Σε κατάσταση επιφυλακής τίθενται οι παιδίατροι της χώρας, και ο ΕΟΔΥ, λόγω της έξαρσης των περιστατικών σοβαρής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο που παρατηρείται στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες.
Είναι ενδεικτικό ότι φέτος στην Ελλάδα έχουν χάσει τη ζωή τους από στρεπτόκοκκο 6 παιδιά κάτω των 10 ετών. Το περιστατικό που σήμανε τον συναγερμό αποτέλεσε ο θάνατος του 8χρονου στη Νάουσα, για τον οποίο έγινε και εισαγγελική παρέμβαση, με στόχο να εξακριβωθούν οι συνθήκες του θανάτου. Η τελευταία εξέλιξη στη συγκεκριμένη υπόθεση ήταν ότι εισήχθη στο νοσοκομείο και ο ξάδερφος του 8χρονου που έχασε τη ζωή του.
Τις τελευταίες ώρες αρκετοί παιδίατροι και επιστήμονες προσπαθούν να αναλύσουν δημόσια τι ακριβώς συμβαίνει με τον στρεπτόκοκκο, δίνοντας οδηγίες στους γονείς. Απ' όσα αναφέρουν, προκύπτει αφενός ότι ο στρεπτόκοκκος είναι ένα πολύ κοινό μικρόβιο, συχνά ακίνδυνο, όμως κάποιες φορές τα παιδιά παρουσιάζουν ραγδαία επιδείνωση. Όπως εξηγούν όμως οι επιστήμονες, αν ακολουθηθούν τα σωστά βήματα, τότε ο στρεπτόκοκκος αντιμετωπίζεται.
Τι «βλέπουν» οι ειδικοί για τον στρεπτόκοκκο
Ο Θεοκλής Ζαούτης, παιδίατρος και πρόεδρος του ΕΟΔΥ, ερωτηθείς από το iefimerida.gr για το τι θα πρέπει να προσέχουν οι γονείς, απάντησε πως χρειάζεται επαγρύπνηση. Οι γονείς θα πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση και να παρακολουθούν το παιδί. Αν το παιδί έχει υψηλό πυρετό και παραπονιέται για πόνο στον λαιμό, τότε θα πρέπει να κάνει strep test. Στην περίπτωση που είναι θετικό, θα πρέπει να μιλήσουν οι γονείς άμεσα με τον παιδίατρο, ώστε να χορηγηθεί στο παιδί αντιβίωση, ανέφερε.
Η δήλωση του Θ.Ζαούτη στο iefimerida.gr για τον στρεπτόκοκκο
«Ο στρεπτόκοκκος Α είναι ένας κοινός τύπος βακτηρίων και οι περισσότερες λοιμώξεις από Strep Α είναι ήπιες και αντιμετωπίζονται εύκολα, αλλά μερικές είναι πιο σοβαρές. Οι λοιμώξεις από στρεπτόκοκκο Α είναι πιο συχνές στα παιδιά, αλλά μερικές φορές μπορεί να επηρεαστούν και οι ενήλικες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπως η περίπτωση του επτάχρονου αγοριού, η μόλυνση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και αυτό ονομάζεται διηθητικός στρεπτόκοκκος ομάδας Α (iGAS).
Οι γονείς οφείλουν να επισκέπτονται τον παιδίατρο όταν παρατηρούν ότι η κλινική εικόνα του παιδιού δεν βελτιώνεται τις πρώτες ημέρες που εμφανίζει συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη ( πχ. υψηλός πυρετός, πονόλαιμος, διογκωμένοι αδένες).
Ο ΕΟΔΥ ζήτησε από όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα να ενημερώνουν εγκαίρως για περιστατικά διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α ώστε να ‘’χτίσουμε’’ ένα καλά οργανωμένο δίκτυο επιτήρησης της λοίμωξης στην Ελλάδα. Δεν χρειάζεται πανικός ούτε να ανησυχούν οι γονείς καθώς οι περιπτώσεις λοίμωξης από iGAS είναι εξαιρετικά σπάνιες, ωστόσο είμαστε σε ετοιμότητα και δεν εφησυχαζόμαστε».
