Είδαμε τη νέα συγκλονιστική παράσταση της Όλιας Λαζαρίδου που βασίζεται στην αριστουργηματική νουβέλα «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» του Leo Tolstoy.
Κάθε βράδυ, εδώ και δύο εβδομάδες το μικρό σαλόνι μιας πολυκατοικίας στα Ιλίσια, με βελούδινες κόκκινες κουρτίνες, ξύλινο παρκέ και αναμμένο τζάκι, μεταμορφώνεται σε θεατρική σκηνή, με λιγοστά ετερόκλητα καθίσματα -καρέκλες τραπεζαρίας, σκαμπό και πολυθρόνες-, όπου οι θεατές βρίσκονται όχι σε απόσταση αναπνοής από τη σκηνή, αλλά μέσα σε αυτήν, παρακολουθώντας δίπλα τους την Όλια Λαζαρίδου να μεταμορφώνεται σε υπηρέτρια του επιφανούς δικαστικού Ιβάν Ιλίτς, ο οποίος πεθαίνει αργά και βασανιστικά στο σπίτι του από μυστηριώδη ασθένεια.
Η αριστουργηματική νουβέλα του Τολστόι, που παρά τη μικρή της έκταση, άσκησε τεράστια επιρροή -στα τέλη 19ου αιώνα αλλά και στις αρχές του 20ού- στη λογοτεχνία, θεωρείται ένα από τα μείζονα έργα του Ρώσου συγγραφέα. Το έργο αυτό, που κυκλοφορεί στα ελληνικά σε εξαιρετική μετάφραση από την Σταυρούλα Αργυροπούλου (εκδ. Ροές), αν και πραγματεύεται το θάνατο ενός άνδρα που έζησε όλη του τη ζωή σύμφωνα με τους κανόνες της ευπρέπειας και της κομψότητας, κυνηγώντας το σεβασμό και τα δημόσια αξιώματα, ως δικαστικός, επί της ουσίας δεν μιλά ούτε για τον θάνατο ούτε για τον ίδιο τον Ιβάν Ιλίτς. Ο ήρωας του Τολστόι γίνεται το αφηγηματικό σχήμα με το οποίο ο θρυλικός συγγραφέας εμβληματικών αριστουργημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως τα μυθιστορήματα «Πόλεμος και Ειρήνη», «Άννα Καρένινα», «Η Ανάσταση», αλλά και πλήθος θεατρικών, διηγημάτων και νουβελών, σχολιάζει καυστικά την ματαιότητα του να ξοδεύεις όλη σου τη ζωή μιμητικά ακολουθώντας τους κανόνες που ορίζει η ευπρέπεια και οι κοινωνικές συμβάσεις που επικρατούν στην εποχή σου.
Το αριστούργημα του Τολστόι
«Στη νουβέλα αυτή, συμπυκνώνεται ολόκληρη η τολστοϊκή σκέψη. Ο συγγραφέας επιτυγχάνει μια τέλεια ισορροπία ανάμεσα στη λογοτεχνική δημιουργία και τον φιλοσοφικό στοχασμό. Με ύφος ρεαλιστικό, αποδομεί έναν ολόκληρο κόσμο για να φέρει στο φως έναν άλλον [...] Αυτό που ο Ιβάν Ιλίτς συνειδητοποιεί λίγο πριν πεθάνει, ο αναγνώστης το βλέπει από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο. Η “ζωή” του Ιβάν Ιλίτς είναι χτισμένη πάνω σ΄ ένα ψέμα. Και πρώτα απ' όλα, είναι εμφανής η απουσία ουσιαστικών σχέσεων», αναφέρει η Βιργινία Γαλανοπούλου στο επίμετρο της έκδοσης από τις Ροές, σε μετάφραση της Σταυρούλας Αργυροπούλου, όπου βασίζεται η διασκευή της Δανάης Ρούσου και της Όλιας Λαζαρίδου.
Ο Ιβάν Ιλίτς αν και στη σκηνή εμφανίζεται ελάχιστα μόνο λεπτά σαν θολή σκιά στις αναμνήσεις της υπηρέτριας του, είναι παντού γύρω μας στο σκηνικό, καθώς οι θεατές μπαίνουμε και καθόμαστε γύρω από το κρεβάτι στο οποίο έχει αφήσει λίγες μέρες πριν την τελευταία του πνοή. Η υπηρέτριά του, την οποία υποδύεται συγκλονιστικά η Όλια Λαζαρίδου, αφηγείται πότε με χιούμορ και πότε με συγκίνηση, πότε σαρκαστικά και ειρωνικά και πότε τραγικότητα, ολόκληρη τη ζωή του Ιβάν Ιλίτς, από τα νεανικά του χρόνια μέχρι την αναρρίχησή του στα πιο υψηλά αξιώματα του τσαρικού ρωσικού δικαστικού συστήματος: τα πρώτα βήματα της καριέρας του και η προσπάθειά του να υποδυθεί το ρόλο ενός στιβαρού δικαστικού, τη συμμόρφωσή του με μια δημόσια εικόνα που θα ήταν αποδεκτή από τους υψηλά ισταμένους, τη συνεχή αγωνία του να δείχνει πιο εύπορος από όσο πράγματι ήταν, το γάμο του με μια νεαρή αστή με σχετική περιουσία που θα γίνει ο βασανιστής του επί της γης και τη δημιουργία μιας συμβατικής οικογένειας χωρίς αγάπη, χωρίς νοιάξιμο, χωρίς ουσία.
