Αυτοψία στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, στο οποίο υλοποιείται από το 2020 το έργο της κτηριολογικής επισκευής, αναβάθμισης και επανέκθεσης της Συλλογής του, πραγματοποίησε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 600.000 ευρώ, υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε ό,τι αφορά το οικοδομικό σκέλος, ενώ το έργο της επανέκθεσης έχει δρομολογηθεί στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ, του Δήμου Θήρας -που χρηματοδοτεί την ΠΣ- και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Οπως δήλωσε η Λίνα Μενδώνη «στόχος μας είναι το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού να επαναλειτουργήσει το 2022 εμπλουτισμένο με τα σημαντικότερα εκθέματα των τελευταίων δεκαετιών, συμπεριλαμβανομένου και του αγάλματος της δαιδαλικής κόρης από το νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας».
Το φυσικό αντικείμενο της ανωτέρω Προγραμματικής Σύμβασης ήταν ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν στην σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό την Υπουργό με τον Δήμαρχο Θήρας Αντώνη Σιγάλα και τους αρμόδιους συνεργάτες του με τη συμμετοχή του Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρη Αθανασούλη, της αρχαιολόγου Μάγιας Ευσταθίου και άλλων υπηρεσιακών παραγόντων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η ΠΣ τριετούς διάρκειας, εκτός από τις εργασίες της επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου, προβλέπεται να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μελέτες και εργασίες διαμόρφωσης-ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της παλαιοχριστιανικής βασιλικής και του του μεσοβυζαντινού ναού της Αγίας Ειρήνης στην Περίσσα, ένταξης των αρχαίων καταλοίπων στους σύγχρονους οικισμούς του Καμαρίου και της Περίσσας, στερέωσης μνημείων στην Αρχαία Θήρα, μελέτη ανάδειξης του θεάτρου στη Σελλάδα, αποκαταστάσεις και στερεώσεις σημαντικών χριστιανικών μνημείων.
Το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα της χωροθέτησης του νέου ΧΥΤΥ Σαντορίνης ήταν το δεύτερο θέμα που συζητήθηκε διεξοδικά στην σύσκεψη, αφού προηγήθηκε αυτοψία στον χώρο απόρριψης των απορριμμάτων -σημειωτέον ότι ο σημερινός ΧΑΔΑ, όπως και ο υπό χωροθέτηση ΧΥΤΥ βρίσκεται εντός κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου- ώστε να αντιμετωπισθεί οριστικά το χρόνιο ζήτημα που αντιμετωπίζει το νησί.
Σε δεύτερη σύσκεψη υπό την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού με τον Δήμαρχο Σαντορίνης, παρουσία του αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων Γιώργου Λεονταρίτη και του αντιπεριφερειάρχη και Επάρχου Θήρας Χαράλαμπου Δαρζέντα, συζητήθηκε η αποκατάσταση του Γουλά στο Εμπορειό. Πρόκειται για μεσαιωνική κατοικία με αλλεπάλληλες οικοδομικές φάσεις, η οποία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στατικότητας. Κατά τη σύσκεψη δρομολογήθηκε η υπογραφή δεύτερης Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και του Δήμου Θήρας για την αποτύπωση του Πύργου και την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών, τις οποίες θα αναλάβει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Η Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε το Κάστρο του Σκάρου, στην Καλντέρα, έναν από τους πέντε οχυρωμένους οικισμούς της Σαντορίνης, στον οποίο βρισκόταν καστροπολιτεία με 200 σπίτια, καλντερίμια και εκκλησίες.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων εκτελεί εργασίες προστασίας και τεκμηρίωσης του μνημείου, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Interreg V-B Balkan Mediterranean 2014-2020», συνολικού προϋπολογισμού 170.000 ευρώ. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ολοκληρωμένη διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της Καλντέρας της Σαντορίνης, με την ανάδειξη, μέσω αρχαιολογικής, αρχιτεκτονικής και φωτογραφικής τεκμηρίωσης, καθαρισμών και σήμανσης, των μνημείων, στα πρανή της. Τα μνημεία αντιμετωπίζονται ως τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος και ως ένα δίκτυο αρχαιολογικών θέσεων, που καλύπτει διαχρονικά όλες τις περιόδους.
Επισκέψεις στη Σίκινο και στη Θηρασία
Στη Σίκινο, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού επισκέφθηκε το έργο, που υλοποιεί από το 2017 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, στο Ναό της Επισκοπής -προϋπολογισμού 880.000 ευρώ από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου-ΕΣΠΑ 2014-2020- και το οποίο βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης.