Νωρίτερα ο κ. Ζαούτης είχε μιλήσει στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα MEGA» για τα περιστατικά στρεπτόκοκκου.
«Ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α είναι από τα πιο συχνά μικρόβια που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. Στα περισσότερα παιδιά εκδηλώνεται σαν μια φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, μια ήπια λοίμωξη. Και στο παρελθόν όμως υπήρχαν περιστατικά σοβαρής λοίμωξης από αυτόν τον στρεπτόκοκκο, απλώς δεν τα επιτηρούσαμε. Ήταν ελάχιστα, όμως πάντα υπήρχαν θάνατοι από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο» σημείωσε. Σύμφωνα με τον κ. Ζαούτη, οι υγειονομικοί μηχανισμοί της ΕΕ παρατήρησαν ότι «σε διάφορα κράτη αυξήθηκαν τα σοβαρά κρούσματα στρεπτόκοκκου. Γι' αυτό βγήκε ένα αλέρτ ώστε να καταγράφονται αυτά τα κρούσματα».
Ερωτηθείς για τα συμπτώματα, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ τόνισε: «Ο στρεπτόκοκκος μπορεί να παρουσιαστεί με ήπια συμπτώματα και να έχουμε ταχύτατη επιδείνωση. Το strep test είναι για διάγνωση της φαρυγγίτιδας. Αν δεν έχει φαρυγγίτιδα, συνήθως οι παιδίατροι δεν κάνουν το strep test στον λαιμό, γιατί δεν υπάρχει σύμπτωμα». Εάν το παιδί έχει πυρετό και συμπτώματα, προσέθεσε, «έστω και ήπια, να μιλήσουν οι γονείς άμεσα με τον παιδίατρο. Να δει ο παιδίατρος το παιδί και να γίνει εκτίμηση. Αν γίνει διάγνωση του στρεπτόκοκκου, υπάρχει αντιβίωση και το μικρόβιο δεν έχει αλλάξει, δεν έχει γίνει πιο ανθεκτικό στην αντιβίωση. Το έχουμε ψάξει, δεν έχει αλλάξει το μικρόβιο, δεν είναι κάποιο νέο μικρόβιο και ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά».
Στρεπτόκοκκος: Ποια συμπτώματα χρειάζονται προσοχή
Από την πλευρά της, μιλώντας στο ERT NEWS, η Άννα Παρδάλη, παιδίατρος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Παιδιάτρων Αττικής, υποστήριξε ότι «ο στρεπτόκοκκος είναι σε έξαρση εδώ και αρκετούς μήνες, από τον Ιανουάριο θα έλεγα, με κύματα που έχουν υφέσεις και εξάρσεις. Ξέρουμε ότι μια ακραία έκφραση της νόσου μπορεί να είναι σηπτική κατάσταση, ώστε να κινδυνεύσει να χάσει τη ζωή του ένα παιδί».
Αναφερόμενη στον θάνατο του παιδιού στη Νάουσα, η γιατρός είπε: «Δεν έχουν καταλήξει τα συμπεράσματα. Υπάρχει ένα εργαστηριακό εύρημα, όμως κάποιες φορές μπορεί να μην είναι αυτό η κύρια αιτία. Ο στρεπτόκοκκος μπορεί να κάνει όλων των ειδών τα συμπτώματα και να μιμηθεί και τη γαστρεντερίτιδα. Όμως, μπορεί να έχει προηγηθεί μια άλλη ίωση που να έριξε το ανοσοποιητικό. Το παιδί νοσηλεύτηκε και ήταν ήδη σε καλή κατάσταση. Επιδεινώθηκε κάτω από τα μάτια των γιατρών».
