Πώς δυο σειρές του Netflix για αεροπορικά δυστυχήματα κακοποιούν την ιδέα του θρυλικού Lost.
Οι ιστορίες με αεροπλάνα, αεροπειρατείες, αεροπορικά δυστυχήματα και τραγωδίες, οι περιπέτειες επιζώντων και όλο αυτό το μυστήριο που πλανάται συνήθως γύρω από την πτώση ενός αεροπλάνου, τραβούν την προσοχή του κοινού, σοκάρουν και συγκλονίζουν. Είναι λογικό οι σειρές που πραγματεύονται τέτοια τραγικά γεγονότα να γραπώνουν τον θεατή από το πρώτο κιόλας πλάνο. Η δράση, ο φόβος, η αγωνία, η καταιγιστική πλοκή είναι συστατικά που καθηλώνουν τον θεατή και εξασφαλίζουν την προσοχή του. Τα προβλήματα ωστόσο αρχίζουν όταν το σοκ της πτώσης του αεροπλάνου ολοκληρωθεί και αρχίζει η πλοκή να εστιάζει σε άλλες πτυχές του σεναρίου, όπως είναι το ψυχογράφημα των ηρώων, οι μικρές ιστορίες των επιβατών και το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η ιστορία.
Φέτος είδα δύο σειρές με αεροπορικά δυστυχήματα. Και οι δύο ήταν για αρκετό καιρό μέσα στο top10 με τις πιο δημοφιλείς σειρές του Netflix. Πρόκειται για τις σειρές «Manifest» και «Πάρε ανάσα». Και τις δύο, τις ξεκίνησα προκατειλημμένος θετικά, γιατί ήμουν από εκείνους που για αρκετά χρόνια παρακολουθούσα το Lost με κομμένη την ανάσα. Από τα τρέιλερ κιόλας οι δύο αυτές σειρές -που πλασάρονταν και ίσως ήταν κιόλας viral- εξαργύρωναν την επιτυχία του φαινομένου Lost. Ήταν όμως έστω και λίγο σαν το Lost;
Πάρε ανάσα: Mια φλύαρη, άνευρη, εξοργιστική, καυτή πατάτα
Το Πάρε ανάσα (Keep Breathing) λανσαρίστηκε ως μια σκοτεινή σειρά που κόβει την ανάσα. Η υπόθεσή της βασίζεται στην ιστορία μιας νεαρής δικηγόρου, η οποία -όταν η πτήση της ακυρώνεται- επιβιβάζεται βιαστικά στο μικρό ιδιωτικό αεροπλάνο δύο τύπων που της συστήνονται ως μέλη δημοσιογραφικής αποστολής του National Geographic. Πάνω από μια ορεινή περιοχή, το αεροσκάφος λόγω βλάβης συντρίβεται σε μια παγωμένη λίμνη. Όταν η νεαρή γυναίκα, η οποία έχει επιβιώσει της πτώσης, συνέρχεται, ανακαλύπτει ότι το αεροσκάφος αρχίζει να βυθίζεται στο νερό.
Αφού καταφέρει να λύσει τη ζώνη της, ανακαλύπτει ότι ο πιλότος είναι νεκρός και ότι ο συγκυβερνήτης του, ο τύπος που της είχε συστηθεί στο αεροδρόμιο ως δημοσιογράφος του National Geographic είναι τραυματισμένος αλλά ζωντανός. Με μεγάλη προσπάθεια η γυναίκα καταφέρνει να τον τραβήξει έξω από το μικρό αεροπλάνο που βυθίζεται και κολυμπώντας να τον βγάλει στη στεριά. Εκεί αρχίζει μια αγωνιώδης ιστορία επιβίωσης, με μεγάλα flashback από το παρελθόν και τα παιδικά χρόνια της ηρωίδας να παρεμβάλλονται στην πλοκή.
Manifest: Εθιστικό TV trash
Το Manifest ήταν πιο πολλά υποσχόμενο και η πλοκή του πιο μυστηριώδης, αλλά απολύτως σουρεαλιστική. Λανσαρίστηκε ως σειρά-φαινόμενο με καταιγιστική δράση και με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας. Λίγο κβαντική φυσική, λίγο αρχαία μυθολογία, λίγο sci-fi αίνιγμα, πολλή αμερικανιά κατάφεραν να οδηγήσουν τη σειρά στο No1 του ελληνικού Netflix για αρκετό καιρό.
