Δίκταμο, βασιλικός, μαντζουράνα αποκαλύπτουν μυστικά ευεξίας και γεύσης. Ένα ντέλι-μεζεδοπωλείο μέσα στο «ανεξάρτητο κρατίδιο» της Λαχαναγοράς στου Ρέντη. Εξωτικά φυτά της Λατινικής Αμερικής αναπνέουν ανάμεσα σε έργα τέχνης κάτω από την Ακρόπολη. Κυριλλικό αλφάβητο, ποίηση ερωτική σε t-shirt, hoodies. Οι επιλογές.
Οδό Βούρβαχη: Τα εξωτικά φυτά της Λατινικής Αμερικής με «ρίζες» στη σκιά της Ακρόπολης
Θάλεια Παρασκευά και Vincent Theunissen, οι δημιουργοί του rizom στην οδό Βούρβαχη
Μεταφερθείτε τρία χρόνια πριν, στο πρώτο μεγάλο κύμα της καραντίνας. Η αγωνία, ο φόβος, ο εγκλεισμός, η βαθιά ανάγκη για επιστροφή στην φύση, μάς έστρεψε σε μια σειρά δράσεων στις οποίες επιδοθήκαμε με μανία. Σωστικές λέμβοι: μαγειρική, ζύμωμα, πλέξιμο και κυρίως κηπουρική. Φτιάξαμε κήπους στα μπαλκόνια, γεμίσαμε το εσωτερικό των σπιτιών παχύφυλα ή πράσινα κρεμαστά φυτά που απλώνουν το φύλλωμα προς τα κάτω, σαν τις εικόνες που βλέπουμε από διαμερίσματα χίπστερ στην Καλιφόρνια. Συνδεθήκαμε με τα φυτά, με τη φροντίδα τους, γαληνέψαμε και ταυτόχρονα νιώσαμε δημιουργικοί.
Όταν οι καραντίνες έληξαν και επιστρέψαμε στην κανονική ζωή εκεί έξω, κάποιες από αυτές τις δράσεις-σωσίβια είχαν τόσο θεριέψει που έγιναν διέξοδος επαγγελματική για κάποιους. Μια τέτοια περίπτωση, άξια για case study, είναι αυτή του rizom, στην οδό Βούρβαχη, κάτω από την Ακρόπολη. Ένα παλιό συνεργείο αυτοκινήτων έγινε ένας χώρος πώλησης μοναδικών εξωτικών πράσινων φυτών που δεν συναντάς εύκολα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη. Ανάμεσά τους έβγαλαν ρίζες κεραμικά και έργα τέχνης σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών. Τα φυτά -ως και 500- καλύπτουν το παλιό συνεργείο, η Τέχνη αναδεύεται και συνομιλεί μαζί τους.
Το rizom είναι μια επιχείρηση που διαμορφώθηκε και άνθησε μέσα στην πανδημία, από τους Θάλεια Παρασκευά και Vincent Theunissen. «Είχαμε λίγο καιρό πριν γυρίσει από το Βερολίνο όπου εργαζόμασταν και ζούσαμε και κλειστήκαμε στο σπίτι στην Αθήνα. Αποφασίσαμε να το κάνουμε πιο όμορφο και ασχοληθήκαμε με τα φυτά, αν και δεν είχαμε ιδιαίτερη σχέση με την βοτανική νωρίτερα» μου λέει η Θάλεια Παρασκευά. «Ο Vincent ήρθε στην Αθήνα για να φτιάξει ένα δημιουργικό εργαστήρι για εκθέσεις νέων καλλιτεχνών, κυρίως Ελλήνων. Εγώ στο Βερολίνο ασχολήθηκα με την διοργάνωση events και έκανα περφόρμανς. Ετσι η σχέση μας με την τέχνη, συνάντησε την βοτανική και γεννήθηκε το rizom».
Στα 125 τ.μ. του χώρου, έχει διατηρηθεί η μνήμη της προηγούμενης χρήσης, «ένας ωμός βιομηχανικός χώρος που γίνεται σαν καμβάς για τα φυτά. Εχουμε μια ιδιαίτερη συλλογή τροπικών φυτών, που είναι σαν πλάσματα: έχουν ωραίες υφές, σχεδόν μοιάζουν με γλυπτά. Εχουν ένα εικαστικό κομμάτι που ταιριάζει σε έναν χώρο τέχνης». Η επιλογή των κασπό για τα φυτά ενίσχυσε την λειτουργία του curating στον χώρο.
