Το τελευταίο όνειρο του αείμνηστου Αγγελου Δεληβοριά, η παράδοση στο παγκόσμιο κοινό της οικίας Φέρμορ στην Καρδαμύλη, έγινε πράξη χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Το σπίτι με το σαγηνευτικό κτήμα είναι πλέον ανοιχτά για το κοινό, αλλά και τους δημιουργούς.
Ο σπουδαιότερος ταξιδιωτικός συγγραφέας του 20ου αιώνα, ο βρετανός Πάτρικ Λη Φέρμορ, όταν αποφάσισε να σταματήσει τις περιηγήσεις και να ονομάσει έναν τόπο «πατρίδα» του, επέλεξε την Καρδαμύλη, για την ακρίβεια ένα κτήμα λίγα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό. Εκεί, στην Έξω Μάνη, μαζί με την ζωγράφο σύζυγό του Τζόαν έφτιαξαν το σπίτι τους σε μία έκταση με μεσογειακό κήπο, διάσπαρτο με ελιές, κυπαρίσσια, σκίνους, άσπρες πικροδάφνες και αγριολούλουδα, που κατέληγε στον Μεσσηνιακό κόλπο. Το σχεδίασε μαζί με τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη. Η Τζόαν, σχεδίασε τον κήπο.
Ηταν το 1964 όταν άρχισε η γοητευτική περιπέτεια σχεδιασμού της οικίας: κάτω από τέντες μέσα στο κτήμα, διάβαζε Βιτρούβιο και μελετούσε την αρχιτεκτονική και την ιστορία των σπιτιών στη Μάνη. Ασβεστόλιθοι ήρθαν από τον Ταΰγετο, άλλα υλικά έφτασαν από διάφορα σημεία της Πελοποννήσου. Ο Πάντι, όπως τον φώναζαν, δεν βιαζόταν. Το σπίτι έγινε ακριβώς όπως το επιθυμούσε και το κατοίκησε μαζί με τη σύζυγό του, τις αγαπημένες του γάτες και τους δεκάδες επισκέπτες που δεχόταν από ολόκληρο τον κόσμο. Οπως έχει γράψει ο ίδιος, μια από τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις του ήταν όταν είδε μία κατσίκα να μπαίνει στο σαλόνι του, για να ακολουθήσουν μετά μερικές ακόμα!
Πρόκειται για ένα κτήμα που έγινε θρυλικό εξαιτίας της ομορφιάς του και της κατοίκισής του από το ζεύγος Φέρμορ. Ενα σπίτι που έσπευδαν για «προσκύνημα» δημιουργοί από όλο τον κόσμο και θαυμαστές του έργου του Πάτρικ Λη Φέρμορ. Tα καλοκαίρια, έστηνε ένα αυτοσχέδιο γραφείο κάτω από τα δέντρα, με τα πόδια να ακουμπούν στο χώμα και έγραφε ακατάπαυστα: άρθρα, βιβλία (πάντα τα παρέδιδε εκπρόθεσμα) και επιστολές, πολλές επιστολές – τουλάχιστον 10.000 έχουν καταγραφεί στο πολύτιμο αρχείο του.
Το 1996 δώρισε την οικία στο Μουσείο Μπενάκη και έγινε το προσωπικό όραμα του σπουδαίου Αγγελου Δεληβορριά, του εμπνευσμένου διευθυντή του Μουσείου και υποκινητή της αγάπης για την ελληνικότητα και τη φυγή προς τη δημιουργία της κοινωνίας μας. «Ενας ήρωας μυθοποιημένος εν ζωή από την Ιστορία, ένας συγγραφέας καταξιωμένος διεθνώς από την αυστηρή κριτική των ομοτέχνων του, ένας άνθρωπος ακέραιος με σπάνια χαρίσματα και υψηλά ιδανικά», έλεγε για τον Πάντι ο Δεληβορριάς. Τον Πάντι, που θαύμαζε τον Λόρδο Βύρωνα, και οι μελετητές του πιστεύουν ότι είχε πολλά κοινά σημεία με αυτόν.
Το όραμα του Αγγελου Δεληβορριά και η τελευταία επιθυμία του Πάτρικ Λη Φέρμορ που έφυγε τον Φεβρουάριο του 2011, συνάντησε την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που ως μεγάλος δωρητής υποστήριξε τη μελέτη για τη χρήση, λειτουργία και βιωσιμότητα της οικίας και στη συνέχεια τις εργασίες επισκευής, με βασικό μέλημα τη διατήρηση της αρχικής φυσιογνωμίας του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου.
Η επισκευή του κτιρίου έγινε με την επιμέλεια του αρχιτεκτονικού γραφείου Κοκκίνου-Κούρκουλας και οι εργασίες έχουν πλήρως ολοκληρωθεί. Ετσι, η Οικία Φέρμορ είναι ανοιχτή στο κοινό, με ξεναγήσεις και οργανωμένες επισκέψεις κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο, στις 11:00 πμ. (Προσοχή: είναι απαραίτητη η προσυνεννόηση στην διεύθυνση leighfermorhouse@benaki.gr ή στο τηλέφωνο 210 3671090, Δευτέρα – Πέμπτη).
H ξενάγηση στο σπίτι αποτελεί μια σπάνια εμπειρία. Με συντροφιά την υπόμνηση του Αγγελου Δεληβορριά:«Την Ελλάδα διάλεξε για να κατοικήσει και τους Ελληνες για να συγγενέψει. Γι΄αυτό ζωντανά θα παραμείνουν τα ίχνη των βημάτων του στην Κρήτη και την Πελοπόννησο, στην Αττική και τη Ρούμελη, όπως ζωντανές θα παραμένουν και οι αφηγήσεις των βιβλίων του, οι αναμνήσεις όσων τον έζησαν από κοντά, οι ιστορικές καταθέσεις του στους βωμούς της ελευθερίας, οι αύρες μιας προσωπικότητας συναρπαστικής».