Ανάμεσα στις πολλές διχαστικές αντιπαραθέσεις της φετινής κούρσας των Όσκαρ κυριαρχεί εκείνη που θεωρεί ότι πολλοί ηθοποιοί διεκδικούν βραβεία σε εντελώς λάθος κατηγορίες.
Η φετινή κούρσα για τα Όσκαρ ήταν συγκλονιστικά χαοτική, καθώς αφενός είχαμε τον σάλο με το ιστορικό μισαλλόδοξων αναρτήσεων ενός ηθοποιού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αφετέρου είχαμε και την αποκάλυψη για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από δύο σκηνοθέτες.
Ένα άλλο επίμαχο θέμα ήταν η «απάτη των κατηγοριών», δηλαδή το φαινόμενο να προτείνονται ηθοποιοί σε κατηγορίες όπου πολλοί πιστεύουν ότι δεν ανήκουν πραγματικά, λόγου χάρη για την υποψηφιότητα του Kieran Culkin ως καλύτερου «δεύτερου» (Β' ανδρικού ρόλου) ηθοποιού για το φιλμ «A Real Pain».
Ο ρεπόρτερ Kyle Wilson υποστήριξε σε ένα άρθρο του στο The Ringer τον Νοέμβριο ότι ζούμε «την πιο απατηλή σεζόν απονομής βραβείων στην ιστορία του θεσμού των Όσκαρ».
Ποια είναι η «απάτη» - Ποιες ταινίες εμπλέκονται
Κανείς δεν κατηγορεί κανέναν άλλον για πραγματική απάτη, διευκρινίζει το BBC. «Η πρακτική που αναφέρεται ως "απάτη" είναι απλώς ένας καθιερωμένος από καιρό τρόπος για να ενισχύονται οι πιθανότητες των ηθοποιών να κερδίσουν ένα Όσκαρ (ή ένα Bafta ή μια Χρυσή Σφαίρα), τοποθετώντας τον έναν συμπρωταγωνιστή στην κατηγορία των πρωταγωνιστών και τον άλλον στην κατηγορία των δευτεραγωνιστών, αντί να τους βάλουν να ανταγωνιστούν ο ένας τον άλλον».
Ο αρθρογράφος Νέιτ Τζόουνς του Vulture το χαρακτήρισε ως ένα «παιχνίδι». Αλλά ο Michael Schulman, συγγραφέας του βιβλίου «Oscar Wars: A History of Hollywood in Gold, Sweat and Tears», λέει στο BBC ότι «η πρακτική αυτή είναι ιδιαίτερα κατάφωρη φέτος».
Οι τρεις ταινίες που επικρίνονται είναι το Emilia Pérez και A Real Pain, καθώς και το Wicked. Και στις τρεις ταινίες κυριαρχούν ζευγάρια ηθοποιών του ίδιου φύλου που δεν παίζουν «πρωταγωνιστικούς» και «δευτερεύοντες ρόλους», αλλά έχουν ίδιο χρόνο στην οθόνη, χωρίς να «καπελώνουν» ο ένας τον ρόλο του άλλου.
Έτσι, ενώ το Wicked στην αρχική του παράσταση του Broadway, είδε τους ηθοποιούς που υποδύονταν την Elphaba και την Galinda [Idina Menzel και Kristin Chenoweth] να είναι και οι δύο υποψήφιες για το βραβείο Tony καλύτερης ηθοποιού σε μιούζικαλ, κατά τη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη, η Cynthia Erivo και η Ariana Grande, θα έπρεπε να είναι και οι δύο υποψήφιες για τα βραβεία καλύτερης ηθοποιού [Α' γυναικείου ρόλου, δηλαδή]. Όμως δεν συνέβη αυτό.
Στα Όσκαρ αλλά και στα Baftas, η Erivo ήταν υποψήφια για Α' γυναικείου και η Grande για Β' γυναικείου!
Το φιλμ Emilia Pérez αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα ως προς την ανωτέρω αιτίαση. Η ταινία μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ των χαρακτήρων που υποδύονται η Saldaña και η Karla Sofia Gascón - και σύμφωνα με τον Matthew Stewart, ο οποίος έχει επεξεργαστεί τους αριθμούς για το Screen Time Central, η Saldaña βρίσκεται στην οθόνη για 57 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα, ή 43,69% της ταινίας, το οποίο είναι ελαφρώς περισσότερο από τα 52 λεπτά και 21 δευτερόλεπτα της Gascón, ή 39,54%.
Και όμως, η Gascón είναι αυτή που έχει προταθεί για Όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου και Bafta, ενώ η Saldaña βρίσκεται στη λίστα των υποψηφίων για Β' γυναικείου ρόλου.
Όμως η υποτιθέμενη «απάτη» που πραγματικά κάνει τους δημοσιογράφους του κινηματογράφου και τους σχολιαστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να «ξιφουλκούν», αφορά τον Κίεραν Κάλκιν στην ταινία «Ένας πραγματικός πόνος».
