Ο βρετανικός Τύπος σοκαρίστηκε όταν έγινε γνωστό ότι από τις 4 Οκτωβρίου νέος πρόεδρος (chair) του Βρετανικού Μουσείου αναλαμβάνει ο πρώην υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν. Τον χαρακτηρίζουν απολιθωμένο απομεινάρι της κυβέρνησης Κάμερον, αρχιτέκτονα της λιτότητας, τον άνθρωπο που προκάλεσε ασφυξία στις Τέχνες. Και όμως τώρα θα αποφασίσει για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Μεταφερόμαστε για λίγο στην αίθουσα του Βρετανικού Κοινοβουλίου στο Λονδίνο, στις 18 Ιανουαρίου του 2016. Ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κάμερον Τζορτζ Οσμπορν, ειρωνεύεται τον σκιώδη υπουργό οικονομικών των Εργατικών Τζον Μακ Ντόνελ για το γεγονός ότι φιλοξενεί εκείνες τις ημέρες στο Λονδίνο τον Γιάνη Βαρουφάκη (είχε ήδη αποχωρήσει από την κυβέρνηση Τσίπρα). Και λέει ο Οσμπορν από το βήμα της Βουλής: «Σήμερα είπε (ο Μακ Ντόνελ) ότι θα κάνει περιοδεία με τον πρώην υπουργό οικονομικών της Ελλάδας τον Γιάνη Βαρουφάκη προκειμένου να μας επιμορφώσουν για οικονομικά ζητήματα. Το μόνο που έχουν κοινό είναι ότι και οι δύο έχουν έχουν χάσει τα “μάρμαρά” τους». Χρησιμοποίησε την έκφραση «the have lost their marbles» που σημαίνει ότι κάποιος έχει χάσει τα λογικά του, έχει τρελαθεί. Και έκανε λογοπαίγνιο φυσικά με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα (Elgin Marbles αποκαλούνται ακόμα και σήμερα από πολλούς).
Γέλια τράνταξαν την αίθουσα και ο Οσμπορν κάθισε το θέση του γελώντας θριαμβικά. Ο άνθρωπος αυτός, που δεν διστάζει να κάνει λογοπαίγνιο με τα Γλυπτά του Παρθενώνα, είναι από τις 4 Οκτωβρίου Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου. Συνεπώς ο άνθρωπος κλειδί για το ζήτημα της διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα, αφού ο Μπόρις Τζόνσον μετά τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Downing Street με σαφήνεια παρέπεμψε για το ζήτημα στο Βρετανικό Μουσείο. Το ερώτημα είναι πώς η ελληνική πλευρά θα διαπραγματευθεί με σοβαρότητα και εξασφαλίζοντας τον απαιτούμενο σεβασμό, με τον πρώην υπουργό, νυν επικεφαλής οικονομικών οργανισμών, που βρίσκει διασκεδαστικό να κάνει αστεία για τα Γλυπτά.
Ο άνθρωπος που βίαια μείωσε τις δαπάνες για τις Τέχνες
Οταν στις 24 Ιουνίου 2021 ανακοινώθηκε ο διορισμός του Οσμπορν στο Βρετανικό Μουσείο, η εφημερίδα Guardian έγραψε ότι ήταν σαν να αισθάνθηκαν όλοι ένα απρόβλεπτο τράνταγμα. Αν και η κυβέρνηση Κάμερον θεωρείται ένα «κακό» που θέλουν να λησμονήσουν ακόμα και οι ίδιοι οι Συντηρητικοί, ο Οσμπορν κατόρθωσε να διατηρήσει στενές σχέσεις με τη διακυβέρνηση Τζόνσον, ενώ εγκατέλειψε πλήρως την πολιτική του διαδρομή για να στραφεί στον τραπεζικό κλάδο. Η σαφής, κοινή πεποίθηση είναι ότι επελέγη για τη θέση αυτή διότι μπορεί να εξασφαλίσει μεγάλη και σταθερή ροή χορηγιών προς το Βρετανικό Μουσείο που βρίσκεται σε μια φάση αναδιοργάνωσης και επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς του εδώ και χρόνια. Με πολλές αίθουσές του -ανάμεσά τους και αυτές που φιλοξενούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα- να είναι κλειστές λόγω εισροής υδάτων ή εργασιών ανακατασκευής και με τη διεθνή κριτική να κορυφώνεται σχετικά με τον τρόπο που οικειοποιείται το Βρετανικό Μουσείο αρχαιότητες που προέκυψαν από αρπαγές, κυρίως κατά την εποχή της αποικιοκρατίας.
