Συναγερμός έχει σημάνει στις υγειονομικές αρχές της χώρας μετά τον θάνατο 8χρονου αγοριού στη Νάουσα Ημαθίας από στρεπτόκοκκο τύπου Α.
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (Ιρλανδία, Γαλλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο) κατέγραψαν αύξηση στον αριθμό των περιπτώσεων διεισδυτικής νόσου από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (iGAS) σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών, εντός του 2022, ιδιαίτερα από τον Σεπτέμβριο και μετά.
Στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο η αύξηση των κρουσμάτων iGAS σε παιδιά ήταν αρκετά υψηλότερη από τα προπανδημικά επίπεδα για την αντίστοιχη χρονική περίοδο. Κατά την ίδια περίοδο αναφέρθηκαν, επίσης, αρκετοί θάνατοι από iGAS σε παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιρλανδία).
Η καταγραφόμενη αύξηση κρουσμάτων ακολούθησε μια περίοδο μειωμένης συχνότητας λοιμώξεων από στρεπτόκοκκο ομάδας Α που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Είναι πιθανό η αύξηση των κρουσμάτων από iGAS στα παιδιά να σχετίζεται, επίσης, με την πρόσφατη αυξημένη κυκλοφορία των αναπνευστικών ιών, όπως του ιού της εποχικής γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), καθώς η συλλοίμωξη με ιό και στρεπτόκοκκο ομάδας Α μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διεισδυτικής νόσου από iGAS.
Η συχνότητα εμφάνισης της φαρυγγίτιδας από GAS συνήθως κορυφώνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και στις αρχές της άνοιξης. Συχνά αναφέρονται κρούσματα σε νηπιαγωγεία και σε σχολεία.
Ποια παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από τον στρεπτόκοκκο
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει πόνο στον λαιμό, πυρετό, κεφαλαλγία και σε ορισμένες περιπτώσεις συρρέον ερυθηματώδες εξάνθημα, το οποίο οφείλεται σε μία ή περισσότερες από τις ερυθρογόνες τοξίνες (οστρακιά). Η GAS φαρυγγίτιδα διαγιγνώσκεται με ταχεία δοκιμασία ανίχνευσης αντιγόνου (strep test) και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και αντιμετωπίζεται με χορήγηση αντιβιοτικών.
Σε σπάνιες περιπτώσεις η λοίμωξη από iGAS, ενώ μπορεί να εμφανιστεί αρχικά με μη ειδικά συμπτώματα (πυρετός, γενική κόπωση, απώλεια όρεξης) ειδικά στα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που μπορεί να εκδηλωθεί ως βακτηριαιμία, πνευμονία, μόλυνση του δέρματος και των οστών, μηνιγγίτιδα, κυτταρίτιδα, οστεομυελίτιδα, νεκρωτική απονευρωσίτιδα, στρεπτοκοκκικό τοξικό shock.
Τα παιδιά με ιογενείς λοιμώξεις όπως η ανεμοβλογιά ή η γρίπη διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν λοίμωξη από iGAS. Οι λοιμώξεις από iGAS πρέπει να είναι στη διαφορική διάγνωση παιδιών με σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη, προηγηθείσα ιογενή συνδρομή, και σε άτομα που είναι στενές επαφές κρούσματος οστρακιάς. Η συνεργασία με το μικροβιολογικό εργαστήριο για τη λήψη δειγμάτων και την τυποποίηση με μοριακές μεθόδους και test ευαισθησίας στα αντιβιοτικά είναι πρωταρχικής σημασίας.
