Aσκεί κριτική στον συντηρητισμό της Τουρκίας στις τέχνες, εξηγεί τη σχέση του με την Πίνα Μπάους και απαντά ανεπιτήδευτα για το πώς ένιωσε όταν οργάνωσε την τελετή των Ολυμπιακών Αγώνων και πώς είπε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου στον εαυτό του: «αυτή δεν είναι η στιγμή για να κάνεις τον έξυπνο».
Δίνει σπανιότατα συνεντεύξεις, αποφεύγει τις δηλώσεις, τις ανακοινώσεις. Επικοινωνεί τα έργα του μέσω της ίδιας της σκηνικής τους παρουσίας. Το κοινό, κοινωνεί τη δημιουργία του. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, ο πλήρης καλλιτέχνης με την έννοια ότι κάθε του χειρονομία στη σκηνή ή στο χαρτί φέρει κώδικες πολλών τεχνών διυλισμένων στο βίωμα, έδωσε μια αβίαστη συνέντευξη στον Τούρκο Mehmet Kerem Ozel για το blog του danzon. Υπήρξε ειλικρινής, καυστικός, εξομολογητικός. Μια σπάνια ευκαιρία να «ακούσουμε» σε πρώτο πρόσωπο τον δημιουργό.
Χρειάζεται θάρρος για να καλέσεις τον Παπαϊωάννου στην Τουρκία;
Οταν ερωτήθη γιατί δεν έχει δείξει έργο του στην Κωνσταντινούπολη εδώ και χρόνια, δεν διστάσε να μιλήσει για την στροφή της Τουρκίας προς έναν στραγγαλισμό της ελευθερίας των Τεχνών. «Στην Κωνσταντινούπολη γνώρισα για πρώτη φορά την Πίνα Μπάους, χόρεψα μπροστά της και μετά τη συνάντησα. Είναι μια ιδιαίτερη πόλη για μένα», ξεκίνησε την αφήγησή του. «Φυσικά θέλω να δείξω ξανά έργα μου εκεί. Οταν παρουσίασα τον Μεγάλο Δαμαστή στην Αθήνα, η διευθύντρια του Φεστιβάλ Θεάτρου της Κωνσταντινούπολης είδε την παράσταση και μου είπε ότι θα ήθελε να την φέρει στο Φεστιβάλ αλλά δεν μπορούσε να με καλέσει. Φαίνεται ότι έχετε γίνει πολύ συντηρητικοί και δεν παρουσιάζετε παραστάσεις που έχουν γυμνό. Εχουμε πάει τρεις φορές στη Ρωσία, με την "Πρώτη Υλη" μία και άλλες δυο με τον "Μεγάλο Δαμαστή" στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπουλη. Ισως, οι επιμελητές της Ρωσίας να έχουν περισσότερο θάρρος...»
Τι ρώτησε ο Παπαϊωάννου όταν του προτάθηκαν οι τελετές για το 2004
Σε μια ερώτηση αναφορικά με το πόσο δύσκολο του ήταν να δημιουργήσει ένα έργο για το Χοροθέατρο της Πίνα Μπάους, από την στιγμή που γνώριζε και θαύμαζε τόσο την ίδια όσο και φυσικά το έργο της, ο Παπαϊωάννου κάνει την έκπληξη. Επιστρέφει σχεδόν στην αρχή του αιώνα μας, όταν του έγινε η πρόταση να αναλάβει τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. «Οταν είπα ναι στην πρόταση, το πρώτο πράγμα που ρώτησα τον εαυτό μου ήταν “θα αποδεχθείς την ένδοξη κλασική παράδοση της Ελλάδας, που την έχουν τόσο εκμεταλλευτεί στο πέρασμα των αιώνων και έχει χρησιμοποιηθεί για ζητήματα εθνικής ταυτότητας, ή θα πας ενάντια σε αυτό;”.
