«Εκπαιδευτικός της Χρονιάς» για το 2022 ψηφίστηκε ομόφωνα ο Χάρης Γεωργιακάκης στα Education Leaders Awards.
Ο νεαρός δάσκαλος από την Κρήτη, κατάφερε -μετά από πενταετή συλλογική προσπάθεια όπως τονίζει - να μεταμορφώσει το γεμάτο φθορές και σχεδόν εγκαταλελειμμένο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων, σε έναν χώρο που οι μαθητές χαίρονταν να πηγαίνουν και ταυτόχρονα να αφήσει το στίγμα του στην τοπική κοινωνία.
«Όλη αυτή η προσπάθεια, είναι ένα ψηφιδωτό μιας πενταετίας. Είναι μια προσπάθεια που ξεκινά από το 2017 και φτάνει μέχρι τώρα, το 2022», λέει ο ίδιος στο iefimerida. Αν και μπορούσε να επιλέξει ένα σχολείο εντός της πόλης του Ηρακλείου, επέλεγε συνειδητά να πηγαίνει στο Ολιγοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων για να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017.
Το ολιγοθέσιο σχολείο στο χωριό Βορίζια - μία ώρα από το Ηράκλειο, στους πρόποδες του Ψηλορείτη - είχε παραμεληθεί επί χρόνια, με αποτέλεσμα η εικόνα του να είναι αποκαρδιωτική και οι φθορές του να απειλούν την ασφάλεια των μικρών μαθητών. Πλέον, το σχολείο έχει αποκτήσει τον απαραίτητο εξοπλισμό, το κτίριο έχει αλλάξει τελείως όψη και έχει μετατραπεί σε έναν πολύχρωμο καμβά, ενώ μαζί του άλλαξε και η διάθεση των παιδιών και η γενικότερη νοοτροπία των κατοίκων, κάτι που ήταν το ζητούμενο για τον κ. Γεωργιακάκη.
«Έγινε μια προσπάθεια βελτίωσης σε πολλούς τομείς της λειτουργίας του σχολείου, των υποδομών και της παρεχόμενης εκπαίδευσης, ώστε να μπορέσει να γίνει σύγχρονο σχολείο με προεκτάσεις προς την κοινωνία γενικότερα. Να μην είναι στενό, περιορισμένο, παρατημένο στη μοίρα του και να μην κυριαρχούν προκαταλήψεις και στερεότυπα για την περιοχή εκεί, τόσο για τους κατοίκους όσο και για τα παιδιά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο 36χρονος δάσκαλος, ο οποίος μαζί με τους υπόλοιπους συναδέλφους του, διένυε 106 χιλιόμετρα καθημερινά για να πάει στο σχολείο και να επιστρέψει στο Ηράκλειο όπου διέμενε.
Όταν μια περιοχή είναι δυσπρόσιτη και βρίσκεται σε μακρινή απόσταση όπως λέει, αποθαρρύνει τους εκπαιδευτικούς από το να δουλέψουν σε αντίστοιχα μέρη, ωστόσο, η ηθική ικανοποίηση είναι το μεγαλύτερο έπαθλο. «Προσωπικά, ήταν επιλογή μου. Κάτι χάνεις, αλλά κερδίζεις πολλά περισσότερα. Δεν παίρνει κανείς τα βραβεία για τα χιλιόμετρα. Κι άλλοι συνάδελφοι βρίσκονται σε παρόμοια θέση με εμένα. Εξάλλου το βραβείο είναι κι αυτό στα πλαίσια της ηθικής ικανοποίησης και της αναγνώρισης. Τίποτα παραπάνω. Δεν κερδίζεις οικονομικά. Απλά αναδεικνύεται η δουλειά σου» επισημαίνει.
Αυτό που κατάφερε ο κ. Γεωργιακάκης μετά από προσπάθεια πολλών ετών, είναι όχι μόνο να αλλάξει την όψη του σχολείου, αλλά και να αμβλύνει τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανισότητες μέσα από διάφορες δράσεις, βασιζόμενος στο φιλότιμο των συναδέλφων του και στη συνεργασία των γονέων και της δημοτικής αρχής. Αυτό ήταν το κίνητρό του άλλωστε. «Το σχολείο είναι ολιγοθέσιο, δυσπρόσιτο, δεν έχει σταθερό προσωπικό και τα παιδιά εκεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δεν έχουν εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων. Δεν κάνουν δηλαδή πληροφορική, αγγλικά, γυμναστική, μουσική, θεατρική αγωγή. Οπότε πρέπει εμείς οι εκπαιδευτικοί να βρούμε τρόπο, να διδάξουμε και αυτά τα αντικείμενα», εξηγεί.
