Η ταινία του Netflix «The Wonder» βασίζεται σε πραγματικές ιστορίες που συνέβησαν μεταξύ 16ου και 20ού αιώνα.
Η πλατφόρμα του Netflix λατρεύει να ζωντανεύει στην οθόνη ιστορίες που προέρχονται από μυθιστορήματα και βασίζονται σε αληθινά γεγονότα. Έτσι, στις 16 Νοεμβρίου κάνει πρεμιέρα η ταινία εποχής «The Wonder». Βασίζεται στο μυθιστόρημα της Emma Donoghue, το οποίο είναι εμπνευσμένο από αληθινή ιστορία.
Στην ταινία πρωταγωνιστεί η 26χρονη Florence Pugh. Η ηθοποιός θα υποδυθεί μια Βρετανίδα νοσοκόμα που μεταφέρεται σε ένα μικρό χωριό προκειμένου να παρατηρήσει ένα νεαρό κορίτσι που έχει σταματήσει να τρώει αλλά ως εκ θαύματος παραμένει ζωντανό. Η συγκεκριμένη ταινία αναφέρεται στο φαινόμενο των «νηστικών κοριτσιών» του 19ου αιώνα.
«The Wonder»: Η πλοκή της ταινίας
Πρόκειται για ψυχολογικό θρίλερ με επίκεντρο την Αγγλίδα νοσοκόμα Lib Wright, η οποία, όπως αναφέρθηκε, ταξιδεύει σε ένα χωριό για να παρατηρήσει ένα 11χρονο κορίτσι, την Anna O'Donnell, που έχει σταματήσει να τρώει αλλά με κάποιον τρόπο παραμένει ζωντανή και υγιής.
Τουρίστες καταφθάνουν στο χωριό της για να γίνουν μάρτυρες της συγκλονιστικής επιβίωσής της, όπως και ένας δημοσιογράφος που έρχεται «πεινασμένος» για ρεπορτάζ. Ανάμεσά τους και η Lib, η νοσοκόμα που στέλνεται για να ανακαλύψει την αλήθεια: αν η Άννα είναι κάτι θαυματουργό ή μέρος μιας περίπλοκης απάτης.
Βασίζεται σε αληθινή ιστορία το «The Wonder»;
Στο βιβλίο της η συγγραφέας Emma Donoghue σημειώνει ότι η αφήγηση είναι εμπνευσμένη από ένα πραγματικό φαινόμενο μεταξύ του 16ου και του 20ού αιώνα, το οποίο ονομάζεται «κορίτσια της νηστείας». Σποραδικά, εμφανίστηκαν ιστορίες σχετικά με διάφορα κορίτσια που στην εφηβεία τους περνούσαν μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς να καταναλώνουν οποιαδήποτε τροφή, ενώ κάποιες ισχυρίζονταν πως είχαν ειδικές θρησκευτικές ή μαγικές δυνάμεις που δεν ήταν ακόμη γνωστές στους ανθρώπους.
Οι ιστορίες μυστηρίου κυκλοφορούν εδώ και χρόνια, με ποικίλες αφηγήσεις. Αργότερα, η ιστορικός Joan Jacobs Brumberg υποστήριξε ότι το φαινόμενο ήταν ένα πολύ πρώιμο παράδειγμα της διατροφικής διαταραχής που σήμερα γνωρίζουμε ως νευρική ανορεξία.
Μια συγκεκριμένη περίπτωση από την πραγματική ζωή φαίνεται να μοιάζει με εκείνη της αφήγησης του «The Wonder»: Ένα κορίτσι από την Ουαλία, ονόματι Σάρα Τζέικομπ, λέγεται πως έμεινε χωρίς φαγητό για δύο χρόνια. Όταν ο κόσμος ανακάλυψε την ιστορία της, μια ομάδα νοσηλευτών ανέλαβε να παρατηρήσει τι συνέβαινε. Όμως, μία εβδομάδα αργότερα το κορίτσι πέθανε από ασιτία. Και ύστερα από έναν χρόνο οι γονείς της καταδικάστηκαν για ανθρωποκτονία και οδηγήθηκαν στη φυλακή.
«The Wonder»: Πώς εμπνεύστηκε η συγγραφέας την ιστορία
Οι ιστορικές αναφορές για τα «κορίτσια που νηστεύουν» χρονολογούνται από το 1500 και συνεχίζουν να δημιουργούν ερωτήματα, καθώς οι θεωρίες για τις αιτίες του φαινομένου αναφέρονται τόσο στον θρησκευτικό φανατισμό όσο και στην Ιατρική, αλλά και στην προσπάθεια ορισμένων να τραβήξουν το ενδιαφέρον των άλλων.