Ο Ναός της Επισκοπής (17ος αι.) είναι χτισμένος επί αρχαίου ναόσχημου κτηρίου, το οποίο μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ιερό του Απόλλωνα Πυθίου. Ομως, κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.), το οποίο μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία.
Το εντυπωσιακό μνημείο, αποτελεί ένα από τα λίγα παραδείγματα κτηρίων της αρχαιότητας που σώζονται σε καλή κατάσταση, διατηρώντας τις μεταγενέστερες προσθήκες. Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης, ανακαλύφθηκε, σε κρύπτη, ασύλλητος κιβωτιόσχημος τάφος γυναίκας, με το όνομα Νεικώ, ο οποίος περιελάμβανε πολύτιμα κτερίσματα.
Ηδη από τον 8ο αι., το μαυσωλείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό, ενώ τον 14ο αι. τεκμαίρεται μία ακόμη οικοδομική φάση. Δίπλα στο επιβλητικό κτήριο της Επισκοπής βρίσκεται ο ναός της Αγίας Άννας με εξαιρετικά σχέδια και τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα.
Παράλληλα με το έργο της αποκατάστασης της Επισκοπής, πραγματοποιήθηκε –τον Μάιο 2021- από την Εφορεία Αρχαιοτήτων περισυλλογή σημαντικών γλυπτών και αρχιτεκτονικών μελών από την αρχαία ακρόπολη στο λόφο της Αγίας Μαρίνας. Το δύσκολο έργο της μεταφοράς λόγω του έντονου ανάγλυφου της περιοχής πραγματοποιήθηκε με τη συμβολή της ΑΜΚΕ «Αιγέας».
Στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία της Υπουργού με τον δήμαρχο Σικίνου Βασίλη Μαράκη με τη συμμετοχή του Εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και υπηρεσιακών παραγόντων του ΥΠΠΟΑ, συζητήθηκε η δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου στο νησί στο κτήριο του παλαιού Γυμνάσιου-Λύκειου Σικίνου.
Η υλοποίηση το έργου, προϋπολογισμού 650.000 ευρώ, έχει δρομολογηθεί μέσω Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ των Υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών και Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Δήμου Σικίνου, από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού, για το Νότιο Αιγαίο 2017-2020. Στην ίδια σύσκεψη συζητήθηκε, επίσης, και το έργο ανάδειξης του μεσαιωνικού κάστρου, σύμφωνα με μελέτη, η οποία έχει ήδη εκπονηθεί. Το έργο θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με τον Δήμο Σικίνου.
Τη Θηρασιά επισκέφθηκε η Λίνα Μενδώνη, όπου για πρώτη φορά, πραγματοποιήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, εργασίες καθαρισμού και ανάδειξης, στις θέσεις Παλαιόκαστρο και Προφήτης Ηλίας. Οι εργασίες εντάσσονται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Interreg V-B Balkan Mediterranean 2014-2020». Τις προοπτικές αειφορικής ανάπτυξης του νησιού συζήτησε η Υπουργός με τον πρόεδρο της Κοινότητας Θηρασιάς Πέτρο Καλόγηρο.
Τη Λίνα Μενδώνη συνόδευσε στις αυτοψίες στη Σίκινο και τη Θηρασιά η βουλευτής Κυκλάδων Κατερίνα Μονογυιού.
Την έκθεση “Θηραϊκές τοιχογραφίες. Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου” εγκαινιάζει σήμερα η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά.
Στην έκθεση, που στεγάζεται στη μεσαία στάθμη του Μουσείου Προϊστορικής Θήρας, παρουσιάζονται 22 τοιχογραφίες από την Δυτική Οικία και την Ξεστή 3, οι οποίες μεταφέρθηκαν το 1999 από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Σαντορίνη, προκειμένου να εκτεθούν στο Μουσείο. Επιπλέον, εκτίθενται 6 συντηρημένες τοιχογραφίες από τις αποθήκες του χώρου Ακρωτήρι. Ετσι, αποδίδονται στο κοινό 28 τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι, σπουδαία δείγματα του Πολιτισμού της Θήρας. Για την οργάνωση της έκθεσης και το άνοιγμα -για πρώτη φορά για το κοινό- της μεσαίας στάθμης του μουσείου, πραγματοποιήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού όλες οι αναγκαίες κτηριολογικές και επισκευαστικές εργασίες, καθώς και οι εργασίες αναδιοργάνωσης του Μουσείου για την βελτίωση της λειτουργίας του.