Αν και τα αεροπλάνα είναι μια από τις ασφαλέστερες μορφές μεταφοράς, οι απροσδόκητες αναταράξεις μπορεί να αποτελέσουν μια άβολη ή και επικίνδυνη εμπειρία για τους επιβάτες.
Συνηθισμένο φαινόμενο σε πολλές πτήσεις, ιδίως μεγάλων αποστάσεων, οι αναταράξεις [turbulence] εμποδίζουν τόσο την πτήση αυτή καθαυτή, όσο και την ίδια την ταξιδιωτική εμπειρία των επιβατών.
Τι είναι οι αναταράξεις;
Υπάρχουν τέσσερα βασικά επίπεδα αναταράξεων: ελαφρές, μέτριες, σοβαρές και ακραίες.
Σε περιπτώσεις ελαφριάς και μέτριας ανατάραξης, οι επιβάτες μπορεί να αισθανθούν μια πίεση στη ζώνη ασφαλείας τους και μη ασφαλή αντικείμενα στην καμπίνα μπορεί να μετακινηθούν. Ωστόσο, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι επιβάτες μπορεί να εκσφενδονιστούν στην καμπίνα του αεροπλάνου, με αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς ή ακόμη και τον θάνατο.
«Οι αναταράξεις στις πτήσεις μπορεί να προκληθούν από καταιγίδες και ισχυρά ρεύματα αέρα που ονομάζονται αεροχείμαρροι», εξηγεί ο Paul Williams, καθηγητής Ατμοσφαιρικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Πόσο επικίνδυνες είναι;
Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ αναφέρει τις αναταράξεις ως την κύρια αιτία τραυματισμών για αεροσυνοδούς και επιβάτες σε μη θανατηφόρα ατυχήματα σε εμπορικές αεροπορικές εταιρείες. Καθώς οι αεροπορικές εταιρείες δεν υποχρεούνται να αναφέρουν πιο ελαφρούς τραυματισμούς, ο συνολικός αριθμός των τραυματισμών δεν είναι σαφής.
Τα θανατηφόρα ατυχήματα είναι εξαιρετικά σπάνια - ωστόσο οι τραυματισμοί είναι συχνοί. «Κάθε πρόσθετο λεπτό που δαπανάται για το ταξίδι μέσα σε αναταράξεις αυξάνει τη φθορά του αεροσκάφους, καθώς και τον κίνδυνο τραυματισμών για τους επιβάτες και τους αεροσυνοδούς», λέει ο ερευνητής Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, Mark Prosser.
Η κλιματική αλλαγή παίζει ρόλο;
Μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ ανέφερε ότι οι σοβαρές αναταράξεις αυξήθηκαν κατά 55% τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2023, διαπίστωσε ότι σε ένα μέσο σημείο πάνω από τον Βόρειο Ατλαντικό, που είναι μία από τις πιο πολυσύχναστες αεροπορικές διαδρομές στον κόσμο, η συνολική ετήσια διάρκεια των σοβαρών αναταράξεων είχε αυξηθεί κατά 55% μεταξύ 1979 και 2020. Το 2022 ο Williams, ο οποίος ήταν συν-συγγραφέας της μελέτης, είχε δηλώσει στο CNNi ότι πιστεύει πως οι σοβαρές αναταράξεις «θα μπορούσαν να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν τις επόμενες δεκαετίες. Τυπικά, σε μια υπερατλαντική πτήση θα αναμέναμε περίπου 10 λεπτά αναταράξεων. Νομίζω ότι σε μερικές δεκαετίες αυτό μπορεί να αυξηθεί στα 20 λεπτά ή στη μισή ώρα. Η ένδειξη της ζώνης ασφαλείας θα ενεργοποιείται πολύ περισσότερο, δυστυχώς, για τους επιβάτες».
Είναι κάποιες αεροπορικές διαδρομές χειρότερες από άλλες;
Ενώ στις περισσότερες διαδρομές θα παρατηρηθεί κάποια μορφή αναταράξεων, μια νέα έκθεση αποκαλύπτει ότι ορισμένες αεροπορικές διαδρομές μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς σε αυτές από άλλες.
