Σαν μια κάψουλα του χρόνου, με θραύσματα εικόνων της κυρίαρχης κουλτούρας, της κυρίαρχης εικονογράφησης και ανθρωπογεωγραφίας, το «Elenit» του Ευριπίδη Λασκαρίδη κατόρθωσε να βαθύνει το μοναδικό niche του δημιουργού, στήνοντας μια αφήγηση με υλικά που ξεπερνούν κάθε γνωστή παραστατική φόρμα.
Για κάποιους ήταν η πρώτη τους φορά που είδαν παράσταση του Ευριπίδη Λασκαρίδη, που μπήκαν σε αυτόν τον κόσμο που δεν μπορείς να κατατάξεις σε μια κατηγορία (θέατρο, περφόρμανς, χορό, κάτι άλλο, όλα μαζί) και βγήκαν από την αίθουσα ενθουσιασμένοι και σαστισμένοι μαζί. Ο κόσμος που έχει έναν αυστηρά ιδιοσυγκρασιακό και προσωπικό κώδικα αφηγηματικά και εικονογραφικά και που σε όλους κάτι ξυπνά, κάτι θυμίζει, κάτι ανακινεί μέσα του. Παραστάσεις που κάπου, κάπως, κατορθώνεις και καθρεπτίζεσαι σε αυτές, ερήμην του Λασκαρίδη που εκείνη την ώρα είναι έμβολο της δικής του έκφρασης, των προσωπικών του βιωμάτων και ταυτόχρονα, όπως έλεγε πρόσφατα στο iefimerida «όταν μου πεις εσύ τη δική σου θα γίνει αυτή φίλτρο πάνω από τη δική μου και θα την πλουτίσω. Γίνεται μια βιβλιοθήκη γνωμών, βλεμμάτων, μέσα από την οποία μπορώ να γλιστράω ανάλογα με το που θέλω να το πάω».
Στο «Εlenit» έχτισε με τον δικό του τρόπο, σε μεγαλύτερη κλίμακα από ποτέ σε σχέση με τις προηγούμενες δουλειές του (Relic, Τιτάνες) και με τα εκπληκτικά γλυπτικά κοστούμια του Αγγελου Μέντη, μια γυναίκα με γκροτέσκα χαρακτηριστικά που αισθανόταν όπως η Αφροδίτη στον πίνακα του Μποτιτσέλι, και περιφερόταν με τους πεσμένους μαστούς και τη θηριώδη κόμμωση μέσα σε ένα ρούχο που όντως έμοιαζε με το αναστραμμένο όστρακο του αναγεννησιακού ζωγράφου. Εγινε το κέντρο του κόσμου γύρω από τον οποίο κινήθηκαν όλοι οι χαρακτήρες, γνώριμοι και μαζί αλλοιωμένοι. Η υπηρέτρια με το μουστάκι που έμοιαζε με τον Φρέντι Μέρκιουρι στο «I want to break free», η γυναίκα με την μικρή υστερία που μου θύμιζε μια (χωρίς πρόζακ) Τζούλι Αντριους να χορεύει στην εξοχή στη «Μελωδία της Ευτυχίας», ο όμορφος νέος που τον έστεψαν με ένα κλαδί σαν άνδρα σε πίνακα του Τσαρούχη, ο δεινόσαυρος που ήταν μαζί άγριος και κωμικά αποδομημένος και που δεν κατόρθωσε να γίνει ο κακός της ιστορίας, o Στίβεν Χόκινγκ με ένα φωτόνιο να προσγειώνεται στο χέρι του (μια μικρή υπόκλιση του Λασκαρίδη στον αστροφυσικό;)…
Κάθε θεατής αθροίζει τις δικές του εικόνες πάνω σε αυτές της σκηνής. Κάτω από την δεσποτική ανεμογεννήτρια που γύριζε διαρκώς στο βάθος πάνω στην μεγάλη αίθουσα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση (το σημάδι στο ορίζοντα πάνω στις βουνοκορφές που συναντάμε όλο και πιο συχνά στην ενδοχώρα), οι φιγούρες του Ευριπίδη Λασκαρίδη με κεντρική τη δική του έγιναν το υλικό μια ιστορίας ανθρώπων και τοπίων, που θα μπορούσαμε να στείλουμε σε μια κάψουλα στο διάστημα με την υπογραφή του δημιουργού.
Λεονάρντο Ντα Βίντσι / Φωτογραφία Ανδρέας Σιμόπουλος
Με την κατακλείδα μιας Ελλάδας διαρκούς, μιας Ελλάδας των αρχαίων ερειπίων διάσπαρτων στη σκηνή. Μόνο που στο βάθος δεν δέσποζε μια Ακρόπολη, ο Παρθενώνας που ηγεμονικά κοιτάζει, επιβλέπει την πόλη και τους ανθρώπους ως σφραγίδα του ελληνικού πολιτισμού. Στο βάθος της Σκηνής, κάτω από μια λάμπα που αναβόσβηνε έμενε μια παράγκα από κυματοειδή λαμαρίνα -αυτό που κάποτε υπήρξε το ελενίτ, το αθάνατο υλικό που σκόρπισε τον θάνατο.
Προηγήθηκε μια διαδρομή που πέρασε από τις αίθουσες με τα αναγεννησιακά έργα του Λούβρου και του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης, από σκηνές όπερας, ως και από το περιβόητο club Berghain στο Βερολίνο που είναι αδιανόητα δύσκολο να κατορθώσεις να περάσεις τις πόρτες του (το επισκέφτηκε, τρεις, τέσσερις φορές όσο ετοίμαζε την παράσταση). Με την φράση «What is your problem» να είναι αυτή που πιο καθαρά από κάθε άλλη ακούστηκε στην αίθουσα, μέσα από αυτό το διαρκές τιτίβισμα-μουρμουρητό που έφτανε σε εμάς χωρίς να ολοκληρώνει το παραμικρό νόημα. Ο Λασκαρίδης, οι ήρωές του, στο τέλος κατασπάραξαν και την ίδια την κυρίαρχη φιγούρα, το κοντό πλάσμα με το εξωφρενικό χτένισμα, την μεγάλη γαμψή μύτη και την συμπεριφορά ηρωίδας στις Επικίνδυνες Σχέσεις ή μιας γκροτέσκας μαντάμ Σουσού.
Το Εlenit είναι συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση με άλλους δέκα μεγάλους φορείς ανά τον κόσμο και θα ταξιδέψει για τουλάχιστον δύο χρόνια στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου. Στη Στέγη οι επόμενες παραστάσεις είναι στις 4, 5, 6 και 7 Δεκεμβρίου. Μαζί του στη σκηνή συναντάμε τους Μιχάλη Βαλάσογλου, Αμαλία Κοσμά, Χαρά Κότσαλη, Μάνο Κότσαρη, Θάνο Λέκκα, Δημήτρη Ματσούκα, Ευθύμιο Μοσχόπουλο, Γιώργο Πούλιο, Φαίη Τζούμα.