Μία κάμερα ακολουθεί τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, το αποτέλεσμα είναι ένα ντοκιμαντέρ-μελέτη για τη φύση της δημιουργίας.
Ένα ντοκιμαντέρ σε παραγωγή του Onassis Culture, με αφορμή την παράσταση Εγκάρσιος Προσανατολισμός του Δημήτρη Παπαϊωάννου.
Η σκηνοθέτρια Εύα Στεφανή ακολουθεί την προετοιμασία και την περιοδεία στις ευρωπαϊκές σκηνές του έργου Εγκάρσιος Προσανατολισμός του κορυφαίου Έλληνα δημιουργού, σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και παρατηρεί από απόσταση αναπνοής τον Δημήτρη Παπαϊωάννου και τους συνεργάτες του στην προσπάθειά τους να δώσουν σχήμα και πνοή στο έργο.
Επί δύο χρόνια στις πρόβες και τις παραστάσεις του Παπαϊωάννου
Η κάμερά της κατέγραφε επί δύο χρόνια σκηνές από τις πρόβες στη Στέγη κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τις παραστάσεις στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στο Βίλνιους και σε άλλους διεθνείς προορισμούς έως και την τελευταία παράσταση στο Σαν Φρανσίσκο.
Το κεντρικό ερώτημα που διατρέχει το ντοκιμαντέρ της, Η Καρδιά του Ταύρου, είναι «γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε;», αναδεικνύοντας την τέχνη ως μέσο αντίστασης στη ματαιότητα των πραγμάτων, αλλά και ως τρόπο νοηματοδότησης της ίδιας μας της ζωής.
Η ταινία κάνει πρεμιέρα στο 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους. Θα προβληθεί στο Ολύμπιον τη Δευτέρα 10 Μαρτίου στις 20:00 και στην Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης την Τρίτη 11 Μαρτίου στις 13:00.
Η γνωριμία του Δημήτρη Παπαϊωάννου με την Εύα Στεφανή πριν από δεκαετίες και η συνεργασία τους τόσα χρόνια μετά σε ένα διαφορετικό ντοκιμαντέρ. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, με την ατέλειωτη περιέργεια και τη θαυμαστή ματιά του, απεικονίζει στη σκηνή το ανθρώπινο σώμα, προσπαθώντας να καταγράψει κάθε κίνηση, κάθε συναίσθημα.
Η Εύα Στεφανή, από την άλλη, με το κινηματογραφικό της βλέμμα, καταγράφει τον ίδιο τον Δημήτρη, αποτυπώνοντας τη δημιουργική του διαδικασία.
Η ταινία εξερευνά τη δυναμική που προκύπτει από ένα έργο τέχνης, αποκαλύπτοντας τις στιγμές της αγωνίας, της αβεβαιότητας, αλλά και της απόλυτης εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζουν τον κόσμο μιας πρόβας, την ελπίδα σε εποχές κρίσης, την απώλεια που μεταμορφώνεται σε δημιουργία. Ο Παπαϊωάννου, μέσα από τον φακό της Στεφανή, αποκαλύπτει τις χαρές, τις φοβίες και τις επιθυμίες του. Και όπως λέει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου σε μια σκηνή της Καρδιάς του Ταύρου, «η χαρά της τέχνης είναι ότι σου δίνει την αίσθηση πως υπάρχει κάτι πέρα από τη ζωή που ζεις».
Δείτε το παρακάτω βίντεο
Η Εύα Στεφανή αναφέρει για την Καρδιά του Ταύρου: «Γνωρίζω τον Δημήτρη Παπαϊωάννου από τότε που ήμουν 17 χρονών και πάντα ήθελα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για/με αυτόν. Όταν μου πρότεινε να κάνω το making of της προετοιμασίας της παράστασης “Transverse Orientation”, ενθουσιάστηκα.
