Αμερικανοί που πλειοδοτούν έναντι Γάλλων στην πίστα ενός κινεζικού αεροδρομίου, Τσέχοι που αρπάζουν χαρτοκιβώτια τα οποία προορίζονται για άλλες χώρες. Ο ανταγωνισμός για την αγορά μασκών λόγω κορωνοϊού είναι ανελέητος.
Αιφνιδιασμένες από την πανδημία, ανίκανες να τις παραγάγουν οι ίδιες σε επαρκή αριθμό, οι χώρες, ιδιαίτερα οι δυτικές, αναζητούν δισεκατομμύρια μάσκες κυρίως στην Ασία: μια κατάσταση που οδηγεί σε καταπάτηση των κανόνων και του fair-play που υποτίθεται πως επικρατούν στις παγκόσμιες οικονομικές συναλλαγές.
Έτσι, μάσκες που είχαν παραγγελθεί στην Κίνα από τη Γαλλία, φέρεται ότι αγοράσθηκαν από άγνωστους Αμερικανούς στην πίστα κινεζικών αεροδρομίων, σύμφωνα με γάλλους περιφερειάρχες.
«Υπήρξε τρίτη χώρα που πλήρωσε τριπλάσια την τιμή για το φορτίο πάνω στην πίστα του αεροδρομίου», κατήγγειλε ο επικεφαλής της περιφέρειας Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή Ρενό Μιζελιέ. «Μας πήραν ένα φορτίο Αμερικανοί που πλειοδότησαν για το φορτίο που είχαμε κλείσει», διαβεβαίωσε η Βαλερί Πεκρές, η πρόεδρος της περιφέρειας Ιλ-ντε-Φρανς.
Η αμερικανική κυβέρνηση διέψευσε, όμως οι αγοραστές αυτοί μπορεί να είναι ιδιώτες ή ομόσπονδες Πολιτείες.
«Τρομακτικός παγκόσμιος ανταγωνισμός»
Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Ο καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δήλωσε χθες, Πέμπτη, «πολύ ανήσυχος» και ζήτησε να διεξαχθεί έρευνα έπειτα από πληροφορίες του Radio Canada σύμφωνα με τις οποίες ένα φορτίο με μάσκες, που είχε αγορασθεί στην Κίνα για το Κεμπέκ, παραδόθηκε με μικρότερη ποσότητα απ' αυτή που προβλεπόταν αφού ένα μέρος του επαναπωλήθηκε "σ' αυτόν που προσέφερε τα περισσότερα", δηλαδή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Οι αγορές προμηθειών για την Covid-19 καταρρέουν», δήλωσε χθες, Πέμπτη, στη διάρκεια βιντεοδιάσκεψης ο καθηγητής Κρίστοφερ Ρ. Γιούκινς του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, και "ο ανταγωνισμός και η διαφάνεια» πλήττονται εξαιτίας αυτού.
«Οι Πολιτείες είναι σε κατάσταση ανταγωνισμού, ακόμη και αντιπαλότητας μεταξύ τους. Είναι αυτό που η πολιτική φιλοσοφία ονομάζει 'etat de nature'", υπενθυμίζει ο ερευνητής Ζαν-Σιλβέστρ Μονγκρενιέ του γαλλοβελγικού ινστιτούτου Thomas More, μια «ενδημική ανασφάλεια ανάμεσα στις χώρες, ακόμη και, σε περίπτωση διάλυσης της διεθνούς δημόσιας τάξης, μια κατάσταση αναρχίας». Εντούτοις «η πλειοδοσία για ένα φορτίο με μάσκες προστασίας είναι μάλλον ανταγωνισμός για την πρόσβαση στους πόρους: είναι δυσάρεστο, όμως δεν είναι ξέσπασμα εχθροπραξιών», εκτιμά.
Ο ουκρανός βουλευτής Αντρίι Μοτοβιλόβετς, ο οποίος μετέβη τον Μάρτιο στην Κίνα για να συνοδεύσει ένα ιατρικό φορτίο, αφηγήθηκε στον λογαριασμό του στο Facebook πως υπήρξε μάρτυρας ενός «τρομακτικού ανταγωνισμού για το ιατρικό υλικό. Οι πρόξενοί μας, που πηγαίνουν σε (κινεζικά) εργοστάσια, συναντούν εκεί συναδέλφους τους από άλλες χώρες (Ρωσία, ΗΠΑ, Γαλλία) που θέλουν να παραλάβουν τις παραγγελίες μας. Πληρώνουμε τις παραγγελίες μας εκ των προτέρων με εμβάσματα και έχουμε υπογραμμένα συμβόλαια. Αυτοί έχουν περισσότερα χρήματα και μετρητά. Δίνουμε μάχη για κάθε φορτίο».