Μέσα από την ανάδειξη της ιστορίας του, ο Χάρης Γεωργιακάκης, θέλει να εμπνεύσει κι άλλους εκπαιδευτικούς και η προσπάθεια του να βρει μιμητές. «Μακάρι όσοι πάνε σε σχολεία που ενδεχομένως έχουν ανάγκες,να μπουν σε αυτή τη διαδικασία. Ίσως θα πρέπει να θυσιάσουν κάποια πράγματα για να καταφέρουν κάτι. Όμως δεν μπορείς να κερδίσεις στη ζωή σου αν δεν προσπαθήσεις, δεν θυσιάσεις, δεν κοπιάσεις. Να γίνουν οι ίδιοι η ψυχή της εκπαίδευσης και να προσπαθήσουν να βελτιώσουν το σχολείο και να διαμορφώσουν ένα περιβάλλον αξιόλογο για μάθηση, που να είναι σημείο αναφοράς, άσχετα με το αν θα βρουν ανταπόκριση άμεσα».
Διαβάστε όσα είπε ο Χάρης Γεωργιακάκης στο iefimerida.gr
- Πρόσφατα ψηφιστήκατε «Εκπαιδευτικός της Χρονιάς». Πώς προέκυψε αυτός ο τίτλος;
Πρόκειται για έναν νέο διαγωνισμό, ο οποίος πραγματοποιείται κάθε χρόνο και έχει διάφορες κατηγορίες βράβευσης. Υποβάλλεις την υποψηφιότητα σου τεκμηριώνοντας ότι έχεις επηρεάσει μια ολόκληρη εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς και με ποιον τρόπο το έχεις καταφέρει αυτό. Όλο αυτό πιστοποιείται μέσα από συστατικές επιστολές με ανθρώπους που έχεις συνεργαστεί, όπως διευθυντές, συναδέλφους, μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης, γονείς κτλ. Στη συνέχεια, τις υποψηφιότητες βλέπει και αξιολογεί μια πολύπλευρη και πολυμερής επιτροπή, πρόεδρος της οποίας είναι η Άννα Διαμαντοπούλου και ακολούθως συναποφασίζει.
- Τι σημαίνει για εσάς αυτή η διάκριση;
Είναι ιδιαίτερη τιμή να μου αποδίδεται αυτός ο τίτλος. Δεν το περίμενα, αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για εμένα. Μου έδωσε φυσικά χαρά, ως αναγνώριση όλων αυτών των προσπαθειών που έχουν γίνει. Σίγουρα όμως, το βραβείο αξίζει σε όλα τα πρόσωπα που συνεργαστήκαμε για να βελτιώσουμε το Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων όλα αυτά τα χρόνια. Δεν θα έπρεπε να πάει μόνο σε εμένα.
- Πώς αντέδρασαν οι μαθητές σας;
Οι μαθητές μου χάρηκαν πάρα πολύ, γιατί είναι ένα σχολείο μακριά από το Ηράκλειο και από τα μεγάλα αστικά κέντρα της περιοχής γενικότερα. Το χωριό τους είναι ορεινό, δυσπρόσιτο και απομακρυσμένο, οπότε τα παιδιά, δεν έχουν εύκολα τη δυνατότητα να ακούγονται και να έρχονται σε επαφή με τις μεγάλες πόλεις. Έτσι, το ότι ακούστηκε το χωριό τους και ότι ο δάσκαλος τους κέρδισε αυτό τον τίτλο, ήταν πολύ τιμητικό και για τους ίδιους. Θεώρησαν δηλαδή, πως και οι ίδιοι τιμώνται και αναγνωρίζονται σε πανελλήνια εμβέλεια μέσα από το βραβείο του δασκάλου τους.
