Το χασμουρητό μπορεί να είναι πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζετε, λένε οι ειδικοί.
Πιάνετε τον εαυτό σας να χασμουριέται συχνά; Χρειάζεστε το τρίτο ή τέταρτο φλιτζάνι καφέ για να αντέξετε το απόγευμα στη δουλειά; Τέτοια σημάδια υπνηλίας μπορεί να αποτελούν ένδειξη ενός σοβαρού ελλείμματος ύπνου που θα μπορούσε να σας θέσει σε σωματικό κίνδυνο και να βλάψει τη μακροπρόθεσμη υγεία σας, σύμφωνα με μια νέα έρευνα της Αμερικανικής Ακαδημίας Ιατρικής του Ύπνου.
«Η υπνηλία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας με εκτεταμένες συνέπειες», δήλωσε ο πρόεδρος της AASM Dr. Eric Olson, πνευμονολόγος και ειδικός στην ιατρική του ύπνου στην Κλινική Mayo στο Ρότσεστερ της Μινεσότα.
«Από τα ατυχήματα με οδήγηση υπό την επήρεια υπνηλίας έως τα λάθη στο χώρο εργασίας και τους μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, οι επιπτώσεις της υπερβολικής υπνηλίας επηρεάζουν καθημερινά τα άτομα και την κοινωνία», ανέφερε ο Olson σε δήλωσή του σχετικά με την μελέτη, η οποία υποστηρίζεται από 25 διαφορετικές ιατρικές οργανώσεις, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας και η Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών.
Η μη παροχή ποιοτικής νυχτερινής ξεκούρασης τουλάχιστον επτά έως οκτώ ωρών έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη ή επιδείνωση του διαβήτη, της κατάθλιψης, των καρδιακών και νεφρικών παθήσεων, της υψηλής αρτηριακής πίεσης, της παχυσαρκίας και του εγκεφαλικού επεισοδίου, λένε οι ειδικοί.
«Με το ένα τρίτο των ενηλίκων στις ΗΠΑ να δηλώνουν ότι βιώνουν υπερβολική υπνηλία», πρόσθεσε ο Olson.
Οι άνθρωποι αδιαφορούν για τα σημάδια υπνηλίας
Πολύ συχνά οι άνθρωποι αδιαφορούν για τα σημάδια υπνηλίας, όπως το να αποκοιμηθούν κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στη δουλειά.
«Το χασμουρητό σε βαρετές συσκέψεις είναι ένδειξη ανεπαρκούς ύπνου. Κάποιος που είναι πλήρως ξεκούραστος δεν θα αποκοιμηθεί σε συσκέψεις, ανεξάρτητα από το πόσο βαρετή είναι η συνάντηση», δήλωσε η ειδικός στον ύπνο Kristen Knutson, αναπληρώτρια καθηγήτρια νευρολογίας και προληπτικής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Feinberg του Πανεπιστημίου Northwestern στο Σικάγο.
«Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να επηρεάσει την απόδοση και να αποτελέσει ένδειξη υποκείμενων διαταραχών ύπνου ή άλλων προβλημάτων», δήλωσε η Knutson στο αμερικανικό CNN. «Εάν κάποιος αντιμετωπίζει τακτικά υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, θα πρέπει να το συζητήσει με τον γιατρό του».
Ένας κρυμμένος κίνδυνος
Το σώμα κάνει περίεργα πράγματα όταν είναι συνεχώς νυσταγμένο στέλνοντας σήματα διαμέσου του χασμουρητού ότι χρειάζεται ξεκούραση.
«Ωστόσο, αυτά τα σήματα δεν θα μπορούσαν να απέχουν περισσότερο από την αλήθεια», δήλωσε το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της AASM και δεύτερη συγγραφέας Dr. Indira Gurubhagavatula, καθηγήτρια ιατρικής του ύπνου στο Veteran's Administration Medical Center at Penn Medicine στη Φιλαδέλφεια.
«Το δυσάρεστο είναι ότι τα δεδομένα δείχνουν ότι με τη χρόνια στέρηση ύπνου η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε το δικό μας επίπεδο σωματική κούρασης και εξασθένησης δεν είναι πλέον ακριβής - νομίζουμε ότι είμαστε εντάξει, ενώ στην πραγματικότητα δεν είμαστε», δήλωσε η Gurubhagavatula.
«Όταν κάνουμε πραγματικά τεστ για να μετρήσουμε πόσο καλά λειτουργεί ο εγκέφαλός σας - χρόνος αντίδρασης, ικανότητα ανάκλησης, τεστ μνήμης, συντονισμός - διαπιστώνουμε ότι οι άνθρωποι κάνουν στην πραγματικότητα πολλά λάθη», είπε. «Και αυτό είναι τρομακτικό επειδή εξακολουθούν να έχουν αυτό το ακατάλληλα υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης ότι είναι εντάξει».
Με τη συνεχιζόμενη υπνηλία, ο εγκέφαλος μπορεί να πάρει μίνι υπνάκους, ή αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν μικρυ-ύπνους, προσθέτει η Gurubhagavatula.
