Η δημοφιλής και πολυμεταφρασμένη στο εξωτερικό συγγραφέας, Αμάντα Μιχαλοπούλου, μάς ταξιδεύει στη Δονούσα και μας προτείνει τα αγαπημένα της μέρη για φαγητό, κολύμπι, διάβασμα, διαλογισμό.
Με μια βαλίτσα γεμάτη βιβλία, βραβεία και συναρπαστικές ιστορίες, η Αμάντα Μιχαλοπούλου, με την κοσμοπολίτικη ματιά της και τη δυνατή γραφή της, έχει διανύσει πολλά χιλιόμετρα σε αυτό που ονομάζουμε καλή ελληνική λογοτεχνία. Εκλεκτική και πολυταξιδεμένη, κάθε καλοκαίρι ρίχνει άγκυρα στις Μικρές Κυκλάδες, αναζητώντας την απόλυτη ηρεμία στην πρωτόγονη ομορφιά της Δονούσας. Συνομιλήσαμε μαζί της και από μια βεράντα πάνω απ' το Αιγαίο μάς ξενάγησε στο δικό της επίγειο παράδεισο: ένα μικρό νησί με διάφανα νερά, δροσερά δωμάτια, ήσυχες αυλές, πολύ διάβασμα, καλό φαγητό και συζητήσεις των μελτεμιών. Μιλήσαμε για βιβλία -το καινούργιο της μυθιστόρημα με τίτλο «Η Μεταμόρφωσή της» θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο- μουσικές, γεύσεις, και φυσικά μάς ξενάγησε στο νησί που αγαπά εδώ και χρόνια.
Αν η Δονούσα ήταν ήρωας σε βιβλίο, τι χαρακτήρας θα ήταν;
Μάγισσα με δεκάδες αδέσποτες γάτες. «Δονουσα μάγισσα», όπως λένε την τράτα που μεταφέρει τους τουρίστες στις παραλίες. Θα ήταν μια σοφή γριά, πεισματάρα και φωνακλού, αλλά κατά βάθος καλόγνωμη, με το δέρμα πετσί από τον ήλιο και τον αέρα. Και τα βράδια θα πετούσε στον ουρανό σαν την Μαργαρίτα του Μπουλγκάκωφ.
Είστε στην Αθήνα και σκέφτεστε τη Δονούσα: Ποια είναι η εικόνα που σας έρχεται στο μυαλό;
Η παραλία του Κέδρου το απόγευμα, στον βράχο αριστερά όπως κοιτάμε τη θάλασσα, εκεί που αργεί λίγο περισσότερο να δύσει.
Ποια είναι η σχέση σας με το νησί, πότε πήγατε πρώτη φορά;
Πριν από μια δεκαετία περίπου ψάχνοντας αναπληρωματική αγάπη μετά από δυο δεκαετίες τυφλής αφοσίωσης στο Κουφονήσι. Ήθελα ένα νησί με χαρακτήρα. Αμέσως ένιωσα την άγρια ενέργεια, την ήρεμη δύναμη και τις δοκιμασίες στις οποίες σε υποβάλλει η Δονούσα για να σε δεχτεί. Ήταν όπως στα λαϊκά παραμύθια: πρέπει να αποδεχτείς το παγωμένο νερό, τον αέρα, την αγριάδα της, την προτίμησή της στο λιγοστό. Με τα χρόνια έγινε τόπος διακοπών της οικογένειάς μου, κυρίως της κόρης μου κι εμένα: γυρνάγαμε χέρι χέρι από την παραλία, χορεύαμε στα μπαρ. Ώσπου μεγάλωσε πια κι άρχισε να πηγαίνει με τους φίλους της. Φέτος στον Κέδρο τα παιδιά του μπαρ μας χάρισαν ένα ωραίο αναμνηστικό κουτί για τα είκοσι χρόνια τους με κρίταμο, ρίγανη, αλάτι κι ένα υφαντό από τον αργαλειό της Πλουμίτσας -συνειδητοποίησα ότι η ιστορία του Κέδρου ξεκίνησε τη χρονιά που γεννήθηκε η κόρη μας. Ήταν πολύ συγκινητικό.