Στο Manifest, το οποίο έχει σκηνοθετήσει ο έμπειρος στις ιστορίες επιβίωσης και βραβευμένος με όσκαρ σκηνοθέτης Robert Zemeckis (Forrest Gump, Ο Ναυαγός κ.ά.), η ιστορία κινείται καταιγιστικά γύρω από τη μυστηρίωδη εξαφάνιση ενός αεροσκάφους της Malaysian Airlines. Το Boing Montego 828 δεν εντοπίζεται πουθενά. Οι αγνοούμενοι επιβάτες θεωρούνται νεκροί και οι συγγενείς τους πενθώντας, μετά από πέντε χρόνια, προσπαθούν να φτιάξουν ξανά τη ζωή τους. Όταν μια μέρα ένα άγνωστο αεροσκάφος που ισχυρίζεται ότι είναι το Boing Montego 828 ζητά άδεια προσγείωσης σε αμερικανικό αεροδρόμιο, σημαίνει συναγερμός στην πολιτική προστασία της χώρας, στη CIA, αλλά και στην επιστημονική κοινότητα που προσπαθεί να λύσει το μυστήριο. Οι επιβάτες, σώοι όλοι, ισχυρίζονται ότι το αγνοούμενο επί πέντε χρόνια αεροσκάφος βρέθηκε σε μεγάλες αναταράξεις, αλλά ότι με μια μικρή καθυστέρηση προσγειώθηκε τελικά στον προορισμό του. Ωστόσο γρήγορα ανακαλύπτουν ότι το αεροσκάφος δεν προσγειώθηκε λίγες ώρες μετά όπως πίστευαν αλλά πέντε χρόνια μετά. Δύο αδέρφια από τους επιβαίνοντες, όταν βρεθούν σπίτι τους ανακαλύπτοντας ότι όλα έχουν αλλάξει δραματικά, αφού οι οικείοι τους τους θεωρούσαν νεκρούς, αρχίζουν να αναζητούν απαντήσεις στο αίνιγμα της μυστηριώδους πτήσης του Montego 828. Μια σειρά από σοκαριστικά γεγονότα επιστημονικής φαντασίας κάνουν τον γρίφο σπλάτερ, οδηγώντας τους ήρωες σε έναν εφιάλτη χωρίς τέλος.
Τις ξεκινάς με ενθουσιασμό, αλλά σου κόβονται τα... φτερά
Το «Manifest», δεν παριστάνει μια σοφιστικέ σειρά με τον τρόπο που το κάνει το «Πάρε ανάσα». Είναι γεμάτο αμερικανιές του χείριστου είδους με το «καλημέρα», δεν κοροϊδεύει κανέναν. Είναι γνήσιο trash. Εθιστικό (και βλαβερό για τη νοημοσύνη και το χρόνο σου) σαν junk food. Έχει όλα τα στοιχεία ενός λιπαρού, λαχταριστού burger που σου αρέσει να καταναλώσεις εκείνη την ώρα, αλλά για το οποίο μετανιώνεις ώρες μετά: Από το κάστινγκ μέχρι τη μουσική, από τα φτηνιάρικα γραφικά μέχρι τα εξωφρενικά κενά αέρος του σεναρίου που εξηγούνται με επιστημονικό σουρεαλισμό - δηλαδή ό,τι του φανεί του Λωλοστεφανή με ολίγη από κβαντική αμπελοφιλοσοφία και βιβλικό χάος. Βλέπεις ένα επεισόδιο από περιέργεια και τελικά καταλήγεις να βλέπεις πέντε back to back. Είναι εθιστικό σαν να σπας τη δίαιτα με γαριδάκια και fast food: καταλαβαίνεις ότι τσαλαβούτας στο trash αλλά είναι αδύνατον να σταματήσεις.