Εδώ βρίσκεις και palo santo. Ξέρετε, αυτά τα κομμάτια ξύλου που όταν τα καις έχουν ευεργετικές ιδιότητες για το μυαλό, το πνεύμα. Το palo santo, τροπικό δέντρο της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, θεωρείται ιερό και κανείς δεν μπορεί να κόψει τα φύλα του ή κλαδιά του. Μαζεύουν μόνο τα κλαδάκια που έχουν πέσει στο χώμα και έχουν αποξηραθεί από την ίδια την φύση. Ξεκινώντας από την Καλιφόρνια και φτάνοντας παντού, έχει καθιερωθεί μια διαδικασία εξαγνισμού του χώρου και του σώματος με τα κλαδάκια που καίγονται σε ένα ειδικό τασάκι, αφού πριν κάνεις μια βόλτα σε όλο τον χώρο κρατώντας το ξυλάκι στο χέρι.
Τι φυτά όμως έχουν συγκεντρώσει ο Ολλανδρός Vincent και η Θάλεια; «Κυρίως τροπικά, όχι πολλά ελληνικά, όχι πολλά ανθοφόρα, κυρίως με έντονο φύλλωμα και προέλευση την Κεντρική και Λατινική Αμερική, αλλά και την Ασία. Σπάνιες ποικιλίες φυλλοδέντρων που δεν συναντάς ούτε στην Ευρώπη», λέει η Θάλεια Παρασκευά. «Αυτή την περίοδο υπάρχουν αερόφυτα, πολλές ιδιαίτερες ποικιλίες φυλλόδεντρων και κοκεντάμα. Είναι μια ιαπωνική τακτική, όπου το φυτό μεγαλώνει μέσα σε βρύα και όχι σε γλάστρα και έτσι αποφεύγεις να χρησιμοποιήσεις πλαστικό.»
Πάνω στον μεγάλο ξύλινο πάγκο και στα ράφια στους τοίχους βλέπουμε και πολλά φυτά που δεν μεγαλώνουν κάθετα, αλλά απλώνονται στον χώρο. Ελεύθερα. Όπως ελεύθερα είναι και τα χέρια όταν φροντίζουν τα φυτά, μακριά από πλήκτρα και οθόνες. Να, αυτή είναι μια από τις ιστορίες ανθρώπων που έκαναν την καραντίνα καύσιμο και όχι χαμένο χρόνο.
Στην Λαχαναγορά του Ρέντη: Πατριδογνωσία γεύσεων και αποσταγμάτων γύρω από ένα τραπέζι
Ξεφυσάω ανακουφισμένη που δεν έχουν βάλει το πρόθεμα gastro ή gourmet, μπροστά από την ταυτότητα «μεζεδοπωλείο». Στην πραγματικότητα είναι μια αυθεντικότατη, ήρεμα προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα της εποχής μπακαλοταβέρνα με το όνομα «Τα Μεζεκλίκια της Λαχαναγοράς». Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Περνώ τις πύλες που πίσω τους απλώνεται η Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών ή Λαχαναγορά του Ρέντη. Σαν να μπαίνω σε άλλη χώρα. Η τεράστια έκταση με τα δεκάδες φορτηγά, τα κιβώτια, τα καφάσια, έχει τους δικούς του ρυθμούς και νόμους -όλα τα χρώματα της «Λαϊκής Αγοράς» του Παναγιώτη Τέτση υπάρχουν εδώ, μαζί με μια ανθρωπογεωγραφία μόχθου αλλά και μοναδικής σχέσης με την τροφή.
Μετά από μια μικρή περιπλάνηση βρίσκω τα «Μεζεκλίκια της Λαχαναγοράς» και αφού διασχίζω την είσοδο που είναι γεμάτη με κρασιά και ειδικό αφιέρωμα σε αυτά της Λήμνου μπαίνω στον κεντρικό χώρο. Μαύρες λαμαρίνες στα δοκάρια, τεράστια ξύλινα ράφια σε όλο τον τοίχο με αμέτρητα παρατεταγμένα μπουκάλια, βάζα και σακουλάκια στους τοίχους και τα τραπέζια ταβέρνας.