Σύμφωνα με την κυρία Παρδάλη, ο στρεπτόκοκκος εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, όμως τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα, πιο ευμετάβλητα. «Όσο συνέρχονται πιο εύκολα, τόσο μπορεί να “βουτήξουν” σε μια πολύ άσχημη κατάσταση» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείσα για τα συμπτώματα που πρέπει να σημάνουν καμπανάκι, επισήμανε τα εξής:
«Τα κλασικά συμπτώματα έχουν να κάνουν με αμυγδαλίτιδα και με εξάνθημα στο δέρμα, την οστρακιά. Οι πολύ σοβαρές μορφές μπορεί να έχουν ξεκινήσει από αμυγδαλίτιδα ή οστρακιά, όμως έχουν μια πολύ γενικευμένη εικόνα, κι αυτό πρέπει να κρατήσουν οι γονείς. Συμπτώματα όπως έμετοι, υψηλός πυρετός, κακό χρώμα, ένα παιδί που δεν τρώει, είναι νωθρό, όλα αυτά είναι σημάδια ότι το παιδί δεν είναι καλά. Κι αυτό αφορά οποιαδήποτε σοβαρή μορφή μικροβιακής λοίμωξης, όχι μόνο τον στρεπτόκοκκο».
Κλείνοντας, η Άννα Παρδάλη τόνισε ότι «και ο υψηλός πυρετός είναι ένα από τα συμπτώματα, όμως από μόνος του δεν λέει κάτι. Υπάρχουν ιώσεις όπως τώρα που αντιμετωπίζουμε ιογενείς αμυγδαλίτιδες με πόνο στον λαιμό… Πάει ο κόσμος και κάνει μόνος του strep test και καλλιέργεια φαρυγγικού. Καλά κάνουν, όμως δεν πρέπει να υπάρξει πανικός, γιατί σε μια εποχή έξαρσης του στρεπτόκοκκου μπορεί τα μισά παιδιά να είναι φορείς. Αν οι γονείς ενημερώνουν και προσφεύγουν γρήγορα σε οργανωμένες δομές υγείας, τότε τα πράγματα πάνε καλά».
«Κλειδί» η διάγνωση και η αντιβίωση για τον στρεπτόκοκκο
Την άποψη ότι ο στρεπτόκοκκος που υπάρχει αυτή τη στιγμή και προκάλεσε τους 6 θανάτους στην Ελλάδα είναι το ίδιο μικρόβιο που αντιμετωπίζουν επί χρόνια οι παιδίατροι εξέφρασε, μιλώντας στο Open, ο παιδίατρος Σπύρος Μαζάνης.
«Είναι ένα πολύ κοινό μικρόβιο, βρίσκεται παντού στο περιβάλλον μας. Καθημερινά, παιδιά αρρωσταίνουν με στρεπτοκοκκική λοίμωξη, όμως δεν καταλήγουν όλα τα παιδιά. Είναι σπάνιο ο στρεπτόκοκκος να γίνει τόσο επικίνδυνος και να χάσει τη ζωή του ένα παιδί. Είναι ένα ύπουλο μικρόβιο, όμως, όταν φτάσει εγκαίρως στον παιδίατρο και πάρει την αντιβίωση που πρέπει να πάρει, η έκβαση είναι καλή» σημείωσε.
Σύμφωνα με τον Σπύρο Μαζάνη, τα συμπτώματα-κλειδιά είναι ο υψηλός πυρετός και ο πόνος στον λαιμό. «Όταν δεν μπορεί να καταπιεί, δεν μπορεί να φάει, πονάει, είναι πρησμένοι οι αδένες κάτω από τον λαιμό και έχει και πυρετό, η σκέψη του παιδιάτρου πάει στον στρεπτόκοκκο, παρότι και άλλα μικρόβια δίνουν τα ίδια συμπτώματα» εξήγησε.