Υπάρχει ένα site όπου μόλις τοποθετήσετε την πτήση σας θα σας δείξει ακριβώς τι αναταράξεις σάς περιμένουν: τι είδους αναταράξεις, πόσης διάρκειας και κυρίως σε ποια χρονικά σημεία της πτήσης.
Το site αυτό είναι το turbli.com και το μόνο που χρειάζεται να γνωρίζετε είναι το αεροδρόμιο αφετηρίας, το αεροδρόμιο προορισμού και η ώρα του ταξιδιού σας.
Το συγκεκριμένο site μελέτησε περίπου 10.000 διαδρομές που συνδέουν τα 550 μεγαλύτερα αεροδρόμια στον κόσμο. Αυτά κατατάχθηκαν με βάση την πρόβλεψη αναταράξεων και αξιολογώντας τις αναταράξεις κατά μήκος των διαθέσιμων διαδρομών πτήσεων που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του έτους.
Οι επιβάτες θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις παρακάτω διαδρομές που αφορούν σε όλη την υφήλιο, με τη διαδρομή με τις περισσότερες αναταράξεις παγκοσμίως να είναι αυτή που συνδέει αεροπορικά την πόλη Μεντόζα της Κολομβίας με το Σαντιάγκο της Χιλής.
Διεθνή δρομολόγια με τις περισσότερες αναταράξεις / TURBLI
Εντός των Ηνωμένων Πολιτειών, οι πτήσεις από το Albuquerque (Nέο Μεξικό) προς το Ντένβερ (CO) ανέφεραν το υψηλότερο μέσο ποσοστό αναταράξεων. Αυτά τα αποτελέσματα και άλλα αποτέλεσαν μέρος μιας μελέτης από την εταιρεία παρακολούθησης αναταράξεων Turbli, η οποία δημοσιεύει χάρτες και ιστορικά δεδομένα σχετικά με τις αναταράξεις στις αεροπορικές εταιρείες.
«Οι αναταράξεις είναι η κίνηση του αέρα που κανονικά δεν είναι ορατή και συχνά συμβαίνει απροσδόκητα», εξηγεί στην ιστοσελίδα της η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας για το φαινόμενο. «Μπορεί να δημιουργηθεί από πολλές διαφορετικές συνθήκες, όπως η ατμοσφαιρική πίεση, τα ρεύματα πίδακα, ο αέρας γύρω από τα βουνά, τα μέτωπα ψυχρού ή θερμού καιρού ή οι καταιγίδες. Οι αναταράξεις μπορεί να εκδηλωθούν ακόμη και όταν ο ουρανός φαίνεται να είναι καθαρός».
Αναφορικά με τα ευρωπαϊκά δρομολόγια, η διαδρομή/δρομολόγιο από Νίκαια προς Γενεύη είναι εκείνη που παρουσιάζει τις περισσότερες αναταράξεις και ακολουθεί εκείνη από Νίκαια προς Ζυρίχη, όπως βλέπετε παρακάτω.
Να φοράμε ζώνη ασφαλείας καθ' όλη τη διάρκεια της πτήσης;
Η σύντομη απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι «ναι». Μια έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών των ΗΠΑ το 2021 έδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα των επιβατών που τραυματίστηκαν σε ατυχήματα σχετιζόμενα με αναταράξεις δεν φορούσαν ζώνη ασφαλείας εκείνη τη στιγμή.
Δεδομένου ότι μερικές φορές είναι αδύνατο να προβλέψουμε πότε ένα αεροσκάφος θα συναντήσει επικίνδυνες αναταράξεις καθαρού αέρα, ο μόνος τρόπος για να είμαστε 100% ασφαλείς είναι να παραμένουμε δεμένοι καθ' όλη τη διάρκεια της διαδρομής και να αφαιρούμε τη ζώνη ασφαλείας μόνο όταν πηγαίνουμε στην τουαλέτα.