Οι υπολογιστές Lisa της Apple αποτελούν μία από τις μαύρες και ταυτόχρονα αινιγματικές σελίδες στην ιστορία του τεχνολογικού κολοσσού.
Όλα ξεκίνησαν το 1983 όταν η Apple λάνσαρε το μοντέλο, έναν επαναστατικό για την εποχή του υπολογιστή, ο οποίος διέθετε γραφικό περιβάλλον χρήστη και ποντίκι. Αποδείχθηκε ωστόσο εμπορική καταστροφή. Ο συμπαγής σχεδιασμός του, που επιβλήθηκε από τον Στιβ Τζομπς, οδήγησε σε προβλήματα υπερθέρμανσης και συνεχείς δυσλειτουργίες. Η υπέρογκη τιμή του, σχεδόν 10.000 δολάρια όταν κυκλοφόρησε, έκανε τον υπολογιστή απρόσιτο στο ευρύ κοινό.
Εν τω μεταξύ, η IBM προχωρούσε με τον υπολογιστή 5150, εξοπλισμένο με επεξεργαστή Intel 8088, ο οποίος επρόκειτο να θέσει τα θεμέλια της σύγχρονης πληροφορικής.
Ο μεταπωλητής που αγόρασε χιλιάδες μοντέλα Lisa της Apple
Η αποτυχία του Lisa ανάγκασε την Apple να επανεξετάσει τη στρατηγική της. Από το 1984 και μετά επικέντρωσε τις προσπάθειές της στο Macintosh, ένα πιο ολοκληρωμένο μοντέλο. Το ερώτημα όμως παρέμενε: Τι θα γινόταν με τα χιλιάδες μοντέλα Lisa στις αποθήκες της;
Τη λύση έδωσε ο Μπομπ Κουκ, ένας παθιασμένος μεταπωλητής της Apple που είχε εξειδικευτεί στην ανάκτηση απούλητου εξοπλισμού, καθώς είχε ήδη αγοράσει 3.500 Apple III, μια άλλη αποτυχία της εταιρείες. Υπογράφοντας συμφωνίες με την Apple, μπορούσε να αγοράσει αυτά τα μηχανήματα με χαμηλό κόστος, να τα επισκευάσει και να τα μεταπωλήσει.
Ο Κουκ αγόρασε περίπου 7.000 μονάδες. Η Apple τού επέτρεψε να τροποποιήσει τα ελαττωματικά μοντέλα για να τα κάνει πιο αποτελεσματικά και έτσι η εταιρεία του επένδυσε 200.000 δολάρια σε έρευνα και ανάπτυξη για να δημιουργήσει μια βελτιωμένη έκδοση, που ονομάστηκε «Lisa Professional» και είχε ένα νέο λειτουργικό σύστημα Macintosh, βελτιωμένη μονάδα δισκέτας, μεγαλύτερη μνήμη RAM και έναν σκληρό δίσκο μεγαλύτερης χωρητικότητας.
H ανατροπή
Και μετά ήρθε η ανατροπή. Η Apple, χωρίς να προχωρήσει σε κάποια εξήγηση, απαίτησε την επιστροφή των υπολογιστών. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η εταιρεία είχε προφανώς μια ρήτρα στο συμβόλαιο που της επέτρεπε να ανακτήσει τους υπολογιστές ανά πάσα στιγμή. Έτσι, ο Κουκ αναγκάστηκε να παραδώσει όσο απόθεμα είχε. Αφού το παρέλαβε η Apple, το μετέφερε σε χωματερή στο Λόγκαν της Γιούτα και, αφού συνέθλιψε τους υπολογιστές, τους έθαψε.
Γιατί όμως η Apple πήρε μια τόσο δραστική απόφαση; Επισήμως, δεν έχει δοθεί σαφής εξήγηση. Υποθέσεις αναφέρουν πως η εταιρεία ανησυχούσε για την εικόνα της και δεν ήθελε να κυκλοφορούν στην αγορά ελαττωματικά μηχανήματα που τροποποίησαν τρίτοι.
Μέχρι σήμερα, πάντως, δεν είναι σαφές αν η Apple αποζημίωσε τον Μπομπ Κουκ για την επένδυση και πόσους τελικά υπολογιστές πούλησε αυτός ή έθαψε η εταιρεία στη χωματερή της Γιούτα. Ορισμένες πηγές πάντως αναφέρουν ότι η εταιρεία ανέκτησε μόνο 2.700 υπολογιστές.