Ερωτηθείς γιατί, ενώ το μικρόβιο του στρεπτόκοκκου υπάρχει εδώ και δεκαετίες, καταγράφονται τώρα αυτοί οι θάνατοι, ο παιδίατρος απάντησε: «Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο συμβαίνει αυτό. Εμείς ζούμε την αύξηση του στρεπτόκοκκου. Δεν υπάρχει σχολείο που να μην έχει 2-3 περιστατικά, κολλάει και εύκολα ο στρεπτόκοκκος. Εκτιμούμε ότι πιθανόν με την πανδημία του κορωνοϊού εξαφανίστηκαν πολλά μικρόβια, και τώρα έχουν ξαναφουντώσει».
Σε εκείνο το σημείο ο Σπύρος Μαζάνης άφησε να εννοηθεί ότι στα σοβαρά περιστατικά στρεπτόκοκκου ίσως να έχει προηγηθεί μια λοίμωξη, όπως του κορωνοϊού, που να έχει επηρεάσει το περιστατικό του παιδιού.
«Υπάρχει strep test. Σε 10-15 λεπτά μπορούμε να διαγνώσουμε αν είναι στρεπτόκοκκος. Όμως, μπορεί να ξεφύγει μια διάγνωση. Υπάρχουν και εξετάσεις που γίνονται στο αίμα. Το μήνυμα που πρέπει να δώσουμε είναι το εξής: παρότι είναι κοινό μικρόβιο, μπορεί να γίνει επικίνδυνο, να γίνει διεισδυτική νόσος, να βρεθεί στα όργανα του παιδιού. Και μπορεί να επιδεινωθεί γρήγορα η κατάσταση της υγείας, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να γίνει πολύ σοβαρή. Δεν χρειάζεται πανικός. Αλλά όταν έχει πυρετό το παιδί, να απευθύνονται οι γονείς σε παιδίατρο» ανέφερε καταλήγοντας.
Πώς μεταδίδεται ο στρεπτόκοκκος
Για τα κρούσματα στρεπτόκοκκου μίλησε στην ΕΡΤ και η Ματίνα Παγώνη. Η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ σημείωσε πως ο στρεπτόκοκκος είναι αντιμετωπίσιμος τα δύο πρώτα 24ωρα και ότι είναι σπάνιο να χάσει κάποιος τη ζωή του, αλλά απαιτείται προσοχή στα παιδιά μέχρι 8-10 ετών και στους πολύ μεγάλους σε ηλικία όπου έχουν υποκείμενα νοσήματα.
«Βεβαίως έχουμε περιστατικά και τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και από τον Ιανουάριο είχαμε αρκετά περιστατικά με στρεπτόκοκκο. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι είναι βακτήριο, είναι μικρόβιο και προκαλεί αυτές τις λοιμώξεις. Είναι δύσκολα τα περιστατικά αυτά, όμως αντιμετωπίζονται. Αυτό που έχει σημασία είναι τα πρώτα εικοσιτετράωρα να δούμε τα συμπτώματα και να εκτιμηθούν στο παιδί. Δηλαδή, όταν ένα παιδάκι έχει πολύ υψηλό πυρετό που επιμένει, έχει δυνατό πονόλαιμο και σας λέει αμέσως "δεν μπορώ να καταπιώ" και αρχίζει να λέει ότι πονάνε οι μύες του, να ξέρετε ότι θα πρέπει να έχετε άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο και το παιδί θα πρέπει να κάνει τις εξετάσεις και να ξεκινήσει αγωγή» τόνισε η κ. Παγώνη.
«Μεταδίδεται με τα σταγονίδια. Μεταδίδεται με τις επιφάνειες. Δηλαδή αν κάποιος έχει ένα τραύμα και έρθει σε επαφή με το περιστατικό, λογικό είναι να μεταδοθεί. Δεν μεταδίδεται τόσο γρήγορα όπως μεταδίδονται άλλα βακτήρια. Τι πρέπει να κάνουμε; Μπορούμε να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής. Θα λέμε στα παιδάκια πώς θα πλένουν τα χέρια τους στο σχολείο, στο σπίτι. Απλά πράγματα τα οποία πολλές φορές ξεχνάμε αλλά είναι αναγκαία, είναι απαραίτητα» υπογράμμισε.