Στο πάτωμα πλακάκια που θυμίζουν παλιό μωσαϊκό «να χτυπούν τα τακουνάκια». Στα ηχεία ο Ντέμης Ρούσσος. Αριστούργημα, σκέφτομαι. Εδώ, το μπακάλικο έχει την χροιά του ντελικατέσεν. Κάθεσαι και απολαμβάνεις τους μεζέδες σου και απέναντι περιμένει σε ουρά, σαν για να κοινωνήσει, κόσμος που διαλέγει από την βιτρίνα μοναδικά τυριά, αλλαντικά, παστά από όλη την Ελλάδα, που φέρνει ο «Μιράν».
Στο βάθος, τα τηγάνια έχουν το δικό τους rave party, τινάγματα στον αέρα, κουτάλες που στριφογυρίζουν, ζεστά αχνιστά πιάτα βγαίνουν στα τραπέζια του εσωτερικού χώρου ή έξω, στο πλακόστρωτο που μυρίζει τσίπουρο από όλα τα τραπέζια και ο ήλιος δημιουργεί μια γλυκιά αίσθηση απόστασης από κάθε τι που σε διαταράσσει. Το βράδυ ανάβουν από πάνω τα φωτάκια και είσαι πεπεισμένος ότι βρίσκεσαι σε ένα νησί ή στην πλατεία ενός χωριού.
Εδώ, στην καρδιά της Λαχαναγοράς του Ρέντη που φτάνεις βγαίνοντας από έναν παράδρομο του Κηφισού, οι ρυθμοί κατεβαίνουν και νιώθεις πιο καλά στο σώμα σου, νιώθεις ότι… νιώθεις πιο βαθιά τα πάντα: Τη γεύση, το άρωμα, τον διπλανό σου. Και μετά αρχίζεις να παραγγέλνεις δεν έχεις λόγο να ζηλεύεις την Μπολόνια με τα μπακάρι κάτω από τις στοές με τις μικρές αριστουργηματικές μπουκιές.
Μια καλή ιδέα είναι να πάρεις το πλατό των τυριών -σε τρία μεγέθη- για να έχεις μια ενδεικτική εικόνα των τυριών και αλλαντικών που μπορείς στη συνέχεια να αγοράσεις αν θέλεις για το σπίτι. Το ψωμί με το που φτάνει μυρίζει προζύμι -θα ζητήσεις σίγουρα να στο ανανεώσουν. Τα γλυκοπικάντικα πιπεράκια μοιάζουν με κοσμήματα, μια σταλιά στρογγυλές πιπερίτσες με βελούδινη γέμιση, η επιτομή του μεζέ. Τα βιολογικά αβγά Κρήτης μάτια με παστουρμά και πατάτες από τη Θήβα αξίζουν ένα ειδικό κεφάλαιο στο βιβλίο «πατάτες με αυγά στην Αθήνα». Όταν φτάνεις στα λουκάνικα θα πάρεις τον χρόνο σου για να διαλέξεις από την ποικιλία των Ελλήνων παραγωγών: Καραμανλίδικα, Τζουμαγιάς, Πετρουλάκης…
Ριζότο και πάστα ναι, αλλά καθώς το τσίπουρο ρέει -όλα τα κορυφαία τσίπουρα και παλαιωμένα αποστάγματα της Ελλάδας υπάρχουν εδώ μαζί με τσικουδιά από τη Μονή Τοπλού- η γουρνοπούλα από τη Σπάρτη, οι τηγανιές κοτόπουλου ή χοιρινού, η καπνιστή μπριζόλα σου κάνουν νεύμα. Εντωμεταξύ ο χώρος χαρακτηρίζεται από μια απρόσμενη συνάντηση ανθρώπων: παρέες τριαντάρηδων, φοιτητές, νεότατοι γονείς με τα παιδιά τους, μια παρέα που μοιάζει με παλιούς ρεμπέτες σε ένα τραπέζι, ντυμένοι με κοστούμια, γιλέκα, μαλλιά άψογα χτενισμένα προς τα πίσω.