Συνεχίζεις να παρακολουθείς τα εξωφρενικά, που όσο προχωράει το στόρι γίνονται ακόμα πιο παρανοϊκά με απλοϊκές εξηγήσεις που παριστάνουν τις πολύπλοκες, με ανατροπές που σε μπερδεύουν χειρότερα και σε κάνουν να αναρωτιέσαι «βρε πού το πάει;». Σύντομα όμως, μόλις προσγειωθείς στον δεύτερο κύκλο, ανακαλύπτεις ότι μάλλον δεν το πήγαινε πουθενά, ο σεναριογράφος είχε βάλει τον αυτόματο πιλότο σε λειτουργία και είχε πέσει για ύπνο, αφήνοντας τον έρμο τηλεθεατή να προσδοκά να πάρει απαντήσεις από το μαύρο κουτί μετά το μακελειό. Όσο με αφορά, στο δεύτερο επεισόδιο του τρίτου κύκλου, απασφάλισα τη ζώνη και εγκατέλειψα το σκάφος έξαλλος χωρίς πιθανότητα επιστροφής. Ας μείνει μόνος του ο Μπιλ Γκέιτς, που όπως ακούστηκε είναι φανατικός της σειράς και πάλεψε με νύχια και με δόντια για να μην κοπεί η παραγωγή όπως ήταν προγραμματισμένο. Εσείς, αν λυπάστε το χρόνο σας, καλό είναι να μην επιβιβαστείτε καν στο αεροπλάνο του Manifest. Ούτε στο μικρό αεροσκάφος του Πάρε ανάσα (Keep Breathing), το οποίο είναι τόσο φλύαρο και αργό σαν τη διαδρομή του Τραμ στη γραμμή Φάληρο-Σύνταγμα: αισθάνεσαι ότι κρατάει μια ολόκληρη ζωή. Το στόρι είναι μονότονο, τα κλαψιάρικα flashback βαρετά και άνευρα σαν σαλόνι συνοικιακού οδοντιάτρου, η σκηνοθεσία κουραστική, το σενάριο χωρίς κανένα ενδιαφέρον και το φινάλε σαν να κόπηκε η σειρά στην παραγωγή και έβαλαν τους τίτλους τέλους όπως όπως, στο σημείο που είχαν μείνει τα γυρίσματα.
Ένα μυθιστόρημα με αεροπορικό παράδοξο για τους λάτρεις του είδους
Αν θέλετε σόνι και καλά να δείτε ένα αεροπορικό θρίλερ δείτε ξανά το Lost (αν και ο τελευταίος κύκλος του ήταν σκέτη New Αge απογοήτευση) ή διαβάστε την Ανωμαλία, το απολαυστικό μυθιστόρημα του βραβευμένου Ερβέ Λε Τελιέ που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Opera, σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη.
Πρόκειται για ένα ευφυές βιβλίο μυθοπλασίας που απέσπασε το βραβείο Γκονκούρ του 2020 και το οποίο αφηγείται την ιστορία ενός boing της Air France που περνάει μέσα από έναν γιγαντιαίο σωρειτομελανία και προσγειώνεται στο αεροδρόμιο του Παρισιού σημαίνοντας συναγερμό, αφού οι αρχές ανακαλύπτουν ότι το ίδιο αεροπλάνο και οι ίδιοι 243 επιβαίνοντες έχουν προσγειωθεί μήνες πριν ξανά στον ίδιο αεροδιάδρομο. Το αεροσκάφος κλώνος μελετάται από μια επιστημονική και στρατιωτική ομάδα και οι επιβαίνοντες-κλώνοι κρατούνται από τις μυστικές υπηρεσίες, καθώς θεολόγοι, επιστήμονες, ειδικοί, αστροφυσικοί, φυσικοί, προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο.
Ο Ερβέ Λε Τελιέ συνθέτει με πολύ ενδιαφέροντα και απολαυστικό τρόπο ένα επιστημονικό θρίλερ που έχει μεγάλες λογοτεχνικές αξιώσεις, αφού στα πολλαπλά επίπεδα της αφήγησής του η φιλοσοφία, η επιστήμη, η θεολογία και η λογοτεχνία συναντώνται δημιουργώντας ένα σύγχρονο μυθιστόρημα που άξιζε και με το παραπάνω το βραβείο Γκονκούρ.