Τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων το 1900, ο χρόνος σταμάτησε σε ένα απομακρυσμένο νησί της Σκωτίας,
καθώς τρεις φαροφύλακες εξαφανίστηκαν χωρίς ίχνος, αφήνοντας πίσω τους ανέγγιχτα τα γεύματα τους και τις σημειώσεις της εργασίας τους για την επόμενη μέρα.
Οι Τζέιμς Ντούκατ, ο Τόμας Μάρσαλ και Ντόναλντ Μακ Άρθουρ είχαν τοποθετηθεί στο Φάρο Φλάναν, περίπου 65,5 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κοντά στο υψηλότερο σημείο του νησιού Eilean Mòr, στις Εξωτερικές Εβρίδες, στα ανοικτά των ακτών της Σκωτίας.
Αμέσως μόλις πέρασαν πλοία που ανέφεραν ότι το φως του φάρου είχε σβήσει, στάλθηκε μια ομάδα αναζήτησης. Όταν οι διασώστες ανέβηκαν τα 160 σκαλοπάτια στην άκρη του γκρεμού και στον πύργο ύψους 23 μέτρων, είδαν ότι το ρολόι είχε σταματήσει, βρήκαν μισοφαγωμένο κρέας, τουρσιά και πατάτες στο τραπέζι, μια πεσμένη καρέκλα, ενώ έλειπαν δύο σετ από αδιάβροχα. Το τρίτο κρεμόταν στο συνηθισμένο γάντζο του. Ένα καναρίνι λιμοκτονούσε και το ημερολόγιο του φάρου και οι σημειώσεις εργασίας για δύο μέρες ήταν γραμμένες σε μια πλάκα.
Δεν υπήρχε κανένα ίχνος των ανδρών και όλοι υπέθεσαν ότι είχαν παρασυρθεί από ένα φρικτό κύμα. Αλλά σύντομα προέκυψαν οι θεωρίες ότι ένας φύλακας δολοφόνησε τους άλλους δύο πριν πέσει στη θάλασσα κυριευμένος από τύψεις. Άλλες φήμες ανέφεραν ότι και τους τρεις, τους πήρε ένα στοιχειωμένο πλοίο.
Πάνω από 120 χρόνια αργότερα, η μοίρα των ανδρών παραμένει ένα μυστήριο και μέχρι σήμερα κυκλοφορούν διάφορες ιστορίες για το τι τους συνέβη. Ο φάρος Flannan ολοκληρώθηκε το 1899, ένα χρόνο πριν από την τραγωδία.
Οι οικογένειες τους διαλύθηκαν από την εξαφάνιση – ο Μακ Άρθουρ και ο Ντουκάτ ήταν και οι δύο παντρεμένοι, με έξι παιδιά.
Ο Μακ Άρθουρ ήταν περιστασιακός φύλακας - εκτελούσε καθήκοντα πρώτου βοηθού αντικαθιστώντας τον Γουίλιαμ Ρος, που βρισκόταν σε αναρρωτική άδεια. Ο Τζέιμς Ντούκατ ήταν ο κύριος φύλακας και ο Τόμας Μάρσαλ ήταν ο δεύτερος βοηθός.
Σύμφωνα με το The Association of Lighthouse Keepers, οι άντρες εξαφανίστηκαν στις 15 Δεκεμβρίου 1900. Τα διερχόμενα πλοία είχαν σημειώσει ότι το φως ήταν αναμμένο τη νύχτα της 14ης Δεκεμβρίου, αλλά είχε σβήσει το επόμενο απόγευμα.
Η πρώτη καταγραφή ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στις Νήσους Φλάναν ήταν στις 15 Δεκεμβρίου 1900 όταν το ατμόπλοιο Archtor, σε ένα πέρασμα από τη Φιλαδέλφεια προς το Λιθ, σημείωσε στο ημερολόγιο του ότι το φως δεν λειτουργούσε σε κακές καιρικές συνθήκες.
Στις 26 Δεκεμβρίου ο φύλακας Τζόζεφ Μουρ ταξίδευε στο Eilean Mor με το Lender House Tender Hesperus για το επόμενο εξάμηνο της θητείας του. Κατά τύχη, είχε αλλάξει την προηγούμενη βάρδια του, για να περάσει τα Χριστούγεννα με τα παιδιά του. Πήγε στον φάρο, αλλά δεν βρήκε κανέναν εκεί.