Ωστόσο, την ίδια εποχή ο κόβιντ ήταν σε μεγάλη έξαρση πανευρωπαϊκά, πράγμα που οδήγησε σε αλλεπάλληλες αναβολές της παράστασης. Μαζί με το κλίμα αβεβαιότητας που δημιούργησαν οι καθυστερήσεις και ο ζόφος της ασθένειας, τέθηκε για μία ακόμη φορά το ερώτημα: “Τι νόημα έχει η τέχνη σε καιρό κρίσης;” Το ντοκιμαντέρ ξεκινά ως μια απλή καταγραφή της προσπάθειας μιας ομάδας χορευτών και τεχνικών να δώσουν νόημα στην καθημερινή ρουτίνα της προετοιμασίας μιας παράστασης που ενδέχεται να μη γίνει ποτέ. Συγχρόνως, είναι το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη που έχει την ιδιότητα να εμπνέει τους συνεργάτες του και να σαγηνεύει το κοινό του με έργα που συνδυάζουν πόνο, καρδιά και ομορφιά.
Η κινηματογράφηση του ντοκιμαντέρ έγινε με ένα πολύ μικρό συνεργείο (2 ή 3 ατόμων), ακολουθώντας τη μέθοδο του direct cinema, έτσι ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο αθόρυβοι. Πειραματιστήκαμε αρκετά με την εικόνα και κυρίως με out of focus πλάνα που θεωρήσαμε ότι αποδίδουν την ανοίκεια ατμόσφαιρα που αισθανθήκαμε βλέποντας το έργο. Η πρόθεσή μου ήταν το ντοκιμαντέρ να αποδίδει, έστω σε κάποιον βαθμό, το βίωμα της θέασης του “Transverse Orientation”. Τον αισθησιασμό, το σκοτάδι και το αίνιγμα. Επιπλέον, να αφήνει χαραμάδες που επιτρέπουν ένα παράθυρο στον σύνθετο ψυχισμό του ιδιοφυούς καλλιτέχνη».
Η πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 10 Μαρτίου, στις 20:00, στο Ολύμπιον, παρουσία συντελεστών. Θα ακολουθήσει Q&A.
Η δεύτερη προβολή θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 11 Μαρτίου, στις 13:00, στην Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, Αποθήκη 1, Λιμάνι.
Παραγωγή: Onassis Culture. Σκηνοθεσία, Σενάριο & Διεύθυνση Φωτογραφίας: Εύα Στεφανή
Με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου
Και τις/τους: Breanna O’Mara, Τίνα Παπανικολάου, Damiano Ottavio Bigi, Šuka Horn, Jan Möllmer, Łukasz Przytarski, Χρήστο Στρινόπουλο, Μιχάλη Θεοφάνους
Executive Producers: Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος
Παραγωγός: Βασίλης Παναγιωτακόπουλος
Μοντάζ: Παναγιώτης Παπαφράγκος
Editing Contributor: Γιώργος Μαυροψαρίδης
Κάμερα: Εύα Στεφανή, Αιμιλία Μηλού, Παύλος Κοσμίδης
Ήχος: Αιμιλία Μηλού
Χρησιμοποιήθηκαν πλάνα του Julian Mommert από την κινηματογράφηση του έργου
Post-Production Coordinator: Δέσποινα Σιφνιάδου
Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης
Picture Post Services: AUTHORWAVE
Colorist: Μάνος Χαμηλάκης
Additional Colorist: Μαρία Τζωρτζάτου
Head of Post: Πάνος Μπίσδας
Post Manager: Λίζα Χρυσοχόου
Technical Supervisor: Παναγιώτης Καραχάλιος
Βοηθός Μοντάζ: Φανή Μπίτου
Αγγλικοί Υπότιτλοι: Μέμη Κατσώνη
Επιμέλεια Υποτιτλισμού: Γιάννης Παπαδάκης
Απόδοση Μετάφρασης: Rachel Howard
Εκτέλεση Παραγωγής/Λογιστική και Γραμματειακή υποστήριξη: Movie CO / Χρήστος Χασαπάκης
Εύα Στεφανή
Η Εύα Στεφανή γεννήθηκε στις ΗΠΑ και ζει στην Αθήνα. Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 30 ταινίες, που κινούνται μεταξύ εθνογραφικού και πειραματικού κινηματογράφου.
