Πώς ήταν τα προϊστορικά σπίτια και ποιες εικόνες κοσμούσαν τους τοίχους τους; Μία έκθεση στη Σαντορίνη, λύνει το μυστήριο.
Η έκθεση «Θηραϊκές τοιχογραφίες -Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου», την οποία εγκαινίασε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, παρουσιάζει παγκόσμιο ενδιαφέρον, τόσο επιστημονικό, όσο και καλλιτεχνικό.
Μία έκθεση με τοιχογραφίες, ολοκληρωμένες συνθέσεις
Είναι η πρώτη φορά που οι τοιχογραφίες παρουσιάζονται σύμφωνα με τα εικονογραφικά τους προγράμματα, όπως αναπτύσσονταν στα δωμάτια και τα κτήρια του προϊστορικού οικισμού.
Είναι η πρώτη φορά που οι τοιχογραφίες παρουσιάζονται ως ολοκληρωμένες συνθέσεις και όχι ως μεμονωμένοι πίνακες. Πολλές από τις τοιχογραφίες ακόμη κι εκείνες που περιλαμβάνονταν στην έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εκτίθενται για πρώτη φορά, στον τόπο προέλευσής τους, στην Θήρα.
«Μέχρι σήμερα ελαχιστότατα δείγματα από αυτόν τον τεράστιο πλούτο ήταν φυσικά προσβάσιμα και μπορούσε να τα δει το ευρύ κοινό, καθώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι τοιχογραφίες αυτές δεν έχουν ποτέ εκτεθεί» ανέφερε η Λίνα Μενδώνη στον χαιρετισμό της.
«Οι σημαντικότερες των τοιχογραφιών εξετίθεντο μέχρι το 1999 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Ο σεισμός της Αθήνας δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στο τμήμα του κτηρίου του Μουσείου με τις τοιχογραφίες. Ο σεισμός ήταν η αιτία που τότε το Υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε ένα μέρος των τοιχογραφιών να συνεχίσει να εκτίθεται στο αποκατεστημένο κτήριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, καθώς αποτελούν μοναδικές ψηφίδες των πολιτισμών που άνθησαν στον ελληνικό χώρο, άρα υποχρεωτικά έπρεπε να κοσμούν την έκθεση του Εθνικού μας Μουσείου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του να επιστρέψει και να εκτεθεί στην γενέθλια γη της Σαντορίνης, όπου ανήκουν, προκειμένου να εκπαιδεύουν και να ψυχαγωγούν τους κατοίκους και τις χιλιάδες των επισκεπτών του νησιού…
Μεσολάβησαν 22 χρόνια μέχρι να γίνει πράξη εκείνη η απόφαση του 1999. Ολόκληρα 22 χρόνια. Σήμερα είναι μια πολύ μεγάλη μέρα, όχι μόνον για την Σαντορίνη και για την Ελλάδα. Για όλο τον κόσμο. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προσφέρει σήμερα στην Σαντορίνη αυτό που δικαιωματικά της ανήκει. Και δημιουργεί ένα γεγονός διεθνούς εμβέλειας. Γιατί είναι η πρώτη φορά που εκτίθενται στην Θήρα, στην Σαντορίνη, οι δικές της τοιχογραφίες. Γιατί είναι η πρώτη φορά που εκτίθενται κάποιες τοιχογραφίες από τις αποθήκες του Ακρωτηρίου, που μπορούμε να τις θαυμάσουμε όλοι. Γιατί είναι η πρώτη φορά που οι τοιχογραφίες βρίσκουν την αρχική θέση που είχαν σε ένα δημόσιο ή σε ένα ιδιωτικό κτήριο και μπορούμε όλοι, ακόμη και οι ειδικοί, να αντιληφθούμε, να κατανοήσουμε το εικονογραφικό πρόγραμμα κάθε δωματίου, κάθε οικοδομήματος, στο σύνολό του και να συνειδητοποιήσουμε το υψηλότατο επίπεδο ζωής στο Ακρωτήρι, αλλά και τη μαγεία και την αισθητική αυτής της ζωγραφικής τέχνης 4.500 χρόνια πριν».
Ανασυντίθενται ολόκληρα τα εικονογραφικά προγράμματα
Ο προϊστάμενος της Εφορίας Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης μεταξύ άλλων ανέφερε είπε τα εξής: «Σύμφωνα με την μουσειολογική πρόταση της έκθεσης, οι τοιχογραφίες δεν παρουσιάζονται ως ζωγραφικοί πίνακες, αλλά ανασυντίθενται ολόκληρα τα εικονογραφικά τους προγράμματα, όπως αυτά αναπτύσσονταν στα δωμάτια των προϊστορικών κτηρίων… Αναμφίβολα, η ανασύσταση των εικονογραφικών προγραμμάτων στον χώρο προσφέρει την δυνατότητα όχι μόνο να αποκτήσουμε την αυθεντική αίσθηση του εκθέματος αλλά και να αντιληφθούμε καλύτερα το σύνθετο νοηματικό τους περιεχόμενο…
Η μουσειογραφική πρόταση υλοποιεί αυτόν τον σχεδιασμό με τρόπο απλό και αφαιρετικό: τα δωμάτια σχηματίζονται στον χώρο με τις τοιχογραφίες τους χωρίς καμία απολύτως σκηνογραφική προσθήκη. Λόγω του μικρού μεγέθους των προϊστορικών σπιτιών, αυτά έχουν αποδοθεί σε ελαφρώς μεγαλύτερες διαστάσεις για να μπορούμε να εισέλθουμε, ενώ στο δάπεδό τους αποτυπώνονται οι αυθεντικές διαστάσεις του κάθε χώρου. Τα προϊστορικά δωμάτια αιωρούνται στον ουδέτερο εκθεσιακό χώρο, ο οποίος παραπέμπει σε αρχαιολογική αποθήκη, ως υποδήλωση ότι η ανασύσταση του προϊστορικού Ακρωτηρίου είναι μια διαδικασία δυναμική και εξελισσόμενη».
Τον αγιασμό τέλεσε ο Μητροπολίτης Θήρας, Αμοργού και Νήσων κ. Επιφάνιος, ενώ παρέστησαν οι βουλευτές Κυκλάδων, Γιάννης Βρούτσης, Φίλιππος Φόρτωμας και Κατερίνα Μονογυιού, ο Δήμαρχος Θήρας Αντώνης Σιγάλας, ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης και ο Έπαρχος Θήρας Χαράλαμπος Δαρζέντας.