Το «The Wonder» είναι μια επινοημένη ιστορία, αλλά αυτό που ενέπνευσε τη συγγραφέα ήταν το πραγματικό φαινόμενο του «κοριτσιού της νηστείας», το οποίο ισχυριζόταν -ή το έλεγαν άλλοι- ότι μπορούσε να ζήσει χωρίς φαγητό.
Η συγγραφέας του βιβλίου σχολιάζει σε συνέντευξή της
στο panmacmillan: «Συνάντησα τα "κορίτσια που νηστεύουν" στα μέσα της δεκαετίας του 1990 - πριν από τόσο πολύ καιρό, που δεν μπορώ καν να θυμηθώ πού διάβασα πρώτη φορά γι' αυτά. Αμέσως μου κίνησαν το ενδιαφέρον αυτές οι περιπτώσεις, οι οποίες έμοιαζαν να απηχούν τους μεσαιωνικούς Αγίους που λιμοκτονούσαν ως πράξη μετάνοιας, αλλά και τους σύγχρονους ανορεξικούς. Ωστόσο, τα "κορίτσια που νηστεύουν" δεν ήταν ακριβώς ίδιες περιπτώσεις με καμία από τις δύο προαναφερόμενες.
Κατά την έρευνα για το μυθιστόρημα εξέτασα σχεδόν πενήντα από αυτές, οι οποίες προέρχονταν από την Ιρλανδία, τη Βρετανία ή γενικότερα τη Δυτική Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, από το 1500 μέχρι και το 1900. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είχαν ακούσει ο ένας για τον άλλον, αλλά οι περιπτώσεις τους δεν ήταν όμοιες - συνέβαιναν σε μεγάλα, τυχαία διαστήματα, οπουδήποτε, από το αστικό Μπρούκλιν μέχρι την αγροτική Ουαλία.
Η συντριπτική πλειονότητα όσων νήστευαν ήταν γυναίκες. Πάντως, δεν ανήκαν όλες στο ίδιο ηλικιακό φάσμα, αν και πολλές βρίσκονταν στην εφηβεία τους, ενώ υπήρχαν και μερικές μητέρες. Σε πολλές δυτικές χώρες, από τον 16ο μέχρι και τον 20ό αιώνα,αυτά τα κορίτσια έγιναν διασημότητες με το να μην τρώνε. Παραδόξως, απέκτησαν δύναμη -προσοχή, φήμη, μερικές φορές περιουσία- με το να είναι αδύναμες και αυτοθυσιαστικές. Ενίοτε οι επισκέπτες και οι θαυμαστές τους τους έδιναν χρήματα και άλλα δώρα, αλλά αυτό δεν ήταν το δηλωμένο κίνητρό τους. Ποιο ήταν λοιπόν;».
«Από τη σημερινή σκοπιά, η προφανής πρώτη εικασία θα ήταν η ανορεξία - μια διατροφική διαταραχή που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1870 και χαρακτηρίζεται από τον τρόμο της αύξησης του βάρους. Όμως, οι περιγραφές αυτών των "νηστικών κοριτσιών" και οι περιλήψεις των συνεντεύξεων με αυτές ή τις οικογένειές τους ελάχιστα αναφέρουν την εμφάνιση ή την εικόνα του σώματος (λεπτότητα και ομορφιά). Είτε ο συγγραφέας πιστεύει ότι το κορίτσι είναι πραγματικά ένα θαύμα είτε προσποιείται, η έμφαση δίνεται στην υποτιθέμενη ικανότητά της να ζει χωρίς φαγητό.
Θα έλεγα ότι ο πιο κοινός συνδετικός κρίκος είναι η χριστιανική πίστη: είτε Καθολικές είτε Προτεστάντισσες, πολλές από αυτές τις κοπέλες υμνήθηκαν ως ηρωίδες στη μεσαιωνική παράδοση Αγίων όπως η Αικατερίνη της Σιένα, που λέγεται ότι ήταν σε θέση να επιβιώνουν από μακροχρόνιες νηστείες, καθώς και από άλλες μορφές μετάνοιας ώστε να εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους και τις αμαρτίες των άλλων. Μερικές φορές στις ιστορικές πηγές του 18ου και του 19ου αιώνα το κορίτσι περιγράφεται με κοσμικούς όρους ως ιατρικό (και όχι θρησκευτικό) θαύμα ή ακόμη και ως μια θλιβερή, παράξενη ιστορία, αλλά και πάλι η εστίαση παραμένει στις αξιώσεις της γρηγορότερης για εξαιρετικές δυνάμεις».