Ο νέος επικεφαλής του Βρετανικού Μουσείου, δεν είναι τίποτα λιγότερο από τον αρχιτέκτονα της πιο ασφυκτικής οικονομικής λιτότητας που εφαρμόστηκε στη Βρετανία μεταπολεμικά σε βάρος του Πολιτισμού. Εφάρμοσε περικοπή δαπανών ύψους 30% για την επιχορήγηση των Τεχνών και 15% για τη χρηματοδότηση των δημόσιων μουσείων το 2010. Ομύμωρο: τώρα ηγείται ενός εκ των κορυφαίων πολιτιστικών φορέων του Ηνωμένου Βασιλείου. Μετά την αποχώρησή του από την πολιτική, εργάστηκε ως εκδότης της εφημερίδας Evening Standard και σύμβουλος της BlackRock με αμοιβή 650.000 στερλίνες τον χρόνο. Είναι σήμερα πρόεδρος της Northern Powerhouse Partnership και συνιδιοκτήτης της μπουτίκ επενδυτικής τράπεζας Robey Warshaw.
Πολιτιστικός πόλεμος στα social media για τον διορισμό του
Το αξιοπερίεργο είναι ότι ο Οσμπορν έγινε ομόφωνα δεκτός από το συμβούλιο των trustees του Βρετανικού Μουσείου. Μια απόφαση που προκάλεσε σοκ στα όρια του τρόμου. «Που ήταν η προκήρυξη; Ποιος μπορούσε να κάνει αίτηση; Ποιος τον διάλεξε, ποια είναι τα προσόντα τους» αναρωτιέται η εφημερία Guardian. Σύμφωνα με πληροφορίες το προφίλ του προέδρου που αναζητούσε το μουσείο, περιέγραφε "έναν ηγέτη με παγκόσμια οπτική, με έκδηλο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό και την ιστορία και δέσμευση να εμπλέκει το τοπικό, εθνικό και διεθνές κοινό στις δράσεις του Μουσείου"».
Στα social media ξέσπασε ένας πραγματικός πόλεμος. Πολλοί λένε ότι ο Οσμπορν έχει ήδη εξασφαλίσει μεγάλες χορηγίες από Ρώσους ολιγάρχες. Την στιγμή που στη Βρετανία υπάρχει κύμα αντιδράσεων εναντίον βιομηχανιών που επιβαρύνουν με τις πρακτικές του περιβάλλον και εξασφαλίζουν καλή φήμη μέσω χορηγιών στις Τέχνες, τι θα κάνει άραγε ο Οσμπορν; Θυμίζουμε την τεράστια διαμάχη που ξέσπασε γύρω από τη χορηγία της BP στο Βρετανικό Μουσείο -η ΒP εντωμεταξύ είναι πελάτης της επενδυτικής του τράπεζας. Θα μπουν στο μουσείο χορηγίες-πλυντήρια επιχειρηματικών πρακτικών; Η αλήθεια είναι ότι ο νυν διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Hartwig Fischer έχει ανακοινώσει ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα ανακαίνισης που απαιτεί πόρους που δεν έχει εξασφαλίσει ακόμα. Είναι βέβαιος ότι ο Οσμπορν θα τον βοηθήσει καθοριστικά.
(AP Photo/Yves Logghe)
Τα αστεία του Οσμπορν που σοκάρουν και προσβάλουν
«Ο Οσμπορν λέει ότι αγαπά όλη του ζωή το Βρετανικό Μουσείο. Αυτό είναι το ελάχιστο προαπαιτούμενο, οποιοσδήποτε θα μπορούσε να το πει. Αλλά σε αντίθεση με το συμβούλιο του Μουσείου, εμείς δεν θα ανταλλάσσαμε χειραψίες με τον άνθρωπο που αστειευόμενος είπε ότι δεν ησυχάσει μέχρι να βρεθεί η πρωθυπουργός Τερέζα Μάι σε κομμάτια σε έναν καταψύκτη. Το συμβούλιο πρέπει να πιστέψει ότι ο Οσβαλντ -σε αντίθεση με το σύνολο της πολιτικής του καριέρας- θα εργασθεί για το καλό του μουσείου και όχι για τα συμφέροντα των φίλων του και του εαυτού του», γράφει ο Guardian.
Πριν βρεθεί στην κορυφή του Βρετανικού Μουσείου προσπάθησε ανεπιτυχώς να γίνει πρόεδρος της Bασιλικής Οπερας (είναι λάτρης της όπερας και κυρίως του Βάγκνερ) και του BBC – είναι προφανώς ότι φλέγεται για έναν δημόσιο ρόλο που θα τον έχει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.
Πώς θα αντιδράσει λοιπόν ο κύριος Οσμπορν στις πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα που απ’ ότι φαίνεται θα ενταθούν στο άμεσο μέλλον. Διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές της δήλωσης που έκανε ο αμέσως μετά τον διορισμό του, νομίζω μπορούμε να υποψιαστούμε την απάντηση. «Στο μυαλό μου, το Βρετανικό Μουσείο είναι το σπουδαιότερο στον κόσμο. Ενώνει διαφορετικούς πολιτισμούς και λέει την κοινή ιστορία της ανθρωπότητας». Μια εξιστόρηση που θα ήταν το λιγότερο «λειψή» χωρίς τα Γλυπτά του Παρθενώνα προφανώς…