Ποια είναι η αγαπημένη σας γωνιά στη Δονούσα;
Η βεράντα του δωματίου μας. Κι η αυλή δυο φίλων μας στην Καλοταρίτισσα, με τον γιο τους να μαστορεύει. Κι από κάτω πιάτο, η θάλασσα. Η Ζωή κι ο Τζοβάνι έφτιαχναν με επιμονή εδώ και χρόνια ένα ησυχαστήριο για γιόγκα και διαλογισμό. Ξεκίνησα ως μαθήτριά τους στη γιόγκα, του χρόνου θα διδάξω για πρώτη φορά στο Οpen Land δημιουργική ανάγνωση και προφορική αφήγηση.
Ποια είναι τα «προτερήματα» και ποια τα «ελαττώματα» του νησιού; Τι αγαπάτε στη Δονούσα και τι δεν σας αρέσει;
Τη Δονούσα την αγαπάς όπως τους φίλους σου, εφαρμόζοντας την αρχή της ολικής αποδοχής. Φέτος τα καλά νέα είναι ότι αποκτήσαμε και θερινό σινεμά, χάρη στον πολιτιστικό σύλλογο Ποσειδών. Λειτουργεί τις Κυριακές στην αυλή του δημοτικού σχολείου. Και δανειστική βιβλιοθήκη! Ξεκίνησε με αφορμή τη δωρεά της βιβλιοθήκης του δημοσιογράφου Βασίλη Λυριτζή στο σύλλογο. Μελαγχολώ λίγο όταν βλέπω να έρχεται στη Δονούσα κόσμος με αλλόκοτες απαιτήσεις που θα μπορούσε να πάει σε μεγαλύτερα νησιά. Μου λείπουν οι σκηνίτες, η φυσικότητα του γυμνισμού και τα βραδινά λάιβ στον Κέδρο. Κάτι που με στενοχώρησε φέτος ήταν οι εργασίες επέκτασης στο λιμάνι, ο θόρυβος και ο γνωστός σαδισμός των εργολάβων στα νησιά που δουλεύουν όποτε τους καπνίσει… Αλλά είπαμε: ολική αποδοχή!
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Τι θα ακολουθήσει μετά το «Μπαρόκ» και τη «Φαίδρα»;
«Η Μεταμόρφωσή της», η ιστορία ενός κοριτσιού που ξυπνάει μεταμορφωμένη σε αγόρι. Είναι μια νουβέλα για το τέλος των φύλων και ταυτόχρονα η ιστορία μιας μετά-Εδέμ, του τέλους του κόσμου όπως τον ξέρουμε. Θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Σε τι συνθήκες σας αρέσει να γράφετε; Στο χαρτί ή πάντα σε λάπτοπ; Θέλετε απομόνωση ή γράφετε με ευκολία παντού;
Γράφω συνεχώς στο μυαλό μου κι επειδή είμαι τεμπέλα με τη γραφική ύλη χάνω πολλές ιστορίες. Παρηγοριέμαι με τη σκέψη ότι οι πραγματικά καλές ιστορίες μας διαλέγουν, άρα μας επισκέπτονται πιο επίμονα από άλλες, μας τριβελίζουν σαν μύγες.
Όταν είστε σε κάποιο νησί του Αιγαίου, εργάζεστε, γράφετε ή προτιμάτε να κάνετε switch off;
Εργάζομαι πάντα, θεωρώ ακόμη και την ταβανασκόπηση εργασία. Μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ιδέες κατασκηνώνουν σε άδεια μυαλά. Αλλά τα τελευταία χρόνια δουλεύω στα νησιά και ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής. Καθιερώθηκε πια το ετήσιο σεμινάριο της Ανάφης κάθε Ιούνιο. Και του χρόνου, με το καλό, το σεμινάριο της Δονούσας που λέγαμε...