Οι λοιμώξεις από GAS και iGAS δεν ανήκουν στο σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων στη χώρα μας, και επομένως δεν είναι εφικτό να εκτιμηθεί το συνολικό επίπεδο κυκλοφορίας στην κοινότητα. Παρ' όλα αυτά, λόγω αύξησης των κρουσμάτων iGAS διεθνώς, ο ΕΟΔΥ έχει ενημερώσει να δηλώνονται όλα τα περιστατικά iGAS στη χώρα μας. Τα πρώιμα δεδομένα τυποποίησης υποδηλώνουν ότι η αύξηση των κρουσμάτων δεν σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο ή νέο στέλεχος, ούτε με αύξηση της αντοχής του GAS στα αντιβιοτικά.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης νοσημάτων εκτιμά επί του παρόντος πως ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό iGAS είναι χαμηλός, δεδομένου ότι η τρέχουσα αύξηση των περιπτώσεων iGAS είναι σχετικά μικρή, τα αναφερόμενα κρούσματα δεν προκαλούνται από νέο στέλεχος και η νόσος αντιμετωπίζεται επιτυχώς με αντιβιοτικά.
Διαχείριση κρούσματος διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης (iGAS) στο οικιακό περιβάλλον
Σε περίπτωση μεμονωμένου κρούσματος διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης στο οικιακό περιβάλλον, πρέπει να ανευρίσκονται οι στενές επαφές του κρούσματος και ειδικά οι στενές επαφές που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για νόσηση από διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Στις στενές επαφές υψηλού κινδύνου συστήνεται η χορήγηση χημειοπροφύλαξης σύμφωνα με τις οδηγίες του παρακάτω πίνακα. Η χημειοπροφύλαξη πρέπει, ιδανικά, να χορηγείται από το πρώτο εικοσιτετράωρο και όχι πάνω από 10 μέρες από τη διάγνωση του κρούσματος αναφοράς.
Πίνακας: Χημειοπροφύλαξη στενών επαφών κρούσματος iGAS, υψηλού κινδύνου για νόσηση
ΒΡΕΦΗ, ΠΑΙΔΙΑ, ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΠΕΝΙΚΙΛΙΝΗ V 10 ΗΜΕΡΕΣ
ΣΕ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΝΙΚΙΛΙΝΗ
ΒΡΕΦΗ < 6 ΜΗΝΩΝ ΚΛΑΡΙΘΡΟΜΥΚΙΝΗ 10 ΗΜΕΡΕΣ ΒΡΕΦΗ > 6 ΜΗΝΩΝ
ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΖΙΘΡΟΜΥΚΙΝΗ 5 ΗΜΕΡΕΣ ΚΛΑΡΙΘΡΟΜΥΚΙΝΗ 10 ΗΜΕΡΕΣ
ΕΓΚΥΟΙ Ή ΛΕΧΩΙΔΕΣ ΕΝΤΟΣ 28 ΗΜΕΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΕΡΥΘΡΟΜΥΚΙΝΗ 10 ΗΜΕΡΕΣ
Σε ό,τι αφορά τις στενές επαφές κρούσματος iGAS στο οικιακό περιβάλλον που δεν είναι υψηλού κινδύνου για νόσηση, συστήνεται η παρακολούθηση των στενών επαφών για πιθανή εκδήλωση ύποπτων συμπτωμάτων για 30 ημέρες από την επαφή με το κρούσμα. Οι επαφές με περισσότερες από 24 ώρες συνεχούς έκθεσης σε κρούσμα διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης και αποικισμού.
Εάν εντοπιστούν δύο ή περισσότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα iGAS στο οικιακό περιβάλλον, συστήνεται η χορήγηση χημειοπροφύλαξης σε όλα τα μέλη του οικιακού περιβάλλοντος, εντός περιόδου 10 ημερών από τη διάγνωση της λοίμωξης iGAS.
Εάν εντοπιστούν οποιεσδήποτε στενές επαφές με σημεία και συμπτώματα λοίμωξης από GAS ή iGAS, θα πρέπει αμέσως να αξιολογηθούν κλινικά και να αντιμετωπιστούν με αντιμικροβιακή αγωγή σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες.