Το έργο της έχει προβληθεί σε πολλά φεστιβάλ ανά τον κόσμο αποσπώντας διεθνείς διακρίσεις (Oberhausen, Cinéma du Réel, FIPRESCI κ.ά.), ενώ κινηματογραφικά φεστιβάλ όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους του Ομπερχάουζεν και το L’Europe autour de l’Europe και πανεπιστήμια όπως το New York University και το Columbia στη Νέα Υόρκη έχουν οργανώσει αφιερώματα στο έργο της. Από το 2000 και μετά έχει συμμετάσχει σε διεθνείς εικαστικές εκθέσεις, με σημαντικότερες την documenta14 και την Μπιενάλε της Βενετίας. Το τελευταίο της εικαστικό έργο, με τίτλο Το Φωτεινό Σπήλαιο, είναι μια εγκατάσταση που δημιουργήθηκε μετά από ανάθεση του ΕΜΣΤ, στο πλαίσιο του κύκλου εκθέσεων Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;.
Εκτός από την καλλιτεχνική της δραστηριότητα, η Εύα Στεφανή είναι καθηγήτρια κινηματογράφου στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στο ΕΚΠΑ.
Σπούδασε στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές θεωρίας κινηματογράφου και ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU) και κινηματογράφου με έμφαση στο ντοκιμαντέρ στη σχολή Ateliers Varan του Παρισιού και στη National Film & Television School της Μεγάλης Βρετανίας. Η διδακτορική της διατριβή αφορά τις αναπαραστάσεις της Ελλάδας στον εθνογραφικό κινηματογράφο (Πάντειο, 1997).
Η τελευταία της ταινία, με τίτλο Η Καρδιά του Ταύρου, είναι ένα ιδιότυπο πορτρέτο του σκηνοθέτη και χορογράφου Δημήτρη Παπαϊωάννου.
Δημήτρης Παπαϊωάννου
Ο σκηνοθέτης, χορογράφος, και εικαστικός Δημήτρης Παπαϊωάννου συνδυάζει το σωματικό θέατρο, τον πειραματικό χορό, τις εικαστικές και παραστατικές τέχνες σε ονειρικά, σουρεαλιστικά και καθηλωτικά περιβάλλοντα. Έχει τον πλήρη καλλιτεχνικό έλεγχο του έργου του, συμπεριλαμβανομένων των σκηνικών, των γλυπτικών εγκαταστάσεων, των κοστουμιών και του φωτιστικού σχεδιασμού.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1964, μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο Έλληνα ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Παράλληλα, δημοσίευσε πολυάριθμα κόμικς και graphic novels – τα πρώτα του είδους στην Ελλάδα που περιλάμβαναν punk και hardcore ομοερωτικές εικόνες.
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου είναι ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης των παραστατικών τεχνών που διείσδυσε ως auteur στην παγκόσμια καλλιτεχνική σκηνή. Οι δημιουργίες του είναι διεθνείς συμπαραγωγές και περιοδεύουν σε όλο τον κόσμο, δίνοντας sold-out παραστάσεις σε κορυφαία φεστιβάλ και θέατρα του πλανήτη.
Ο Παπαϊωάννου είναι ένας από τους ελάχιστους καλλιτέχνες που έχουν στο βιογραφικό τους δημιουργίες με τα ελάχιστα δυνατά μέσα (Πρώτη Ύλη, 2012) και της μεγαλύτερης δυνατής κλίμακας (Τελετή Έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004). Είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που κλήθηκε να δημιουργήσει νέο έργο για το Χοροθέατρο του Βούπερταλ μετά τον θάνατο της Πίνα Μπάους.
Έχει στο ενεργητικό του 2 υποψηφιότητες για τα βραβεία Emmy (2016) και 2 υποψηφιότητες για τα βραβεία Olivier (2019 και 2022). Είναι ο πρώτος Έλληνας καλλιτέχνης που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου (2017).
Onassis Cinema
Το Onassis Culture συμμετέχει στο 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με την παγκόσμια πρεμιέρα της Καρδιάς του Ταύρου της Εύας Στεφανή με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου στο Διεθνές Διαγωνιστικό, την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ μικρού μήκους ΚΑΙ ΕΛ ΚΑΙ ΑΛ του Ιλίρ Τσούκο στο πρόγραμμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες», την απονομή του Onassis Film Award 2025 σε ένα ελληνικό πρότζεκτ που συμμετέχει στην «Αγορά» και την πρεμιέρα της ταινίας Επιστροφή στο Ντεπώ του Δημήτρη Ζάχου, μια συμπαραγωγή του Onassis Culture.