Ο Stewart υπολόγισε ότι ο σεναριογράφος/σκηνοθέτης της ταινίας, Jesse Eisenberg έχει λίγο περισσότερο χρόνο στην οθόνη (62 λεπτά και 29 δευτερόλεπτα) από τον Culkin (58 λεπτά και έξι δευτερόλεπτα). Είναι εξίσου συμπρωταγωνιστές όπως ήταν η Geena Davis και η Susan Sarandon στο «Thelma & Louise».
Και όμως, ενώ η Davis και η Sarandon ήταν και οι δύο υποψήφιες για Όσκαρ καλύτερης ηθοποιού το 1992, ο Culkin έχει προταθεί για τον Β' ανδρικό ρόλο τόσο στα Όσκαρ όσο και στα Baftas.
«Δεν υπάρχουν επίσημοι κανόνες που να "οριοθετούν" την πρωταγωνιστική έναντι της υποστηρικτικής [supporting] ερμηνείας και τα μέλη της Ακαδημίας μπορούν να ψηφίσουν όπως θέλουν», λέει ο Schulman και προσθέτει:
«Στην πράξη, όμως, οι ηθοποιοί και τα στούντιο επιλέγουν πώς θα τοποθετήσουν το καστ, μέσω διαφημίσεων. Η τοποθέτηση είναι συχνά στρατηγική, έτσι ώστε δύο συμπρωταγωνιστές να μην διεκδικούν βραβείο στην ίδια κατηγορία».
Εν τω μεταξύ, ο Culkin είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κερδίσει το Όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου. Αν βρισκόταν στη λίστα του Α' ανδρικού - έχοντας απέναντί του τους Adrien Brody, Timothée Chalamet και Ralph Fiennes - τότε οι πιθανότητές του να πάρει ένα αγαλματίδιο θα ήταν πολύ πολύ μικρότερες.
Η πιο περίεργη περίπτωση αφορά την παρακάτω περίπτωση: το 2021 ο Daniel Kaluuya και ο LaKeith Stanfield ήταν συμπρωταγωνιστές στο «Judas and the Black Messiah». Ο Stanfield προωθήθηκε ως πρωταγωνιστής και ο Kaluuya ως δευτεραγωνιστής, και όμως, με κάποιο τρόπο, και οι δύο άνδρες κατέληξαν να είναι υποψήφιοι για Όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου!
Το πρόβλημα πηγάζει από το πόσο δύσκολο είναι να πει κανείς τι συνιστά «υποστηρικτικό» ρόλο. «Η λέξη "υποστηρικτικός" συχνά μοιάζει ανεπαρκής για να προσδιορίσει μια ερμηνεία», λέει ο Rich Cline, πρόεδρος του Κύκλου Κριτικών Κινηματογράφου του Λονδίνου, «έτσι χρησιμοποιείται σε ένα πολύ ευρύ φάσμα, από μια πληθωρική ερμηνεία πολλών λεπτών όπως η Ariana Grande στο "Wicked", μέχρι κάποιον που εμφανίζεται για λίγο, όπως η Isabella Rossellini στο "Conclave"».
Μια «υποστηρικτική» και μια «πρωταγωνιστική» ερμηνεία
Ορισμένοι δημοσιογράφοι υποστηρίζουν ότι ως προς τον διαχωρισμό των δυο κατηγοριών θα πρέπει να υπεισέρχεται ο παράγων χρόνος - π.χ., ένας ηθοποιός θα πρέπει να εμφανίζεται σε περισσότερο από το μισό μιας ταινίας για να είναι πρωταγωνιστής, και σε λιγότερο από το μισό μιας ταινίας για να είναι δευτεραγωνιστής/υποστηρικτικός.
Άλλοι υποστηρίζουν ότι η διάκριση μεταξύ των κατηγοριών εξαρτάται από πιο λεπτούς και καλλιτεχνικούς παράγοντες, όπως το ποιος χαρακτήρας εξελίσσεται περισσότερο κατά τη διάρκεια της αφήγησης.
«Οι Grande, Saldaña και Culkin είναι όλοι σε ταινίες που επικεντρώνονται σε ένα ζευγάρι χαρακτήρων που μοιράζονται λίγο πολύ τον ίδιο χρόνο στην οθόνη», λέει ο Schulman, «αλλά τους πρωταγωνιστές των ταινιών τους - αυτούς που περνούν το κομβικό συναισθηματικό ταξίδι - υποδύονται οι Erivo, Gascón και Eisenberg. Μπορείτε πραγματικά να αποφασίσετε για ποιον μιλάει μια ιστορία χρησιμοποιώντας απλά και μόνο... ένα χρονόμετρο;»
Ο Cline, επίσης, έχει καταλήξει στην άποψη ότι το «"A Real Pain" αφηγείται την ιστορία ειδικά μέσα από την οπτική γωνία του χαρακτήρα του Eisenberg» και έτσι είναι θεμιτό να λογίζεται ο Culkin ως δευτεραγωνιστής.