«Ξεκινάει με μια φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα αρκετές φορές, που κι αυτό δημιουργεί την ανησυχία στον γονέα ότι αμέσως θα έρθει σε επικοινωνία με τον παιδίατρο. Ο παιδίατρος δίνει τις οδηγίες και ξεκινάει από εκεί και πέρα η αντιμετώπιση» είπε η κ. Παγώνη και πρόσθεσε: «Αυτό που έχει σημασία είναι να πούμε το εξής: Γρήγορα αυτό το βακτήριο μπορεί να σου κάνει επιπλοκές στα όργανα και ιδιαίτερα σε νεφρούς και καρδιά και να κάνει και σηψαιμία».
Η επίσημη ανακοίνωση του ΕΟΔΥ για τον στρεπτόκοκκο
Χθες το απόγευμα, ενημέρωση για τα περιστατικά στρεπτόκοκκου εξέδωσε ο ΕΟΔΥ.
Όπως ανέφερε, «σύμφωνα με αναφορές διεθνών και ευρωπαϊκών φορέων Δημόσιας Υγείας (WHO, ECDC), καταγράφεται αύξηση των περιπτώσεων iGAS σε παιδιά ηλικίας κάτω των δέκα ετών σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως σήμερα. Κατά την ίδια περίοδο αναφέρθηκαν επίσης αρκετοί θάνατοι από iGAS σε παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιρλανδία). Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα δεν προκύπτει εμφάνιση κάποιου νέου στελέχους στρεπτόκοκκου. Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ευαίσθητος στα συνήθη αντιμικροβιακά».
Σε συνέχεια προηγούμενων ανακοινώσεων του ΕΟΔΥ, υπενθυμίζεται ότι ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Η συχνότητα εμφάνισης της φαρυγγίτιδας από GAS συνήθως κορυφώνεται κατά τους χειμερινούς μήνες και στις αρχές της άνοιξης. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις ο GAS μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή λοίμωξη iGAS.
Τη Δευτέρα 12/6/2023 ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ενημερώθηκε από νοσηλευτικό ίδρυμα της χώρας σχετικά με περιστατικό διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής νόσου (iGAS) από στρεπτόκοκκο ομάδας Α (Streptococcus pyogenes) σε άρρενα ηλικίας επτά ετών, που κατέληξε στη ΜΕΘ με κλινική εικόνα σηπτικής καταπληξίας. Πρόκειται για το έκτο μεμονωμένο περιστατικό θανάτου από iGAS σε παιδί στην Ελλάδα κατά το έτος 2023.
Στη χώρα μας, οι λοιμώξεις από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α δεν επιτηρούνταν μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Ο ΕΟΔΥ απέστειλε ενημερωτικό σημείωμα με οδηγίες σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας σχετικά με την αναγκαιότητα να δηλώνονται στον ΕΟΔΥ όλα τα περιστατικά της διεισδυτικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Εστάλησαν οδηγίες στις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας σχετικά με τη διαχείριση κρουσμάτων iGAS στο οικιακό και σχολικό περιβάλλον και ενημερώθηκε η επιστημονική κοινότητα.
«Ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το ECDC και συμμετέχει ενεργά στο Κοινό Δίκτυο Επιδημιολογικής Επιτήρησης του νοσήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και σε περίπτωση επικαιροποίησης των οδηγιών προς τις Αρχές Δημόσιας Υγείας θα ενημερώσει αμέσως το κοινό και την ιατρική κοινότητα» καταλήγει η ανακοίνωση.
Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ: https://eody.gov.gr/disease/streptokokkos-omadas-a/