Οι κλέφτες μασκών στα αεροδρόμια της Κίνας είναι πολλοί
Στα κινεζικά αεροδρόμια, γύρω από εργοστάσια και πλατφόρμες μεταφόρτωσης, «η ένταση είναι τεράστια εκεί. Οι κλέφτες είναι πολλοί και διάφοροι», κατήγγειλε ο Μιζελιέ. Στην Κίνα, λίγοι παραγωγοί διαθέτουν άδεια εξαγωγής. Οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να περνούν από εταιρείες εμπορίου, αν θέλουν να μπορέσουν να εξαγάγουν. Εξ ου και η ύπαρξη πολυάριθμων μεσαζόντων.
Παντού στον κόσμο, κράτη, περιφέρειες, ιδιώτες, μεσάζοντες προσπαθούν να κόψουν δρόμο για να βάλουν στο χέρι αυτά τα τόσο πολύτιμα υλικά, για την απόκτηση των οποίων μπορεί να χρησιμοποιηθούν και οι μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με τη γαλλική εφημερίδα Le Figaro, η ισραηλινή Μοσάντ πραγματοποίησε στη διάρκεια του Μαρτίου μυστική επιχείρηση σε άγνωστη χώρα για να πάρει διαγνωστικά κιτ για τον κορωνοϊό.
«Είναι η ώρα της απ' ευθείας διαπραγμάτευσης, των αγορών κοινή συναινέσει, εργαλεία χρήσιμα στις καταστάσεις έκτακτης υγειονομικής ανάγκης, που συνοδεύονται όμως συχνά από φαβοριτισμό, καταχρήσεις και υπερτιμολογήσεις», εκτιμά σε άρθρο του στην εφημερίδα Le Monde ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου Λοράνς Φολιό Λαλιό.
Βαλιτσάκι με μετρητά
Σ' αυτό το πλαίσιο, τα μετρητά κάνουν θαύματα. «Οι Αμερικανοί πληρώνουν μετρητά και χωρίς να δουν (σ.σ.: το φορτίο), σίγουρα αυτό μπορεί να είναι πιο ελκυστικό για ορισμένους που επιδιώκουν απλώς να κάνουν δουλειές πάνω στην απόγνωση ολόκληρου του κόσμου», εκτιμά η Βαλερί Πεκρές.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Σλοβακίας Πέτερ Πελεγκρίνι δήλωσε στις 15 Μαρτίου στο τηλεοπτικό κανάλι TA3 πως η χώρα του είχε κάνει κράτηση για εκατομμύρια μάσκες στην Ουκρανία, οι οποίες επρόκειτο να πληρωθούν με μετρητά. «Ετοιμάζαμε ένα βαλιτσάκι με 1,2 εκατομμύριο ευρώ. Επρόκειτο να χρησιμοποιήσουμε μια ειδική κυβερνητική πτήση για να πάμε να πάρουμε τις μάσκες. Όμως έφθασε νωρίτερα, ένας γερμανός μεσάζοντας πλειοδότησε και τις αγόρασε».
Τέτοια απρόοπτα συμβαίνουν μερικές φορές ακόμη και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου πολλά μέλη έχουν απαγορεύσει τις εξαγωγές ιατρικού υλικού ή έχουν αποφασίσει επιτάξεις, όπως η Γαλλία. Σύμφωνα με μια πληροφορία του περιοδικού L' Express, η Γαλλία κατέσχεσε στις 5 Μαρτίου στο έδαφός της μάσκες οι οποίες ανήκαν στη σουηδική εταιρεία Molnlycke και προορίζονταν για την Ισπανία και την Ιταλία.
Η Τσεχία κατέσχεσε μάσκες που προορίζονταν για την Ιταλία
Η Τσεχία κατέσχεσε επίσης μάσκες ένα μέρος των οποίων επρόκειτο να παραδοθεί στην Ιταλία. Οι αρχές της Πράγας υποστήριξαν πως η κατάσχεση αποφασίσθηκε "βάσει μιας υποψίας για δόλια συμπεριφορά και εγκληματικές δραστηριότητες", όμως δεσμεύθηκαν να στείλουν στην Ιταλία "όσο το δυνατόν συντομότερα αντίστοιχο υλικό", σύμφωνα με την πρεσβεία της Τσεχικής Δημοκρατίας στο Παρίσι.
Για τον όμιλο Molnlycke, "είναι όλο και πιο δύσκολο να επανέλθουμε στην Ευρώπη σε αποτελεσματικές συνθήκες διανομής και παραγωγής ιατρικών υλικών, κάτι που μας φαίνεται ότι επείγει".