Ο καπετάνιος Χάρβεϊ, ανέφερε ότι κατά την άφιξή του στο Flannan το απόγευμα της 26ης Δεκεμβρίου, δεν υπήρχε κανένα σημάδι ζωής στο νησί και δεν δόθηκε απάντηση σε μία φωτοβολίδα που εκτοξεύτηκε από το πλοίο.
Καθώς ανέβαινε τα σκαλιά προς το φάρο, παρατήρησε «τρία γιγαντιαία μαύρα πουλιά σκαρφαλωμένα πάνω», πριν βρει την ανατριχιαστική άδεια κουζίνα.
Ο Χάρβεϊ έστειλε ένα πανικοβλημένο τηλεγράφημα πίσω στην ηπειρωτική χώρα, το οποίο έγραφε: «Ένα φοβερό ατύχημα έχει συμβεί στο Flannans. Οι τρεις φύλακες, ο Ντουκάτ, ο Μάρσαλ και ο περιστασιακός έχουν εξαφανιστεί από το νησί. Κατά την άφιξή μας εκεί το απόγευμα, δεν υπήρχε κανένα σημάδι ζωής στο νησί. Εκτοξεύσαμε μια φωτοβολίδα, αλλά καθώς δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση, κατάφερα να κατεβάσω τον Μουρ στη στεριά, ο οποίος ανέβηκε στο Σταθμό, αλλά δεν βρήκε τους φύλακες εκεί. Τα ρολόγια ήταν σταματημένα και σύμφωνα με άλλα σημάδια, όλα έδειχναν ότι το ατύχημα πρέπει να είχε συμβεί πριν από περίπου μια εβδομάδα».
«Καημένοι συνάδελφοι πρέπει να έχουν παρασυρθεί από τους ανέμους πάνω στα βράχια ή να πνίγηκαν προσπαθώντας να ασφαλίσουν έναν γερανό ή κάτι τέτοιο. Με τη νύχτα να έρχεται δεν μπορούσαμε να περιμένουμε να κάνουμε κάτι για τη μοίρα τους. Έχω αφήσει τους Μουρ, Μακντόναλντ, Μπόιμαστερ και δύο ναυτικούς στο νησί για να κρατήσω το φως αναμμένο μέχρι να κάνετε άλλες ρυθμίσεις. Δεν θα επιστρέψω στο Oban μέχρι να έχω νέα σας. Θα παραμείνω στο γραφείο τηλεγραφίας απόψε έως ότου κλείσει, αν θέλετε να μου τηλεγραφήσετε».
Σε μια έκθεση πρόσθεσε: «Τίποτα δεν φαίνεται να άγγιξε την ανατολική πλευρά που να δείχνει ότι μεταφέρθηκαν από εκεί. Στη δυτική πλευρά είναι κάπως διαφορετικά τα πράγματα. Είχαμε ένα παλιό κουτί στα μισά του δρόμου για να κρατήσουμε τα σχοινιά πρόσδεσης στη Δύση και αυτά έχουν φύγει. Μερικά από τα σχοινιά απ' ό,τι φαίνεται, βγήκαν και βρίσκονται σκορπισμένα στα βράχια κοντά στο γερανό. Ο ίδιος ο γερανός είναι ασφαλής.
Ο Robert Muirhead, ο επιθεωρητής του διοικητικού συμβουλίου που είχε προσλάβει και γνώριζε και τους τρεις άνδρες προσωπικά, διεξήγαγε έρευνα και διαπίστωσε ότι οι τελευταίες ημέρες των καταχωρίσεων στο ημερολόγιο του φάρου ήταν ασυνήθιστες.
Στις 12 Δεκεμβρίου, ο φαροφύλακας Τόμας Μάρσαλ έγραψε για «σοβαρούς ανέμους, τους οποίους δεν έχω ξαναδεί σε είκοσι χρόνια». Πρόσθεσε ότι ο κύριος φύλακας Τζέιμς Ντούκατ ήταν «πολύ ήσυχος» και ότι ο Γουίλιαμ Μακ Άρθουρ - γνωστός ως έμπειρος ναυτικός και συχνά «σκληρός καβγατζής» έκλαιγε.