Και η απάντηση στον ίδιο μου τον εαυτό δόθηκε γρήγορα: “φυσικά και θα το αποδεχθείς. Δεν είναι αυτή μια περίπτωση για να προσπαθήσεις να κάνεις τον έξυπνο”. Aν είσαι πραγματικά έξυπνος, θα αποδεχθείς τα αριστουργήματα. Αν τα έχουν εκμεταλλευθεί τουριστικά, δεν είναι δική σου υπόθεση. Ετσι ήμουν ήρεμος με τον εαυτό μου», εξηγεί ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. Θυμίζουμε ότι ο Δημήτρης Παπαϊωάννου είναι μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» για τον εορτασμό των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821. Και συνεχίζει για το πώς αντιμετώπισε το «Since She» που δημιούργησε ως μια επιστολή αγάπης για τη Μπάους. «Δεν ήταν δύσκολο για εμένα, προσπάθησα να είμαι συναισθηματικά ξεκάθαρος γιατί έχω μεγάλη αγάπη για την Πίνα. Ο εφιάλτης μου είχε σχέση με τον περιορισμένο χρόνο».
Η επιστολή αγάπης του Παπαϊωάννου στην Μπάους
Δηλώνει ευτυχής που έκανε το «Since She», το οποίο θεωρεί ένα έργο που δεν έχει ολοκληρωθεί, αφού μετά την πρεμιέρα συνέχισε να εξελίσσεται. Εξομολογείται ότι του προκαλεί άγχος το να μην έχει αρκετό χρόνο, όσο χρόνο χρειάζεται για τη δημιουργία ενός έργου. Λέει ότι το «Since She» έγινε ένα χρόνο μετά τον «Μεγάλο Δαμαστή» και για τον ίδιο τον δημιουργό, τους ρυθμούς που επιθυμεί, ήταν πολύ νωρίς για μια νέα δημιουργία. «Είχα πολλές ιδέες από τον "Μεγάλο Δαμαστή" που συγχωνεύτηκαν με το "Since She"».
Ο χρόνος, λοιπόν, ως μια διάσταση καθοριστική για το δημιουργικό σύμπαν του Δημήτρη Παπααϊωάννου. Και μαζί η υποχώρηση της έκτασης που καλύπτει στο έργο του η ίδια η μουσική, κάτι που συναντάμε την τελευταία δεκαετία της δημιουργίας του. «Χρειάζομαι χρόνο. Αν πρέπει να δημιουργήσω κάτι που δεν έχει πολλή μουσική, που έχει αίσθηση λεπτότητας, τότε χρειάζομαι χρόνο». Οσο για το έργο που άλλαξε τη ζωή του, όπως λέει ο ίδιος, είναι το «Café Müller» της Πίνα Μπάους. Αν και το έργο της που αγαπά πιο πολύ είναι το «1980»
6 Μαΐου η παγκόσμια πρεμιέρα το νέο έργο του Παπαϊωάννου
Eντωμεταξύ, το διεθνές κοινό περιμένει την πρεμιέρα του νέου έργου του Δημήτρη Παπαϊωάννου -δεν υπάρχει ακόμα τίτλος, συνηθίζει να τον αποκαλύπτει λίγο πριν την πρεμιέρα – που θα ανέβει στις 6 Μάη στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Πρόκειται για διεθνή συμπαραγωγή και αμέσως μετά θα φύγει στο εξωτερικό για μια παγκόσμια πρεμιέρα στα αχνάρια του «Μεγάλου Δαμαστή», που έκανε περισσότερες από 100 παραστάσεις σε 21 χώρες τεσσάρων ηπείρων και έκλεισε τον κύκλο του στο Μέγαρο Μουσικής τον Δεκέμβριο. Περί τα 70.000 άτομα ανά τον κόσμο έχουν δει την παράσταση.
Για το νέο του έργο ο Δημήτρης Παπαϊωάννου έκανε για πρώτη φορά παγκόσμια οντισιόν και εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους 500 άτομα από όλο τον κόσμο. Επέλεξε τελικά 21 άτομα που ήρθαν στην Αθήνα για την οντισιόν και από αυτούς κατέληξε σε επτά. Οπως συνηθίζει ο δημιουργός, ακόμα και οι οντισιόν εξελίχθηκαν σε μια μορφή εργαστηρίων, δίνοντας τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να μυηθούν στον κόσμο του Δημήτρη Παπαϊωάννου αποκομίζοντας μια σπάνια εμπειρία. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου είναι για τα επόμενα πέντε χρόνια resident του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Αυτό σημαίνει ότι του έχει παραχωρηθεί ένας χώρος που λειτουργεί ως στούντιο του δημιουργού για τις οντισιόν και τις πρόβες. Επιτέλους, δηλαδή, ο κορυφαίος δημιουργός απόκτησε έναν σταθερό χώρο στην ίδια την Αθήνα.
