Στάθης Καλύβας, Παναγής Παναγιωτόπουλος, Έφη Γαζή, Στέφανος Καβαλλιεράκης και Νικόλας Σεβαστάκης, δίνουν μια οπτική για όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες σε μια Ευρώπη που αλλάζει ραγδαία.
Γνωστοί ιστορικοί, καθηγητές, συγγραφείς, με τα σχόλιά τους στα κοινωνικά δίκτυα μάς βοηθούν να κατανοήσουμε τις καταιγιστικές εξελίξεις που έφερε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τα τελευταία ποστ που έχουν ανεβάσει στα κοινωνικά δίκτυα αποκωδικοποιούν τα τεκταινόμενα, καυτηριάζουν και σχολιάζουν τις αντιδράσεις που προκάλεσαν στη χώρα μας και προσεγγίζουν κρίσιμα ερωτήματα όπως το τι σημαίνει αυτός ο πόλεμος για το μέλλον της Ευρώπης; Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Στάθης Καλύβας, σε σημερινό σχόλιό του στο Facebook, ο πόλεμος αυτός σπρώχνει την Ευρώπη προς το μέλλον: «Είναι δύσκολο να διανοηθεί κανείς πως διανύουμε μόλις το πέμπτο εικοσιτετράωρο από την εισβολή της Ρωσίας και ζούμε μια πραγματική κοσμογονία».
Στάθης Καλύβας
Ο Λένιν είχε πει πως υπάρχουν δεκαετίες στις οποίες δεν συμβαίνει τίποτα και εβδομάδες στις οποίες συμβαίνουν δεκαετίες. Ζούμε μια τέτοια πύκνωση του χρόνου.
Ακριβώς επειδή ο πόλεμος αυτός ήταν τόσο εκτός τόπου και χρόνου, σπρώχνει την Ευρώπη προς το μέλλον.
Είναι δύσκολο να διανοηθεί κανείς πως διανύουμε μόλις το πέμπτο εικοσιτετράωρο από την εισβολή της Ρωσίας και ζούμε μια πραγματική κοσμογονία.
Ο Πούτιν φαίνεται πως υποτίμησε τραγικά την θέληση των Ουκρανών για ανεξαρτησία και πρόοδο. Αυτό δεν σημαίνει πως οι επόμενες ώρες και μέρες θα είναι εύκολες για τους Ουκρανούς. Σημαίνει όμως πως από δω και πέρα ο χρόνος κυλάει υπέρ τους.
Το μεγάλο ερώτημα πια είναι η αντίδραση του Πούτιν μπροστά στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται καθώς θα βλέπει την αντίδραση των Ρώσων να φουντώνει εναντίον του.
Η Ευρώπη, που πολλοί θεωρούσαν πως δεν θα μπορέσει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, αποφάσισε κυρώσεις που δεν έχουν προηγούμενο, ενώ θέτει πλέον τις βάσεις για μια κοινή αμυντική πολιτική. Παράλληλα, παίρνει δραστικά μέτρα ώστε να περιορίσει την ενεργειακή της εξάρτηση από την Ρωσία.
Η Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη θεωρεί, πολύ σωστά, πως αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι και πόλεμος κατά της Ευρώπης.
Η εισβολή της Ρωσίας είναι και ένα τρομερό τεστ: ξεβρακώνει τους δήθεν οπαδούς της ειρήνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας των λαών. Αποκαλύπτει την υποκρισία και την γύμνια τους.
Πρόσφατα θυμηθήκαμε από τα γραπτά του Μαζάουερ, του Μπήτον και άλλων, πως η Ελληνική Επανάσταση δεν άλλαξε μόνο τα δικά μας δεδομένα, αλλά άλλαξε και την Ευρώπη. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα με τους Ουκρανούς. Με τον αγώνα και τις θυσίες τους, αλλάζουν την Ευρώπη προς το καλύτερο. Τους χρωστάμε.
Παναγής Παναγιώτοπουλος
Λευκή τοξική αρρενωπότητα, αυτοκρατορική επιβολή, φυλετιστική ιδεολογία, αποικιακές πρακτικές, ανελεύθεροι φαλλοκρατικοί συμβολισμοί, ταξικά χασματική κοινωνία, μαφιόζικός αντιπαραγωγικός καπιταλισμός της προσόδου και της μαφιόζικης διαχείρισης, μιλιταρισμός και αστυνομικό κράτος. Ο Πουτινισμός έχει όλα όσα θα όφειλαν να εξεγείρουν την ριζοσπαστική-αντιαποικιακή ευαισθησία των δυτικών διανοουμένων και καλλιτεχνών. Αλλού συντάσσονται με την εμπειρία της ελευθερίας (που ονομάζεται "Δύση" αυτή την εποχή- για άλλες εποχές το βλέπουμε) και κατά του νέου αυτού ολοκληρωτισμού. Στα μέρη μας, γενναία λίγοι, δειλά κάποιοι αρχίζουν να εκφράζονται. Κάποιοι λίγοι.