Ποια είναι η αναγνωστική σας ρουτίνα; Πού και πότε σας αρέσει να διαβάζετε όταν είστε σε διακοπές;
Στην παραλία όταν πέσει ο ήλιος. Ο πιο ρομαντικός ήχος είναι η άμμος που κυλάει από τις σελίδες ενός βιβλίου που το ανοίγεις απρόσεχτα το βράδυ στο κρεβάτι. Άρα και το βράδυ στο κρεβάτι. Και το πρωί με τον καφέ.
Ένα βιβλίο που διαβάσατε εκεί και το έχετε ταυτίσει πιο έντονα με το μέρος;
Την Ιλιάδα, πριν από χρόνια. Ανάρρωνα από ύπουλη ασθένεια και η Ιλιάδα ήταν μέρος της θεραπείας μου.
Ποια είναι τα βιβλία που αγαπήσατε το φετινό καλοκαίρι και ποια άλλα σκοπεύετε να διαβάσατε;
Τον Ιούλιο στη Δονούσα διάβασα την «Έφη Μπριστ» του Τέοντορ Φοντάνε, την «Αγάπη» της Χάνε ´Ερσταβικ, «Μια χούφτα σκόνη» του ´Υβλιν Βο, τον «Τόνιο Κρέγκερ» και τις «Δυο νουβέλες για το φύλο» του Τόμας Μαν, το αριστουργηματικό «Βράδυ στον Παράδεισο» της Λουτσία Μπερλίν. Τσαλαβούτησα στο «Αβεσσαλώμ Αβεσσαλώμ» του Φώκνερ, σε νέες μεταφράσεις της Έμιλυ Ντίκινσον και της Αιλίν Μάιλς. Ξαναδιάβασα τον «Αισθησιαστή» του Πάλισερ. Από το κομοδίνο του άντρα μου υπεξαίρεσα το «A companion to Thomas Man’s magic mountain» (Camden House) και το «Index Cards» της Moyra Davey. Δεν ξέρω τι θα διαβάσω τις επόμενες εβδομάδες επειδή το διάβασμα είναι «απιστία» στις συστηματικές λίστες, όπως λέει ο Μπόρχες και φλερτ που δεν ξέρεις που θα σε βγάλει, όπως λέει η Davey.
Ποιες είναι οι αγαπημένες σας γεύσεις όταν είστε στο νησί;
Τα γεμιστά, το μπριάμ, παγωτό λεβάντα ή ταχίνι στον Κέδρο. Ψαρόσουπα στην ασύγκριτη ταβέρνα της Καλοταρίτισσας. Τηγανητά αυγά γιαγιαδίστικα στο «Κύμα».
Πατατάτο στο «Ηλιοβασίλεμα». Ομελέτα στο «Corona Borealis».
Σουπιά με το μελάνι της, φρέσκα ψάρια και μαρινάτες σαρδέλες στην «Αυλή». Πίτσα στα «Αμπελάκι» και τηγανιτές πατάτες με ρίγανη στο σουβλατζίδικο του νησιού.
Και τo χειροποίητα ντάμπλινγκς της Γιου με κρύο πράσινο τσάι στο ελληνοκινέζικο «Μελτέμι» που άνοιξε φέτος. Στο επίσης καινούργιο «Φραγκόσυκο» δοκίμασα ωραίο κατσικάκι.
Κάποιος έρχεται για πρώτη φορά στη Δονούσα, τι θα του προτείνατε να δει οπωσδήποτε για να έχει μια πλήρη και ωραία εικόνα για το νησί;
Να ξεκινήσει με πολύ πρωινό περπάτημα στο μονοπάτι που οδηγεί από τον Σταυρό ως την Καλοταρίτισσα για να δει το νησί από ψηλά και να κολυμπήσει στο Σαπουνόχωμα. Ή να περπατήσει από το λιμάνι του Σταυρού ως τον Κέδρο.