- Ποια ήταν η πρώτη εικόνα που αντικρίσατε όταν πρωτοπήγατε εκεί;
Όταν βρέθηκα εκεί το 2017,το κτίριο και ο άδειος χώρος ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Το ίδιο το σχολείο σαν περιβάλλον, σαν εικόνα και εσωτερικά και εξωτερικά, δεν ενέπνεε ούτε τους μαθητές, ούτε τους εκπαιδευτικούς. Υπήρχε μια εικόνα παραμέλησης, με υποδομές οι οποίες είχαν εμφανή ανάγκη για αποκατάσταση και όλο αυτό το περιβάλλον δεν μπορούσε να βοηθήσει και να εμπνεύσει τα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς και την τοπική κοινωνία να δουν το σχολείο διαφορετικά.
- Πώς αποφασίσατε να αναδιαμορφώσετε το σχολείο;
Το κίνητρο μου πάντα ήταν η άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και το λέω αυτό, γιατί το σχολείο είναι ολιγοθέσιο, δυσπρόσιτο, δεν έχει σταθερό προσωπικό, και τα παιδιά εκεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δεν έχουν εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων. Δεν κάνουν δηλαδή πληροφορική, αγγλικά, γυμναστική, μουσική, θεατρική αγωγή. Οπότε πρέπει εμείς οι εκπαιδευτικοί να βρούμε τρόπο να διδάξουμε και αυτά τα αντικείμενα. Έτσι, το έθεσα προς διαβούλευση και προς διάλογο να κάνουμε ό,τι μπορούμε ο καθένας. Να εφαρμόσουμε δηλαδή προγράμματα και να διοργανώσουμε βιωματικές δράσεις που να έχουν σχέση π.χ. με την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας, το περιβάλλον, την αγωγή υγείας, την κυκλοφοριακή αγωγή, τις παγκόσμιες ημέρες, τη βία, τα δικαιώματα, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα βιβλία, να συνεργαστούμε με διπλανά σχολεία κτλ., ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε μέχρι έναν βαθμό, αυτό το χάσμα των ανισοτήτων. Να δώσουμε στα παιδιά ερεθίσματα που μόνο μέσα από το σχολείο θα μπορούσαν να δεχτούν.
Όλα αυτά, βασίζονται στο φιλότιμο και την προσπάθεια του κάθε εκπαιδευτικού, ο οποίος πρέπει να σκεφτεί και να υλοποιήσει - σε συνεργασία με τους υπόλοιπους - δράσεις που να καλύπτουν αυτό το κενό, λαμβάνοντας ταυτόχρονα και τις παραμέτρους των παιδιών, όπως οι μαθησιακές δυσκολίες, τα θέματα συμπεριφοράς κτλ. Παράλληλα, θα πρέπει να συμβαδίσεις και με το πολιτιστικό πλαίσιο της τοπικής κοινότητας. Να εξηγήσεις στους γονείς τι κάνεις και τι θέλεις από τα παιδιά και από τους ίδιους. Αυτό θέλει χρόνο και προσπάθεια για να χτιστεί. Και μετά, παιδιά και γονείς γίνονται άμεσοι συνεργάτες. Δεν πάνε όλα κατ' ευχήν αμέσως... Μπορεί να συναντήσεις δυσκολίες και εμπόδια που πρέπει να τα υπερβείς και να προσπαθήσεις να κάνεις το καλύτερο για αυτά τα παιδιά.
- Τι παρεμβάσεις έχετε κάνει στον χώρο του σχολείου;
Προσπάθησα σε συνεννόηση με τους εκπαιδευτικούς, με την τοπική αυτοδιοίκηση, και τους γονείς, όλο αυτό να αρχίσει να αλλάζει. Αυτό που ήθελα αρχικά, ήταν να μπορέσουμε να δώσουμε μια άλλη όψη σε αυτό το σχολείο. Καταφέραμε να αλλάξει εξωτερικά, να επιδιορθωθούν οι φθορές και να μπορέσει μετά να βαφτεί και να αποκτήσει μια πολύ όμορφη εικόνα. Φθορές είχε και η αυλή. Η τότε συνάδελφος των εικαστικών, ζωγράφισε στην αυλή πάρα πολύ ωραία επιδαπέδια παιχνίδια κι έτσι η αυλή πήρε χρώμα. Στη συνέχεια, σε κάθε τοίχο του σχολείου, έγινε από μία ζωγραφιά. Έτσι, όλο το σχολείο μετατράπηκε σε έναν καμβά, σε ένα μεγάλο πίνακα ζωγραφικής. Πραγματικά ξεχώριζε μέσα στο χωριό. Διορθώθηκαν και φθορές που είχαν να κάνουν με τη μόνωση, με την υγρασία, με το σύστημα θέρμανσης, πράγματα που είναι σημαντικά για την ασφάλεια των μαθητών. Οργανώθηκε βιβλιοθήκη, αγοράσαμε σύγχρονο εξοπλισμό όπως tablet και laptop, για να μπορούν τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στην πληροφορία και στις νέες τεχνολογίες. Οικονομικά βοήθησε και ο δήμος αλλά και οι γονείς, ενώ όταν το σχολείο άρχισε να αλλάζει όψη και να ακούγεται μέσα από όλα αυτά που υλοποιούσαμε με τα παιδιά, βρέθηκαν και δωρητές.