Ο Ντέμης Ρούσος συνεχίζει, κάπου μπαίνει και ο Σινάτρα (γιατί μπορεί) και πίσω από την βιτρίνα, γενναία κομμάτια από τυριά ή αλλαντικά προσφέρονται στους πελάτες πριν αποφασίσουν τι θέλουν να αγοράσουν. Χωρίς καν να ζητήσουν να δοκιμάσουν. Με μια αυτονόητη ικανοποίηση και περηφάνεια των εργαζομένων για αυτά που έχουν επιλέξει για το μαγαζί. Διαύγεια. Και χαρά.
Βοτανικά πιάτα, μυστικά ευεξίας με πρωταγωνιστές το δίκταμο, την μαντζουράνα, τον βασιλικό
Θεραπευτικά, αρωματικά, γευστικά, τα βότανα έχουν μυστικά που ούτε μπορούμε να τα φανταστούμε. Δεν αρκεί να τα βράσουμε για να φτιάξουμε ροφήματα, ή να νοστιμίσουμε τις σάλτσες μας με αυτά. Οι ιδιότητές τους και οι τρόποι που μπορούν να παντρευτούν με άλλα υλικά εκπλήσσουν και έχουν ιστορία που ξεκινά από την αρχαιότητα. Όλα αυτά, με έμφαση στην αξία και στη χρησιμότητα, θα αναλυθούν σε ένα ειδικό σεμινάριο στις 11 Ιανουαρίου στο Open Farm, μέσα στη Λαχαναγορά του Ρέντη (ένας ολόκληρος προορισμός).
Το σεμινάριο θα κάνει η Σοφία Τριάντου, πιστοποιημένη
βοτανολόγος που μεταξύ άλλων εργάστηκε στην εταιρεία Apivita για πάνω από
είκοσι χρόνια ως Phytotherapy & Aromatherapy trainer manager και ήταν
υπεύθυνη για την οργάνωση, δημιουργία υλικού και πραγματοποίηση της Ακαδημίας
αρωματοθεραπείας – βοτανολογίας. Τι περιμένει όσους παρακολουθήσουν το
σεμινάριο στον χώρο ή ψηφιακά; « Ένα εργαστήριο γεμάτο από βοτανικά
αρώματα. Το δίκταμο θα αρωματίσει τις τσαγιέρες μας, θα το γευτείτε και
θα γνωρίσετε τις πολύτιμες ιδιότητες του και τα βότανα που μπορείτε να το
συνδυάσετε.
Στη συνέχεια θα γνωρίσετε την Μαντζουράνα και τον παραδοσιακό βασιλικό. Όλοι
μαζί θα γνωρίσουμε τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και θα τα γευτούμε στην
μαγειρική. Σας περιμένουμε να γνωρίσετε συνταγές ευεξίας και βοτανικά πιάτα γύρω
από το μαγειρικό πάγκο της Open Farm». Βonus: το απέραντο ροζ του
ουρανού, πάνω από τις εγκαταστάσεις της Λαχαναγοράς κάθε σούρουπο.
Να γίνεσαι ποίημα, να φοράς τους στίχους του «Ερωτόκριτου», να τυλίγεσαι σε αυτούς
Το σώμα που κινείται στην πόλη γίνεται φορέας μια λέξης, φορέας όλης της ενέργειας που κρύβει στα λίγα γράμματά της, εκφρασμένη με κυριλλικό αλφάβητο. Τ-shirts, hoodies, τσάντες, πουκάμισα, μαντήλια, παντελόνια που λειτουργούν ως πλατφόρμες έκφρασης μιας νέας αστικής γλώσσας. Η σύλληψη αυτή ανήκει στον στυλίστα και fashion director Γιώργο Μεσημέρη: ένας άνθρωπος της μόδας και της εικόνας, δημιουργεί πάνω σε λιτά, μονόχρωμα υφάσματα με τις λέξεις να είναι σαν φάροι πάνω σε αυτές. Είναι οι δημιουργίες της Hard Clo.