Τι συνέβη σε αυτές τις νεαρές γυναίκες;
«Κάποιες τέθηκαν υπό παρακολούθηση και αποκαλύφθηκαν ως απατεώνισσες, κάποιες φυλακίστηκαν, κάποιες νοσηλεύτηκαν, ενώ άλλες σιτίστηκαν με το ζόρι. Κάποιες πέθαναν από την πείνα κι άλλες κατάφεραν να ζήσουν για πολλές δεκαετίες χωρίς τροφή.
Σε πολλές περιπτώσεις μια κοπέλα αναφέρθηκε για λίγο σε εφημερίδα και στη συνέχεια εξαφανίστηκε από τα ιστορικά αρχεία, κρατώντας τα μυστικά της. Αν και γνωρίζουμε μερικές
δεκάδες μόνο από αυτές τις νηστεύτριες, βρίσκω συναρπαστικό και ανησυχητικό ότι αυτή η πολιτισμική φαντασίωση επαναλαμβάνεται, αιώνα με τον αιώνα: ένα κορίτσι τόσο αγνό που υψώνεται πάνω απ' όλες τις χαμηλές απαιτήσεις της σάρκας» προσθέτει η συγγραφέας.
«The Wonder»: Ήταν πραγματικό πρόσωπο η Άννα Ο' Ντόνελ;
Η συγγραφέας θα πει στη συνέντευξή της: «Ποτέ δεν βρήκα ούτε μία πραγματική περίπτωση που να μου χτύπησε αυτό το καμπανάκι, που να μου λέει ότι αυτή ήταν η ιστορία που έπρεπε να αφηγηθώ σε ένα μυθιστόρημα. Κάποιες ήταν πολύ τραγικές, ακόμη και για έναν συγγραφέα με τα σκοτεινά μου γούστα: η Σάρα Τζέικομπ, για παράδειγμα, ένα μικρό κορίτσι πέθανε ενώ το "παρακολουθούσαν" νοσοκόμες το 1869. Ορισμένες ήταν χαμηλής κωμικότητας, όπως η περίπτωση της Ann Moore, που αποκαλύφθηκε ως απατεώνισσα το 1813.
Σκέφτηκα ότι, αν εξακολουθούσα να είμαι τόσο γοητευμένη από τα "κορίτσια που νηστεύουν", δύο δεκαετίες μετά θα έπρεπε να εγκαταλείψω τη συνήθη μου μέθοδο να γράφω ένα ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο σε μια πραγματική υπόθεση, και να αφήσω τον εαυτό μου να επινοήσει μια ιστορία που θα είχε μέσα της όλα όσα ήθελα να εξερευνήσω σχετικά με αυτό το φαινόμενο.
Φυσικά, θα το έθετα στην Ιρλανδία, όχι μόνο επειδή είναι η πατρίδα μου, αλλά επειδή από τη Μεγάλη Πείνα του 1840 είμαστε λαός οικείος με την πείνα. Αποφάσισα να τοποθετήσω την ιστορία μου στα τέλη της δεκαετίας του 1850, σε ένα είδος αρθρωτού σημείου μεταξύ των παλαιότερων ερμηνειών για τους νηστικούς (μαγεία, θαύμα) και των νεότερων ή πιο επιστημονικών θεωριών (απάτη, υστερία) που θα οδηγούσαν στην επινόηση του όρου «ανορεξία» τη δεκαετία του 1870.
Η δεκαετία του 1850 ήταν, επίσης, η εποχή που πολλοί χριστιανοί -ενίοτε παρακινούμενοι από τις ανακαλύψεις του Δαρβίνου- άρχισαν να αμφισβητούν την πίστη τους, οπότε είναι μια τέλεια στιγμή για να σκηνοθετηθεί η μάχη μεταξύ ενός αγνωστικιστή και ενός μυστικιστή που εμψυχώνει το Θαύμα. Μπορεί οι λεπτομέρειες του μυθιστορήματος να αφορούν τον Καθολικισμό, αλλά αυτό που ήθελα επειγόντως να εξερευνήσω ήταν ο φονταμενταλισμός και ο εξτρεμισμός γενικότερα: Τι είναι αυτό που κάνει έναν νέο ιδεαλιστή να υπογράψει σε ένα σύστημα που μπορεί να τον καταστρέψει;
Τελικά, το "The Wonder" είναι ένα πολύ προσωπικό μυθιστόρημα για μένα, όχι μόνο επειδή αφορά την Ιρλανδία, αλλά επειδή όλα αφορά μια σχέση -μια μακρά, στοχαστική, τρυφερή συζήτηση- μεταξύ μιας γυναίκας και ενός κοριτσιού, και έβαλα σε αυτό πολλά που έμαθα από τη μητρότητα».