Τι θα μας προτείνατε για διαμονή στο νησί για κάθε στυλ;
Να ξεχάσετε το προσωπικό στυλ. Να υποταχτείτε στη Δονούσα.
Σε ποιο σημείο της Δονούσας λες «Ε ναι υπάρχει Θεός»;
Στις «Πεταλίδες», στο πιο όμορφο δωμάτιο του νησιού, που το νοικιάζω κάθε χρόνο κι έχω την ψευδαίσθηση ότι μου ανήκει. Ξαπλωμένη στην αιώρα, μπροστά η γαϊδουρίτσα η Γιολάντα να γκαρίζει παραπονιάρικα, στο βάθος το λιμάνι.
Κάτι που κάνετε στο νησί που δεν θα κάνατε εύκολα στην Αθήνα;
Τραγουδάω μόνη μου στο δρόμο. Μιλάω σε αγνώστους.
Μια αγαπημένη ανάμνηση από τη Δονούσα;
Το κολύμπι από τη μια άκρη του λιμανιού στην άλλη, νωρίς το πρωί, εκείνο το πρώτο καλοκαίρι. Στις τελευταίες απλωτές, κοντά στον φούρνο πια, μύρισε ζεστό ψωμί, ήχησαν οι καμπάνες και σε μια ξαφνική ανεμοριπή άνθη βουκαμβίλιας έραναν το νερό. Ήταν η ευλογημένη στιγμή που το νησί μου αποκαλύφθηκε.
Αγαπημένα μπαρ για night out;
Σκαντζόχοιρος, Yucca, Ενάλια, Corona Borealis και το μπαρ του Κέδρου.
Σε ποια καφέ μπορεί κάποιος να χαλαρώσει και να απολαύσει τη μέρα με τους φίλους του;
Στον Κέδρο ασυζητητί. Είναι μια επίγεια εκδοχή του παράδεισου.
Χρειάζεται να έχεις αυτοκίνητο ή μπορείς να μετακινηθείς εύκολα παντού με τα πόδια;
Όλα είναι εύκολα αν ενδώσεις σε έναν σχετικό πρωτογονισμό. Υπάρχει λεωφορείο ανά ώρα. Και καραβάκι για τις παραλίες.
Αν η Δονούσα είχε soundtrack τι μουσική θα επιλέγατε και ποια 3 τραγούδια θα είχε;
Δυο τραγούδια από το dj set των φοβερών αδερφών Κατσίκη στον Κέδρο: Zoo Be Zoo με τη Σοφία Λώρεν (Ανδριάνα Κατσίκη), Gallop του Jeremy Jay (Χαρά Κατσίκη). Και τα «Καινούργια Νησιά» της Nalyssa Green, που την πρωτοσυνάντησα στη Δονούσα κάποιο από εκείνα τα πρώτα καλοκαίρια και αγαπηθήκαμε σφόδρα.
Ποιες είναι οι αγαπημένες σας παραλίες στη Δονούσα; Υπάρχουν οργανωμένες με ξαπλώστρες και ομπρέλες;
Ο Κέδρος, το Σαπουνόχωμα και η Τρυπητή. Και βουτιές από τον μώλο στον Σταύρο όταν φύγουν επιτέλους τα μπλόκια που μετέτρεψαν το λιμάνι σε εργοτάξιο. Ευτυχώς δεν υπάρχουν πουθενά ξαπλώστρες και οργανωμένες παραλίες!
Τι πρέπει να έχει αγοράσει ή να πάρει κανείς μαζί του πριν φύγει από τη Δονούσα;
Ο Ναυτίλος έχει τα πάντα: από βιβλία ως μαγιό και παρεό, καλλυντικά, κεριά και πολύ ιδιαίτερα κοσμήματα. Η Αγνή φτιάχνει ωραίες κηραλοιφές και ονειροπαγίδες, η Μαριάννα κοσμήματα με ημιπολύτιμους λίθους κάτω από τα σκαλιά του Σκαντζόχοιρου και η Πλουμίτσα τα υφαντά της στον «Αργαλειό».