Έφη Γαζή
Μπορούμε να κάνουμε μια μεγάλη συζήτηση για τις ευθύνες της Δύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το ζήτημα όμως παραμένει. Η ρωσική ηγεσία διεξάγει έναν πόλεμο στην Ουκρανία, στη βάση ιστορικών δικαίων του τσαρικού αυτοκρατορικού παρελθόντος. Ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο για τον οποίο φέρει την ευθύνη. Διεξάγει αυτόν τον πόλεμο έχοντας γυρίσει μέσα έξω το ρούχο της ιστορίας του 20ου αιώνα, σε μια χώρα που ‘δεν υπάρχει’, ενώ ταυτόχρονα οι βόμβες πέφτουν πάνω της σαν το χαλάζι. Είναι αυτός ο πόλεμος προς όφελος των Ρώσων; Είναι αυτός ο πόλεμος προς όφελος των Ρωσόφωνων στην Ουκρανία; Θα ενώσει αυτός ο πόλεμος το μεγάλο ενιαίο έθνος Ρώσων και Ουκρανών που έχει στο μυαλό του ο κ. Πούτιν; Με αυτό τον πόλεμο, η ρωσική ηγεσία ενεργοποιεί βαθιά ρήγματα στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία και στη συλλογική μνήμη. Ξανανοίγει πληγές και τραύματα που πονάνε μέχρι το μεδούλι.
Αν και όταν ο πόλεμος τελειώσει, θα μείνουν πίσω πολλές ιστορίες που φτιάχνονται τώρα μέσα από τον θάνατο, την απώλεια, τον τρόμο, το μίσος, την προσφυγιά. Με αυτές τις ιστορίες θα πρέπει να ζήσουν οι επερχόμενες γενιές των Ουκρανών, των Ρώσων, των Ρωσόφωνων στην Ουκρανία, των ανθρώπων κάθε εθνοτικής και θρησκευτικής κοινότητας σε αυτή την περιοχή και σε όλη την Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο.
Λένε ότι οι ιστορικοί μαθαίνουν να μιλάνε τις γλώσσες των ανθρώπων του παρελθόντος. Η ιστορία όμως γράφεται κάθε μέρα, κάθε στιγμή. Σήμερα θέλω να μάθω να μιλάω τη γλώσσα όσων συντάσσονται με την ειρήνη αλλά δεν ταυτίζουν τον θύτη με το θύμα.
Στέφανος Καβαλλιεράκης
Αν και η Ουκρανία είναι σε αυτή τη φάση το μεγάλο ζήτημα, έχω την αίσθηση ότι το μεγάλο ζήτημα που θα απασχολήσει σχετικά άμεσα γιατί αυτή είναι στη πραγματικότητα ο Μεγάλος Ασθενής είναι η Ρωσία. Ποια θα είναι η διάδοχη κατάσταση σε μια χώρα που έχει ή δείχνει να έχει εθιστεί στην έλλειψη δημοκρατικών θεσμών; Που ζει έναν μεγαλοϊδεατισμό και έχει επεκταθεί στρατιωτικά σε 4-5 χώρες γύρω της ενώ παράλληλα τίθεται εκτός κάθε ευρωπαϊκής και παγκόσμιας συμμετοχής.
Έχω γράψει και υποστηρίξει ότι ένας από τους βασικούς λόγους επιτυχίας της Ελληνικής Επανάστασης ήταν εκείνο το άλλο μοντέλο που εισήγαγε ως εθνοκρατική οντότητα και στο πλαίσιο των Βαλκανίων αλλά και του Μεσογειακού χώρου. Ένα μοντέλο που πρόκρινε την ισονομία και την ισοπολιτεία σε μια εποχή αλλά και περιοχή που αυτό φάνταζε αδύνατον.
Το θέμα ποιο μπορεί να είναι εκείνο το επόμενο διοικητικό μοντέλο σε μια χώρα που δεν έχει υποστεί ούτε τον κινεζικό μετασχηματισμό δηλαδή της εσωκομματικής αυτορύθμισης αλλά βασίζεται στην ενός ανδρός αρχή και διάθεση.
Νικόλας Σεβαστάκης
Δεν θυμάμαι άλλες φορές, δημόσιες επιπλήξεις πρεσβείας προς κυβέρνηση αλλά και πολίτες ή άλλους φορείς δημόσιας γνώμης και μάλιστα με ύφος προειδοποίησης. Μπορεί να λέγονταν ή να υπήρχαν παράπονα και πιέσεις υπογείως αλλά όχι με επίσημες ανακοινώσεις. Φαίνεται πως η χρόνια σκανδαλώδης ασυλία της ρωσικής πρεσβείας - ελάχιστες κοινωνικές αντιδράσεις, ελάχιστες διαμαρτυρίες, ανύπαρκτες οχλήσεις από τα «κινήματα» - δημιούργησε σταδιακά περίεργες ιδέες και αντανακλαστικά. Ίσως στη ρωσική πρεσβεία μπερδεύονται πιστεύοντας ότι μπορούν να νουθετούν πουτινοειδώς. Ε, ας αλλάξουν πλάνο γιατί φαίνεται πως αυτή τη φορά το πράγμα διαφέρει και οι κυρίαρχες κυβερνήσεις - σοσιαλδημοκρατικές ή συντηρητικές- αντιλαμβάνονται το μέγεθος του προβλήματος και απαντούν.