Η ανούσια ζωή του Ιβάν Ιλίτς και όχι ο θάνατος είναι τελικά, τόσο δραματουργικά όσο και φιλοσοφικά, ο πυρήνας αυτής της νουβέλας που τόσο επιδέξια διασκεύασαν η Δανάη Ρούσου μαζί με την Όλια Λαζαρίδου. Η πρώτη μάλιστα υπογράφει την εξαιρετική, άμεση και πρωτοποριακή σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τους φωτισμούς και τα κοστούμια, αλλά ταυτόχρονα είναι η ίδια που υποδέχεται κομψά τον κόσμο στην είσοδο της πολυκατοικίας που φιλοξενεί την πρωτότυπη και διαδραστική αυτή θεατρική σκηνή, προσφέροντας του μάλιστα ένα ποτήρι κόκκινο κρασί λίγο πριν αρχίσει η παράσταση.
Είδα την παράσταση την πρώτη Κυριακή που ανέβηκε, στις 23 Φεβρουαρίου, και στη συνέχεια ακολούθησε μια ωραία συζήτηση για τον θάνατο όπως τον βίωσε ο Ιβάν Ιλίτς, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο ένας άνθρωπος λίγο πριν από το τέλος συνειδητοποιεί ότι ο φόβος του θανάτου και όχι ο θάνατος αυτός καθαυτός είναι η καρδιά στην προβληματική που θίγει ο Λέων Τολστόι.
Πώς το σαλόνι μιας πολυκατοικίας έγινε θεατρικό σκηνικό
Η πολυκατοικία που φιλοξενεί την Οικία Ίλιτς βρίσκεται στη γωνία της Μιχαλακοπούλου με την οδό Λαμψάκου. Εδώ, στον αριθμό 11, σε μια από τις εμβληματικές πολυκατοικίες του αθηναϊκού Μοντερνισμού, με μια κοίλη πρόσοψη, μας υποδέχεται το κτίριο στο οποίο ζούσε ο πρωτοπόρος για την εποχή του Ιωάννης Αντσακλής, ιατρός, χειρουργός και ερευνητής.
Η εν λόγω πολυκατοικία που είναι από τα πιο ξεχωριστά έργα του Μοντερνισμού στην καρδιά της Αθήνας, σχεδιάστηκε από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Θουκυδίδη Π. Βαλεντή (1908-1982).
Οι θεατές αφού συγκεντρωθήκαμε στην είσοδο της πολυκατοικίας, ανεβήκαμε μετά από μια ολιγόλεπτη αναμονή στον πρώτο όροφο. Περνώντας από το χολ και τον τυπικό διάδρομο ενός μικρού αστικού διαμερίσματος της μεσοπολεμικής Αθήνας, οδηγηθήκαμε στο σαλόνι.
Μπροστά μας είχε στηθεί το σκηνικό: ένα μονό παλιό μεταλλικό κρεβάτι πλάι στο τζάκι, με ένα κομοδίνο και ένα αμπαζούρ στην άλλη του πλευρά. Πίσω του, μια βελούδινη κόκκινη κουρτίνα έντυνε τον τοίχο, αφήνοντας μικρές εσοχές για τις απλίκες.
Το πορτραίτο του Ιβάν Ιλίτς αλλά και μια φωτογραφία της συζύγου του στολίζουν μαζί με διακοσμητικά μικροαντικείμενα το χώρο πάνω από το αναμμένο τζάκι.
Αυτό είναι το λιτό σκηνικό, αλλά η ατμόσφαιρα του χώρου είναι συγκλονιστική. Σε κάνει να νιώθεις να γίνεσαι μέρος σε ένα ταξίδι που σε πηγαίνει πίσω στο παρελθόν, σαν να βρίσκεσαι κρυφός παρατηρητής σε μια γωνιά του σαλονιού, όταν η υπηρέτρια της Οικίας Ιλίτς μαζεύει, μονολογώντας και ξεσκονίζοντας τα υπάρχοντα του αφεντικού της που μόλις πέθανε.
Ιnfo: ticketservices.gr
Οικία Ιλίτς, Λαμψάκου 11, 11528, 1ος Όροφος έναντι Αμερικανικής Πρεσβείας (Στάση Μέγαρο Μουσικής)
Παραστάσεις: Από 22 Φεβρουαρίου 2025
Σάββατο: 18.00 & 20.30 | Κυριακή: 19.00 και Παρασκευή στις 21.00
Εξτρα παραστασεις το Δεκέμβριο: Παρασκευή 12, 19 & 26 Δεκεμβρίου 2025 | 21:00, Σάββατο 13, 20 & 27 Δεκεμβρίου 2025 | 20:00, Κυριακή 14, 21 & 28 Δεκεμβρίου 2025 | 19:00
Διάρκεια: 70 λεπτά
Τιμές εισιτηρίων: 15€ γενική είσοδος
- ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- «Πέδρο Πάραμο»: Το αριστούργημα όπου βασίζεται η ταινία του Netflix
- Διαβάσαμε το νέο βιβλίο του Πέδρο Αλμοδόβαρ με 12 αδημοσίευτες ιστορίες που φωτίζουν ποιος πραγματικά είναι
- Τζωρτζ Στάινερ, νέο βιβλίο: «Ζούμε ένα μακρύ Σάββατο αναμονής. Θα γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα Κυριακή; Αμφίβολο»