H χρήση της μάσκας, εκτός από το να μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης από τον κορωνοϊό, επιτρέπει να μειωθεί η σοβαρότητα της ασθένειας και να αυξηθεί η ανοσία του πληθυσμού, ως πρώτο βήμα προς το εμβόλιο, ελπίζουν ερευνητές.
«Πιστεύουμε πως οι μάσκες μπορεί να είναι ένα είδος ''γέφυρας'' προς ένα εμβόλιο», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο η καθηγήτρια Μόνικα Γκάντι, ειδική στις μολυσματικές ασθένειες στο UCSF (Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο). Εξέθεσε τη θεωρία της σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στην περίβλεπτη αμερικανική ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine (NEJM).
Η θεωρία αυτή βασίζεται σε μια υπόθεση: ακόμη κι αν μολυνθεί από την Covid-19, ένας άνθρωπος που φοράει μάσκα είναι πιο πιθανό να αναπτύξει μια λιγότερο σοβαρή μορφή απ΄ό,τι αν είχε ακάλυπτο το πρόσωπο, επειδή η μάσκα απορροφά μικρότερη ποσότητα του ιού («inοculum»). «Ξεκινάμε διάφορες έρευνες προκειμένου να ελέγξουμε αυτή την υπόθεση, παρακολουθώντας, για παράδειγμα, αν η υποχρέωση χρήσης μάσκας σε ορισμένες πόλεις του κόσμου μείωσε εκεί τη σοβαρότητα της ασθένειας», συνεχίζει η Γκάντι.
Η γενικευμένη χρήση της μάσκας θα έπρεπε να αυξάνει την ανοσία
Αν η μάσκα «αυξάνει τα ποσοστά ασυμπτωματικών (χωρίς συμπτώματα) μολύνσεων», η γενικευμένη χρήση της θα επέτρεπε θεωρητικά «να αυξηθεί η ανοσία» στον πληθυσμό και ως εκ τούτου να καταλήξουμε σε «έναν ενδιάμεσο έλεγχο της επιδημίας εν αναμονή ενός εμβολίου», υποστηρίζει.
«Ένας επιπλέον λόγος για να φοράμε τη μάσκα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Τζορτζ Ράδερφορντ, που συνυπογράφει το άρθρο.
Το γεγονός πως η μάσκα είναι το «όπλο» μας μέχρι την ανάπτυξη ενός εμβολίου για τον κορωνοϊό, υπογράμμισε στο χθεσινό του τηλεοπτικό μήνυμα και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Οι δύο ερευνητές κάνουν έναν παραλληλισμό με τη «μέθοδο της ευλογιάς» («variolisation»), μια στοιχειώδη τεχνική που χρησιμοποιήθηκε κατά τον 18ο αιώνα πριν από την εμφάνιση των εμβολίων: πρόκειται για την έκθεση ενός υγιούς ανθρώπου σε μια μικρή ποσότητα του ιού της ευλογιάς, με την ελπίδα ότι θα αποκτήσει ανοσία.
Πολλά τα επιχειρήματα υπέρ της χρήσης μάσκας για τον κορωνοϊό
Η δημοσίευση του άρθρου στη NEJM είχε ισχυρή απήχηση. «Οπωσδήποτε, αυτή παραμένει μια θεωρία, αλλά έχει πολλά επιχειρήματα υπέρ της», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μπρινό Οέν, διευθυντής ιατρικής έρευνας στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι.
Όπως είπε, «πρέπει να ρίξουμε μια διαφορετική ματιά στη χρήση της μάσκας», η οποία αρχικά είχε χαρακτηριστεί άχρηστη από τις υγειονομικές αρχές, λόγω έλλειψης, και στη συνέχει ακολούθησαν συστάσεις για χρήση της προκειμένου να αποφύγουμε να μολύνουμε τους άλλους. «Είναι μια ενδιαφέρουσα θεωρία που βασίζεται σε μια λογική υπόθεση» προσθέτει ο Άρτσι Κλέμεντς, επιδημιολόγος στο αυστραλιανό πανεπιστήμιο Curtin.
«Είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα, αλλά υπάρχουν πολλοί παράγοντες»
«Είμαι αρκετά επιφυλακτική», έγραψε αντίθετα στο Twitter η δρ Άνγκελα Ράσμουσεν, ιολόγος στο νεοϋρκέζικο πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα αλλά υπάρχουν πολλοί άγνωστοι». Οι επιφυλάξεις της: δεν είμαστε σίγουροι αν μια πιο μικρή δόση του ιού προκαλεί μια λιγότερο σοβαρή μορφή της Covid, δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό η χρήση της μάσκας μειώνει τη δόση αυτή και δεν γνωρίζουμε ακόμη αρκετά για τη διάρκεια και το επίπεδο της ανοσίας. «Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν δεδομένα που να αποδεικνύουν πως η χρήση μάσκας μειώνει τη σοβαρότητα (της ασθένειας) ή αν αυτό θα διασφάλιζε μια προστασία μέσω της 'μεθόδου της ευλογιάς'», επιμένει η Ράσμουσεν.
Το πρόβλημα είναι πως η υπόθεση ότι υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στη δόση του ιού και τη σοβαρότητα της ασθένειας δεν μπορεί να επαληθευθεί διαφορετικά παρά μόνο συγκρίνοντας ήδη υπάρχουσες καταστάσεις, άρα με ένα επίπεδο αποδείξεων πιο αδύναμο από μια ειδική έρευνα για αυτό. Πράγματι, από ηθικής απόψεως, «δεν μπορούμε να εκθέσουμε από πρόθεση τους ανθρώπους στον ιό», υπογραμμίζει η Γκάντι. Προκειμένου να αναπτύξει τη θεωρία της, στηρίχθηκε ωστόσο σε πολλές εργασίες.
Η έρευνα προσομοίωσης με χάμστερ
Αναφέρει μεταξύ άλλων μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ινδικά χοιρίδια (χάμστερ) από ερευνητές του Χομγκ Κονγκ. Προσομοίωσαν τη χρήση μάσκας τοποθετώντας την ανάμεσα σε κλουβιά όπου βρίσκονταν από τη μια μολυσμένα και από την άλλη υγιή χάμστερ. Η ετυμηγορία: τα χάμστερ ήταν λιγότερο πιθανό να προσβληθούν από Covid-19 αν «φορούσαν μάσκα» και, ακόμη κι αν προσβάλλονταν, τα συμπτώματά τους ήταν πιο ελαφρά.
Ένα άλλο επιχείρημα, η σύγκριση της κατάστασης σε διάφορα κρουαζιερόπλοια όπου σημειώθηκαν μολύνσεις. Σε ένα από αυτά, όπου η χρήση μάσκας ήταν συστηματική, «η αναλογία των ασυμπτωματικών ασθενών ήταν 81%», έναντι «40%» στα άλλα πλοία στα οποία η χρήση μάσκας δεν ήταν γενική, εκτιμά η Γκάντι.
Η μάσκα δεν είναι πανάκεια
Στοιχεία που δείχνουν πως αυτή η θεωρία δεν προέκυψε «τυχαία», σύμφωνα με τον Οέν: «η Μόνικα Γκάντι είναι η πρώτη που έκανε τη σύνθεση, με πολύ κομψό τρόπο, όμως η σκέψη είχε ξεκινήσει πριν από αυτήν». Η ίδια υπενθυμίζει πως η μάσκα δεν είναι πανάκεια: «Πρέπει να συνοδεύεται από τη φυσική αποστασιοποίηση, την υγιεινή των χεριών και άλλα μέτρα δημόσιας υγείας. Δεν πρέπει να μειώσουμε την προσοχή και να τα αμελήσουμε».