- Πόσο δύσκολο είναι για έναν δάσκαλο να εργάζεται σε ένα απομονωμένο χωριό; Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει;
Επειδή αυτά τα σχολεία είναι απομακρυσμένα και δυσπρόσιτα, έχουν θέματα υλικοτεχνικής υποδομής. Τα κτίρια μπορεί να μην είναι σε καλή κατάσταση, να υπάρχουν θέματα υγρασίας, να μην έχει γίνει συντήρηση όπως πρέπει, να υπάρχει θέμα με τη θέρμανση, η αυλή να έχει προβλήματα που δημιουργούν θέματα ασφάλειας για τους μαθητές, να υπάρχουν φθορές σε τοίχους, θρανία, καρέκλες κτλ. Επίσης, δεν υπάρχει σταθερό προσωπικό κι έτσι μένει πίσω η συντήρηση του σχολείου και η επαφή με την τοπική κοινότητα, γι' αυτό και έχεις να αντιμετωπίσεις μια δύσκολη κατάσταση από πολλές απόψεις. Ένας εκπαιδευτικός που εργάζεται σε ένα απομονωμένο χωριό, χρειάζεται να έχει υψηλή αντοχή και ικανότητες διαχείρισης και διοίκησης. Ο δρόμος δεν ήταν εύκολος ούτε και για εμένα. Προσωπικά έχω υποστεί πολλές απογοητεύσεις, ματαιώσεις, επικρίσεις, ήττες, αλλά ποτέ δεν το έβαλα κάτω. Θα προσπαθώ όσο μπορώ κάθε φορά, χρόνο με τον χρόνο.
- Πόσοι μαθητές φοιτούν στο Δημοτικό Σχολείο Βοριζίων;
Τη φετινή χρονιά, ήταν 30 παιδιά. Τα προηγούμενα χρόνια ήταν 35-40. Κάθε χρόνο ο αριθμός μικραίνει γιατί είναι χωριό και δεν μένει πολύς νέος κόσμος. Όμως, παρόλο που είναι απομονωμένο και δυσπρόσιτο, οι κάτοικοι το αγαπούν πολύ το χωριό και δεν θέλουν να φύγουν. Τα παιδιά θέλουν να μείνουν εκεί και να δημιουργήσουν οικογένεια.
- Είδατε κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά και την απόδοση των μαθητών μετά την αναδιαμόρφωση του σχολείου;
Ναι, και η αλλαγή ήταν ξεκάθαρη. Άλλαξε η διάθεσή τους απέναντι στο σχολείο. Πλέον έλεγαν «μου αρέσει το σχολείο μου, θέλω να πηγαίνω», «περνάω καλά στο σχολείο, κάνουμε πράγματα που είναι για μένα ξεχωριστά, μέσα από όλα αυτά που υλοποιούμε, το σχολείο μου, ακούγεται, φαίνεται». Η γενικότερη αντίληψη πια, ήταν «δεν πάω τυπικά να περάσω τις ώρες μου και να φύγω χωρίς να έχει κάτι ιδιαίτερο να μου προσφέρει». Το σχολείο τους ξεχώριζε για αυτά που έκαναν και κατ' επέκταση ξεχώριζε το χωριό τους και οι ίδιοι. Τα παιδιά εισέπρατταν από τους εκπαιδευτικούς πολλή αγάπη, πολύ ενδιαφέρον, και όλο αυτό άλλαξε την ευρύτερη στάση της τοπικής κοινωνίας απέναντι στο σχολείο. Το αγκάλιασαν, στήριξαν τους εκπαιδευτικούς, απέκτησαν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη... Αυτό είναι το μεγαλύτερο κέρδος για έναν εκπαιδευτικό.