Οι καταχωρήσεις στο ημερολόγιο στις 13 Δεκεμβρίου σημείωσαν ότι η καταιγίδα εξακολουθούσε να μαίνεται και ότι και οι τρεις άντρες «προσεύχονταν». Γιατί όμως τρεις πεπειραμένοι φαροφύλακες, ασφαλείς σε έναν νεόκτιστο φάρο, προσεύχονταν να σταματήσει μια καταιγίδα; Ήταν απολύτως ασφαλείς. Αυτό που επίσης προκαλεί εντύπωση, είναι ότι σύμφωνα με τους ντόπιους, δεν αναφέρθηκαν καταιγίδες στην περιοχή στις 12, 13 ή 14 Δεκεμβρίου.
Η τελευταία καταχώριση στο ημερολόγιο έγινε στις 15 Δεκεμβρίου και έγραφε το εξής: «Η καταιγίδα τελείωσε, ηρεμία στη θάλασσα. Ο Θεός είναι παντού». Ο Muirhead βρήκε αργότερα σχοινιά σκορπισμένα στα βράχια στην πλατφόρμα που έδενε το πλοίο.
Εκεί, ο Muirhead παρατήρησε σχοινιά διασκορπισμένα παντού στα βράχια, σχοινιά που συνήθως ήταν σε καφέ κλουβί, 21 μέτρα πάνω από την πλατφόρμα, σε έναν γερανό. Ίσως το κιβώτιο έπεσε και έσπασε, και ήρθε ένα απροσδόκητο κύμα που έριξε τους φύλακες στη θάλασσα ενώ εκείνοι προσπαθούσαν να τα μαζέψουν; Αυτή ήταν η πρώτη και πιο πιθανή θεωρία και ως εκ τούτου ο Muirhead την περιέλαβε στην επίσημη έκθεσή του.
Παρά τις μακρές αναζητήσεις, δεν βρέθηκαν ποτέ πτώματα και παραμένει ασαφές γιατί ένας από τους άντρες εγκατέλειψε τον φάρο - στα μέσα Δεκεμβρίου - χωρίς το παλτό του.
Αυτή η εξήγηση όμως άφησε μερικούς ανικανοποίητους. Γιατί δεν είχε ξεβραστεί κανένα από τα σώματα στην ξηρά; Γιατί ένας από τους άντρες έφυγε από το φάρο χωρίς να πάρει το παλτό του; Γιατί οι τρεις πεπειραμένοι φαροφύλακες δεν σκέφτηκαν ένα πιθανό κύμα;
Σύμφωνα με το History UK, τα χρόνια που ακολούθησαν, οι επόμενοι φύλακες του Eilean Mor ανέφεραν «περίεργες φωνές στον άνεμο, που φώναζαν τα ονόματα των τριών νεκρών».
Μέχρι σήμερα το μυστήριο δεν έχει λυθεί ποτέ και παραμένει ένα από τα πιο αινιγματικά στη θαλάσσια ιστορία της Σκωτίας.
Σύμφωνα με τον μύθο, ένας φύλακας δολοφόνησε τους άλλους δύο πριν αυτοκτονήσει, ή ότι ένα φίδι θάλασσας - ή γιγαντιαίο θαλάσσιο πουλί - μετέφερε τους άντρες μακριά. Άλλες φήμες υποστηρίζουν ότι τους άντρες πήρε μακριά ένα πλοίο -φάντασμα.
Οι Σκωτσέζοι ηθοποιοί Τζέραρντ Μπάτλερ Gerard Butler και Πίτερ Μούλαν συνεργάστηκαν στο ψυχολογικό θρίλερ, «The Vanishing», για να παρουσιάσουν την ιστορία. Ο Μπάτλερ παίζει τον Ντούκατ και ο Μούλαν τον Μάρσαλ. Η ταινία είχε αρχικά ονομαστεί «Keepers» («Φύλακες»), αλλά μετονομάστηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Η μυστηριώδης ιστορία, εμφανίζεται επίσης σε ένα επεισόδιο του Dr. Who, με τίτλο «Horror of Fang Rock», ενώ έχει πέρσι άνοιξε και μία έκθεση προς τιμήν των τριών ανδρών. Το μυστήριο αποτέλεσε επίσης έμπνευση για τη μοντέρνα όπερα "The Lighthouse" του συνθέτη Peter Maxwell Davies (1979). Το βρετανικό συγκρότημα Genesis έγραψε και ηχογράφησε το "The Mystery of Flannan Isle Lighthouse" το 1968, το οποίο όμως εκδόθηκε το 1998 στο Genesis Archive 1967-75.