Οι άνθρωποι λαμβάνουν πολλά υπόψη τους όταν συναντιούνται με ένα πρόσωπο που τους ενδιαφέρει. Αλλά η μυρωδιά προβλέπει αν τελικά θα τους αρέσει αυτό το άτομο.
Το δωμάτιο είναι γεμάτο κόσμο και θορυβώδες. Γύρω γύρω ακούγονται συζητήσεις και η μυρωδιά από ποπ κορν και αλκοόλ πλανάται στον αέρα.
Ωστόσο, δύο γυναίκες που συναντιούνται για πρώτη φορά μέσα σε αυτόν τον ίδιο χώρο μπορούν να κρίνουν μέσα σε λίγα λεπτά αν έχουν τη δυνατότητα να γίνουν φίλες - καθοδηγούμενες τόσο από την όσφρηση όσο και από οποιαδήποτε άλλη αίσθηση, σύμφωνα με μια νέα έρευνα ψυχολογίας του Cornell.
Ο οσφρητικός συντονισμός μας με τους άλλους ανθρώπους
«Οι άνθρωποι λαμβάνουν πολλά υπόψη τους όταν συναντιούνται πρόσωπο με πρόσωπο. Αλλά η μυρωδιά, την οποία οι άνθρωποι καταγράφουν σε κάποιο επίπεδο -ίσως όχι συνειδητά- προβλέπει αν τελικά θα σου αρέσει αυτό το άτομο», δήλωσε η Vivian Zayas, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Αμερικανικό Κολέγιο Τεχνών και Επιστημών (A&S). «Είναι καταπληκτικός ο οσφρητικός συντονισμός μας με τους άλλους ανθρώπους, ακόμη και χωρίς να έχουμε συνειδητή επίγνωση του πόσο συντονισμένοι είμαστε μαζί του».
Σε μια μελέτη σε ετεροφυλόφιλες γυναίκες, η Zayas και η έτερη συγγραφέας Jessica Gaby, διαπίστωσαν ότι οι προσωπικές, ιδιοσυγκρασιακές προτιμήσεις που βασίζονται στο καθημερινό άρωμα ενός ατόμου, το οποίο αποτυπώνεται σε ένα μπλουζάκι, προέβλεπαν πόσο πολύ άρεσε στις γυναίκες ο παρτενέρ της αλληλεπίδρασής τους μετά από τετράλεπτες συζητήσεις μέσα σε ένα γεμάτο με κόσμο δωμάτιο.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι προτιμήσεις με βάση το άρωμα -μυρίζοντας το μπλουζάκι ενός ατόμου- προέβλεπαν πόσο πολύ άρεσε στις συμμετέχουσες το ίδιο άτομο μετά την προβολή της εικόνας του για μόλις 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου.
«Αν πιστεύετε ότι μπορεί να γίνετε φίλοι με κάποιον που δεν έχετε συναντήσει με βάση την έκθεση στη φωτογραφία του για ένα δέκατο του δευτερολέπτου, είναι ακόμη και πολύ πιο πιθανό να τον κρίνετε ως πιθανό φίλο με βάση το άρωμα της μπλούζας του», δήλωσε η Zayas.
Ο αλληλεπιδραστικός αυτός ρόλος των οσφρητικών συσχετίσεων στις προτιμήσεις και επιλογές φιλίας, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, προσθέτει και άλλα στοιχεία στην κατανόηση της σύνθετης εικόνας του τι συμβαίνει όταν συναντάμε κάποιον για πρώτη φορά - και κρίνουμε τις δυνατότητες για μελλοντικές αλληλεπιδράσεις, φιλικής ή συναισθηματικής φύσεως.
Η οσμή συνδέεται στενά με τη μνήμη, δήλωσε η Γκάμπι, επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Middle Tennessee State University. Οι συναισθηματικές αναμνήσεις σχηματίζονται στο οσφρητικό σύστημα έξω από τη συνειδητή επίγνωση και μνήμη.
Μέχρι σήμερα ξέραμε ότι η κοινωνική οσφρητική έρευνα επικεντρώνεται συχνά στην επιλογή συντρόφου, αλλά η Gaby ήθελε να εξετάσει αποκλειστικά στις πλατωνικές / φιλικές αλληλεπιδράσεις. Αντί να εστιάζει στη «φυσική» οσμή των ατόμων -απομονωμένη από προϊόντα ομορφιάς και φροντίδας ή άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες-, η μελέτη αυτή στηρίχθηκε στο ότι οι άνθρωποι προσαρμόζουν την «υπογραφή» της μυρωδιάς τους μέσω πολλών επιλογών που κάνουν καθημερινά.
