεί στο να μειώσουν τις «άμυνές» τους, έτσι ώστε να είναι σημαντικά πιο δεκτικοί σε εναλλακτικές απόψεις.
Μετά από αυτού του είδους τις συζητήσεις, οι συμμετέχοντες είχαν γίνει πιο στοχαστικοί σχετικά με τα θέματα που είχαν συζητηθεί.
Γίνετε πιο «προσωπικοί»
Ενώ ανταλλάσσετε απόψεις, δεν πρέπει να φοβάστε να μοιραστείτε την εμπειρία σας από πρώτο χέρι για το συγκεκριμένο θέμα- μάλιστα, μπορεί να ενισχύσει τα επιχειρήματά σας.
Το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να αναγνωρίζεται ευρέως. Όταν η Emily Kubin από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας και οι συνεργάτες της ζήτησαν από 251 συμμετέχοντες να περιγράψουν τους καλύτερους τρόπους παρουσίασης της γνώμης τους για ένα θέμα όπως ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου ή η άμβλωση, το 56% επέλεξε την παρουσίαση γεγονότων και αποδείξεων, ενώ μόλις το 21% επέλεξε την έκφραση προσωπικής εμπειρίας.
Η προσωπική εμπειρία
Τα πειράματα της Kubin, ωστόσο, δείχνουν ότι η ευγένεια μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο πειθούς. Η ομάδα της ζήτησε από 177 συμμετέχοντες να διαβάσουν τις απόψεις τριών ανθρώπων για θέματα όπως η φορολογία, η εξόρυξη άνθρακα ή ο έλεγχος της οπλοκατοχής, προτού αξιολογήσουν τον σεβασμό τους για κάθε άτομο και την ορθολογικότητα του ατόμου αυτού.
Ανεξάρτητα από την αρχική τους στάση, οι συμμετέχοντες έδιναν σημαντικά υψηλότερες βαθμολογίες αν γνώριζαν ότι το άτομο είχε προσωπική εμπειρία από το συγκεκριμένο θέμα.
Υπάρχουν, φυσικά, σοβαροί λόγοι για να είναι κανείς επιφυλακτικός απέναντι σε αμιγώς υποκειμενικές αφηγήσεις, εάν δεν συνοδεύονται από στατιστικά στοιχεία και η υπερβολική εξάρτηση από μια συναισθηματική έκκληση θα μπορούσε να εγείρει τις υποψίες του άλλου ατόμου.
Σε μια πρόσφατη μελέτη των ενδιάμεσων εκλογών του 2018 αποδείχθηκε επίσης το εξής: Η μελέτη μέτρησε την πρόοδο 230 διαφημιστών, οι οποίοι συνομίλησαν για μια σειρά πολιτικών θεμάτων με 6.869 ψηφοφόρους σε επτά τοποθεσίες των ΗΠΑ.
Ορισμένοι κλήθηκαν να υποστηρίξουν την άποψή τους χρησιμοποιώντας αμιγώς στατιστικά επιχειρήματα - σχετικά, για παράδειγμα, με τον κοινό φόβο ότι η μετανάστευση αυξάνει την εγκληματικότητα - ενώ άλλοι κλήθηκαν να ανταλλάξουν προσωπικές ιστορίες, εκτός από την παρουσίαση πραγματικών στοιχείων.
Καθένας από τους ψηφοφόρους έκανε δημοσκοπήσεις πριν και μετά τη συνάντησή του με τους ψηφοφόρους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ανταλλαγή εμπειριών ήταν πιο πιθανό να αλλάξει γνώμη από τις συζητήσεις που επικεντρώνονταν περισσότερο σε απρόσωπα γεγονότα και στατιστικές.
Ακούστε και μάθετε
Καθ' όλη τη διάρκεια των συζητήσεών σας, θα πρέπει να βεβαιώνεστε ότι διατηρείτε ένα βασικό επίπεδο ευγένειας - όχι μόνο προς τον συνομιλητή σας, αλλά και όταν μιλάτε για οποιονδήποτε άλλον μπορεί να εμπλέκεται στη συζήτηση, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων προσώπων.
Έρευνα του Jeremy Frimer στο Πανεπιστήμιο του Winnipeg και της Linda Skitka στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο έχει δείξει ότι η αγενής συμπεριφορά είναι πολύ πιο πιθανό να αποξενώσει το άτομο που θέλετε να πείσετε παρά να αλλάξει τη γνώμη του, και μπορεί ακόμη και να απογοητεύσει άτομα που είχαν ήδη προσχωρήσει στην άποψή σας.
Το περιγράφουν αυτό ως την «Αρχή του Montagu», που πήρε το όνομά της από την Αγγλίδα αριστοκράτισσα του 18ου αιώνα Lady Mary Wortley Montagu, η οποία δήλωσε ότι «η ευγένεια δεν κοστίζει τίποτα και αγοράζει τα πάντα».
Επιδεικνύοντας γνήσια περιέργεια, μοιραζόμενοι τις προσωπικές σας εμπειρίες και διατηρώντας μια πολιτισμένη στάση, μπορεί να εκπλαγείτε από τις δυνατότητες που έχετε να συνδεθείτε με τους άλλους γύρω σας και να αποκτήσετε μια σοφότερη κοσμοθεωρία κατά τη διαδικασία.