- Τι χρειάζονται τελικά τα παιδιά για να «ανθίσουν»;
Όσο ένας εκπαιδευτικός έχει αγάπη μέσα του και ενδιαφέρον και δεν πτοείται από τις δυσκολίες, πάντα θα βρίσκει και θα καταφέρνει να κάνει κάτι ξεχωριστό, κάτι ιδιαίτερο για τους μαθητές του και να τους δίνει εφόδια, ερεθίσματα, γνώσεις, και βιώματα που θα είναι σημαντικά για αυτούς. Μπορεί αυτά μετά να τα θυμούνται για όλη τους τη ζωή και να τους καθορίσουν αργότερα ως ανθρώπους. Γι' αυτό και ο δάσκαλος είναι πρότυπο και ό,τι είμαστε το οφείλουμε στους δασκάλους, πέρα από τους γονείς μας. Όταν επηρεάσεις ένα παιδί και σε σκέφτεται, θυμάται τα λόγια σου, τι έζησε μαζί σου και θέλει να εξελιχθεί αργότερα στη ζωή του, τότε του έχεις δώσει το καλύτερο κίνητρο. Του έχεις φυτέψει δηλαδή τον σπόρο της γνώσης, της εξέλιξης, της προσπάθειας. Το έχεις αλλάξει, το έχεις πάρει από εκεί που ήταν και το έχεις πάει κάπου αλλού. Και όλο αυτό, θα το εισπράξει αργότερα, όχι άμεσα. Αυτό είναι το κέρδος μας, δεν το κάνουμε για να πάρουμε περισσότερα χρήματα ή για να κερδίσουμε κάτι. Θέλουμε αύριο μεθαύριο κι αυτοί με τη σειρά τους, να κάνουν την κοινωνία μας καλύτερη. Αυτή είναι η προσπάθεια των δασκάλων χρόνο με τον χρόνο. Να δημιουργήσουν ανθρώπους που θα κάνουν τον κόσμο καλύτερο, όπως και εκείνοι προσπαθούν να τον κάνουν καλύτερο.
- Ποια είναι για εσάς τα χαρακτηριστικά ενός «καλού» δασκάλου;
Για 'μένα, πέρα από τα προφανή, ο «καλός» δάσκαλος πρέπει να έχει καρδιά εθελοντή και να προσπαθεί συνεχώς, ακόμα και αν αυτό που θα πάρει, δεν θα έχει υλική ανταμοιβή, αλλά ηθική ικανοποίηση. Γιατί όσες καταστάσεις συναντήσεις στην εκπαιδευτική σου διαδρομή και την ελληνική πραγματικότητα, μπορεί να βρεις όρια ή στεγανά, που δεν μπορείς μέσα από διαδικασίες να τα υπερνικήσεις κι εκεί πρέπει να σκεφτείς τι μπορείς να κάνεις εσύ για να ξεχωρίσεις και να δώσεις κάτι διαφορετικό και κάτι καινούριο στους μαθητές και στην εκπαίδευση γενικότερα. Τι μπορείς κάνεις για να εμπνεύσεις και να δημιουργήσεις ιδανικές συνθήκες από εκεί που δεν υπάρχουν. Είναι πολύ σημαντικό να έχεις όραμα.
Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να έχει να κάνει με την ενίσχυση των μαθησιακών δυσκολιών, με την ενίσχυση ψυχοσυναισθηματικών δραστηριοτήτων, ή με κάτι άλλο. Δεν χρειάζεται να αγγίζει όλους τους τομείς. Απλά το σημαντικό είναι να δίνεις κάτι διαφορετικό στα παιδιά, να ξεχωρίζεις με κάτι που θα τους μένει και θα τους βοηθά να γίνονται καλύτεροι. Ό,τι καλό έχει ο καθένας να το εξελίξει και να το διοχετεύσει ως όραμα μέσα στην εκπαίδευση. Όλοι οι εκπαιδευτικοί είναι καλοί. Δεν έχει να κάνει αν ένας γνωρίζει περισσότερο ή λιγότερο ένα αντικείμενο. Δεν τους κατατάσσει αυτό. Αυτό που τους ξεχωρίζει, είναι η προσπάθεια που καταβάλλουν, το φιλότιμο και η όρεξη που δείχνουν για τα παιδιά. Το σχολείο πρέπει να σου δώσει μια σωστή στάση ζωής και να κάνεις τον κόσμο καλύτερο. Να γίνεις η αλλαγή στον κόσμο που θες να δεις. Μόνο το συναίσθημα που σε κάνει να νιώθεις ωραία για αυτό που κάνεις, σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις. Ο δάσκαλος δεν πρέπει να μένει απλά στην τυπική διεκπεραίωση της διδακτικής διαδικασίας.