«Ο εγκέφαλός σας στην πραγματικότητα μπαίνει σε σύντομους μικρο-ύπνους δύο, τριών, 10 δευτερολέπτων και στη συνέχεια ξαναβγαίνει στην επιφάνεια και μπορεί να μην αντιλαμβάνεστε καν ότι συμβαίνει αυτό», είπε. «Μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο αν οδηγείτε. Επομένως, αν αισθάνεστε ότι μπορεί να σας πάρει ο ύπνος, δώστε προσοχή σε αυτό, καθώς είναι μια ένδειξη ότι δεν είναι ασφαλές να οδηγήσετε».
Περίπου 100.000 τροχαία ατυχήματα ετησίως συνδέονται με την οδήγηση σε κατάσταση υπνηλίας, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία.
Δοκιμές υπνηλίας
Πώς μπορείτε να ξέρετε αν η υπνηλία σας είναι κοντά ή περνάει μέσα στη ζώνη κινδύνου; Μπορείτε να τη μετρήσετε με διάφορες κλίμακες, συμπεριλαμβανομένης της κλίμακας υπνηλίας Epworth, επισημαίνει η Gurubhagavatula.
Οι ερωτήσεις του τεστ περιλαμβάνουν το πόσο πιθανό είναι να σας πάρει ο ύπνος όταν κάθεστε ήσυχα μετά από ένα γεύμα χωρίς αλκοόλ, όταν ξαπλώνετε το απόγευμα, όταν κάθεστε αδρανείς σε δημόσιο χώρο, όταν κάθεστε και διαβάζετε, όταν κάθεστε και συζητάτε με κάποιον, όταν είστε συνεπιβάτης σε αυτοκίνητο για μια ώρα, όταν κάθεστε στην κίνηση για λίγα λεπτά ενώ οδηγείτε και όταν παρακολουθείτε τηλεόραση.
«Ζητάμε από τους ασθενείς να βαθμολογήσουν από το μηδέν έως το τρία πόσο πιθανό είναι να αποκοιμηθούν κατά τη διάρκεια αυτών των οκτώ καθιστικών καταστάσεων», δήλωσε η ίδια. «Η μέγιστη βαθμολογία είναι το 24, το οποίο υποδηλώνει ότι είστε πολύ, πολύ νυσταγμένοι. Γενικά θεωρούμε ότι οι βαθμολογίες άνω του 10 είναι κλινικά σημαντικές και αξίζουν παρέμβαση».
Καθώς η στέρηση ύπνου εξελίσσεται, τα επικίνδυνα συμπτώματα της υπνηλίας μπορεί να αυξηθούν, δήλωσε η Gurubhagavatula.
«Έχετε διαρκώς πεσμένα βλέφαρα, το σώμα σας γέρνει, δυσκολεύεστε να μείνετε όρθιοι και μερικοί άνθρωποι παρατηρούν ακόμη και ίλιγγο, το δωμάτιο γυρίζει», είπε. «Μπορεί επίσης να είστε απερίσκεπτοι και παρορμητικοί, σαν να μη σας νοιάζει. Αυτό είναι ένα άλλο σύμπτωμα».
Πρόσθετες αιτίες υπνηλίας
Διαταραχές του ύπνου, όπως η άπνοια ύπνου, η αϋπνία, το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών και οι διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού ύπνου, καθώς και χρόνιες παθήσεις πόνου και φάρμακα μπορούν επίσης να συμβάλουν στην υπνηλία, η οποία θα πρέπει να αποκλειστεί από έναν ειδικό ύπνου.
«Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε τον φαρμακοποιό σας για τις συνταγές σας και θα πρέπει επίσης να εξετάσετε τυχόν φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή», δήλωσε η Gurubhagavatula.
Ορισμένες συμπεριφορές του τρόπου ζωής μπορούν επίσης να συμβάλουν στη χρόνια υπνηλία, λένε οι ειδικοί.
«Πράγματα όπως η υπερβολική ποσότητα καφεΐνης, η χρήση αλκοόλ πριν από τον ύπνο, η χρήση μαριχουάνας, η ποσότητα της άσκησης που κάνετε και η κακή υγιεινή του ύπνου, όπως ο ύπνος σε φωτεινό, κρύο, ζεστό ή θορυβώδες υπνοδωμάτιο, θα επηρεάσουν σίγουρα το πώς θα οργανωθεί ο ύπνος σας και πόσο αναζωογονητικός θα είναι», δήλωσε η Gurubhagavatula.
Πολλοί άνθρωποι στρέφονται στο αλκοόλ ή τη μαριχουάνα με τη λανθασμένη πεποίθηση ότι μπορούν να βελτιώσουν τον ύπνο. Ενώ το αλκοόλ φαίνεται να διευκολύνει τον ύπνο, το σώμα θα ξυπνήσει στη μέση της νύχτας μόλις το αλκοόλ μεταβολιστεί, λένε οι ειδικοί.