«Δεν είναι μόνο το άρωμα», δήλωσε η Gaby και προσθέτει: «Είναι οι διατροφικές σας επιλογές. Τι απορρυπαντικό πλυντηρίου χρησιμοποιείτε; Όλες αυτές οι επιλογές σας συνοψίζονται σε αυτό που ονομάζουμε «διπλωματική οσμή». Ζεις μέσα σε αυτόν τον χώρο οσμών - αλλά ο χώρος αυτός ταιριάζει όντως με τους χώρους οσμών των ανθρώπων με τους οποίους συναναστρέφεσαι;».
Πώς έγινε το πείραμα
Οι ερευνητές επέλεξαν γυναίκες που προσδιορίζονταν ως ετεροφυλόφιλες για ένα πείραμα «γρήγορης φιλίας» [sic]. Οι φωτογραφίες των υποκειμένων τραβήχτηκαν από τους ερευνητές και στη συνέχεια ολοκλήρωσαν μια διαδικτυακή συνεδρία, κάνοντας πρόχειρες κρίσεις για τις δυνατότητες φιλίας με βάση τις ματιές 0,1 δευτερολέπτων στις φωτογραφίες των άλλων συμμετεχόντων.
Επίσης, οι συμμετέχουσες έλαβαν μπλουζάκια για να τα φορέσουν για περίπου 12 ώρες, κάνοντας τις συνήθεις δραστηριότητές τους.
Κατόπιν ακολούθησε μια αξιολόγηση στα μπλουζάκια που είχαν φορεθεί από τους συμμετέχοντες στη συνεδρία. Οι συμμετέχοντες μύριζαν τα μπλουζάκια και στη συνέχεια σημείωναν αν θα ήθελαν να κάνουν παρέα με το συγκεκριμένο άτομο, να γίνουν φίλοι μαζί του ή όχι.
Αμέσως μετά, οι συμμετέχοντες πέρασαν από μια ζωντανή συνεδρία ταχείας φιλίας - κάθισαν απέναντι από ένα τραπέζι και συνομίλησαν για τέσσερα λεπτά ο καθένας με 10 από τους άλλους συμμετέχοντες/κατόχους της εκάστοτε μπλούζας, ενώ κάθε συνομιλία ακολουθήθηκε αμέσως από μια αξιολόγηση των δυνατοτήτων φιλίας.
Η συνεδρία «ταχείας φιλίας» ακολουθήθηκε από μια δεύτερη αξιολόγηση σε όλες τις μπλούζες που είχαν μυρωδιά.
Οι αξιολογήσεις που αφορούσαν μόνο τη μυρωδιά ήταν παράλληλες με τις προσωπικές αξιολογήσεις: Εάν ένας συμμετέχων έκρινε «υψηλό δυναμικό φιλίας» με βάση τη μυρωδιά μιας μπλούζας, η αξιολόγησή του για το ίδιο άτομο μετά από μια τετράλεπτη αλληλεπίδραση ήταν η ίδια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η ποιότητα της ζωντανής αλληλεπίδρασης τροποποίησε την οσφρητική αντίληψη.
Η Zayas δήλωσε ότι η συνέπεια των κρίσεων στις τρεις ευκαιρίες αξιολόγησης είναι αξιοσημείωτη.
«Όλοι οι συμμετέχοντες έδειξαν ότι είχαν μια συνεπή επιλογή για το τι τους άρεσε», είπε. «Και η συνέπεια δεν ήταν ότι στην ομάδα ένα άτομο μύριζε πολύ άσχημα και ένα άτομο μύριζε πολύ καλά. Αποδείχθηκε ότι ήταν ιδιοσυγκρασιακή. Μπορεί να μου αρέσει το άτομο Α έναντι του Β έναντι του Γ με βάση το άρωμα - και αυτό το μοτίβο προβλέπει ποιον τελικά συμπαθώ στη συνομιλία αυτή».
«Είναι γνωστό ότι πολλές πρώτες εντυπώσεις βασίζονται στο πώς μοιάζει κάποιος», δήλωσε η Zayas. Αλλά αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι το καθημερινό, φυσικό άρωμα ενός ατόμου είναι ένας ισχυρός προγνωστικός δείκτης για το αν οι άλλοι μπορεί να θέλουν να αλληλεπιδράσουν μαζί του.
«Μου φαίνεται λογικό ότι ο τρόπος που μυρίζεις επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σε κρίνω ως άτομο με το οποίο θα σχετιστώ έστω και φιλικά», δήλωσε η Gaby. «Αλλά με εξέπληξε περισσότερο η αλληλεπίδραση. Μια προσωπική αλληλεπίδραση με ένα άτομο μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι την οσμή του σώματός του. Αυτό είναι το εκπληκτικό εύρημα για μένα».