- Εσείς είχατε κάποιο δάσκαλο σας ως πρότυπο; Τι σας έχει μείνει από τους δικούς σας δασκάλους;
Θυμάμαι όλους μου τους/τις δασκάλους/ες. Αυτό που πραγματικά μου πέρασαν, ήταν ότι έπρεπε να προσπαθώ πάντα και να μην το βάζω κάτω, να μην πτοούμαι από τις αποτυχίες, να μη φοβάμαι να κάνω λάθος και γενικότερα να προσπαθώ ξανά και ξανά απ' την αρχή μέχρι να πετύχω τον στόχο μου και να γίνω καλύτερος. Θυμάμαι πως από τα πρώτα λάθη που έκανα στην Α' Δημοτικού, ο δάσκαλος μου τότε, μου ενίσχυε την αυτοπεποίθηση. Γενικότερα, τα επόμενα χρόνια αυτό που κράτησα από τους δασκάλους μου, ήταν ότι η ζωή μας είναι ένας αγώνας, μία συνεχής προσπάθεια που δεν μπορούμε στην πρώτη απογοήτευση να τα παρατήσουμε. Πρέπει να προσπαθήσουμε και χρόνο με τον χρόνο, προσπάθεια με την προσπάθεια γινόμαστε όλο και καλύτεροι. Αυτό μου έμεινε σαν νοοτροπία και με καθόρισε και σαν άνθρωπο. Έλεγα πάντα ότι θα προσπαθώ ακόμα και αν αποτύχω. Ακόμα και η αποτυχία σημαίνει ότι κάτι θα πάρω, κάτι θα μάθω, άρα μετά θα γίνω καλύτερος και θα επιτύχω. Αυτό κράτησα από τους δασκάλους μου. Στους γονείς μας οφείλουμε το ζην και στους δασκάλους μας το ευ ζην, όπως έλεγε και ο Μέγας Αλέξανδρος. Το σχολείο είναι η αμέσως δεύτερη οικογένειά σου. Όπως σε καθορίζουν οι γονείς σου, έτσι σε καθορίζουν και οι δάσκαλοι σου.
- Οι γονείς των μαθητών τι σας λένε;
Οι γονείς είναι ένας ιδιαίτερος παράγοντας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Χρειάζεται να είναι κοντά στο παιδί και τον δάσκαλο. Εγώ προσωπικά επικοινωνούσα με όλους, έχτισα μαζί τους σχέσεις εμπιστοσύνης, τους έδειξα ότι δεν μένω μόνο στο τυπικό εκπαιδευτικό κομμάτι, αλλά θέλω πραγματικά και εγώ και οι συνάδελφοί μου να στηρίξουμε το παιδί και ψυχολογικά και συναισθηματικά. Γενικότερα τους έδωσα να καταλάβουν ότι δεν είμαστε αυστηροί κριτές που θέλουμε να επιβάλλουμε πράγματα. Στήριξα όσο μπορούσα την τοπική κοινωνία και όλο αυτό εκτιμήθηκε και χτίστηκαν σχέσεις εμπιστοσύνης και ζωής που συνεχίζονται μέχρι σήμερα με παιδιά που έχουν τελειώσει το Δημοτικό. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σχολή γονέων όσο είναι εφικτό, για να ενημερώνονται οι γονείς πώς μπορούν να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις. Ειδικά στα απομακρυσμένα μέρη αυτό δεν υπάρχει και επειδή εδώ έχουμε να κάνουμε με αγροκτηνοτροφικό περιβάλλον, όλα αυτά δεν τα γνωρίζουν τόσο καλά.