Διαχείριση κρούσματος διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης (iGAS) στο σχολικό περιβάλλον (παιδικός σταθμός, νηπιαγωγείο, σχολείο)
Η διαχείριση μεμονωμένου iGAS κρούσματος σε σχολική μονάδα (κρούσμα στη σχολική μονάδα θεωρείται κάθε συμπτωματικό άτομο που προσήλθε σε αυτήν ως και 7 ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων) απαιτεί από τους ειδικούς κατ' αρχάς την αναζήτηση της πηγής μόλυνσης του κρούσματος αναφοράς.
Ακολουθεί περίοδος αυξημένης επιτήρησης διάρκειας 30 ημερών στη σχολική μονάδα για εντόπιση τυχόν νέων κρουσμάτων GAS (φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, μολυσματικό κηρίο, οστρακιά) /και iGAS, καθώς και ιογενών λοιμώξεων, ειδικά γρίπης και ανεμοβλογιάς στα παιδιά και στο προσωπικό των σχολικών μονάδων.
Οι γονείς των παιδιών και το προσωπικό των σχολικών μονάδων πρέπει να είναι ενήμεροι για τα ύποπτα συμπτώματα λοίμωξης GAS και iGAS και για τη σημασία της έγκαιρης αναζήτησης ιατρικής συμβουλής από το πρώτο εικοσιτετράωρο έναρξης των συμπτωμάτων. Επίσης, οι γονείς και το προσωπικό των σχολικών μονάδων πρέπει να ενημερώσουν αμέσως τη σχολική μονάδα για νέα κρούσματα GAS και iGAS, καθώς και για περιστατικά γρίπης και ανεμοβλογιάς κατά την περίοδο επιτήρησης.
Ο ΕΟΔΥ, προκειμένου να συντονίσει τη διερεύνηση των κρουσμάτων και οι υπόλοιποι φορείς Δημόσιας Υγείας, θα πρέπει άμεσα να ενημερώνονται, με σκοπό τη λήψη ειδικότερων μέτρων όπου απαιτείται.
Να σημειωθεί ότι σε μεμονωμένο κρούσμα iGAS σε σχολική μονάδα δεν συνιστάται ως διαδικασία ρουτίνας ο μαζικός έλεγχος των επαφών με ταχύ τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του στρεπτόκοκκου (strep test), η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και η χορήγηση χημειοπροφύλαξης στις στενές επαφές.
Σε περίπτωση δύο ή και περισσότερων κρουσμάτων iGAS σε σχολική μονάδα σε χρονικό διάστημα 30 ημερών ή περιστατικού iGAS σε συνδυασμό με κρούσματα GAS, η χορήγηση χημειοπροφύλαξης στις στενές επαφές μπορεί να εξεταστεί σε ορισμένες περιπτώσεις, με βάση την εκτίμηση κινδύνου. Παρόλο που ο μαζικός έλεγχος των παιδιών με ταχύ τεστ ανίχνευσης του αντιγόνου του στρεπτοκόκκου δεν συνιστάται ως έλεγχος ρουτίνας, ο στοχευμένος έλεγχος είναι βοηθητικός για τον εντοπισμό συνεχιζόμενης μετάδοσης.
Η λήψη μέτρων δημόσιας υγείας που προλαμβάνουν τη διασπορά των παθογόνων στις σχολικές μονάδες έχει ιδιαίτερη σημασία.
Τέτοια μέτρα είναι:
• Η απομόνωση του κρούσματος στρεπτοκοκκικής λοίμωξης τουλάχιστον για 24 ώρες μετά την έναρξη αντιμικροβιακής αγωγής.
• Τα μέτρα ατομικής υγιεινής και υγιεινής των χεριών.
• Τα συνήθη μέτρα καθαριότητας και απολύμανσης των επιφανειών και αντικειμένων / παιχνιδιών που χρησιμοποιούνται.
• Ο σωστός αερισμός των χώρων των σχολικών μονάδων.