Καιρό τώρα βλέπω φίλους να φορούν τα hoodies του, να κρατούν τις τσάντες του. Καθαρόαιμη urban αισθητική. Το Ηard με την γραφή του κυριλλικού αλφάβητου κυκλοφορεί ανάμεσά μας. Το logo της εποχής, των σύγχρονων μεγάλων πόλεων. Και μετά, πέρυσι τέτοια εποχή περίπου, τα ρούχα του έντυσαν χορευτές της Εθνικής Λυρικής σκηνής, πάτησαν στο σανίδι για τη δημιουργία του Κωνσταντίνου Ρήγου «Lieder ohne Worte».
Ωσπου αυτή η τραχύτητα της πόλης, της γλώσσας, της ζωής, ήρθαν να συναντήσoυν τον λυρισμό με ένα αποτέλεσμα υπέροχο. Η σειρά «Ποίημα Ερωτικόν» (Love Poem), όπου ακόμα -ίσως κυρίως- ο «Ερωτόκριτος» βρήκε χώρο. Να περπατάς στην Αθήνα, να διαδηλώνεις και η μπλούζα σου να γράφει τις λέξεις του Βιτσέντζου Κορνάρου «του έρωτα οι μπόρεσες και τση φιλίας η χάρη». Όταν τα σώματα γίνονται καμβάδες για συνθήματα και ο Ερωτόκριτος εισβάλλει.
Ταλέντο, σεξ, εγκλήματα, απόκοσμες ατμόσφαιρες: Το «Αrtist's Studio» του Thames&Hudson
Από τα εργαστήρια της αρχαιότητας όπου δημιουργήθηκαν τα πρώτα μελανόμορφα αγγεία στην Αττική, ως το χαοτικό, πνιγηρό ατελιέ του Φράνσις Μπέικον, όλοι αυτοί οι χώροι δημιουργίας, μέθεξης και παραγωγής αριστουργημάτων της ανθρωπότητας και της Τέχνης, βρίσκονται στο λεύκωμα «The Artist’s Studio» που κυκλοφόρησε πριν από δυο μήνες από τον οίκο Thames&Hudson με την επιμέλεια και υπογραφή του James Hall.
Υπάρχει κάτι το αμετάφραστα ισχυρό στην εμπειρία επίσκεψης στο στούντιο ενός καλλιτέχνη. Οσοι είδατε την έκθεση «Γιάννης Μόραλης. Ιδιωτικός Χώρος» στο Μουσείο Μπενάκη όπου μεταφέρθηκε το εργαστήριο του Ελληνα δημιουργού αντιλαμβάνεστε τι εννοώ. Οσοι δεν είδατε την έκθεση σπεύστε, συνεχίζεται μέχρι και την Κυριακή 8 Ιανουαρίου, θα είναι ένα δώρο στον εαυτό σας η επίσκεψη αυτή.
Τα εργαστήρια των καλλιτεχνών είναι χώροι που ερεθίζουν όχι μόνο την περιέργεια αλλά ακόμα και το φαντασιακό μας. Χώροι όπου οι ουτοπίες τίθενται υπό διαπραγμάτευση και γίνονται κανονικότητες. Στο λεύκωμα, παρουσιάζονται 125 εικόνες και φωτογραφίες μαζί με πλήθος πληροφοριών και αναλύσεων, αλλά και ιστορίες για τον τρόπο που δεν δημιούργησαν απλώς, αλλά έζησαν μέσα σε αυτά οι καλλιτέχνες.
Ο Γκόγια, σηκωνόταν το βράδυ από το κρεβάτι και σκουντουφλώντας μέσα στο ατελιέ του, φορώντας ένα ψηλό καπέλο με στερεωμένο επάνω ένα κερί, άγγιζε τα έργα του. Σεξουαλικές ιστορίες, ακόμα και βιασμοί έγιναν μέσα σε ατελιέ. Ο γλύπτης Μπερνίνι σακάτεψε με έναν λοστό τον αδελφό του όταν τον βρήκε να κάνει σεξ μέσα στο ατελιέ του με την μούσα και ερωμένη του. Ο Μιχαήλ Αγγελος είχε φέρει τουλάχιστον 30 νεκρά σώματα στο ατελιέ του. Τα έγδυνε και μελετούσε την ανατομία τους. O Ρούμπενς ζωγράφιζε και ταυτόχρονα άκουγε ανάγνωση κειμένου του Τατίκιου και υπαγόρευε επιστολές.