Είδα μεγάλη διαφορά στους γονείς γιατί κατάλαβα ότι ένιωθαν κι αυτοί ότι τους εκτιμούν και τους αναγνωρίζουν. Ότι δεν έρχεται απλά κάποιος και τον άλλον χρόνο φεύγει και μετά ξανά το ίδιο. Το γεγονός ότι έμεινα τόσα χρόνια, τους έκανε να νιώσουν ότι «αυτός μας δέχεται, μας εκτιμά, αγαπά και εμάς και το μέρος μας, μας στηρίζει και πρέπει να του το ανταποδώσουμε με κάποιον τρόπο». Είναι πολύ σημαντικό να χτίσεις μια ανθρώπινη και φιλική σχέση με τον μαθητή και τον γονιό και μετά να πας στο εκπαιδευτικό κομμάτι. Πρέπει δηλαδή να αποδεχτείς τον μαθητή σου και τις δυσκολίες του και τον τρόπο που μαθαίνει, να αποδεχτείς την οικογένειά του και μετά να δώσεις τις συμβουλές σου και να κάνεις τις παρεμβάσεις σου. Ο δάσκαλος είναι βοηθός, συμπαραστάτης, σύμμαχος, φίλος και όχι απλά δάσκαλος όπως ο όρος κυριαρχεί στις συνειδήσεις. Έχει ανθρώπινες ιδιότητες.
- Τι θα τους συμβουλεύατε;
Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κατανόηση, κάτι που είναι το πιο σημαντικό κατά τη γνώμη μου. Θα πρέπει να κατανοούν το παιδί τους: τα καλά του, τις ανάγκες του, τις αδυναμίες του και τα σημεία που θέλουν βελτίωση και όσο μπορούν να το στηρίζουν συναισθηματικά και να το κάνουν να νιώθει και ασφάλεια. Πρέπει να του τονίζουν ότι οι ίδιοι είναι για το παιδί ένα στήριγμα και πως ό,τι συμβεί θα το αντιμετωπίσουν μαζί και θα είναι δίπλα του. Η παιδική ηλικία είναι ευαίσθητη. Το παιδί θυμάται πράγματα και καλλιεργεί μέσα του εικόνες. Αν αποκτήσει μια αρνητική πεποίθηση για τον εαυτό, αυτή θα το ακολουθεί για χρόνια και θα του στερεί πράγματα, δεν θα το αφήνει να ανοίξει τα φτερά του. Όλο αυτό παγιώνεται. Αυτό που προσπαθούμε εμείς σαν δάσκαλοι, είναι να δίνουμε στα παιδιά φτερά και να μην τα κάνουμε να νιώθουν ότι είναι ανεπαρκή. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι γονείς και να στηρίζουν τα ταλέντα τους. Δεν είναι όλα τα παιδιά το ίδιο. Υπάρχουν και πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να μην τα καταφέρνουν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έτσι όπως αυτό ζητά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι ανεπαρκή ή ότι δεν έχουν ικανότητες ή δεν μπορούν να διακριθούν. Χρειάζεται ιδιαίτερος τρόπος προσέγγισης και από την πολιτεία σε αυτό το κομμάτι. Το ζητούμενο είναι η συμπερίληψη.
- Στους μαθητές (μικρούς και μεγάλους), τι μήνυμα θα θέλατε να δώσετε;
Στα παιδιά θα έλεγα γενικότερα να μην απογοητεύονται από τις αποτυχίες και να προσπαθούν περισσότερο. Όταν αποτυγχάνουν να μην το βάζουν κάτω, να μη φοβούνται να κάνουν λάθος, να είναι δημιουργικοί και γενικότερα να πιστεύουν στον εαυτό τους και στις δυνατότητες τους και να μη συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους. Ο καθένας είναι μοναδικός. Όσο προσπαθούν, όσο δουλεύουν και όσο δεν το βάζουν κάτω, οι επιτυχίες στη ζωή τους θα έρθουν αργά ή γρήγορα και θα τα καταφέρνουν σε ό,τι και να κάνουν. Απλά χρειάζεται να υπάρχει υπομονή, πίστη και θέληση.