Το ίδιο αισθάνεται και για τη Rita της Saldaña και την Emilia του Gascón στο Emilia Pérez. «Προσωπικά, όσο παρακολουθούσα την ταινία, ένιωθα ότι ήταν η ιστορία της Rita, με τη Saldaña να δίνει την "υποστηρικτική" ερμηνεία».
Όμως, όπως λέει ο Schulman, το να βάλεις τους Saldaña, Grande και Culkin στις κατηγορίες των δεύτερων ρόλων έρχεται «εις βάρος ηθοποιών όπως η Isabella Rossellini [στο "Conclave"] και ο Yura Borisov [στο "Anora"], οι οποίοι έχουν αυτό που θεωρώ υποδειγματικούς δεύτερους ρόλους: βρίσκονται στην οθόνη για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα αλλά αφήνουν ανεξίτηλο το στίγμα τους στον θεατή».
Η περίπτωση της Viola Davis
Όσο εξαιρετικοί και αν είναι ο Rossellini και ο Borisov, πώς είναι δυνατόν οι ηθοποιοί με γνήσιους δευτερεύοντες ρόλους να ανταγωνιστούν εκείνους που μπορούν να επιδείξουν τις ικανότητές τους σε όλη τη διάρκεια μιας ταινίας;
Σκεφτείτε τη Viola Davis, η οποία κέρδισε το Όσκαρ B' γυναικείου ρόλου για τον ρόλο της στην ταινία "Fences" το 2017, επικρατώντας έναντι άλλων ανταγωνιστών της με πολύ λιγότερο χρόνο στην οθόνη, όπως η Naomie Harris (Moonlight) και η Michelle Williams (Manchester by the Sea). «Ήταν η Ντέιβις πραγματικά ένας δευτερεύων χαρακτήρας;» αναρωτιέται ο Schulman. «Αναμφισβήτητα, αλλά κέρδισε το Βραβείο Α' γυναικείου ρόλου Τόνι για τον ίδιο ρόλο στο Μπρόντγουεϊ».
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Όσκαρ Β' ανδρικού ρόλου του Μαχερσάλα Άλι το 2019, ενώ στην πραγματικότητα ήταν ο ισότιμος συμπρωταγωνιστής του Βίγκο Μόρτενσεν στο "Green Book" (ο Μόρτενσεν ήταν υποψήφιος για Α' ανδρικού ρόλου).
Και το 2016, η Rooney Mara ήταν η συμπρωταγωνίστρια της Cate Blanchett στο «Carol» (και είχε περισσότερο χρόνο στην οθόνη), ενώ η Alicia Vikander ήταν η συμπρωταγωνίστρια του Eddie Redmayne στο «The Danish Girl» - αλλά τόσο η Mara όσο και η Vikander ήταν υποψήφιες για το Όσκαρ Β' γυναικείου ρόλου, και η Vikander κέρδισε το Όσκαρ.
Και σκεφτείτε τον Al Pacino, τον πρωταγωνιστή του «Νονού». Το 1973, η καριέρα του Πατσίνο στο Χόλιγουντ μόλις ξεκινούσε, ενώ ο Μάρλον Μπράντο, σε έναν πολύ μικρότερο ρόλο, ήταν ένα πρώην κινηματογραφικό είδωλο που έκανε μια συναρπαστική επιστροφή. Αποτέλεσμα; Ο Μπράντο τοποθετήθηκε άδικα στην κατηγορία του Α' ανδρικού και ο Πατσίνο έπρεπε να αρκεστεί σε μια υποψηφιότητα δευτεραγωνιστή, μαζί με δύο συναδέλφους του από την ίδια ταινία, τον Τζέιμς Κάαν και τον Ρόμπερτ Ντουβάλ.
Ο Μπράντο κέρδισε τελικά το Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου, ενώ ο Πατσίνο έπρεπε να περιμένει άλλα 20 χρόνια για να πάρει τελικά το δικό του Όσκαρ για το «Άρωμα Γυναίκας».
«Είναι η "απάτη των κατηγοριών" μια προσβολή κατά των υποτιμημένων ηθοποιών χαρακτήρων που δίνουν αδιαμφισβήτητα υποστηρικτικές ερμηνείες ή απλώς ένα ακίνδυνο σημάδι του πόσο αυθαίρετα μπορεί να είναι τα Όσκαρ; Η απάντησή σας μπορεί να εξαρτάται από το πόσο θαυμαστής είστε των εν λόγω υποψηφίων», υποστηρίζει το άρθρο του BBC.
Ένα κοινό θέμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι η υποψηφιότητα του Culkin μπορεί να είναι σε λάθος κατηγορία, αλλά ότι είναι τόσο καταπληκτικός στο "A Real Pain" που είναι δύσκολο να του αμφισβητήσει κανείς το (αναπόφευκτο) Όσκαρ.
Κάποιοι άλλοι είναι πιο σκληροί: «Γκάι Πιρς λυπάμαι πολύ που η απάτη στην κατηγορία πρόκειται να σου στερήσει το δίκαιο Όσκαρ σου», ανέφερε ένας χρήστης του X, αναφερόμενος στην υποψηφιότητα του Πιρς για καλύτερο δευτεραγωνιστή για το The Brutalist.