- Υπάρχει κάτι που σας έχουν πει οι μαθητές σας, που σας έχει μείνει αξέχαστο;;
Αυτό που μου είπαν και θα μου μείνει αξέχαστο, ήταν ότι «κύριε, είσαι ο καλύτερος δάσκαλος, αλλά εμείς το ξέραμε εδώ και χρόνια, το λέγαμε, δε μας ήταν άγνωστο, δεν μας έκανε εντύπωση». Ήταν πολύ συγκινητικό. Δεν το περίμενα να το σκεφτούν έτσι. Περίμενα ένα απλό «μπράβο κύριε, συγχαρητήρια». Θα ήθελα να σημειώσω σε αυτό το σημείο, πως το πιο σημαντικό είναι να είμαστε οι εκπαιδευτικοί της χρονιάς στις καρδιές των μαθητών. Το βραβείο το δίνουν οι ίδιοι οι μαθητές. Η αναγνώριση της προσφοράς από τα παιδιά είναι το πιο σημαντικό βραβείο από όλα. Και αυτό το βραβείο που έλαβα, αξίζει σε πολλές και πολλούς, άσχετα αν το έργο τους αναδεικνύεται ή όχι.
- Θέλατε από μικρός να γίνετε δάσκαλος;
Όταν ήμουν μικρός, όπως και τα άλλα παιδιά που ασχολούνταν με τον αθλητισμό έτσι κι εγώ, ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής. Η ιδέα να γίνω δάσκαλος ξεκίνησε στο Γυμνάσιο, όταν πραγματικά είδα το πώς πρέπει να προσεγγίζεις τις αδυναμίες σου. Ενώ δεν τα κατάφερνα, έβλεπα ότι οι καθηγητές μου προσπαθούσαν να με βοηθήσουν και μου έδειξαν τρόπους να μπορώ να βελτιώνομαι. Εκεί είπα ότι αυτό που θέλω να κάνω πραγματικά, είναι να βοηθώ τα παιδιά, να μη νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν. Επίσης, είναι και οι γονείς μου εκπαιδευτικοί, συνταξιούχοι πλέον. Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος και η μητέρα μου νηπιαγωγός. Οπότε είχα και αυτά τα ερεθίσματα.
- Τι θα θέλατε να κρατήσουν από εσάς μεγαλώνοντας οι μαθητές σας;
Θα ήθελα να κρατήσουν όλες αυτές τις στιγμές που ζήσαμε μαζί, τη χαρά που μοιραστήκαμε και τις συμβουλές που έδωσα ειδικότερα στον καθένα, για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζει το σχολείο και τη ζωή. Το μότο μου, που λέω και σε όλους τους μαθητές μου, είναι ότι ποτέ δεν το βάζουμε κάτω. Δεν παραιτούμαστε από κάτι. Ό,τι και να μας συμβεί, συνεχίζουμε την προσπάθεια. Η κάθε μικρή απογοήτευση, αν τη διαχειριστείς σωστά, αργότερα μπορεί να σου δώσει μια μεγάλη χαρά. Η απογοήτευση δεν θα πρέπει να διαρκεί πολύ, αλλά να είναι η αφετηρία για μια νέα, καλύτερη προσπάθεια. Και το λάθος είναι θετικό γιατί μαθαίνεις και το αξιοποιείς. Κανείς δεν φτάνει στην επιτυχία χωρίς να έχει αποτύχει. Μέσα από τα λάθη μου, γίνομαι καλύτερος από αυτό πού ήμουν πριν, βελτιώνομαι. Όχι καλύτερος από κάποιον άλλο. Έχει σημασία αυτό. Έτσι, μέσα από τη δική μου βελτίωση επηρεάζω και τους άλλους.
Αυτό που θέλω να κρατήσουν, είναι ότι είχαν έναν δάσκαλο που πραγματικά τους αγάπησε γι' αυτό που είναι και για τις ιδιαιτερότητές τους και ότι προσπάθησα να κάνω για αυτούς το καλύτερο δυνατό και να αναδείξω το σχολείο τους και την περιοχή τους. Θα ήθελα κι αυτοί αύριο – μεθαύριο, να κάνουν κάτι ανάλογο. Να προσπαθήσουν με τη σειρά τους, να κάνουν το καλύτερο δυνατό για την περιοχή τους και να θυμούνται όλα όσα ζήσαμε μαζί, σαν έναν φάρο στη ζωή τους αργότερα.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε ευγενικά στο iefimerida, ο Χάρης Γεωργιακάκης